Skip to playerSkip to main contentSkip to footer
Miasto
  • 6/23/2025
Transcript
00:00Muzyka
00:00Towarz Sznajdera znam od lat 50-tych, kiedy jeszcze był pracownikiem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
00:17Towarz Sznajder wrócił z Warszawy w latach 53, gdy został sekretarzem Komitetu Miejskiego Partii, w którym pracował do 1956 roku.
00:30W październiku złożył rezygnację ze względu na sytuację zmiany życia politycznego.
00:41Odszedł na dyrektora PDP, a następnie został kierownikiem cmentarza.
00:47Zajmowałem dość predyscynowane stanowisko.
00:59Nastąpiła odnowa, trudno mi w tej chwili oceniać tę odnowę, nie moja sprawa, bo ja nie jestem historykiem, oni to lepiej zrobią ode mnie.
01:06I zaproponowano mi dwa stanowiska. Kierownika kąpieliska miejskiego i kierownika cmentarza.
01:13Sam podjęłem tę decyzję, żeby przyjść tu na nowo otwierający się cmentarz komunalny.
01:19Zdawało mi się, że to nie będzie ludzi. No i faktycznie częściowo te moje myśli spełniły się.
01:25Jest trochę ludzi, którzy nie rozróżniają ludzi od ludzi zasłużonych i chcieliby sobie tutaj w tym bardzo pięknym miejscu swego zmarłego pochować.
01:36Wskazujemy inne miejsca dyspozycyjne i jakoś to ta polityka wychodzi.
01:55Oni decyduje o pochowaniu zmarłego na kwaterze zasłużonych, referat zasłużonych działaczy ruchu robotniczego przy Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
02:07Oni są, że tak powiem, dysponentami kogo należy tu pochować.
02:12Jaka jest stosowana polityka pochowania osób szczególnie zasłużonych?
02:16Wiemy przecież w jakim ustroju żyjemy, prawda?
02:19Dlatego, że nie wszyscy mogą być chowani w alei zasłużonych, więc towarzysz Najder proponował aleje dla ludzi tak zwanych podzasłużonych.
02:31Cmentarz komunalny jest miejscem spoczynku różnych ludzi, różnych mentalności o większych, mniejszych zasługach lub w ogóle bez zasłu.
02:40Bo i takich niestety musimy u siebie pogrzebać.
02:43I ta ziemia, to miejsce ostatniego pobytu, wszystkich tych ludzi przytula, przegarnia i zrównywuje.
03:01A więc mamy groby ziemne, pojedyncze.
03:05Groby ziemne, rodzinne.
03:08Polega to na tym, że w jednym miejscu leży ciało, drugie jeszcze jest wolne.
03:11Groby na maleńkie dzieci do las sześciu i grobowce murowane, większe lub mniejsze.
03:21Stoimy przy grobie robotnika, który potrafił w ramach repartyacji przywieźć swoich czworu małych dzieci.
03:28Dwoje dzieci przyjaciela, który zginął w ruchu oporu i chorą żonę tegoż przyjaciela.
03:33W ciężkim trudzie, bo przecież to był robotnik, jemu tu się nie przelewało.
03:38Wychował całą te szóstkę ludzi naprawdę, dobrych obywateli Polski Ludowej.
03:42Pracują dzisiaj w organach naszych, w urzędach.
03:45Były mój kolega, pierwszy sekretarz Komitetu Komitetu Komitetu Spiszu.
03:52Na mnie spiszkiem, bo na to, ty prowokacje robisz, że ty na cmentarzu pracujesz.
03:56Od razu pierwsze powie, że prowokacje robisz, że tam pracujesz.
03:58Przepraszam, ja muszę gdzieś pracować.
04:00W momencie przełomowym dla mojego życia, tu w 1956 roku, bliski krewny profesor ogromnie mi pokuczył w życiu moim.
04:13Pomimo tego, kiedy w kilka lat potem zmarł jego stryj, wiedząc o jego zasługach, wychowaniu młodzieży, przywiązanej do naszej ojczyzny, do naszego ustroju,
04:22postanowiłem ciało profesora umieścić w bardzo predestynowanym miejscu na cmentarzu komunalnym, jako człowieka, którego winny oglądać maszy.
04:33No, taka ciekawostka. Po pogrzebie zgjawił się właśnie ten krewny i podziękował mi serdecznie.
04:39Powiedziałem, nie chowam nienawiści, tylko chowam człowieka.
04:42I tu w tym momencie również wyszło jego serce komunisty.
04:47W tym czasie, kiedy już towarzz Najder przestał być z różnych powodów sekretarzem, znalazła się grupa ludzi takich,
04:56które się odkuwali nad nim za to, że nie byli faworyzowani w tym czasie przez sekretarza.
05:05Kierowałem się swoistą, uczciwą postawą członka partii, postawą człowieka i decydowałem, gdzie należy kogo chować.
05:14W naszej działalności kierowaliśmy się tym, że cmentarz jest nie tylko miejscem zmarłych, miejscem ich spoczynka.
05:21Cmentarz jest dla ludzi żywych.
05:23Cmentarz jest dla ludzi i starał się z tymi ludźmi współpracować.
05:26Cmentarz jest dla ludzi i starał się z tymi ludźmi współpracować.
05:38Cmentarz jest dla ludzi i starał się z tymi ludźmi współpracować.
05:49Z tymi ludźmi współpracować. Dbało ludzi, czy to kryminalista, czy to innych poglądów politycznych, którzy nie zawsze umieli znaleźć się.
06:01Towarz Najder jednak zjednał ich, starał się wychowywać wokół zagadnień, które wykonują.
06:08Ja byłem swego czasu na tym kursie, na spotkaniu, to nie był to taka kursokonferencja, coś takiego.
06:20I tam byli panowie z prawdziwego zdarzenia, żałobnicy ze Szczecina, z Katowic, z Krakowa, którzy mają już kilka lat praktyki w tym kierunku.
06:30I obserwowałem. W Warszawie na przykład, na tym cmentarzu północnym, specjalnie byliśmy na tej wymianie doświadczeń w tym czasie, prawda.
06:36No przewidujemy, że może stanie się to bardziej atrakcyjnym zawodem.
06:40Może w jakiś sposób zdołamy przyciągnąć więcej tych ludzi, prawda, do pracy do nas.
07:00Niektórzy ludzie nie umieją tego życia przeżyć jakoś tak z godnością.
07:14Jakoś chodzi im o takie małostkowe sprawy.
07:19Zawiść.
07:21Bo chciałby być bogatszy.
07:23Chciałby wyżej być położony na jakiejś górce od tego, który może tam musi być niżej troszkę pochowy.
07:30To są refleksje tej natury, że ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, że nadchodzi kres.
07:37To tam gdzieś w Talmudzie to się mówi, że Mojżesz żył 900 lat.
07:41To jest jego sprawa, jak on długo żył i ja o tym nie wiem, bo ja go nie wiedziałem.
07:44Ale koniec jest jeden.
07:48Człowiek przestaje istnieć.
07:49I mnie się wydaje nieraz dojdzie do takiej konkluzji, że źle żyłem.
07:55Moim zdaniem życie człowieka to krótkie życie tutaj na tej naszym matce planecie powinno wyglądać tak, że powinniśmy być sobie przyjaciółmi.
08:06Powinniśmy jeden drugiemu pogadać.
08:08Gdziekolwiek można komuś pomóc, trzeba mu pomóc.
08:11Kwintesencja życia ludzkiego jest jedna.
08:32Znajdziemy się wszyscy na miejscach naszego pochowania.
08:35Znajdziemy się wszyscy na miejscach naszego pochowania.
09:05Znajdziemy się mówi, że można wystarawić się na miejscami.
09:07Teraz wystarczymy się moje w
09:08ankleזki mają na miejscu
09:13górna dla swojej człowieka.
09:15Moim z
09:24'm