Porzucone konstrukcje. Clipstone

Morris

Watch Porzucone konstrukcje. Clipstone - Morris on Dailymotion

Transcript

00:00Wysoka konstrukcja w angielskiej wiosce Clipston

00:06przypomina o walce z potężnym przywódcą.

00:15To serce Anglii, niedaleko Nottingham.

00:19Cicha, spokojna okolica.

00:23Ale obok wsi wznoszą się dwa potężne metalowe monumenty.

00:30Wydają się nie na miejscu.

00:35Czy kiedyś były częścią czegoś większego?

00:41Pod tymi budowlami kryje się jeszcze więcej zagadek.

00:49Tuż pod wieżą widać dziwny krąg.

00:52Może coś tam ukryto.

00:56Badając to miejsce, nie mielibyście pojęcia,

00:58jak wielkie kryje bogactwa,

01:01ani jak wielkie budziło kontrowersje.

01:07To symbol jednego z największych społecznych konfliktów

01:10w dziejach Brytanii.

01:13Brutalnej walki kapitalizmu z socjalizmem.

01:17Wojny Margaret Thatcher ze związkami zawodowymi.

01:20Wielu nigdy nie wybaczyło żelaznej damnie.

01:29Mieszkaniec Clipston, Doug Brutford,

01:33pamięta dziedzictwo Margaret Thatcher.

01:36To miejsce przez blisko 30 lat zapewniało mu godne życie.

01:39Dla mnie to symbol tej wioski.

01:46Skończyłem szkołę w piątek,

01:48a w poniedziałek już pracowałem tutaj.

01:51To był główny pracodawca.

01:56Poza nim były tylko dwa sklepy.

02:01Kiedy Doug tu pracował,

02:03Wielka Brytania nie mogła funkcjonować bez takich miejsc.

02:06Rewolucję przemysłową napędzał węgiel.

02:16Brytania miała setki kopalni węgla w całym kraju.

02:21W XIX wieku wydobywano tu

02:23dwie trzecie całego węgla na świecie.

02:29To kopalnia Clipston.

02:33W 1922 roku, kiedy powstała,

02:36górnictwo węgla było siłą napędową gospodarki.

02:42Przy kopalniach powstawały całe osady.

02:46Były od nich całkowicie uzależnione.

02:50To była jedna z najbardziej wydajnych

02:52brytyjskich kopalni.

02:54W latach 40.

02:55Wydobywano tu ponad 4 tysiące ton węgla dziennie.

02:58Ale w kraju zachodziły poważne zmiany.

03:05W roku 1947 w ramach powojennych reform

03:10brytyjski rząd znacjonalizował górnictwo węgla.

03:14Pierwszy dzień nowej ery.

03:17Nowy właściciel nie zawsze zgadzał się

03:22z potężnym związkiem zawodowym

03:24ponad miliona górników.

03:33NUM, Związek Zawodowy Górników,

03:36opierał nacjonalizację.

03:38Ale potem drogi obu stron się rozeszły.

03:46Dwie wielkie wieże wyciągowe

03:49zbudowano w latach 50.

03:54Były najwyższe w Europie

03:56i zapewniały dostęp

03:58do głębszych złóż węgla.

04:02Kopalnia pracowała 24 godziny na dobę.

04:08Wszystko musiało działać.

04:12Winda zabierała górników

04:14ponad 900 metrów pod ziemię.

04:19Osiągała prędkość 45 km na godzinę.

04:24Wyobraźcie sobie,

04:25że pędzicie tak szybko ku jądru ziemi.

04:31Tu zbieraliśmy się na początku szychty.

04:34Pierwsze 20-30 metrów

04:38jechało się spokojnie.

04:40Potem winda osiągała pełną prędkość.

04:43Musieliśmy łykać ślinę,

04:45inaczej bolały nas uszy.

04:46Było ciasno jak w puszce sardynek.

04:48Kratki wbijały nam się w twarzy.

04:52Na dole wszędzie czaiła się śmierć.

04:54Zawały, niebezpieczne gazy,

04:58ogień, choroba czarnych płuc.

05:03Było bardzo niebezpiecznie.

05:07Trzeba było uważać,

05:10ale górnicy dbali o siebie nawzajem.

05:12Mimo schodzenia coraz głębiej,

05:17by ratować miejsca pracy,

05:20w latach 80.

05:21Doug i jego koledzy

05:22bali się zamknięcia kopalni.

05:28Węgiel zastępowały nowe źródła energii,

05:31jak atom, gaz i ropa.

05:34W 1984 roku

05:37liczba brytyjskich górników

05:38spadła z ponad miliona 50 lat wcześniej

05:41do zaledwie 200 tysięcy.

05:45Kiedy liczba bezrobotnych rosła,

05:48Związek Zawodowy Górników

05:49był coraz bardziej radykalny.

05:54Zamykano kolejne kopalnie.

05:56To oznaczało wojnę górników

05:58z nową premier,

06:00słynącą ze stawiania na swoim.

06:02W 1979 roku

06:10premierem została Margaret Thatcher.

06:13Zamierzała zamykać kopalnie

06:14i sprowadzać tańszy węgiel

06:16z zagranicy.

06:18Uważała, że związki zawodowe

06:21są zbyt silne.

06:25Chciała ograniczyć ich wpływy.

06:28Jest delikatny,

06:45nawet za tych wrażliwych.

06:46Bambino, rodzinę stawiamy

06:48na pierwszym miejscu.

06:49Nie należałem wtedy do związku,

07:00ale zacząłem się przyglądać.

07:05Niedawno założyłem rodzinę

07:06i bałem się, że stracę pracę.

07:11Kopalnia była jedynym pracodawcą.

07:14Czułem, że musimy się przeciwstawić.

07:19W marcu 1984 roku

07:25Margaret Thatcher ogłasza

07:27nową falę likwidacji kopalni.

07:31Pracę straci 20 tysięcy ludzi.

07:37Wybuchają strajki.

07:38Szybko obejmują cały kraj.

07:41Demonstranci blokują górnikom

07:42z Clipstone wstęp do kopalni.

07:46Spytali, czy ich popieram.

07:47Odparli, że tak.

07:52Walczyli o miejsca pracy.

07:53Nie tylko o swoje.

07:55Nasze też.

07:59Potem już nie oglądaliśmy się za siebie.

08:04Do strajku dołącza

08:053 czwarte górników w kraju.

08:07Ale w Clipstone

08:11Doug należy do mniejszości,

08:14która chce pracować.

08:18Thatcher to wykorzystała,

08:21przedstawiając ich jako bohaterów,

08:24którzy po prostu chcą pracować,

08:26a nie siać za męt,

08:28jak strajkujący.

08:29Spływają raporty o zastraszaniu tych,

08:33którzy chcą pracować

08:34i zarabiać na swoje rodziny.

08:43Poza dzieleniem górników,

08:47Thatcher wysłała przeciwko demonstrantom

08:49całą armię policji.

08:55W Nottinghamshire powstały punkty kontrolne,

08:59utrudniające strajkującym przemieszczanie się.

09:04Kopalnia Clipstone działała pod ochroną policji.

09:07Wioskę odcięto od świata.

09:13Setki, tysiące policjantów.

09:18Nie dopuszczali demonstrantów.

09:23Tak było w całym kraju.

09:28Wielu krytykowało Thatcher,

09:30że używa policji jako bojówek.

09:32Nie chronili prawa.

09:39Czuwali nad tym,

09:40żeby ci, którzy chcą pracować,

09:42mogli to robić.

09:44Nic więcej.

09:47Brutalne sceny w telewizji

09:49wstrząsały całą Wielką Brytanią.

09:54Aresztowano blisko 300 osób.

09:57Rany odniosło ponad 200 demonstrantów

09:59i policjantów.

10:00Obrazy o chydnych ataków

10:03zalewały nasze telewizory

10:04dzień po dniu.

10:07Wielu strajkujących podkreślało,

10:08że policja przekracza swoje uprawnienia.

10:12Doug na własne oczy

10:13widział pobicia i aresztowania.

10:18Zatrzymywali ludzi za nic.

10:22Wielu z nich nie mogło potem pracować.

10:26Odnieśli zbyt poważne obrażenia.

10:28Widziałem, jak zatrzymano

10:35dwóch czy trzech górników.

10:38Przepraszam, ale nie robili

10:40niczego złego.

10:41Zarzuty były fałszywe.

10:45Polityka rządu Thatcher

10:47ograniczała też zasiłki,

10:49które otrzymywali bliscy strajkujących.

10:51Leightonowie i inne strajkujące rodziny

10:57łączą siły, żeby jakoś przetrwać.

11:01Bliscy strajkujących musieli polegać

11:02na finansowanych przez związek

11:04jadłodajniach.

11:07Ale związkowe fundusze się kończyły.

11:11Coraz więcej zdesperowanych górników

11:13wracało do pracy.

11:15Strajk trwał cały rok.

11:24Po jego zakończeniu

11:26tempo likwidacji kopalni wzrosło.

11:30Wiele wiosek

11:31pogrążyło się w nędzy.

11:35Clifton przetrwało.

11:38Kontynuowało coraz mniejsze wydobycie

11:40aż do 2003 roku,

11:44kiedy zostało zamknięte.

11:50Dzisiaj garstka

11:51brytyjskich kopalni węgla

11:53zatrudnia niespełna 500 osób.

11:57Ale Clifton odżyło

11:59jako centrum konferencyjne

12:01i muzeum.

12:02KONIEC!

12:04KONIEC!

Category

Transcript

Recommended