Category
🎥
Short filmTranscript
00:00Muzyka
00:28Śliczna to ziemia, to nasze Mazowsze
00:31I czystsza tam woda, i powietrze zdrowsze, i sosny roślejsze, i dziewki kraśniejsze, i ludzie mocniejsi, i niebo jaśniejsze
00:41Zachwycał się krainą mazowiecką Teofil Lenartowicz
00:45Ciekawe, czy państwa też urzeknie
00:48Zapraszam na obrazki z Mazowsza
00:58Wspina prawie wszystkie krainy Polski
01:02Od gór do morza, Wisła
01:04Kiedyś pływały po niej tratwy i szkuty z towarami
01:07Kiedyś poruszała młyny i żywiła
01:09Dziś zamknięte w mocy
01:11Do królowej naszych rzek wrócimy
01:14A teraz dalej, przez mazowieckie pola
01:16Pocięte w prostokąty różnych upraw
01:18Z góry masz wrażenie, że można się nimi owinąć
01:21Niczym pasem słuckim, które też dziś zapoczymy
01:24Zaczynamy od Ciecha Lona
01:27Na Farskiej Górze, książęta mazowieccy ufundowali kościół Najświętszej Marii Panny
01:32Drewniana świątynia spłonęła
01:34Na jej mistru w XVI wieku stanęła cegla
01:36W stylu gotyku nadmiślańskiego
01:39Już w naszym wieku Władysław Trapiewski
01:44Mistrz w dziedzinie malarstwa religijnego
01:46Pokrył ściany bajecznie kolorową polichroną
01:49A burowane sklepienia o pięknej linii
01:52To dzieło Stefana Schillera
01:54Twórcy gmachu Politechniki Warszawskiej i Zachęty
01:57Największej dewastacji kościół uległ po wkroczeniu wojsk napoloańskich
02:02Francuzi wymurowali w środku sześć pieców do wypieku chlewa dla armii
02:06Spalili ołtarze, ambonę, organy i podmuchę
02:09Gdy piekli chlebo, otwarty ogień sięgał z sufitu
02:13Także budowla tylko cudem odgody oceanowała
02:17Książę mazowiecki Janusz Starszy wystawił w Ciechanowie nizinną warowę
02:29Architekturą przypomina zamki krzyżackie
02:31Nic dziwnego, budowę prowadził architekt Niklos
02:35Wcześniej pracujący dla zakonników
02:37Zamek stanął w zakolu Łydyni
02:39Z trzech stron otaczała go rzeka
02:41Z czwartej przekopano fosę
02:43W zachowanych wieżach zgromadzono zbroje, szable i inne akcesoria związane ze sztuką wojenną
02:49Drugi okres świetności przeżywał zamek za sprawą królowej Bony
02:55Z jej osobą wiąże się nazwa rzeki
02:58Otóż gdy raz u kratkiem wychodziła z kąpieli, bez dworu
03:02Siedzący w sitowiu rybak krzyknął do drugiego
03:04Ale Łydyma, Łydyma
03:06Ona myślała, że to rzeka do niej
03:09A ponieważ słabo znała polski
03:11Zrozumiała Lydynia, Lydynia
03:14I tak ją nazwała
03:16Królowa przebywała tu dziesięć lat
03:19Mieszkała w tak zwanym wielkim domu
03:21Po którym zostały dziś tylko ruiny
03:23Niech pamięć moja zawsze ci będzie miła
03:27Głosi napis na kamiennej ławeczce
03:29Odwiedzający Opinogórę twierdzą, że każdy kto na niej siądzie
03:33Ten się zakocha
03:34Obok resztki innych kamiennych mebli
03:37Pośrodku tego przybytku romantyzmu
03:39Pomnik Zygmunta Krasińskiego
03:41Jedyny w kraju
03:42W prezencie ślubnym od ojca
03:46Poeta dostał dwór w kształcie neogotyckiego zamienia
03:49W budynek wkomponowano czterokondygnacyjną wieżę
03:53Z ostrołukowymi oknami
03:54Całość pokrywa koronkowa sztukateria
03:57Ty pisz, nas tu nie ma
04:04Salonik pod wieżą w pałacu w Opinogórze
04:09Pani i pan w strojach z lat czterdziestych dziewiętnastego stulecia
04:14To królestwo jednego z trzech wieszczów Zygmunta Krasińskiego
04:20Ale mistrz najchętniej tworzył w zupełnie innym salonie
04:24W Opinogórze Krasińscy administrowali już od XVII wieku
04:29Ale prawo własności otrzymał od Napoleona
04:31Generał Wincenty Krasiński
04:33Ojciec Zygmunta
04:34Za wierną służbę
04:36Nadanie potwierdził później car Aleksander I
04:39Z majątku Opinogórskiego utworzono ordynację
04:42W dawnej kaplicy mieści się galeria portretów rodzinnych
04:46Zygmunt Krasiński na brzegu górwiska
04:49Patrzy na statek miotany falami
04:51Tak malarz oddał wewnętrzne rozdarcie poety
04:54W salonie czerwonym meble w stylu księstwa warszawskiego
05:01I portret księżny kurlandzkiej Franciszki Krasińskiej
05:04Jedynej koronowanej osoby z tego rodu
05:07Pamięć Napoleona zawsze była święta dla Krasińskich
05:12Herb rodzinny, ślepowrot
05:14Umieszczono go także na fotelach
05:15Ten salonik był najmroczniejszy
05:18I tu poeta czuł się najlepiej
05:20Wieszcz chorował na oczy
05:21Jasne światło bardzo go męczyło
05:23Z okien zameczku widać neoklasycystyczny kościółek
05:26W nim pochowano zmarłą przedwcześnie matkę poety
05:30Krzeźbę nagrobną wykonał Luigi Pampoloni
05:32Umierająca matka błogosławie klęczącego przy niej dziesięcioletniego syna
05:37W katakumbach trzy brązowe płyty
05:41Przedstawiające sceny z przedświtu
05:43Irydiona i nieboskiej komedii
05:45Miały zdobić cokół pomnika poety
05:47Ale do jego budowy nie doszło
05:49Podziemia grobowe
05:51Tworzą panteon rodowy Krasińskich
05:54Z linii opinoglowskiej
05:56Utrzymajmy ten romantyczny nastrój
06:06Z przystani wodnej domu Polonii w Pułtusku
06:08Wypływamy na przejażdżkę po Narwi
06:10Jak wykazały prace archeologiczne
06:17Na wzgórzu górującym nad rozlewiskiem rzeki
06:20Za czasów piastowskich był potężny grób
06:22Nazywał się Tusk
06:24Najazd Litwinów pod wodzą Kiejstuta
06:26Sprawił, że z Tuska została tylko połowa
06:29I choć gród szybko wrócił do świetlności
06:32W XVI wieku jego budżet był równy
06:34Budżetowi Gdańska
06:35To nazwa Pułtusk przetrwała do dziś
06:38I jest to jedyny wyjątek w ortografii
06:41Gdzie owe pół pisze się przez u otwarte
06:44Wielkość dawnego grodu
06:48Odpowiada zarysowi zewnętrznych ścian zamku
06:50Wybudowanego w XIV wieku
06:52W czasach gdy Pułtusk należał do biskupów Płockich
06:56To właśnie w nim ulokowano dom Polonii
06:58Z reprezentacyjnym hotelem, salami konferencyjnymi, restauracjami
07:03I bogatym zapleczem rekreacyjnym
07:05Polonusom dom gwarantuje spotkanie z polską kulturą
07:08I staropolską kuchnią, która jest oczkiem w głowie gospodarza
07:13Wielkiego smakosza Grzegorza Rusaka
07:15Wiernik Pułtuski Wiktor Gomulicki opisał takie zdarzenie z historii
07:21W północ samym, w wielkiej sali ponad bramą
07:25Zaciągnąwszy zbrojną wartę, jadł wieczerze Bonaparte
07:29Sztab w skupieniu należytym śniadał potem z apetytem
07:33A po zupie i pieczeniu schował srebra do kieszeni
07:37Że pobyt wojsk francuskich ogołodził mieszczan i miasto, to pewne
07:42Brał Pułtusk cięgi od historii często
07:45W XVII wieku zniszczyły go pożary
07:48W XVIII zalali go Szwedzi i Wyzbrana Narew
07:51Kampania napoleońska też nie zapisała się złotymi skłuskami
07:54Ale tu nawet na klęskach robią dobry interes, twierdząc myśli
07:59Po środku najdłuższego w Polsce półkilometrowego rynku
08:03Stoi ceglana wieża po gotyckim ratuszu
08:06Zalew Zegrzyński zaczyna się już w Pułtusku
08:14Aż dotąd sięga rozlewisko Narwi spiętrzonej pod dębem
08:18Przed 1959 rokiem były tu rozległe, stale zalewane łąki i wioski na piachach
08:25Które nie chciały niczego rodzić
08:27Gdy zbudowano zaporę, elektrownię i zalew, wszystko się zmieniło na lepsze
08:36Podstołeczne morze to wielka radość dla żeglarzy i wędkarzy
08:41A kąpieliska Zegrze, Zegrzynek, Nieporęd i Rynia
08:45W każdy letni weekend oblegane są przez plażowiczów z Warszawy
08:52Twierdza Modlin
08:53Zabytek architektury militarnej
08:55A zarazem miejsce znaczących w historii polskich wydarzeń
08:59Do środka wchodzimy przez Bramę Ostrołęską
09:02Strategiczne położenie Modlina pierwsi wykorzystali Szwedzi podczas potopu
09:08Karol Gustaw założył tu obóz warowny i stąd szachował ruchy polskich wojsk
09:13150 lat później budowę twierdzy w tym miejscu zarządził Napoleon
09:18Jemu przypisuje się pomysł budowy tej reduty
09:21Reduty Napoleona
09:22To najcenniejszy obiekt fortyfikacyjny pod Lina
09:25I jedyny w Europie
09:27Napoleon doszedł do wniosku, że budowle półowalne to przeżytek
09:30I wystawił wieżę kwadratową
09:32Na parterze były pomieszczenia dla załogi i magazyny
09:35Na piętrze część bojowa
09:37Brama księcia Józefa Poniatowskiego też pokój z okresu francuskiego twierdza
09:47O przegranym kampanii napoleońskim Modlin przejęli Rosjanie
09:51Za ich czasów stanęły koszary dla 30 tysięcy żołnierzy
09:55Budynek długi na 2,25 kilometra to chyba rekord euro
09:59Elewacje od strony dziedzińca były otynkowane
10:03Przy placu Rewii Kątnych stoi wieża wody na skrenelarzowym dachem
10:14Zbiornik na 35 tysięcy litrów wody dla ludzi i zwierząt
10:18Pięknie odnowiony budynek dawnego kasyna
10:25W 1915 roku po wybuchu pierwszej wojny światowej
10:29Modlin zdobyli Niemcy
10:31W dół podpisywano akt kapitulacji twierdzy
10:34Do niewoli trafiło wtedy blisko 100 tysięcy żołnierzy rosyjskich
10:37W tym 30 generałów
10:39W dawnym kasynie jest dziś klub garnizonowy
10:42A w nim koło przewodników bastion
10:44Gdzie spotkasz znakomitych gawędziarzy
10:46Którzy podczas wędrówki po twierdzy
10:48Opowiedzą o jej dramatycznych losach
10:54Na suficie sali balowej
10:56Wychowały się oryginalne malowitła z początku wieku
10:59W 1918 roku do twierdzy weszli Polacy
11:03Na karty historii trafiła bohaterska obrona Modlina
11:06Przed hitlerowskim najeźdźcą
11:08Generał Wiktor Tomme poddał się dopiero 29 września
11:12Dalsze trwanie z braku amunicji, wody i żywności było bezcelone
11:17Obok twierdzy w klinie Narwi i Wisły
11:21Stoją rujny z Piksza
11:23Wyznaczają 551 kilometr Wisły
11:25Która od Warszawy do Płocka
11:27Ukazuje swój najdzigszy charakter
11:29Tworzy wiele starorzeczy
11:31Poprzetykanych piaszczystymi łachami
11:33O nierównych brzegach
11:35To jedna z nielicznych dużych brzeg w Europie
11:37Dotąd nieuregulowana
11:39W Czerwińsku zatrzymaliśmy się dla romańskiego kościoła
11:43I cudownego obrazu Boga Rodzicy
11:45Od XIII wieku
11:47Lud Mazowsza gromadził się tu
11:49Idąc za przykładem swoich władców
11:51Jagiełło powstał sprzed obrazu
11:53I śmiertelnie ugodził w krzyżackie łono zakonu
11:56Umierający Władysław Waza
11:58Modli się do Bogu Rodzicy
12:00I odzyskuje zdrowie
12:01Jan Kazimierz
12:02Chyli tu czoła
12:03I wnet pod beresteczkiem Wawrzyny zbiera
12:06Pisał kronikarz Oskar Flat
12:08Rzadkim pokazem kunsztu kamieniarskiego
12:11Jest romański portal z połowy XII wieku
12:17Niemal przez 700 lat
12:20Opiekunami świątyni
12:21Byli kanonicy laterańscy
12:23Po eksmisji zakonu
12:24Siostry Norbertanki
12:26Dzisiaj Salezjami
12:27Główny sens swego powołania
12:29Odnajdujący w pedagogice
12:31Duszpasterstwie
12:32I pracy misyjnej
12:34I spraw Panie Boże
12:36By moja wieś żyła jak dawniej
12:38W ciszy, spokoju, bez prądu i ryczących traktorów
12:42Chyba tak wzdycha sobie codziennie
12:44Jan Rzeszotarski
12:45Dyrektor Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
12:48Jak dotąd opatrzność mu sprzyja
12:51Przeniósł mu już 11 zagród
12:53Tworzących wieś rzędówkę
12:55Z zabudowaniami po jednej stronie drogi
12:57I polami idącymi prostopadle do tych zagród
13:00Po drugie
13:03Rośliny porastające przy chacia, przy drożach
13:06I uprawy na polach
13:08Też są typowe dla poszczególnych gospodarstw
13:10Inne dla bogatszych
13:12Inne dla biednych
13:16Meble i sprzęty w budynkach
13:18Pokazują jak żyli mieszkańcy wsi Mazowieckiej
13:21Od końca XIX do połowy XX wieku
13:24Na święta Bożego Narodzenia
13:26Bożego Narodzenia i Wielkanoc
13:28Wnętrza wszystkich domów
13:29Otrzymują wystrój świąteczny
13:31Przed zwiedzającym odsłania się wtedy
13:33Bogaty świat
13:34Obrzędów i obyczajów Mazowszych
13:36Inne ekspozycje
13:38Przedstawiają tradycyjne zajęcia
13:40Wypiek chleba
13:41Przerób mleka
13:42I rzemiosło
13:43Tkactwo
13:44Szerstwo
13:45Lecionkarstwo
13:52Wieś Muzeum w Sierpcu
13:54To wymarzony plener dla filmowców
13:56Ostatnio wręcz
13:58Deptały tu sobie po piętach
13:59Ekipy
14:00Ogniem i Mieczem
14:01I Pana Tadeusza
14:06Zespół dworski można obejrzeć z daleka
14:08Wewnątrz mieszczą się pracowni
14:10Dyrekcja i administracja
14:12Ale z czasem dwór też będzie do zwiedzenia
14:15Nie wolno zapomnieć o karczmie
14:17Spełniała bardzo ważną rolę w życiu wsi
14:19Obok noclegu i wyszynku dla podróżnych
14:21Karczmasz prowadził też sprzedaż
14:23Nafty, soli, przepraw, kiełwasy i okowitki
14:26Dziś wita turystów z wojskim chlebem i pysznym jadłem
14:30Tysiącletni Płock, dawna stolica Wiozowsza i Polski Piastowskiej
14:36Najcenniejsze zabytki wyrosły na wysokiej skarpie wiślanej
14:40Zwanej Wzgórzem Tumskim
14:43Wieża zegarowa zamku od stuleci pełni funkcję dzwonnicy katedralnej
14:49Bazylikę katedralną wzniósł biskup Aleksander Malon
14:53Na początku XII wieku
14:55Do głównego wyjścia zamówił w magdeburskiej ludwisarni
14:58Słynne drzwi płockie z brązu
15:0048 rzeźbionych płyt ze scenami żywota Jezusa
15:04Oglądamy kopię
15:05Oryginał w XV wieku wywieziono na Ruś do Nowogrodu
15:09Renesansowa kopuła przykrywa romańsko-gotycki korpus katedry
15:15Przenikanie się stylów decyduje o niepowtarzalnym charakterze płockiego zapotku
15:20Kaplica Królewska
15:23Pośrodku marmurowy sarkofa z insygniami władzy na wylicie
15:27W podziemiach trumny ze szczątkami Władysława Hermana, Władysława Krzywoustego
15:32I kilkunastu książek nazwieckich
15:35W sąsiedztwie katedry jest muzeum diecezjalne
15:41Te dzieła przechowywane są głęboko w skarbcu
15:44Oglądamy je wyjątkowo
15:46To złota herba z relikwiami króla Władysława Hermana
15:50I złoty rumeński kiel
15:52Jego podstawa także misternie rzeźbiona i zdobiona
16:02Muzeum
16:12Dumą muzeum jest bogata kolekcja pasów kontuszowych
16:15Z różnych polskich persjarni oraz pasów perskich, stapulskich i moskiewskich
16:20Okazuje się, że taki pas może mieć cztery strony na cztery różne okazje
16:30Najpopularniejszym wśród polskiej szlachty były pasy słuckie
16:38Muzeum diecezjalne obok białych kruków
16:42Przechowywany jest też dokument lokacyjny miasta z 1237 roku
16:50Płocki ratusz był miejscem ostatniego posiedzenia Sejmu Królestwa Polskiego
16:56Stoi przy starym rynku
16:58Kiedyś pełnym zajazdów, oberży i najbogatszych sklepów
17:02Gospodarze miasta powoli przywracają rynkowy dawny blask
17:06W niegdysiejszych rezydencjach kanoników katedralnych jest biblioteka
17:10Na wzgórzu mieli swą siedzibę książęta mazowieccy
17:14Później wystawił tu zamek Kazimierz Wielki
17:16W tym zamkowym kompleksie mieści się muzeum mazowieckie
17:19Z największymi w kraju zbiorami secesji
17:22Ponad 8 tysięcy eksponatów z różnych dziedzin sztuki
17:31Secesja to styl, który narodził się pod koniec ubiegłego stulecia
17:35Z Wysp Brytyjskich przeniknął do Europy
17:38Cechowało go powiązanie sztuki i życia
17:43Secesja dopiero od niedawna uznawana jest za kierunek godny prezentowania w muzeach i wybitnych galeria
17:50Być może do jej nobilitacji przyczynił się upływający czas
17:54Muzeum Płockie zdobyło wielki rozgórz i zyskało rzesze wielbicieli secesyjnego piękna
18:00Tu każdy znajdzie dla siebie coś interesującego
18:04Szał Podkowińskiego
18:14Naga kobieta na karym rumagu
18:16Miłośnicy malarstwa zatrzymają się dłużej w galerii obrazów i rzeźby z początku naszego wieku
18:22Sztukę młodej Polski reprezentują dwa środowiska artystyczne
18:26Krakowskie i Warszawskie
18:28Osobna część poświęcona jest stylowi narodowemu, którego prekursorem był Stanisław Witkiewicz
18:35A to V Malczywskiego
18:39Historia muzeum sięga dalej niż secesja
18:42Powstało w 1821 roku z połączenia zbiorów Towarzystwa Naukowego Płockiego i Szkoły Wojewódzkiej
18:49Która z ponad 700-letnią tradycją należała do najstarszych w Polsce
19:05Ze wzgórza Tumskiego rozciąga się widok na Zalew Włocławski
19:09Coraz odważniej wykorzystywany do rekreacji
19:12Co roku odbywają się na nim prestiżowe regaty o błękitną wstęgę zalewu
19:17Na płockiej skarpie urodził się i spędził młodość Władysław Broniewski
19:22Równino mazowiecka rozpostarta szeroko
19:25Po tobie błądzi moje serce dziecka i męża oko
19:30Z Tumskiej spoglądam góry na królewski las
19:33Zaciera jego kontury czas
19:36Oby ten czas nie zatarł nam wszystkiego
19:40KONIEC
19:44KONIEC
19:46KONIEC
19:48KONIEC
19:50KONIEC
19:52KONIEC
19:54KONIEC
19:58KONIEC