Oynatıcıya atlaAna içeriğe atlaAltbilgiye atla
TVPlaza
  • 4 gün önce
Döküm
00:00Beyaz TV ekranlarından herkese merhaba. Ben Mevlüt Öztürk.
00:05Ben Aslıhan Hökenek. Mevlüt Öztürk ile Yeni Adres programında bu hafta yine sizin için çok özel bir program hazırladık.
00:12Mimar öğretim görevlisi Dr. Aşkan Mansuri bizlerle birlikte olacak.
00:17Hemen ardından tahkim hakemi avukat Ayben Aybek bizlerle birlikte olacak.
00:21Yine depreme değineceğiz. Yine kentsel dönüşüme değineceğiz.
00:25Deprem sonrası hukuki haklarımıza değineceğiz.
00:28Hazırsanız başlıyoruz.
00:33Mimar öğretim görevlisi Dr. Aşkan Mansuri. Hoş geldiniz Aşkan Bey.
00:37Hoş bulduk. Merhabalar.
00:38Nasılsınız? İyi misiniz?
00:39Çok teşekkürler. Sizleri sormalı.
00:40Bizler de iyiyiz çok şükür. Teşekkür ederiz.
00:42Çok sağ olun.
00:43Aşkan Bey hoş geldiniz.
00:44Hoş bulduk.
00:45Bir sorumuzda isterseniz başlayalım.
00:476.2'lik İstanbul depremi mevlüt yapıların mimari açıdan zayıf yönlerini nasıl ortaya koydu?
00:55Şimdi bu depremler oldukça eski çok fazla İstanbul'da da yapı stoku var.
01:01Bunların çoğu eski teknolojiyle yapılmış. Malzeme, teknikleri hepsi mesele.
01:07Yeni tabii yönetmelikler güncellendikçe yeni yapı teknikleri yapıldıkça daha sağlam, daha detaylı çalışmalar yapılıyor.
01:17Ama çok fazla eski stok var.
01:20Bunların en büyük problemi ya zemin.
01:22Hiç zamanında tabii zemin etütleri şimdiki gibi detaylı değil.
01:26Temeller mütemadi temel değil. Parça parça temellerimiz var.
01:30Şimdi tabii radya temel tek parça yapıyoruz.
01:33Eskiden her kolon kendi altında bir metre, bir buçuk metrelik bir ayak gibi, pabuç gibi yapılıp eski sistemlerle yapılmış.
01:41Tabii İstanbul'da yığıma binalar var, ahşap bina var, tuğlalı, taşlı binalar.
01:462-3 katlı binalar tabii çoğu zaman depremlere karşı tolere edebiliyor, kendini ayakta tutabiliyor.
01:53Ama çok yüksek katlı binalar, yoğun toplu konutlar, mahallelerin içindeki imar farklılıkları, bazıları 2 katlı bazıları 15 kat, 20 katın üstünde binalar var.
02:07Ve bunların yapım zamanları 90'lardan önce, 80'den önceki çok yapı var İstanbul'da.
02:15Bunların çoğu bu depremde korku yaşıyor tabii.
02:19Bazılarında tabii çatlaklar oluşanlar var, biraz oturan binalar haberlerde de gördüğümüz kadarıyla var.
02:26Ama biraz şansımız depremin şiddetinin az olmasıydı.
02:30Ve de süresinin kısa olmasıydı.
02:32Kısa olmasıydı, büyük bir şans.
02:34Aslında genel olarak baktığımız zaman yapısı tohumuz yaşlı yapılardan oluştuğu için ne diyoruz?
02:41Acil kentsel dönüşüm, acil hızlanalım.
02:44Bu depremin bize bir uyarı olduğunu hatırlayaraktan yolumuza bakalım diyoruz.
02:50Tabii.
02:51İkinci sorumuz Aşkan Bey, deprem riski yüksek bölgelerde mimari tasarımda nelere dikkat edilmeli?
02:58Yapı başladığında, tasarım sıfırdan başladığında mimar zaten istatik sistemini düşünüyor.
03:04Yapı hangi malzemeyle yapılacak, çelik mi olacak, beton mu olacak?
03:08Mümkünse ahşap mı olacak, hafif yapı mı olacak?
03:11Tabii yapının büyüklüğüne göre, baştan ona göre düşünülüyor.
03:14İstanbul'daki bizim büyük sıkıntı boş arazi yok.
03:17Maalesef.
03:18Hep eski mevcut binaları mecbur boşaltmamız gerekiyor, insanlar tahliye edecek.
03:23Önce de tabii depreme göre bakıyoruz, binalar sağlam mı değil mi?
03:28Bunun raporları hazırlanıyor, belli bir süreler var.
03:31Bu arada tabii işin başında projeler mimarlara geliyor.
03:35Bu yapıyı yıkarsak, yenilersek ne yapabiliriz?
03:39Mimarlar mevcut imar kurallarına, yeni yönetmeliklere uygun olarak baktıklarında,
03:45binanın belli bir şemasını çıkarıyorlar.
03:48Şöyle metrekarede bu kadar katlı bir yapı yapabiliriz.
03:51Sonra tabii işin içinde yapı müteahhitleri var, inşaat teknikerleri, istekler de var.
03:59Kat maliklerinin mevcut binada oturanların istekleri var.
04:02Bir tarafta da işin başından sonuna kadar mimarlar var.
04:05Mimarlar projeyi baştan tasarlıyor.
04:07Danışarak tabii ki hepsinin maliyetini düşünerek, zamanı düşünerek,
04:12özellikle bu kentsel dönüşümde zaman çok önemli oluyor.
04:16Mevcut 20-30 daireyi boşaltıp tekrar aynı insanları geçici kiradan kurtarıp,
04:22harcamalardan kurtarıp yeni evlerine geçmek için de belli bir zaman dilimi var.
04:29Bu zamanda da mimarlar baştan tasarlarken temel sistemi, zemine bakılıyor,
04:35betonarma yapılacaksa ki çoğu inşaatımız Türkiye'de, özellikle İstanbul'da betonarma yapılıyor.
04:41Bunların belli standartları oluyor.
04:43Mimarlar ona göre yaptığı projelerde genelde bunlara dikkat ederek başlıyorlar.
04:48Yapabiliyorsa, mimari anlamda, binanın kütlesini ona göre tutmaya çalışır,
04:53başladığı gibi bitirmeye çalışır.
04:55Bizde çok büyük problem, özellikle İstanbul'da.
04:58Zemin katlar eskiden çok küçük.
05:00Hep binalar.
05:01Çünkü çekme mesafesi diye bir plan notu var yönetmelikte.
05:04Komşulardan bir çekme mesafesi var blok nizamsa.
05:07Bitişik nizamın da başka sistemleri var.
05:10Birbirine bitişik binalar yapılıyor.
05:12Tabii İstanbul'da eğim olduğu için bir binanın birinci katı öbürünün yarım katına denk geliyor.
05:18Ve bu defremde büyük problemlere sebep oluyor.
05:21Bir binanın kolonunun sağlam olduğu yer, diğerinin kolonunun kilişinin ortasına denk geliyor.
05:26Ve bu çarpışmalarda, defremde sallanmalarda maalesef birbirine zarar veriyor.
05:31Bunu dikkat etmesi gereken hususlardan bir tanesi mimarların.
05:35Bir de blok nizamlar da altı küçük.
05:37Sonra tabii sığması lazım bir arsaya binanın.
05:40Altını küçük yapıp üstüne çıkmalarla yapılırdı eskiden.
05:43Bir kat oturuyor.
05:45Sonra mesela on beş kat, on kat çıkmalı devam ediyor.
05:48Bir buçuk metrelik zamanında belli bir yönetmelikten dolayı bir buçuk metrelik çıkmalar var.
05:53Çoğu zamanda her odanın önünde bir balkon vardı eskiden.
05:56O emsal dışıydı.
05:57Ferah ferah evlerdi.
05:59Metekareler büyüktü.
06:00Üç dört tane balkonu vardı evlerin.
06:02Bu şimdiki yönetmelikli, statik yönetmeliğini zorluyor.
06:06Özellikle bu depremden sonra bakanlıkların da açıkladığı önce bir tabii panik havasıyla bir durduralım.
06:13Çıkmalı binalar çok zarar gördü diye.
06:15Çünkü altı küçük oluyor.
06:17Eğer mesela dört kat olursa çok problem olmuyor.
06:20Ama küçük yüksek katlı bina.
06:22Bu tabii sıkıntıları var.
06:24Belirli kattan sonra hani hasar alması daha olağan hale gelmiş oluyor.
06:30Peki onunla ilgili benim duyumlarım belli bir kattan sonra çıkma mesela iptal edildi gibi bir söylemler vardı.
06:40Önce zemin artı yedi kat dendi.
06:42Sonra tabii çok bina var.
06:46Çıkmasız yapmamız şu an mevcut arsa olsa hiç sorun yok.
06:49Başlarsanız ona göre yapılır.
06:51Ama mevcut binaları yıkıp yaptığınız için hisse meselesi var.
06:54Zemin katların arsadaki hissesi küçük.
06:57Siz tekrardan gelip herkese belli bir metrekare inşaat alanı da var.
07:02Dönüşüm sürecini engelleyecek bir durumdu açıkçası.
07:05Yani yönetmeliğin teknik konusuyla hukuki zemini mevcudu maalesef orada örtüşmüyor.
07:10Depremden dolayı tabii ki gönül ister ki binaların kolonları en dışta olsun, çerçeve tam olsun.
07:16İstatik mühendisleri bunu ister her zaman.
07:18Mimarlar da eğitimden gelen, mimarlığın mesleğin gerektirdiği,
07:22daha çok tabii sanatın en güzel yakını olan kısmı mimarlığa heykeltıraşlık gibi.
07:28Mimarlar binanın içini boşaltmak ister, girinti çıkıntı sever, dalgalı olsun.
07:33Kasarım güzelliği diyebilir miyiz?
07:35Kasarım böyle başlıyor.
07:36Tabii ki yani estetik duygusu vermek de lazım binalara.
07:38Bunları da her zaman mühendislerle mimarların arasındaki problem oradan başlıyor.
07:44Mimarlar daha genişlik açıklarla geçmek ister, kolonu az koymak ister.
07:49Bu işin doğasında.
07:51Türkiye gerçeği deprem olduğu için tabii mimarlarda biraz burada dikkat etmesi lazım.
07:56Dünyada örnekler var.
07:57Mesela Şili'de, Santiago'da falan depremler de şiddetli oluyor.
08:017-8 depremler oluyor.
08:03Çok modern, çok düzgün binalar hepsi zarar görüyor.
08:07Ve bunu sonradan bakan ekip bakıyorlar.
08:09Binanın bir kısmında açıklıklar geniş olmuş.
08:13Binada geriye gitme, öne gelmeler var.
08:16Bunlar hepsi darbeleri mesela alttan alıyor.
08:18Oradaki çıkmadan bina problem yaşıyor.
08:20Biz de tabii bunu hemen yasaklayalım, yapmayalım, duralım, önce bir bakalım diyoruz.
08:26Bu sefer iş duruyor.
08:27Çünkü sonuçta devam eden bir süreç var.
08:30Binaları boşaltan insanlar, ruhsatlarına devam eden firmalar var.
08:34Bu arada tabii ki güncellenmesi lazım.
08:37Ama bu tabii ki mimarların da, inşaat mühendislerinde, eğitiminde de, yönetmeliklerinde de çıkmalar bu kadar sorun değil.
08:46Yani bu hesaplanırsa bir iki metrede çıkmalar olur.
08:49Üç metrede yerinde olur.
08:51Sorun değil.
08:52Ama tabii bizde konut oluyor, yoğunluk oluyor.
08:54Tabii ki diyoruz ki biz bunu en az yapabildiğimiz çıkmalarla tolere edelim ki bundan sonraki deprem olur.
09:01Ne zaman olur tabii belli olmadığı için biz hazırlıklı olalım.
09:04Aslında Aşkan Bey onunla ilgili taks alanlarında bir esneklik sağlansa aslında bu sıkıntı bence tamamen ortadan kalkar diye düşünüyorum.
09:12Tek boyutlu değil.
09:13Problem orada.
09:14Bizde tabii sabah akşam çiziliyor.
09:16Mimarların hepsi yapıyor.
09:17Taksa takılıyorsunuz yeşil alan kalmıyor.
09:20Yeşiliyi korumak istiyorsunuz otopark yetmiyor.
09:23Otopark zaten problem.
09:25İki kat aşağı inelim diyoruz, arazi yetmiyor.
09:28Rampaların dönmesi.
09:29Bu sefer yukarıda park ettiğiniz on arabayı siliyorsunuz, aşağıya sekiz araba girsin diye.
09:34Yönetmelikte sığınaklar var.
09:36Bodrum'da elektrik odaları, su depoları yeni yönetmelikte sarnı çıktı.
09:40Etraftaki suyu topluyoruz.
09:42Bunların hepsinin bir binada yerleştirmesi.
09:45Tabii ki gönül ister ki arsaların hepsi iki bin metrenin üstünde olsun.
09:49Zamanındaki parsellemeler düz olsaydı.
09:51Şu an siz İstanbul'un haritasına bakın.
09:54Neredeyse bir tane düzgün parsel yok.
09:57Baltalı ifraz var, birbirine geçiş var, üçgen var.
10:01Zamanında tabii yollar genişletilmiş.
10:03Çok sıkıntı oluyor.
10:05Bunların da yönetmelikteki metrekareler komşudan biraz çekelim.
10:08Tabii binalar yüksek olunca.
10:10Taksi de belediyelerde ona göre ayarlanmış zamanındaki yönetmelikler.
10:14%20'si olsun bazı bölgelerde %35 oluyor.
10:18Bazı büyük arazilerde tarıma yakın %5, %1'ler bile var.
10:22Aslında bir tane kulübe yapabilirsiniz.
10:25Orada ilçe belediyelerine ekstra inisiyatifler verilebilir diye düşünüyorum.
10:29Niye diyeceksiniz?
10:31Bizim şu an İstanbul genelinde beklemiş olduğumuz büyük bir İstanbul depremi var.
10:38Temennimiz tabii gelmemesi.
10:40Lakin bizim bu sağlam olan yapı stoğumuzla ilgili hiçbir problemimiz yok.
10:46Ama sağlam olmayan yapı stoğumuzla ilgili hazırlanmamız için aslında genel olarak hepimize bir rol düşüyor bu konuyla ilgili.
10:55Müteahhitinden mimarına, mimarından makine mühendisine, inşaat mühendisine, belediyede çalışan röportörlerine, müdürlerine, birim şeflerine.
11:05Hepimize aslında bu görev düşüyor.
11:07Ne yapmamız gerekiyor?
11:08Hazırlanalım.
11:09Maksimum bizim %5'lik diyebileceğimiz bir aşama gelebilsek aslında daha dik oturabiliriz öyle söyleyeyim size.
11:18Ben kendimde çalışan arkadaşlarımızdan da bildiğimiz kadarıyla herkes kat çıksa, emsal artışı olsa bu iş çözülecek.
11:30Halbuki çoğu zaman yapmak istiyorlar ama altyapı yetmiyor.
11:34Yani size orada binanın bir kat vermesi çok basit gözüküyor ama toplu o bölgede...
11:39Şehrin planına et getiriyor.
11:41Her şey beraber.
11:43Yani tek başınıza bir yerde emsal yükseltmekle bu DJ ayarları gibi birini değiştirirken öbürü de olacak.
11:49Hepsi tek başına olunca problem oluyor.
11:52Sonra zaten öyle oluyor bir şey çıkıyor yapılıyor sonra problemler çıkıyor bir daha imar yönetmeliklerinde plan notlarında değişiklikler.
12:01Burada herkesin katkısı olması lazım.
12:03Zemin ettiğinden bölgelerde çok riskli yerler var.
12:07Yerde 30 metre yerin altında kaya bile yok.
12:11Ve burada sıkışık yapılar var.
12:13Bitişik nizamlar.
12:14Birini tadilata sokuyorsunuz veya kendisel dönüşüme giriyor.
12:18İsteseniz de orayı güçlendiremiyorsunuz çünkü makine girmiyor.
12:21Cepheler 6 metre 7 metre.
12:23Maalesef.
12:24Bu sefer şey gibi oluyor.
12:26Yani kötü en iyisini yapalım.
12:28Elimizden gelen en iyisini yapalım.
12:30Ama burada tabii büyük belki mahalle bazında küçük bilimler bazında baştan tasarlansa düşünülse bunlar.
12:37Her bölgenin kendi potansiyelleri var.
12:40Kendi sıkıntıları var.
12:41Bir bölgenin zemini kötüdür.
12:42Yoğun değildir.
12:44Dersiniz ki burada bir kat belki arttırabiliriz.
12:46Hatta zeminleri boş geçelim.
12:48Otopark problemini çözelim.
12:49Çok örnek var.
12:51Bununla ilgili aslında parsel birleştirmeleriyle ilgili biraz daha teşvikler şu an getirildi.
12:57Biraz daha getirilebilir.
12:59Diyeceksiniz ki neden?
13:00Biraz önce ne kadar güzel söylediniz.
13:022000 metrekarenin altında bir parsel olmasa ne kadar güzel olurdu.
13:05Tabii.
13:06Şimdi bölge bölge değişen imar durumlarımız var.
13:08Ama 1000 metrekareye oluşturduğu zaman farklı bir ekstra eklem olsa.
13:13Birden fazla parsel birleştirdiğinizde ekstra bir eklem olsa.
13:18Bizim orada kuracağımız yapının aslında şöyle düşünün.
13:24200 metrekarede biz kapalı otoparkla ilgili 200'ünü 200'ünü de kullansak bir verim elde edemiyoruz.
13:31Ama 1000 metrekareli kalanı da rahatlıkla elde edebiliriz.
13:34Burada baktığınız zaman o iyileştirmeler aslında bölgenin gelişimine de sebep olacak.
13:41Yapıların sıfırlanıp sağlıklı sağlam olmasına da sebep olacak.
13:46Vatandaşların problemine de çözüm olacak.
13:49Yani baktığımız zaman genel bir çözüm diyebiliriz buna.
13:51Orada tabii şeyler var.
13:53Yani hukuki zeminle mimari, mühendislik uymuyor.
13:57Evet.
13:58Bir parselin biriyle tevhid yapılması, ifraz yapılması.
14:02Hatta diyorum çoğunda mesela bakıyorsunuz biri eğri gitmiş.
14:05Parsel önü geniş arkası 5 metre 6 metre daralıyor.
14:08Bunun komşu paylarını çekince ince uzun bina kalıyor.
14:11Tasarlanıyor kimse beğenmiyor.
14:13Ama burada belki mahalle içinde tekrardan bir blok bir ada bunlar kendi içinde tekrardan
14:21sanki aradaki yollar yok duvarlar yokmuş gibi tekrar tasarlansa
14:26herkesin yine hissesi korunabilir.
14:28Bunların hepsinin çözümü var aslında.
14:30Ama beraber olması lazım.
14:32Öbür taraftan siz istiyorsunuz tevhid yapalım.
14:35Diğer binada iki kişi kabul etmiyor.
14:37Yo diyorlar bizim binamız iyiydi biz bu tarafa bakıyorduk birleşirsek yoğunluk olur.
14:41Düne kadar biz 10 araba problemimiz vardı.
14:44Şimdi 30'a çıkacak.
14:45Hiç girmeyelim.
14:46Bu sefer o prosedürü geçmeniz çok zor oluyor.
14:48İkentisel dönüşümdeki bu süreler kısa tutulması için çoğu kişi vazgeçiyor.
14:53Diyor ki biz buradaki bir binayı toplamışız çalışmışız.
14:57İkinci binayı üçüncü binayla gelirsek biz bu organizasyonun altından kalkamayız.
15:01Bu da işi biraz uzatmaya çalışıyor.
15:04Yani önüne engel koyuyor.
15:06Ama mühendislik olarak mimari olarak hepsinin yöntemi var.
15:10Dünyada çalışılmış çok örnekler var.
15:12İkentisel dönüşüm sadece bize özgü bir şey değil.
15:14Ama bizim gibi de topyekûn haydi şehri tekrar yıkalım yeniden yapalım kimsede yok.
15:20Biz biraz dersimize de geç çalışmışız.
15:22Sınava gelmişiz.
15:24Diyoruz ki deprem diye bir gerçek var.
15:28Ama çalışmamışız.
15:29Yapı tekniklerimiz ona göre gelişmemiş.
15:32Bunun üstesinden aslında gelebiliriz.
15:34Türkiye Cumhuriyeti şu an dünya genelinin üstünde bir müteahhite sahip.
15:39Tam marka tabii ki.
15:41Yaklaşık 453 bin müteahhitimiz var.
15:43İstanbul dediğiniz ilde baktığınız zaman dönüşümle ilgili bizim için çok rahatlıkla aslında üstesinden gelebileceğimiz bir iş işleyiş alanı içeriyor.
15:54Her ailede bir müteahhit vardır şu an.
15:56Tabi tabi tabi bir nevi o hale geldi.
15:58Tabi burada şeyleri tenzih edelim.
16:00Yapılarla ilgili dönüşüm süreçlerinde aksaklık yapan müteahhitleri tenzih edelim.
16:07Her meslekte var biliyorsunuz.
16:09Aynı zamanda şimdi bir de vatandaşlarımızın arasında şöyle tabirler var.
16:15Vatandaş yeri yıkmış ya bir senedir başlamıyor.
16:19Başlayamıyor.
16:20Orada vatandaşla alakası olmayan durumlar da olabiliyor.
16:24İlgili ilçe belediyelerinden ruhsat çıkmadı mıydı bu vatandaş başlayamaz.
16:29Ha bu adamın ruhsatı çıktı mı 3 ay herhangi bir işle işle iş yapmıyor mu bir tebligat çekilsin atıyorum 4.ay fesh edilsin karşılıksız bir şekilde yani hiçbir talep sunamadan bu vatandaş oradan çıkartılabilsin.
16:46Ama bir de işini düzgün yapan insanlarımız var ruhsatını almak için ciddi şekilde efor gösterip ama mesela vatandaş okyanusu geçmiş denizi geçmiş dereyi geçmiş affedersiniz bir kaşık suyun içerisine adamı koymuşlar orada.
17:04Adam ruhsat bekleyip çırpınıp duruyor yani.
17:08İşte bu süreçlerin içinde o hukuki şeyler çok önemli.
17:11Çünkü bir bakıyorsunuz her şey hazır bir tane mahkeme açılmış.
17:16Hisse davasından bir mahkeme açılmış yürütme kararı var.
17:19Tabi kimse onu bilmiyor görmüyor.
17:21Diyorlar ki müteahhit başlayamadı katmanetleri perişan oluyor.
17:24Bina yıkılmış.
17:25Devletin verdiği destek de bir yere kadar.
17:27Çünkü bazen süre geçiyor.
17:29Alınan paralar bitiyor süre geçiyor ama mahkeme bitmemiş oluyor.
17:35Şimdi bunlar iyileştirildi.
17:37Tabi yüzde ellinin üstündeki rakamlarla toplaşınca daha hızlanıyor.
17:42Ruhsat alabiliyorsunuz.
17:43Bina yapılabiliyor.
17:44Tabii tabii.
17:45Daha önce 3'te 2'ydi.
17:46Çok daha sıkıntılar vardı.
17:48Evet 50 artı 1 geldi tekrar hatırlatalım.
17:51Yarısı sizden yarısı bizden kampanyası da hala aktif halde ve fiyatlar da yükseltilerek devam ediliyor.
17:58Aslında bu kentsel dönüşüm sürecinin hızlanması için devletimiz elinden geldiğini yapıyor benim gördüğüm kadarıyla.
18:05Lakin şöyle de bir durum var.
18:07Şimdi ortada bir devlet var.
18:10Kentsel dönüşümle ilgili hibelerinden tutun, kira yardımından tutun, taşınma yardımından tutun her şeyi yapıyor.
18:17Lakin ortada mesela müteahhitler var.
18:20İlgili ilçe belediyeleri var.
18:22Kat malikleri var.
18:24Bu kat maliklerinin de bir metrekare üç metrekare düşüncesinden çıkması gerekiyor.
18:30İlgili ilçe belediyelerinin de hızlı vedi bir şekilde ruhsatlarını vermesi gerekiyor.
18:35Yapının müteahhitin de hızlı bir şekilde anahtar teslimlerini yapması gerekiyor.
18:40Burada domino taş etkisi aslında var baktığımız zaman.
18:44Arada bir tane türk yumurta çıktığı takdirde hiçbirinin önemi kalmıyor aslında baktığınız zaman.
18:49Maalesef.
18:50Zemin yapısının mimari projelendirmedeki önemini soracaktım size ama biraz değindik.
18:56Konuyu biraz açmak gerekirse işte mesela bu daha önceki programlarımızda riske deprem bölgelerini göstermiştik Mevlüt Bey ile biz.
19:05İşte sahil kesiminin bir tık daha riskli olduğu onun arkasındaki kesimin böyle daha ileri giderek gittikçe riskin azaldığını görmüştük.
19:14Siz ne düşünüyorsunuz bu konuyla ilgili özellikle sahil kesimindeki binaların bir mimar olarak hem yapısıyla alakalı işte bu bölgeler olarak sayacaksak.
19:24Bakırköy, Ataşehir, Kadıköy gibi.
19:27İstanbul bazında konuşursak.
19:30Orada tabii şöyle adaletsizlik de oluyor imarla ilgili.
19:34Şimdi bir arsa çok büyükse özel imar büyüklüğüne göre yüksek katlı da alabiliyor.
19:40Bu denizin sıfırında da olabiliyor.
19:42Bazen hatta taşan da var yani dolgu alanı içine giren projeler de var.
19:46Ama onun arkasındaki bekleyen mahallede 12.5 yükseklik sınırı var.
19:5012.51 yapamıyorsunuz proje anlamında.
19:53Bu da tabii bir taraf denize yakındır, satışı iyidir, manzarası vardır, daha keyifli projeler yapılabiliyor.
20:01Arka taraf sıkışmış durumda.
20:03Burada zemine bakılmıyor.
20:06Orada daha çok başka değerler var.
20:08Satış potansiyeli değeri var diyebiliriz.
20:11Satış potansiyeli, daha ticari kaygılar oluyor.
20:13Zemin halledilir deniliyor.
20:15Yapılır gerçekten de.
20:17Yani zemin iyileştirmeyi biz çok uzun uzadıya konuştuk bu programlarda.
20:23Bu zemin etütleri, kentsel dönüşümden önce bir bina yıkılıyor.
20:28Oraya yeniden bina yapmadan önce zemin iyileştirmeleri yapılıyor.
20:31Çünkü 50 yıl öncesinin teknolojisiyle asla bir teknolojide değiliz.
20:34İşte fore kazıkları olsun, raylı sistemler olsun.
20:37Bir sürü zemin iyileştirme yöntemleri geliştirildi.
20:41Burada mimarlar bu projeleri nasıl yönlendiriyor peki?
20:45Mimarların büyük bloklar tasarlıyorsa genelde orana bakılması gerekiyor.
20:50Yükseklik, oturum.
20:52Bizim bazen projelerde denk geliyoruz.
20:54Mevcut şekilden dolayı çok ince, uzun, yüksek katlı yapılar çıkıyor.
20:59Çünkü yönetmeliği öyle, imarı onunla denk geliyor.
21:02Sizin dediğiniz gibi ya orada yan komşuya gidiyoruz, gelin birleşin.
21:05Daha büyük şeyler olsun.
21:07Çünkü statik anlamda oturtabilirsiniz baştan.
21:11Ama mimari olarak bakıyorsun, diyorsun ki bu yapı zaten mühendislik olarak şimdiden zor bir yapı.
21:18Mesela iki kolon üzerinde durup 15 tane kolon sırasıyla yapılabilecek 15 katlı bir bina ne kadar sağlam olabilir?
21:26Buna göre yapabiliyorsa, daha geniş araziler varsa, mimarlar da baştan tasarlarken geometrisini ona göre seçiyor.
21:34Daha oturaklı binalar yapıyor mümkünse, daha yatay mimari düşünülüyor.
21:38Veya bir tane yüksek katlı, daha düşük.
21:41Yani bunun bir hiyerarşisi oluyor.
21:43Ama hepsinin yüksek, hepsi birbirine...
21:45Çünkü bizdeki mantık, mevcut da yapılar var.
21:48İnsanlar yaşıyor.
21:50Bir proje başlandığında otomatik 30-40 tane malik var.
21:54Önce onların özellikle de kendi katında, kendi yönünde bu şerefiye problemleri de çıkmasın diye bu süreçlerde onlara ait ediyorsunuz.
22:03Bir taraftan da tabii dediğiniz gibi bu işi müteahhitler yapıyor.
22:07Özel sektörde.
22:08Özel sektör ticari bakıyor.
22:10Bu iş ticaret.
22:11Sonuçta onlar bir bekle bütçe koyuyorlar.
22:13İnşaat maliyeti çok yüksek bir şey zaten.
22:15Gün geçtikçe de şunu söylemek istiyorum.
22:18Biz geç kaldıkça, bu depremde, yenilenmede, kentsel dönüşümde geç kaldıkça maliyetler daha da artacak.
22:25Daha da yükselecek.
22:26Gün geçtikçe maliyeti yükselen bir şey.
22:28Müteahhit de burada kendi kârını düşünmek zorunda bence.
22:31Sağlam yapıda yaşayıp daha küçük bir evde mi yaşamak mantıklı?
22:35Yoksa müteahhite şunu verme elinde...
22:39Devlet tarafı, yönetmelik tarafı, bakanlıklar, belediyeler, yerel yönetimler bunlar bir taraf.
22:46Bir taraf ekonomi, işin gerçeği.
22:48Sonuçta o iş kentsel dönüşüm bütçeyle yapılır.
22:52Dediğim gibi hemen yıkalım yapalım.
22:55Çoğu zaman Avrupa'da da diğer ülkelerde de yapılan binalar en az 200 sene, 300 sene düşünülüyor.
23:02Aileler nesiller nesiller kullanıyorlar.
23:05Bizim şu an yaptığımız binalar enerji bakımından daha B sınıfına yeni geçiliyor zorunluluk.
23:10B değil.
23:11Yani son 10 senede yapılan çoğu inşaat projesi B enerji sınıfı.
23:15Depreme karşı düne kadar asmalan binalar yapılıyordu.
23:19Sonradan bunlar iptal oluyor.
23:22Görüldükçe hatalarda.
23:24Yavaş yavaş daha düzgün, daha iyi yönetmeliksel olarak, piyasa olarak da hepsi birbirine örtüşüp
23:31daha depreme dayanıklı düzgün binalar yapılmaya çalışıyor.
23:34Gün geçtikçe yönetmelikler değişiyor.
23:37Yaşandıkça tecrübeler oluşuyor.
23:40Ve binalarımız kentsel dönüşümde daha sağlam bir hale geliyor.
23:44Peki diyelim ki kentsel dönüşüme bütçe yetmedi.
23:47Ve eski bina var elimizde.
23:50Bu eski binaların mimari olarak güçlendirilmesi mümkün mü peki sizce?
23:54Tabii ki.
23:55Şöyle bir mesele var.
23:57Eski binaların hangi stadide olduğu çok önemli.
23:59Şimdi iki katlı, üç katlı eski İstanbul evi, ahşap ev yığıma artı ahşap tuğla ve ahşap gibi yapılar var.
24:07Bir de Ayasofya gibi devasa ve dünya çapında değeri olan binalar var.
24:12Bazılarına dışarıdan bile müdahale edebiliyorsunuz.
24:15Şimdi teknoloji gelişti.
24:16Dışarıdan çelikle, ekstra yöntemlerle binayı, omurgasını dışarıdan destekliyorsunuz.
24:22Daha sağlamlaştırabiliyorsunuz.
24:23Yıkmanıza gerek yok.
24:24İçeriden güçlendirme yapılabilir.
24:26Hepsi olabiliyor.
24:27Buradaki önemli olan kültür varlığını korumak.
24:30Onun özünü değiştirmemek.
24:32Yoksa depreme dayanıklı yapacağız diye bambaşka bir şey geç edebilir.
24:36Yani o kültürü de, o mirası da koruyamayabiliriz.
24:40Bazı yapılarda da büyük camilerde, büyük kültür merkezleri kubbeli yapılar.
24:45Siz bunların gelip sonradan çelikle ekstra yani estetik dışı şeylerde güçlendirmeyi yaparsanız kalitesi değişir.
24:54Hatta görüyorsunuz bazen UNESCO'dan...
24:57Çok kötü restorasyonlar görebiliyoruz sosyal medyada maalesef.
25:01Türkiye'nin veya bölgenin en değerli binasıydı.
25:05Sırf yanlış restorasyon veya yanlış mimari ve mühendislik eklerle değeri düşmüş oluyor.
25:12Hatta listeden çıkarma şeylerine geliyor.
25:14Bunlara çok dikkat etmek gerekiyor.
25:16Her ekibin, her binanın kendi uzmanları var.
25:19Üniversitelerde bunların hepsinin bölümleri var.
25:22Zaten beraber çalışılması gereken bir şey.
25:25Hep bizde biraz biliyorsunuz zaman kaygı, ekonomi olunca bazen bazı itemler sönük kalıyor.
25:32Dikkati alınamayabiliyor.
25:34Yanlış kişilerle işler yapılabiliyor.
25:37Ben sözü Mevlüt Bey'e bırakmak istiyorum.
25:39Yüksek katlı binalarla ilgili soruları var size.
25:42Başkan Bey, yüksek katlı binaların deprem karşısındaki dezavantajları nelerdir?
25:48Şöyle, baştan az bir alanda daha yüksek, yoğun bir yapı yaptığınızda mecbur üst üste konulan katlar geliyor.
25:56Bu katlar tabii şu anki yönetmek...
25:5851.50 yükseklik temel üstünden binanın sonuna kadar 51.50'ye kadar yüksek katlı inşaat alanına giriyor.
26:05Bir de 51'in üstü var. Gökdelen statüsüne giriyor.
26:08Bazen biz 5 santim, 10 santim hesapla bile binanın tamamen şeyi değişir.
26:14Çekirdeği, ihtiyaçları... Gökdelen'e geçmiş oluyor.
26:17Gökdelen'e geçince çok farklı statik hesapları var.
26:21Orada zaten yönetmelikler çok katı ve daha sağlam, daha ayrıntılar var.
26:27Bizim büyük problemimiz bu 51'e kadar olan.
26:30Zemin artı 4 kat değil de 8 kat ile 15 kat arası yapılar.
26:35İstanbul için özellikle konuşursak.
26:39Depremde tabii yoğun yükseklik olunca bu depremin dalgasıyla, gelen dalgayla bir rezonansı, bunu bir titreşim alıyor yapıya.
26:46Ne kadar tabii yapı yere yakınsa, geniş oturumluysa, geometrisi düzgünse, açıklıkları normalse depreme karşı düzgün bir performans gösteriyor kendisinden.
26:59Ve neredeyse belki hiç zarar almadan da kurtulacak.
27:02Yüksek katlı yapılarda taban oturumu, binanın şekli...
27:07Bazen biliyorum işte mimarlar binanın içini boşaltmak ister, vurmak isteniliyor.
27:13Estetik kaygısı çok oldukça depreme karşı daha da zayıf oluyor.
27:17Orada bazen şimdi inşaat mühendislerinin yönetmeliklerinde süreklilik çok önemli.
27:23Bir kolon bir yerden başladıysa aşağıya kadar, temele kadar inmesi lazım.
27:27Siz binanın mimarisiyle oynadığınızda geometrisini değiştirdiğinizde bazen kolon buradan başlıyor, yukarıda başka açıya gidiyor.
27:36Bizler de çizerken yapıyoruz, seviyoruz. Mimarlar sever bu farklı tasarımları.
27:42Ama hangi bölgede, deprem kuşağında risk varsa biraz artistlik yönü genelde mühendisliğe yenilir.
27:49Ve örtüşmesi gerekiyor baştan proje prensibi olarak da.
27:54Onun dışında kullanılan sistemler şu an mesela biz hep aklımız betona gidiyor.
28:00Yüksek katta olunca beton artı çelik oluyor.
28:03Daha farklı sistemler var kat kat gidip aralarda farklı çapraz kirişler, çelikle betonun birleşimi.
28:11Şu an tabii onları bile harmanlayan sistemler var, dışarıdan destek verenler var.
28:16Dünyada örnekleri çok, yapılan da çok. Yüksek katlı yapılıp ama binanın üstürüktürünü dışarıdan görüyorsunuz.
28:22Biz tabi biraz gizliyoruz.
28:25Japonya'da çok fazla görmüştüm ben onu.
28:28Çelik yapmaları tabii ki onlar zaten şöyle bir mesele var, işin bir tarafı da eğitime dönüyor.
28:33Bizim mimarlık eğitimlerimizde mühendislik, deprem ne kadar anlatılıyor mimara?
28:38O da önemli. Bazı belediyeler mesela şu an şantiye şeflerini mimar kabul etmiyorlar.
28:43Haklı olarak çünkü binada forekazıklar var etrafında, güçlendirme var.
28:49Mimarlık mesleğinde, eğitiminde öyle bir ders yok şu an.
28:53Maalesef. Japonya'da bu var.
28:55Japonya'da hatta mimar imzası olmadan da siz kendi binanızı tasarlayabilirsiniz.
28:59Eğer belediye kurallarından geçiyorsa, çok büyük binalar olmaksızın yapılabilir.
29:06Diyorlar ki hesap bu, yapıyorsanız olur.
29:09Ama tabii büyük projeler, kesinlikle ekip mimar mühendisi, inşaatçısı, zemincisi hepsi lazım.
29:16Bizde o da bir mesele. Yani bunun biraz eğitimle beraber, içi de olması gerekiyor.
29:21Gelen ekipler, şu an bu kadar üniversitemiz var.
29:24Yeni gelen mezunlar ne kadar bu konulara hakimler?
29:28Yarın mezun oldu, ertesi gün şantiyede şef olarak gerçekten çalışabiliyor mu?
29:33O detayları biliyor mu? Depremle ilgili demirin nasıl bağlandığı veya projeyi okuma anlamında,
29:39statik projeyi okuma da işin başlangıcı. Şantiyelerde ilk hep öyle davet edilir.
29:44Çünkü kalfa yapıyor. Bazen kalfa, bazı projeleri okuyamaz veya alıştığı bir şeyin dışındadır.
29:50Hemen mühendislerimi, mimarı davet ederler şantiyeye.
29:53Gelin bir projeyi beraber bakalım. Çünkü orada farklı şeyler var.
29:58Bu tüm ekipler için, bizim için lisans eğitimi bir, bir de ara elemanlar çok önemli.
30:04Tekniker, bu işin teknik kısmını yapanlar çok çok önemli.
30:09Her yerde vardır bu. Hatta çoğunun aldığı ücret, aylık maaşları daha yükseklik mimardan mevcut.
30:16Tabi bazı foremanlarımız vardır ama içlerinde bütün bilgiyi barındırıyor.
30:21Vatandaş mesela 30 yıllık foreman, mimari bilgi de var, statik bilgi de var, makine...
30:28Harmanlamış, yaşamış, hatayı görmüş, bir daha devam etmişler.
30:32Bu süreklilik de çok önemli. Onların bile şu an hep tüm ustaların dediği, işte bize gelişen ekip yok, bulamıyoruz.
30:40Biraz tabi dijitalleşiyor, herkes onları düşünüyor ama sonuçta bu işi robotlar yapmayacaksa, şimdilik insanlar yapıyorsa eğitim şu an şart.
30:50Peki yatay mimari ile dikey mimari arasında, daha doğru bir kelime oldu.
30:56Yatay mimari ile dikey mimari arasında güvenlik farkı var mı?
31:01Kesinlikle var. Bazı hesaplar var. İnternette görürsünüz.
31:05İşte bu kadar bizim nüfusumuzu yaysak, küçük bir alanda herkesin iki katlı villa olma hakkı var.
31:12Keşke öyle bir planlamalar da olsaydı.
31:14Amerikanın o kasabalara özenilip o şekilde...
31:16Mesela yoğun bir nüfus aynı bölgede yaşamaya çalışıyor. Hala daha da pompalanıyor bu.
31:24Bu şekilde olunca mecbur yataydan dikey geçiyorsunuz.
31:29Yoksa bu zor. Şu an zorunluluk. Diğer taraftan diyoruz, zemin kötü ama zemini kötü olan bölgelerde en yüksek binalarımız var şu an İstanbul'da.
31:36Ve son zamanlarda yine yapılanlar var.
31:38Tabi ki önüne geçiliyor, statik anlamda destek veriliyor.
31:43Zemin iyileştirmeleri mutlaka yapılıyor.
31:45Zemin iyileştirmeleri yapılıyor.
31:46Zaten zorunlu 2000'den sonra bildiğim kadarıyla.
31:49Bizim konuştuğumuz projelerde ilk gün herkes, mimarların hepsi direk şey soruyor, zemini yapalım.
31:55Önce bir zemini soralım.
31:56Hiçbir şey yoksa bölgede daha önceden zemin etütü yapan ekipleri arayıp soruluyor.
32:01Belediyelerde bu zeminle karşılaşabiliyor zaten değil mi?
32:04Tabi tabi, bölgelerin haritaları var.
32:06Şu an haritalar var bir de tabi bu depremden sonra mikro ölçeğinden isteniyor.
32:11Yani her arsanın kendi içinden bir daha bir daha.
32:14Daha önce mahalle bazında belli bir katsayısını kabul edip devam eden yerler de vardı.
32:21Ama şu an görüyorsunuz deprem bölgelerinde bazı binalar sağlam kalmış.
32:25Yanındaki apartman kendisi sağlam olmasına rağmen zeminin kötü olduğu için, aynı zemin etütünü kullandığı için o yan yatmış oluyor.
32:33Bunları önüne geçmek için şimdi daha sağlam, daha raporlar artıyor.
32:38Parsel parsel bildiğiniz zemine bakıyorlar diyebiliriz o zaman.
32:41Peki Aşkan Bey, mimar estetik ile yapı güvenliği nasıl dengelenebilir?
32:45Bu da önemli bir soru.
32:47Tabi ki.
32:48Çünkü son dönemlerde hani diyorsunuz ya bu dik dörtgen evler diye biçimsiz evler çok fazla.
32:54Evet yeni bina işte biz de bu deprem korkusuna, binamız eski olduğu için kiralık ev arayışına girdik.
33:00Bakıyorum, gidiyorum, geziyorum evleri yeni bina üçgen.
33:04Yani ev bildiğiniz üçgen.
33:06Işık çok saçma yerden alınıyor.
33:08Yani evet sağlam bir bina belki ama estetik açısından çok kötü.
33:12Şu an bizim yapılan bu son senelerdeki inşaatların hızıyla beraber bu kadar yapı yenileniyor.
33:20Estetik maalesef bir tek cepheye kalıyor.
33:23Herkes cephesine iyi malzeme kullanırsa estetik yaptı veya daha estetik bina oldu diye yapılıyor.
33:29Bir taraftan işin içinde sadece mimarlar yok.
33:33Mimarlar kendi baştan malzeme sistemini seçer, renk kartelasını seçerler.
33:39Ona göre bir düşünce konseptle beraber belki yapım iki renkte olacak.
33:43İki malzemede olacak.
33:45Yapının şekli de hacmi de değişebilir.
33:47Ama şu anki bu kentsel dönüşüm sürecinde hep beraber bir süreç var.
33:52Bir tarafta arsa sahiplerinin senelerdir alışagelen bir estetik duygusu var eski binadan.
33:58Yeni beğendikleri şeyler farklı.
34:00Bir apartmanda konuşuyorsunuz.
34:02Bir kişiyi beyaz seviyor, diğeri siyah seviyor, öbürü antrasik beğeniyor.
34:06Yani bunu da ortaya koyması yine mimarlara görev düşüyor.
34:10Müteahhitler de var.
34:11Onların da tabii hem estetik duygusu, kendisinin anlayışı, hem ticari olarak bunu nasıl satacak,
34:18piyasa hangi renkleri beğeniyor diye bir kaygı da var.
34:21Bunların hepsi el ele verdiğinde maalesef bu hızın içinde en son konuşulan şey estetik oluyor.
34:27Bazı belediyelerde 3 boyut projesinin 3 boyutu zorunlu.
34:30Yapıştırılıyor projeye.
34:32Malzemesi değişemez.
34:33En azından bir şey de ileride değişecekse tadilat verilmesi lazım.
34:37Çoğu belediyelerde yok bu.
34:39Çünkü şey yok yani bunun tabii her şey mimariyle olmuyor.
34:43Şehir planlaması çok önemli.
34:45Dedim ya arsada parsellerin şekli.
34:48Hepsi el ele.
34:49Yani parsel kısmı, haritalar mı?
34:51Bizim şu an projelerin %90'ında başladığınızda arsanın kaç metre olduğu belli değil.
34:58Çünkü tapuda farklı metrekare var.
35:00Yerinde farklıdır.
35:01Zamanında yapılmıştır.
35:02Yola telki varsa ne kadar telk olacağı belli değil.
35:05Bunların hepsi başta başladığınızda estetik en sona kalmış oluyor.
35:10Ama tabii bunu çok güzel becerenler var.
35:13Düzgün idare eden ekipler var.
35:15Mimarlar olsun, müteahhitler olsun.
35:17Bina kendisi.
35:18Binaların çoğunda çok düzgün sizlere şeyler geliyor.
35:21İstekler, çalışılmış şeyler geliyor.
35:23Bunlar tabii belediyelerle beraber bu danışmanlarla beraber yürütülse çok daha estetik.
35:30Mahalle bazında.
35:32Bizde şu an bir apartman kendisi.
35:34Yeni yönetmeliğe göre yapılıyor.
35:36Yanındaki apartman 2017'e önceki yönetmeliğe göre.
35:39Mesela zemin katı boş.
35:40O zaman zemin katı boş geçebiliyordunuz.
35:42Otopark veya kapıcı dairesi koyabiliyordunuz.
35:45Şu an 2018'den sonra kapıcı dairesi verilen %30 bonus metrekarenin içinden gidiyor.
35:52Yani sizin evinizdeki balkonda kapıcı dairesinin metrekaresi aynı formülün içinde.
35:58Ya balkonlar küçülecek.
35:59Bir kapıcı dairesi koyacağız.
36:01Zeminde lobi yapacağız.
36:02Boş bir alan yapacağız.
36:03Nefes aldıracağız.
36:04Açık otopark yapacağız binanın içinde.
36:06Bunlar hepsi üst üste örtüşünce şey kalıyor sadece.
36:12Metrekare kaygısına kalıyor.
36:14Evet metrekare kaygısı çok riskli.
36:17Biz bunu hep söyledik Mevlüt Bey'le.
36:19Eviniz küçülebilir.
36:20Önemli olan sağlam yapı olması diye.
36:22Gerçekten çok yetenekli mimarlarımız var.
36:25Artık sadece evin tasarımı da önemli değil.
36:28İç mimarlarımız da çok güzel çalışmalar yapıp çok küçük bir evi çok büyük gösterebiliyorlar.
36:35Ve o ferahlığı verebiliyorlar aslında.
36:37Evimizin metrekaresinin küçülmesi, metrekare hesapları bunları artık bir kenara bırakalım.
36:43Evlerimize duygusal bağlanmaları bir kenara bırakalım.
36:46Ve lütfen acil bir şekilde kentsel dönüşümü hızlandıralım deyip sözü Mevlüt Bey'e veriyorum.
36:53Şimdi Aşkan Bey, bizim burada aslında düşünmemiz gereken asıl nihayet düşünce
37:01yapılarımızın tasarımları o şekilde olabilir veya bu şekilde olabilir.
37:06Aslında istisnalar kaideyi bozmaz.
37:09Bizim burada asıl düşünmemiz gereken kentsel dönüşümün hızlanması.
37:14Bununla ilgili bir farkındalık artık çıkartılmalı diye düşünüyorum.
37:19Bununla ilgili zaten devletimiz gereken özverili çalışmayı yapıyor.
37:23Lakin bununla ilgili de inşallah kısa zamanlarda bakanlık bünyesi üzerinden
37:30özel böyle kentsel dönüşümle ilgili bir birim kurulur ise, süreçler mesela,
37:36şöyle bir şartlamalar getirilebilirse, bir yapı kentsel dönüşüme girmek istiyor ise,
37:42farazi misal bir rakam verelim, 60 gün içerisinde ruhsatını vereceksiniz.
37:48Ne demek oluyor bu baktığımız zaman?
37:50Burada bir yapı var, vatandaş yıkmış, bir yıldır ruhsata ulaşamamış.
37:56Bu ortadan kalkar ise, 2 ayda, 3 ayda, aslında 3 ayda benim için çok,
38:02maksimum 2 ayda bunun projelendirmesi yapılıp ruhsata verilir ise,
38:07ne olmuş olacak? Bizim süreçle ilgili ciddi şekilde bir hızlanmamız söz konusu olacak.
38:13Aşkan Bey, geldiğiniz için çok teşekkür ediyoruz.
38:16Ben teşekkür ederim.
38:17Bu değerli bilgileriniz bizi çok mutlu etti.
38:20Tam konuşmamız gereken konuları konuşamayacağız ama ilerleyen günlerde
38:25inşallah sizlere tekrardan konuk olaraktan almak isteriz.
38:29Ne demek, söylesene tabii ki.
38:30Ayağınıza sağlık diliyorum.
38:31Ben teşekkür ederim.
38:32Teşekkür ediyoruz.
38:33Mevlüt Öztürk'le yeni adres programımızın bir diğer konuğu,
38:36avukat, aynı zamanda tahkim hakemi Ayben Aybek bizlerle olacak.
38:43Ayben Hanım'cığım hoş geldiniz, nasılsınız?
38:45İyiyim, teşekkür ederim.
38:46Siz nasılsınız?
38:47Teşekkür ederiz, sağ olun.
38:48Ayben Hanım hoş geldiniz tekrardan.
38:50Hoş buldum.
38:51Size ilk sorumuzla başlayalım isterseniz.
38:53Tabii.
38:54Deprem sonrası hukuki süreç hakkında bilgi verebilir misiniz?
38:58Tabii.
38:59Depremden hemen sonra Çevre Şehircilik Bakanlığı'nın yetkilendirdiği kişiler işte
39:04mesela üniversite hocaları, mimarlar, mühendisler ve hatta teknikerlere kadar
39:09hasar tespit tutanakları bunlar tarafından düzenleniyor.
39:13Binalar ağır hasarlı, orta hasarlı, az hasarlı ve hasarsız şeklinde sınıflandırılıyor.
39:20Bu resmi belgeler sonraki süreçte dava süreci için bize gerekli.
39:24Evet bu resmi belgelerin gerekli olmasını tekrar tekrar vurgulayalım bence.
39:30Çünkü dava süreci yanlış hatırlamıyorsam bu Kahramanmaraş depremi döneminde
39:35çok büyük sorun olmuştu çünkü kimsenin belgesi tam değildi.
39:40Onu tekrar bir üzerinden geçebilir misiniz?
39:42Tabii geçeceğim.
39:44Şimdi gerekli belgeler nelerdi?
39:46Gerekli belgeler işte tapu kaydı yine dayanacağım sonrasında da.
39:53Bununla alakalı işte fotoğraflar, tutanaklar, bilirkişi raporları,
39:56hani elde tutulabilen ne varsa, kiracıysa kira kontratı gibi belgeler
40:01kesinlikle hazırda tutulması gerekiyor ama maalesef tabii o süreçte deprem zedeler
40:06kötü bir süreçten geçtiği için bazen bunlar atladığını biliyor.
40:10Evet riskli binalara tekrar girip bunları almak zor oluyor.
40:14Aslında deprem çantamızda bulunsa diyebilir miyiz bunlar?
40:17Evet aslında evet.
40:19Yani bir kaydı, fotokobisi veya işte yine bir yedeği tutulabilir.
40:25Evet. Mevlüt Bey DASK sizi de çok ilgilendiren bir konu aslında.
40:30Siz girin lütfen.
40:32Şimdi DASK polisyesi nedir?
40:34Hani ne zaman kullanabiliriz bunu?
40:36Niçin yaptırmalıyız?
40:38Niçin yaparız?
40:39Bunlar ile ilgili birkaç konuya değinebilirsek seviniriz.
40:43Yani DASK aslında şu kanunda tanımlanan şekilde size ifade edeyim.
40:48Sosyal işlevi olan, kâr amacı gütmeyen, depremin ve depreme bağlı oluşan afetlerin
40:54devlete getirdiği mali yükü önemli ölçüde azaltmak amacıyla kurulan
40:59ve esas gelirlerini sigorta primleriyle bunlardan elde edilen
41:03mali gelirlerin oluşturduğu kamu tüzelgiçliğine ait bir kurumdur öncelikle.
41:08Ya bu şekilde tanımlamak mümkün.
41:11Yine mesela şu şekilde örnek verebilirim.
41:13Mesela DASK kapsamında deprem esnasında yürürlükte olan bir poliçede yazılan bir sigorta bedeli
41:2025-11-2022 tarihinde ilan edildiği metrekare bazında aslında bu sizi de ilgilendiriyor.
41:27Azami yeniden yapım bedeli ve azami teminat tutarı üzerinden güncellenmediğinde
41:33başka bir deyişle zeyinname yapılmadığında
41:37tam veya kısmi hasar olmasına bakılmaksızın
41:41Riziko'nun gerçekleştiği yer ve tarihte benzer yapı özellikleri göz önüne bulundurularak
41:47binanın piyasa arayışlarına göre hesaplanan yeniden yapım maliyeti
41:53DASK'ın belirlediği metrekare azami yeniden yapım maliyetini aşmamak kaydıyla esas alınır.
41:59Ancak sigorta tazminatı hiçbir durumda yukarıda anlatıldığı şekilde belirlenen
42:05sigorta bedelinden fazla olamayacağı hükümle istinaden
42:08poliçe üzerine yazılan eski tarifedeki metrekare bazında birim maliyeti ve azami teminat tutarına göre
42:17belirlenen sigorta bedeli üzerinden olan talepler reddediliyor.
42:20Bu yüzden rahit bedellerin ya da zeyinnamelerin yenilenmesi bizim için çok önemli.
42:26Poliçe kapsamında bizim en önem verdiğimiz hususlardan biri de bu.
42:31Zeyinname dediğiniz nedir? Ekran başındaki izleyicimizin de tam olarak anlaması için sormak istedim çünkü ben de algılayamadım.
42:40Bu poliçeye istinaden yapılan bir ek sözleşme. Ek sözleşme şu
42:44DASK senede bir yenilenen bir poliçe türü. O şekilde olunca da zeyinname ile her sene ek sözleşme yapılarak
42:53o rahit bedellerin tekrar hesaplanıp tekrar sözleşmeye eklenmesi gerekiyor.
42:57Acaba ekran başındaki izleyicilerimizin kaçı her sene DASK sigortasını yeniliyor?
43:02Tabi biz bu konuda uygulamada çok büyük sorunlar yaşıyoruz.
43:05Yargıtay kararları da bazı bu şekilde kararlar da var maalesef.
43:10Sigorta poliçesini aşan şekilde yine hiçbir bedeli hükmedilmemesi gerektiğine ilişkin kararlar da mevcut.
43:18Ama uygulamada bu konuda sıkıntılar yaşanıyor.
43:21Aslında bu devamlılığı olması için araçlarımızın trafik sigortası gibi düşünelim.
43:28Tabi nasıl mesaj veriyorsa motorlu taşıtlar vergisi sigorta şirketleri arıyorsa bizi sürekli sigortanızın bitmesine 2 ay var işte şu teklifi düşünür müsünüz diye.
43:39Bir de cüzi rakamlardan oluşan ama başımıza gelmeden aklımıza gelmeyen işlerden biri aslında baktığımız zaman.
43:50Ayvan Hanım yapı denetim firmalarının hukuki ve cezai sorumluluğu nelerdir?
43:56Yani yapı denetim kanunu uyarınca imar planına uygun tüm yapılar yapı denetim kuruluşları tarafından kontrol ediliyor öncelikle.
44:054708 sayılı kanun gereğince görevlerini kusurlu şekilde yapan yapı denetim firması sahipleri, yöneticileri, denetçi, mimar ve mühendisleri, proje mühendisleri denetim hatasının yol açtığı zararlardan müştereken sorumlu oluyor.
44:24Yani örneğin raporda eksiklik veya usulsüzlük çok yaşanıyor maalesef yani bu şekilde inşaatın yanlış yapılmasına sebep olduysa denetim hatası sonucu doğan her türlü maddi ve manevi kayıp bu kişilerin sorumluluğunda oluyor.
44:41Yapı denetim firmalarının görevi şu aslına bakarsanız proje yönetmelikleri aykırı uygulamaları tespit etmek yanlışlıkları inşaat şirketine bildirmek.
44:51Bu görev özenle yerine getirilmediği takdirde mağdur vatandaş denetim kuruluşuna tazminat davası açabiliyor.
44:59Ayrıca ağır ihmal ve teknik kurallara uymama sonucunda can kaybı yaşanınca da Türk Ceza Kanunu'nun 83'e 2'ye göre taksirle ölüme veya yaralamaya neden olma kapsamına giriyor ve ceza mahkemesinde de yargılanıyor.
45:14Belediyelerin bu noktada hizmet kusuru ve idarenin tazminatı hakkında bilgi verebilir misiniz bize?
45:21Tabii şöyle bilgi vereyim. Öncelikle belediyeler yine kanuna bağlı 5393 sayılı belediye kanununa göre belediyeler imar, yol, altyapı, park, bahçe, trafik güvenliği gibi kamu hizmetlerini sağlamakla yükümlü.
45:37Bu hizmetlerde kusur görülürse belediye uğranılan zararları tazmin etmek zorunda.
45:44Aslında şöyle imar konusunda çok kritik öneme sahip belediye ve belediye meclisi.
45:50Çünkü belediye başkanı ve belediye meclis üyelerinin yeni yerlere imar verilmesi konusunda sadece belediye karar vermemeli.
45:59Bu konuda bir komisyon kurulmalı. Mümkünse mimarlar, mühendisler, makine mühendisleri, jeoloji mühendisleri, üniversiteden hocalarımız, Türk Mühendisi ve Mimar Odaları Birliği'nden de üyeler bulunmalı.
46:11Buna dikkat edilmediğinde işte belediyelerin hizmet kusuru doğmaktadır.
46:17Peki Ayben Hanım burada ben de devreye girmek isterim.
46:20Peki bu ruhsatla ilgili mesela sürelerin gecikmesiyle ilgili belediyenin sorumluluğu kısımlar var ise bunlarla ilgili bir yaptırım var mıdır acaba?
46:28Onu soracaktım.
46:29Tabii ki tabii ki var. Zaten bundan kaynaklı doğan zararlar da yine tam yargı davası açılıyor idareye yine belirtilen süreler içerisinde.
46:39Tam yargı davası açıldığında yine tazminat hususu.
46:44Çünkü bu zararlar hem vatandaşın cebine hem müteahhitin cebine hem de orada iş yapan o kadar insanın o kadar ekibin cebine zarar veriyor.
46:53Aslında baktığımız zaman maddi zararı bir kenara bırakalım.
46:58Bence manevi zararının telafisi mümkün değil.
47:02Niye mümkün değil? Burada kentsel dönüşüm doğrultusunda yıkılmış yerler söz konusu oluyor.
47:09Bizim depreme hazırlanmamız gerekiyor.
47:11Lakin vatandaş yüzünden biz hazırlanamazsak aslında yapmamız gerekeni yapamamış olacağız.
47:18Bu ne demek oluyor? Bunun vebaline girdikten sonra açıkçası yani onun hukuksal olarak bir tazminatı fazla önem arz etmiyor.
47:26Ama benim için inşallah buradan temenni etmiş olalım.
47:30Bütün kurumlarımızın hızlı bir şekilde ruhsatları en ivedi hızlı bir şekilde vermelerini temenni edelim.
47:36Konu dışında bırakalım işini mükemmel yürüten ilçe belediyelerimiz de var yani onları da atlamış olmayalım.
47:43Onlara da desteklerinden dolayı teşekkür ederim.
47:45Çok kısa bir reklam aramız var.
47:47Ardından zaman aşımı süreleriyle ilgili sorularımız olacak sizlere.
47:51Kısa bir reklamın ardından tekrar burada olacağız.
47:53Kısa bir reklamın ardından Mevlüt Öztürk'le yeni adres programı kaldığı yerden devam ediyor.
47:59Evet şimdi tam yargı davasıyla ilgili ön karar ve başvuru süreleri nasıldır?
48:05Tam yargı davası aslında idarenin kamusal eylem veya idari işlemi nedeniyle zarar gördüğü hallerde idareye karşı açılan tazminat davasıdır.
48:15Yine anayasanın 125. maddesi kapsamında da düzenlenmiştir.
48:20Yine idari yargılama usulü kanununda da özel olarak yer verilmiştir.
48:26Bu şekilde açıklamam gerekirse kamu görevlisinin kusurlu eyleminden doğan zararlar bu yolla giderilir.
48:33Ama bunun belli şekil şartları oluyor.
48:36Öncelikle belediye, bakanlık veya zarar gördüğümüz kamu kurumu hangisi ise ona ilişkin bir başvuru yapmamız gerekiyor.
48:45O başvurunun 30 günlük bir süresi var.
48:4830 günlük süre içerisinde cevap verilmediği takdirde bizim mahkemeye dava açmamız gerekiyor.
48:54Yani bu sürecin ardından bizim dava açma sürecimiz başlıyor diyebiliriz aslında bu bir şekil şartı.
49:01Yani bu süreyi de kaçırmamak gerekiyor.
49:03Evet ekran başındaki izleyicilerimize not olsun.
49:06Süreler önemli bu tarz davalarda.
49:08Mutlaka davanızı takip edin.
49:10Peşinden koşun.
49:12Süreleri kaçırmadan zaman aşımına uğratmayın.
49:15Tam da onu soracağım size.
49:17Zaman aşımı süreleri nasıl işliyor ve haksız fiil durumunda ne kadar sürede dava açabiliyoruz?
49:24Ne kadar sürede dava açabiliyoruz?
49:27Şöyle haksız fiil durumunda genel zaman aşımı, Türk borçlar kanunu da düzenlenmiş zaten,
49:34zararın ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl ve herhalde fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıl.
49:432 yıl 10 yıl diyebiliriz.
49:46Yine aynı şekilde bu SR sözleşmesi kapsamında nasıl bir zaman aşımı var dersek
49:53bu durumda biraz farklı bir zaman aşımı belirleniyor açıkçası.
49:57Yani uğranılan zarara göre diyeyim açıkçası ben.
50:01SR sözleşmeleri için genel kural önce 5 yıllık zaman aşımı.
50:06Örneğin bir konut inşaatı.
50:08İş karşılığı yapan bir iş sahibi işin eksik veya hatalı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açması gerekiyor.
50:16Eğer müteahhit ağır kusur işlediyse bu süre 10 yıla çıkıyor.
50:21Yine inşaatın ayıplı yapılması halinde borçlar kanunu da 478 uygulanıyor.
50:27Bu sefer 20 yıllık bir zaman aşımı söz konusu olabiliyor.
50:30Yani burada uğranılan zararın aslına bakarsanız ne kadar ağır ya da hafif olup olmadığına bakılıyor diyebiliriz.
50:39Önemli bir nokta.
50:40Tam yargı davalarında da yine aynı şekilde bu nasıl ilerliyor dersek.
50:47Mağdur zararı öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde her halükarda olay tarihinden itibaren 5 yıl içinde yine idareye başvurma hakkına sahip.
50:57Çok teşekkür ederiz.
50:58Çok az bir süremiz kaldı Mevlüt Bey sizin de.
51:01Ayben Hanım son sorumuzu isterseniz kapatalım.
51:04Ceza davası ile tazminat davası arasındaki fark nedir?
51:09Ceza davası aslına bakarsanız tamamen zarara uğranıldığı kamu zararına ilişkin bir durum söz konusu oluyor.
51:18Cumhuriyet Başsavcılığı resen yürütüyor bu tarz ceza davalarına.
51:23Amma velakin hukuk davalarına bu bağlamıyor.
51:28Yani şöyle diyeyim bir şöyle bir karar vardı sanırsam.
51:32Van depreminde böyle yıkılan bir bina için ruhsat veren belediye başkanı hakkında görevi kötüye kullanma suçundan mahkumiyet kararı veriliyor.
51:40Yargıtay'da bu kararı onuyor.
51:42Yine başka şekilde bakarsak da bu hukuk davalarına bağlamıyor.
51:48Yani bu tazminat davalarına bağlamıyor.
51:51Bu kişi beraat etse dahi diyelim ki bir sorumluluk bulunmadı.
51:54Herhangi bir durum söz konusu değil.
51:56Bu tazminat davalarına bağlamıyor.
51:58Yani ceza mahkemelerinin kararı hukuk mahkemeleri için bağlayıcı nitelikte olmuyor.
52:03Yani hakimler bunu bağımsız bir şekilde değerlendiriyor.
52:06Ayben Hanım ayağınıza sağlık.
52:08Değerli bilgileriniz için çok teşekkür ediyoruz size.
52:11Çok teşekkür ederiz tekrar geldiğiniz için.
52:14Çok sağ olun Ayben Hanım.
52:15Son olarak izleyicilerimize iletmek istediğiniz bir şey var mı?
52:19Yani vatandaşlarımız bulundukları durum konusunda biraz süreç gecikebiliyor.
52:24Onları da anlamak gerekiyor.
52:26Yani farkındayım ama hukuki sürelerde geçiyor.
52:29O zaman aşımının sürelerine dikkat etmek gerekiyor.
52:32Yoksa bir hap kaybı söz konusu oluyor.
52:35Bu sefer ikinci bir deprem etkisi yaratıyor deprem zedeler için.
52:39Evet deprem zedeler ve depremden etkilenen kişiler de Ayben Hanım'ın da söylediği gibi.
52:45Evet zor bir süreç ama haklarımızı savunmak için bunların arkasında durmak için
52:51zaman aşımına uğramadan burada verdiğimiz sürelere dikkat ederek hareket edebiliriz.
52:56Çok teşekkür ederiz tekrar iyi ki geldiniz.
52:58Dolu dolu geçen bir sezonu ardımızda bıraktık.
53:02Yapımda yayında emeği geçen bütün arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz.
53:06Kentsel dönüşüme dair mimarından mühendisine, jeoloji mühendisinden kentsel dönüşümcüsüne
53:15aklınıza gelebilecek bütün insanlarımızı konu korularaktan ağırladık.
53:19Lakin deprem faktörüyle ilgili aktarabildiysek ne mutlu bize.
53:25Hızlı ivedi bir şekilde kentsel dönüşüm sürecinin tamamlanmasını temenni ederekten
53:31yeni sezonumuzda görüşmek dileğiyle hoşçakalın.
53:35Ve sevgili yapımcımız Kadir Gülnahar'a da buradan teşekkürlerimizi iletelim.
53:40Kendisi deprem bilinciyle ilgili kentsel dönüşüm bilinciyle ilgili bizlere bu yayını yapabilme fırsatını sundu.
53:47Kamera arkasında kocaman bir ekip var. Siz ekran başında Mevlüt Bey ile bizi görüyorsunuz ama
53:52onlara da emeklerinden dolayı çok teşekkür ederiz.
53:55Yeni sezonda yeni adreste görüşmek dileğiyle. Hoşçakalın, sağlıkla kalın.