- evvelsi gün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00MÜZİK
00:30Efendim merhabalar.
00:46Beyaz TV ekranlarına hafta sonları evlerinizi tarihle dolduran Beyaz TV ekranlarına,
00:55Geçmişe Yürüyen Adam programına hoş geldiniz.
00:58Bugün sizinle iki haftadır anlatmaya çalıştığımız Yeditepe'li İstanbul'un bir numaralı tepesi Agustus Meydanı'nı, Agustus Forum'unu veya tepesini konuşuyoruz.
01:13Dört bölüm diye yapmayı planladığımız serinin üçüncü bölümünde bulunmaktayız.
01:18Bugün sizlerle Sultanahmet Camii'ni, Futbosiz Higrofif'ini, Obelisk'ini, 3. Konstantin dönemi 960'lı yılların 30 metrelik taşını,
01:31Arkamızdaki Pargalı İbrahim Paşa Sarayı ya da Hapishane-i Umumi Merkezi'ni, Ayasofya'yı, Soğukçeşme bölgesini ve her bir şeyleri anlatmaya devam ediyoruz.
01:46Dört bölüm demiştik, üçüncü bölümle karşınızdayız.
01:50Bizler sizlerle birlikte, bu programla birlikte tarih üzerinde yürüyoruz.
01:57Fotoğrafları yan yana koyuyoruz ve o fotoğrafların üzerinde adımlar atıyoruz.
02:04Sanırım tarihin bu şekli zaman makinesine binmek ve zaman makinesinde yürümek olsa gerek.
02:11Zira birazdan inanılmaz bir maziye doğru gideceğiz.
02:17Günümüzden 170 yıl önce, 1855 yılında, buralar acaba nasıldı?
02:26Ya da bir dakika, buralar var mıydı? Nasıl var mıydı?
02:291700 yıllık taş var ya burada, sakın demeyin.
02:33Buralar var mıydının cevabı, buralar tabii ki vardı da biraz aşağıdaydı.
02:39Ne kadar? Mesela 3 metre 80 santim, biz şu an Roma İmparatorluğu seviyesinin üstünde bulunmaktayız.
02:48Romalılar 3 metre 80 santim aşağıda, fakat bizler 3 metre 80 santim yukarıda bulunuyoruz.
02:57Roma İmparatorluğu zamanına ışınlansak ama bu düzlemde ışınlansak,
03:02şu an yüzlerce insan, arkamda bulunan insanlar havada yürüyorlar.
03:08Roma askerlerini, burası hipodrom ya, biz şu an tam hipodrom meydanında, tam hipodromun ortasındayız.
03:16Üzerimize doğru atlar gelebilir.
03:19Spina adı verilen çıkıntı var.
03:21Nerede? İşte burası.
03:23Şurası Spina.
03:25Spina ne demek?
03:27Latince kökenine gideyim.
03:30Kürek kemiğinin adı,
03:31Osus Regio Scapula.
03:34Scapula kemiğinin üstünde infrasipinatum,
03:38supraspinatum isimli kemikler bulunmaktadır.
03:42Spinatum,
03:43Scapula kemiğinin üstünde bulunan spinatum çıkıntısı gibi,
03:48burada da Spina adı verilen bir çıkıntı bulunmakta.
03:51Ve bu Spina çıkıntısının üstüne bir sürü hediyelik,
03:56savaştan alınan ganimetler konulmuştur.
03:59Scapula ya da Osus Regio Scapula,
04:03Osus Regio infrasipinatum, supraspinatum,
04:07Spinatum kelimesinden türetilmiş olan Spina burada.
04:11Bakın daha neler konuşacağız.
04:13Efendim Beyaz TV,
04:14Geçmişe Yürüyen Adam,
04:17hafta sonunda bu programla evlerinizde misafir olmaktan çok mutlu.
04:21Sizler de hazırsanız ki bizler çok hazırız.
04:25E hadi o halde Bismillah,
04:27Sultanahmet Hipodrom,
04:28Sirkus Maksimus,
04:30ya da diğer tabirle Roma versiyonuyla,
04:33Septimus Severus,
04:34Anatolia Karakalla
04:36ve daha pek çok tabir sizleri bekliyor.
04:40Beyaz TV,
04:41Geçmişe Yürüyen Adam programı başladı.
04:44170 yıl dersem ne olur?
04:57Yani bir fotoğraf var
04:59ve bu fotoğraf 170 yıl öncesini anlatıyor desem 1855'ler.
05:06Fotoğraf makinesi zaten 1820'lerde bulundu.
05:111840'larda yaygınlaşmaya başladı.
05:141850'lerde fotoğraf makinesinin bulunmasından 30 sene sonra
05:20seyyahlar, rehberler fotoğraf makinesiyle dünyayı gezmeye başladılar.
05:25Bir James Roberts'ın fotoğrafı 1855-170 sene önce inanılmaz bir detay, muhteşem bir tarih.
05:36Neden?
05:37Bu kadar ağdalı neden konuştum?
05:40Sevgili dostlar şu an diki taşı görüyorsunuz.
05:43Burası şu an üzerinde insanların bir sürü yüzlerce turist gruplarının gezdiği burası aslında günümüzden 170 sene önce 3 metre 80 santim daha aşağıdaydı.
05:59Yani biz şu an orijinal hipodrom yüksekliğinin, zemininin 3 metre 80 santim üstünde bulunuyoruz.
06:09Bakarsak demir parmaklıklarla kapalı.
06:13Aşağıya doğru bakıyor insanlar.
06:15İkinci fotoğraf çok daha net olacak.
06:17Altında 1855 diye anlattığımız 170 sene önceki fotoğrafta bu taşın zemininde oturan bir insan var.
06:29Bir haval var.
06:30Şuralarda şu an hanımefendinin geçmiş olduğu yerde böyle yapmış.
06:36Şu tarafa doğru bakıyor.
06:39Ben de baktım.
06:41Ama aramızda 170 yıl gibi bir zaman farkı söz konusu.
06:45Bu zemin neden 3 metre 80 santim yükselmek zorunda kaldı?
06:53O halde camiler ve müzeler yukarıda mıydı?
06:57Hayır.
06:58Bu binalar yükseklikten sonra yapıldığı için bunlar zaten orijinal zemin üzerine yapılmamış.
07:06Yükselmiş zemin üzerine yapılmış.
07:09Bakın ileride bir dikil taş var.
07:1125 metre yüksekliğinde bu taş Mısır'dan getirilen Amonhotep adına Kral Menheperra için yapılan bir taştır.
07:23Babam diyor Kral Menheperra.
07:26Ölen krallar orada tanrılaşıyor ya Mısır'da.
07:29Babam Menheperra sağda solda kuzeyde güneyde her taraftaki düşmanlarını yendi ve bölgeye barış sağladı.
07:38Şu an okuduğumuz köpekli, yılanlı, baykuşlu, tilkeli, tavşanlı, kartallı figürlerde az evvel size anlatmış olduğum Kral Menheperra ile alakalı yazılar yazmaktadır.
07:52Bu 25 metre yüksekliğinde fakat ileride bulunan şu an ağaçlardan dolayı net olarak görünmeyen fakat fotoğrafta net olarak görülen yani 170 sene önceki fotoğrafta net olarak görülen bu taş ise
08:0810. yüzyılda Roma İmparatoru Konstantin tarafından 960 küsuratlı yıllarda Roma İmparatoru 3. Konstantin tarafından yaptırılan bu taş
08:21Hipodromun sonuna eklemlenmiş bir obelistir, bir dikili taştır.
08:27Fotoğrafta o çok net görülüyor.
08:29Yani 170 sene önceki fotoğrafta net olarak görülüyor ama hasarlı olarak görülüyor.
08:37Bugünkü gibi net ve güzel değil.
08:39Arasında bir sürü yapı var.
08:42Fotoğrafta şöyle geçersem şu tarafta iki taşın ortasında bir sürü yapı bulunmaktadır.
08:50Bu yapıların tamamı yıkılmış, yerine zamanla farklı binalar yapılmış.
08:57Onlar da yıkılmış, diğerleri yapılmış.
09:00Ve şu an yapılış tarihlerini bilmediğim modern tarzda binalar var.
09:05Taşın hemen yanında, dikili taşın hemen yanında, bana göre solda ama size göre sağda,
09:11Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan bugün,
09:15Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan ama o gün itibariyle
09:20Hapishane-i Umumi, genel hapishane olarak kullanılan
09:25Pargalı İbrahim Paşa Sarayı'nı görüyorsunuz.
09:28Şu an baktığımızda bir saray görünüyor.
09:32Ama o gün baktığımızda Hapishane-i Umumi adı verilen
09:37İstanbul genel hapishanesi bulunmakta.
09:40Birden fazla cezaevi var.
09:43Sultanahmet cezaevi olarak adlandırılan, bugün otel olarak kullandırılan var.
09:48Beyazıt'ta üniversite içindeki Bekir Ağa bölüğü var.
09:51Buradaki hapishane-i Umumi var vs. vs.
09:54170 yıl önceki fotoğrafta bir hapishane ve etrafında bir sürü evler bulunmaktadır.
10:03Bugün bence o güne göre daha güzel.
10:06Şimdi, hadi gelin çok hızlı bir biçimde ikinci fotoğrafa geçelim.
10:11İkinci fotoğraf, şu an görülen zeminin 3 metre 80 santim aşağıya iniyoruz.
10:173 metre 80 santim altında bu Mısır obeliskinin, Mısır dikili taşının en dibinde oturan insanları size göstereceğim.
10:30170 yıl arayla 1855-2025 aynı açı, iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
10:471855 yılına ait yine bir James Roberts'ın fotoğrafı, yine aynı açı, biraz bu tarafa gelmiş ve buradan bir görüntü çekmiş.
11:10Yine aynı taş.
11:11Az evvel dedim ki, 3 metre 80 santim bu zemin yükseldi.
11:191855'li yıllarda 3 metre 80 santim aşağıda yaşıyordu insanlar.
11:26Bu sütunda, bu parmaklıkların altında, kameraman kardeşi Murat, çok fazla turist var, Allah daha fazla versin.
11:34Aşağı doğru bakarsa eğer, aslında zeminin ne kadar fazla yükseldiğini bize çok net olarak göstermektedir.
11:44Bu zemin, aslında bu taşın orijinal zemini.
11:48Yani Roma İmparatorluğu, şu an bizim yaşamış olduğumuz zeminin 3 metre 80 santim aşağısında yaşayan bir medeniyetti.
11:57Şimdi bu tarafa doğru bakalım, ardından bu tarafa doğru bakalım.
12:04Herhangi bir zemin, herhangi bir aşağı doğru çukur yok.
12:09Her taraf sabit.
12:10O halde, Marmara Üniversitesi Rektörlük Binası, yani Osmanlı dönemi Ticaret ve Ziraat Bakanlığı binasından, taşın arkasından,
12:20bu tarafta Alman Çeşmesi dediğimiz şu çeşmeden daha ilerilere kadar ne olmuş olabilir ki,
12:28bu bölge, bakarsanız direkt dosdoğru giriliyor.
12:31Halbuki bu saraya merdivenle çıkılması gerekiyordu.
12:36Fakat bu saraya şu an dosdoğru, normal yoldan, zeminden direkt saraya giriyoruz.
12:44Böyle bir saray olmaz.
12:46Saraya merdivenlerle çıkmak lazım ama orada o merdivenler yok.
12:50Ne oldu?
12:51Cevap, bu tarafa dönmemiz lazım bunun için.
12:55Bakın şu an karşımızda 1609-17 Sultan 1. Ahmet dönemi, Sultanahmet Camii.
13:01Fakat 1600'lü yıllarından önce, yani mesela Kanuni Sultan Süleyman döneminde buraya gelseydik ve buradan baksaydık ne görecektik?
13:12Göreceğimiz çok başı.
13:14Paşa sarayları, paşa konakları, Sokollu Mehmet Paşa'nın sarayı, Köprülü Mehmet Paşa'nın sarayı tamamı buralarda duruyor aslında.
13:24Bu saraylar vakti zamanında yıkıldı.
13:29O yıkılan yerin üzerine cami yapıldı.
13:32Peki bu sarayların hafriyatı, burada bulunan evlerin hafriyatı ne oldu?
13:39Burada onlarca bina yıkıldı.
13:42Peki ne oldu bu binalar?
13:43Cevap, buyurun, buralara serpiştirildi.
13:49Zemin yükseltildi.
13:51Fakat o kadar da yükseltilmemiş.
13:54Biraz daha yükseltilmesi gerekiyor.
13:56Zira Sultan I. Mahmud döneminde yapılan Nuru Osmaniye Camii'ni yapılırken, oradan çıkan hafriyat, 18 tane sokak, yüzlerce ev, birkaç tane cami, dergah ve tekke yıkıldı.
14:13At arabalarıyla hafriyatı getirildi.
14:15Bu meydana, şu an gördüğümüz ve göreceğimiz meydana serpiştirildi.
14:22Sonra ezildi ve üzerine zemin yapıldı.
14:27Bu yüzden 1855'li yıllardaki fotoğraflarda, birinci fotoğrafta zemini görüyoruz.
14:35Haydi şimdi gelsin ikinci fotoğraf.
14:38Bakın bir hanımefendiyle bir beyefendi nerede oturuyorlar?
14:43Tam olarak bu aslında bir İstanbul panoraması ve İstanbul'u anlatma işi.
14:50Kitabede beş tane satır var.
14:51Fotoğrafa yakın baktığımızda, o altında Proklo'nun adının bulunduğu satır, beşinci satır toprakta kalmış.
15:01Yukarıdan itibaren dört satırlık bir yer kalmış.
15:04Dört satıra kadar toprak var.
15:06Bu da şu demektir, Sultanahmet Camii'nin hafriyatı kaldırıldığında dökülen toprak,
15:13demek ki alttan birinci satıra kadar zemini yükseltmiş.
15:18İki kademeli, iki basamaklı bir zemin var.
15:20Ardından bir mermer var.
15:22Mermerin de birinci satırı var, alttan birinci satır.
15:25Onunla oraya kadar yükseltmiş bir toprak yapmış.
15:29Bir teyzeyle, bir amca, bir babaanneyle, bir dede.
15:33Mermer taşın olduğu yere oturmuş.
15:36Gariban ve mahzun bir halde fotoğraf çeken James Robertson'a doğru bakıyorlar.
15:41Takvimler 1855'i göstermekte.
15:45Yani günümüzden 170 sene önce burası böyle değildi.
15:51Bu zemin de böyle değildi.
15:53Daha aşağılardaydı.
15:551730'lu yıllara vardığımızda ise şu an üzerinde bulunduğumuz zeminin 3 metre 80 santim aşağıda olduğunu,
16:053 metre 80 santimlik bir hafriyatın bu meydanın zeminini yükselttiğini görüyoruz.
16:11İki numaralı fotoğraf, şurada oturan babaanneyle dedenin varlığı bize bunu anlatmaktadır.
16:21İki kademeli yükseltme, 1730'lu yıllarda bir kademe, 1860-70'lerde ikinci kademe bütün bölgeye dolduruldu.
16:31Sevgili dostlar, iyi ki fotoğraflar var ve biz iyi ki fotoğraflar eşliğinde eski İstanbul'la yeni İstanbul'u kıyaslıyoruz.
16:40Ne demişti burada?
16:42Babam Kral Menheperra düşmanlarını yendi ve etrafa mutluluk verdi.
16:47İnşallah Türkiye'de ve etrafı da mutlu bir ülke oldu ve olmaya devam edecek.
16:53Efendim 170 yıl arayla, iki tane fotoğraf yok ya, yani bunun yok, tamamen bozulan, açı olarak bozulan bir fotoğraf.
17:03Fakat bilmem ki işte şuralara doğru falan gelirsek, buralardan bakarsak çok doğru olmaz.
17:11Ama parmaklıkların arasından şuradan oturan teyzeyle, oturan amcayı belki buradan görebiliriz.
17:20170 yıl önce orada oturuyordurlardı.
17:23Biz şu an 3 metre yukarıya doğru çıktık.
17:25Fotoğraf demiyorum.
17:27170 yıl arayla iki açı şu an ekranlarınızda.
17:30Hep 170 yılda gezecek değiliz ya, hadi biraz daha yakınlara gelelim.
17:53Nasıl bir program ama 170 yıldan sonra 120 yıl bize çok basit ve daha dün gibi geliyor değil mi?
18:01125 yıl öncesine gidelim.
18:04Takvimler 20. yüzyılın tam başı.
18:071900 olarak kataloglanmış.
18:091900 yılında Sultanahmet Camii'nin altı minareli İstanbul'daki Osmanlı'ya dair tek cami olan Sultanahmet Camii'nin etrafında bir sürü kapı bulunmaktadır.
18:21O kapılardan biri şu an burada görünmekte.
18:25Medeniyetimizin özü vakıflar genel müdürlüğü olarak görülen prefabrikle, bariyerlerle kapatılmış olan yer şu an enkaz.
18:39Bir şey yok.
18:40Hemen onun yanında ise sanki alışveriş dükkanları gibi dükkanlar bulunmakta.
18:45Onlar Osmanlı zamanında 1900'de 125 sene önce çekilen fotoğrafta evler, haneler, lojmanlar olarak görülmektedir.
18:56Minareler o günde var, bugün de var.
18:59Fakat bugün ağaçlardan görülmesi biraz zor.
19:02Bir minare restorasyonda deprem güçlendirme çalışması kapsamında devletimizin sayesinde vakıflar genel müdürlüğünün sayesinde çok şükür hem Ayasofya hem Sultanahmet Camii'yi hem de bu bölge deprem güçlendirme çalışmasına girdi.
19:22O yüzden bir minare yıkıldı.
19:24O ağaçların arasında belki de size detay olarak dahi zor görünüyor.
19:30Ben çıplak gözle baktığım için görebiliyorum.
19:33Kapı çok düzgün.
19:34Yanındaki binalar çok düzgün.
19:37Ama yıl 2025 olunca takvimler 125 yıl sonrayı gösterdiğinde ortada ciddi anlamda değişiklikler olduğu gösteriliyor.
19:47125 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
20:09Adım adım bugünlere doğru geliyoruz.
20:12Takvimler 1905'i göstermekte yani günümüzden 120 yıl öncesini göstermekte.
20:19Nasıl bir yolculuk yapıyoruz ama işte zaman makinesi bu.
20:23170 yılla başladı program.
20:26Şu an ise 120 yıla doğru geldik.
20:30Takvimler 1905.
20:32Dikili taşın Mısır obeliskinin tamamı görülüyor.
20:36Yanında bir minare var.
20:38Yani fotoğrafta var.
20:40Hala var.
20:41Ben görüyorum.
20:41Ben çünkü ağacın diğer tarafını görüyorum.
20:44Ama siz açı olarak tam olarak ağacı gördüğünüz için ağaç minareyi kapatıyor.
20:51Biraz görülüyor minare.
20:53İlerilere doğru ise bugün yeşil.
20:57Yeşillik bizim şu an manzaramızı bozmuş.
21:00Çok razıyız.
21:02Keşke hep bozsa.
21:03Bütün açıları bütün manzaraları ve bütün görüntüleri yeşillik bozsa ben o yeşilliğin içerisinde açı bulmaktan zorlansam bu beni mutlu eder.
21:15Yeşillik güzeldir.
21:16Bakın her taraf yeşil.
21:19Fotoğrafta yeşillik yok.
21:21Ayasofya camiine kadar her yer görülüyor.
21:25Ayasofya caminin bugünse şöyle yaparsam ancak görebilirsiniz.
21:29Bir tek minaresinin külah kısmı görülüyor.
21:33Fakat fotoğrafta 120 sene önceki fotoğrafta iki tane minaresi açık bir biçimde görülmekte.
21:41O günlerde yeşillik anlamında az olan bir İstanbul görüntüsü.
21:46Bugünse her yer yemyeşil, tarih yeşilin arasında kaybolmuş.
21:53Ne güzel.
21:54Hatırlar mısınız?
21:55Ne olur hatırlayın lütfen.
21:57Ya da biz sizi hatırlatalım.
21:59İki hafta önce ve geçtiğimiz hafta Sultanahmet Meydanı'nda Ayasofya'nın hemen bana göre sağda size göre solunda bu tarafında bir millet bahçesinin varlığından
22:141860'lı yıllara kadar giderek hikayesinden bahsetmiştim.
22:201912 yılında İstanbul Belediye Başkanı Operatör Doktor Cemil Topuğlu'dan bahsetmiştim.
22:27O millet bahçesinin üzerine yapılan gece konduları yıktığından bahsetmiştim ya.
22:33Heh işte bu fotoğrafta 1905 yılındaki 120 yıl önceki fotoğrafta bana göre sağda ama size göre solda
22:43Millet bahçesi hala görülüyor.
22:46Bir çit var etrafında.
22:48Çitin de önünde şu an insanların yürüdüğü yerlerde ilerilerde faytonlar müşteri bekliyor.
22:55120 sene önce galiba bizim bugün taksi durağı olarak kullandığımız şuralarda taksi durakları gibi fayton durakları var.
23:05Ve insanlar buralardaki sayfiyi alanlarında gezi yaptıktan sonra oradan bir fayton çeviriyor ve evlerine gidiyorlar.
23:16Anlaşılan bu.
23:17120 sene önce millet bahçesi.
23:21120 sene önce faytonlar.
23:24120 sene önce ağaç.
23:27Tam biraz çıplak meydanlar.
23:29120 sene önce fesli insanlar.
23:33Çarşaflı teyzeler.
23:35Bugün hala aynı açı.
23:37Buradan kameraman kardeşim Murat'ın kamerasını koyduğu yerden baktığımızda hiçbir şey değişmemiş.
23:45120 sene önce zaman makinesine binip gitsek yine bu manzarayı göreceğiz.
23:52Farklı bir manzarayı görmeyeceğiz.
23:54O günde insanlar yürüyor.
23:56Bugün de hala tabi yıl sonu öğrenciler bu arada bu program çekildiğinde okullar hala açık kapanmamıştı.
24:04Tatile girmemişti.
24:06Öğrencilerin okul gezileri başlarında öğretmen ve rehberler turist grupları kalabalık bir Sultanahmet.
24:15Dostlar 1905-2025 bir insan ömrünün yaklaşık bir buçuk katı bir fotoğraf ama alıştık değil mi?
24:26Bu programda bu haftaki bölümünde 170 yıldan başlayınca mevzuya 120 yıl biraz şey gibi geldi yakın bir zaman gibi geldi.
24:38Fakat 1905 hiç bozulmayan bir açı tertemiz pırıl pırıl bir açı 120 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
24:51En acı fotoğrafa gelelim.
25:10Yani bu programın ben istemiyorum bu tür fotoğrafları göstermek ama maalesef tarih deyince bunlar var.
25:17Şimdi neden yoldan yürümedim de buraya geldim ve çimenlere basıyorum.
25:22Şundan dolayı tam bulunduğum yerde ortada bir ayakkabı kundura sandığı bu tarafta yerde eğilmiş ve çok az bir kısmı görülen ama elleri havada olan bir Osmanlı çocuğu.
25:37Osmanlı tebaası ayakkabı kundurası ve ellerinin arasında burada bulunan ayağını kaldırmış İngiliz askerinin ayakkabısı var elleri arasında.
25:52İngiliz askeri de ayağını kaldırmış sandığa koymuş ve oraya doğru gülümseyerek bakıyor.
25:58Bu bölgeye İngilizler hakim olduğu için çok rahat bir biçimde İngiliz askeri diyorum.
26:05Fotoğrafın arkasında Sultanahmet Camii'nin üç minaresi görülmekte.
26:11Külliyenin Sıbyan Mektebi kısmı detay olarak ufacık görülmektedir.
26:16Ayakkabı kundura aleti sandığı, Osmanlı evladı, işgal askeri, arkamızda külliye ve bu fotoğraf verilmiş.
26:29Takvimler 16 Mart 1920'den sonraki herhangi bir zaman dilimi.
26:351920 yılında resmen İngiliz askerleri Vecneciler'de bulunan Mızıkay-ı Humayun bando takımının içinde bulunduğu Jandarma İnzibat karakolunu bastı.
26:50İçeride bulunanlara kurşun sıktı.
26:53Bir sürü şehidimiz var, onlarca yaralımız var.
26:56Ve 16 Mart 1920 tarihinde Fındıklı'da Naime Sultan yalısında bulunan Osmanlı Meclisi Mebusan binası o zamanlarda yalı olarak kullanılmıyor, meclis olarak kullanılıyor.
27:11Orası işgal edildi.
27:13Rahaf Orbay'ın, Mustafa Kemal Paşa'nın emri, yönetimi ve kontrolünde İstanbul'da kurulan Felah-ı Vatan Partisi'nin başkanı olan Rahaf Orbay'la beraber 50 civarında milli mücadeleyi destekleyen,
27:29Mustafa Kemal'den doğrudan doğruya direktif alan milliyetçi, vatanperver milletvekili tutuklandı.
27:38Bir kısmı Malta'ya sürgüne gönderildi.
27:41Ne acı günler.
27:4230 Ekim 1918 yılında Limni Adası'nın Mondoros Limanı'nda yapılan Mondoros Ateşkes Antlaşması Amira Kartrop'la Rauf Orbay'ın yapmış olduğu bu anlaşma maalesef Türkiye'nin her yerini santim santim parsel parsel işgaline açık bıraktı.
28:023 Kasım 1918 tarihinde bir petrol şirketinin adını veremem tabii ki.
28:08Bir petrol şirketinin kitaplığından çıkan Rahaf Orbay'ın da hatıralarını barındıran yakın tarihimiz isimli 4 ciltlik kitabın ikinci cildi Rahaf Orbay'ın hatıralarıyla doludur.
28:23O hatıralarda Rauf Orbay düşman kuvvetlerinin nasıl işgal olmayacak diye söz verdikten 14 gün sonra 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul'u işgal ettiğini yazar.
28:3813 Kasım 1918'de İstanbul işgali uğramıştır.
28:44Fakat bu fotoğraf yani şurada ayakkabı kundurasının bulunduğu o çocuğun bulunduğu yer.
28:53Ben Osmanlı tarafına geçerek anlatmak istiyorum.
28:56Kalbim ve midem İngiliz tarafına geçerek bir anlatım yapmaya izin vermiyor.
29:03Burası değil safın burası olsun.
29:07Ayakkabı kundurasının yan tarafı olsun ve o çocuk gibi eğileyim.
29:13Zor günler, kötü anlar.
29:17Allah bir daha bu millete, Allah bir daha bu topraklara düşman işgalini nasip etmesin.
29:23Arkamda pırıl pırıl bir külliye varken, arkamda muhteşem bir yapı varken, medreseler varken, külliyeler varken,
29:34neden bütün fotoğraf bir İngiliz askerinin ayağını Osmanlı kundurasına koymuş gülümseyen bir İngiliz askerini doğru zoomlanıyor ki?
29:47Ve maalesef ama maalesef görüntünün tam ortasında gülümseyen bir İngiliz askeri var ve gözümüzü ondan alamıyoruz.
29:57Son sözüm, Allah bir daha bu millete, Allah bir daha bu topraklara, Allah bir daha bu devlete düşman işgalini yaşatmasın, göstermesin.
30:09Yabancılar gelsin mi?
30:11Mesela şu an bankta iki tane yabancı oturuyor.
30:15Arkamda gruplar halinde yabancı turist kafirleri geçiyor.
30:20Elbette gelsinler.
30:22Bu vatan herkese ev sahipliği yapmaya hazır ve istekli.
30:27Yeter ki işgal olmasın.
30:29Gelsinler, gezip tozsunlar.
30:32İstanbul'un ve Türkiye'nin güzelliklerini görsünler.
30:35Ondan sonra kendi ülkelerine Türkiye'nin hava yolları ile, hava yolları şirketleriyle beraber uçup gitsinler.
30:43Gönül bundan yana efendim fotoğrafın aslına geliyorum.
30:49Yine bu tarafa geliyorum.
30:51Ama yerim İngiliz'in olduğu yer değil, Osmanlı çocuğunun olduğu yer.
30:561920, 16 Mart 1920, 2025 üzerinden geçen 105 yıl aynı açı iki fotoğraf şu an karşınızda.
31:11Sanırım bu programın ve programların, programlar boyunca olan fotoğrafların en eskisiyle karşı karşıyayız.
31:37Takvimler 1850, yani günümüzden 175 yıl önce inanılmaz bir fotoğraf ve inanılmaz bir takvimlendirme dilimi.
31:50Ayasofya Camii, bugün Ayasofya böyle duruyor.
31:54Ayasofya'nın önünde arkasında herhangi bir bina yok.
31:571860'larda yapılan millet bahçesi var ya, hem bu programda hem de bir önceki programda anlatmıştım millet bahçesinden, o da yok.
32:10Çünkü 1860'da yapıldı millet bahçesi.
32:14Şu an görmüş olduğunuz fotoğraf 1850'ye ait.
32:19Yani millet bahçesinden 10 sene önce demek ki, bu fotoğrafa baktığımızda anlaşılan o ki, her tarafı binalarla kaplı.
32:32Önü, arkası, sağa, solu, pek çok binalarla kaplı.
32:36Caminin önünden bir sokak geçiyor galiba gördüğümüz kadarıyla.
32:42Ve o sokak her yeri ve her şeyi kapatıyor.
32:44Şu an tramvayın geçtiği bir yol var, zaten birazdan yine geçer.
32:49Bu programı seyredenler bilirler ki, bu yol üzerinde tramvay dediğin şey, 45 saniyede dakikada bir geçen bir şey.
32:59Birazdan yine geçer.
33:01Şu insanların bulunduğu, kalabalığın bulunduğu yer, evler.
33:06Oralarda evler var.
33:07Ayasofya caminin önünde de evler var.
33:10Bu tarafta da, zeoksipos hamamı adı verilen Hürrem Sultan hamamı, geçtiğimiz haftaki programda bol miktarda size, zeoksipos hamamını, 1557'yi, Hürrem Sultan'ı, mimar sana anlatmıştım.
33:28Oralarda da evler var.
33:30Şu an o evlerin olduğu ya da havuzlar var.
33:33Ve insanlar geziyorlar, dolaşıyorlar ve oturuyorlar.
33:37Bir James Robertson.
33:38Galiba İngiliz kökenli olan fotoğraf ustası James Robertson,
33:43Burada fotoğrafçılık yapan Abdullah biraderlere ve onun gibi olan insanlara ilham kaynağı olmuş olsa gerek.
33:53Zira Abdullah biraderler 1890-1900'lerde James Robertson, 1850.
34:00Aralarında 50 yıllık bir fark var.
34:01Galiba Türkiye'de ilk fotoğraf çekenlerden biri James Robertson, 1850.
34:09Tam şurada, ortada bir araba var.
34:13Demek ki 1850'lerde çok az da olsa arabalar var etrafta gezen.
34:21Ayasofya Camii, 532-37 yılları arasında Roman İmparatoru,
34:27Yusin Yanus tarafından Antemios ve İzodoros'a yaptırılan 7 yıllık bir eser.
34:35Aslında 5 yıl ama tamamı 7 yıl.
34:38532-37.
34:405 yılda bitirilen Ayasofya Katedrali, 1453'den sonraki Ayasofya Camii Şerif şu an karşımızda.
34:511850 yılında, yani günümüzden 175 yıl önce olsaydık da karşımızda.
35:00Bir tek farkla bugün meydan, tek bir yapı yok.
35:04Tramvay geçiyoruz şu an.
35:06O tramvayın olduğu yerlere kadar, hamamın olduğu yerlere kadar, havuzlara kadar, her yer gece kondu demeyelim bu evler, bakımlı evler.
35:18Galiba Osmanlı İmparatorluğu zamanında burada bir sokak vardı, bir mahalle vardı.
35:25Biz çok anlattık ya size öyle bir meydan gösteriyorum, burada bir sokak varmış diyorum.
35:32Ne sağdaki evler var, ne soldaki evler var.
35:36Hepsi yıkılmış ve bir meydan yapılmış.
35:39Aynısı burada da bulunuyor, sokaklar, mahalleler yıkılmış.
35:45Ama bu yıkılmayı hep söylüyorum, bir kere daha söyleyeyim.
35:48İyice öğrenelim, 1912 İstanbul Belediye Başkanı Cemil Topuzlu'nun emriyle çok ciddi bir düzenleme yapıldı.
35:58Ve bu düzenlemeden binalar yıkılıp meydan ortaya çıkartıldı efendim.
36:04Çok çok çok eski bir fotoğraf.
36:07Bir James Roberts'ın klasiği, takvimler 1850.
36:12Binalarıyla, konaklarıyla, gece kondularıyla sarılmış olan bir Ayasofya.
36:20Yıl 2025, tertemiz bir meydan Ayasofya.
36:25O günde insanlar var, tabii ki bugünün yüzde biri.
36:28Bugün de insanlar var.
36:30175 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
36:36Yine bir James Roberts'ın klasiği ve yine 173 yıllık 1852 yılına ait bir fotoğraf.
37:03Aslında fotoğrafın orijinal kısmı bu değil.
37:08Fotoğrafın orijinal kısmı şu an insanların etrafında fotoğraf çektikleri havuzun olduğu yer.
37:16Fakat orası havuz, açı bozulmuş.
37:21Dolayısıyla oradan çekemeyiz diye buradan yaklaşık olarak bir açı bulduk.
37:28Kameraman kardeşim Murat'a teşekkür ediyorum bu açıyı bulduğu için.
37:32Orada olmamız lazımken şu an buradayız bir James Roberts'ın.
37:38Hep anlatıyorum ya, her yerde evler vardı.
37:41Bakın şimdi havuza bir kere daha bakacak olursak, havuzun olduğu yerde evler var, evler.
37:50Böyle bir İstanbul'dan bahsediyoruz.
37:52Yani her tarafın evlerle kaplı olduğu ve bir nevi gece kondulaşmanın da legalleştiği bir bölgede bulunmaktayız.
38:021852 yılında bugün insan kalabalığı, o gün bina kalabalığı, konut kalabalığı.
38:11Şimdi baktığımızda ise hiçbir yerin binalarla olmadığını, binalarla dolmadığını görmekteyiz.
38:18Fotoğrafta bana göre solda ama size göre sağda binalar var ya, o binalar az evvel gösterdik.
38:26Havuzun olduğu yer.
38:27Bu tarafa geldiğimizde ise bir meydan ve bir açılma Ayasofya Camii Şerifi olduğu gibi çok net bir biçimde gözükmektedir.
38:38Fotoğrafta size bir kere daha göstereyim mi?
38:42Aslında binaların bulunduğu yer, havuzun olduğu yer.
38:47Fakat havuzun hemen arkasında 1557 Zeok Sippos ya da Mimar Sinan ya da Hürrem Sultan hamamı var.
38:56Ama binalardan dolayı o hamam ya ufacık kubbeleri görünüyor ya da hiçbir şeyi görünmüyor.
39:03Ne çok değişmiş bu açı.
39:05Bazı fotoğraflar hiç değişmemiş, bazı fotoğraflar çok değişmiş.
39:10Bugün böyle, o gün öyle.
39:12Hangisi güzel?
39:13Vallahi bilmiyorum.
39:15Sadece anı yaşamak lazım.
39:19Her ikisinin de kendine göre güzelliği var.
39:23Mutlaka gelin dostlar.
39:25Mutlaka gelin.
39:26Buraya gelin.
39:28Burayı ama bizim fotoğraflarımızın ışığında.
39:31Şöyle yapın lütfen.
39:32Fotoğrafları, ekranda fotoğraflar gözükürken durdurun ve çekin.
39:39Durdurun ve çekin.
39:41Bugünkü halini çekin.
39:43O günkü halini çekin.
39:45Ekran olarak.
39:46Sonra buraya gelin.
39:48O açıları bulun.
39:49ve 1850'leri, 1870'leri, 1890'ları, 1900'leri, 1905'leri, işgal yıllarındaki 1920'leri, her yeri kendi gözünüzle ne olursunuz görün.
40:06Dolayısıyla bu program da amacına ve misyonuna ulaşmış olacaktır.
40:12Efendim, bugün de bize ayrılan sürenin sonuna geldik.
40:17Sizlerle birlikte tarih üzerinde yürümeye, geçmişe doğru fotoğraflarla kula çatmaya,
40:24geçmiş, gelecek arasında bağ kurmaya çok hevesliyiz.
40:31Çok istekliyiz.
40:33Bu haftada, buraya kadar, haftaya, Allah izin verirse, kaldığımız yerden, yani buradan, dördüncü bölümü devam ettireceğiz.
40:45Amacımız şu.
40:47Geçmiş, geçmişte bulunan insanlar, bir iz bırakmışlar.
40:52Bu izler burada duruyor.
40:55Fotoğraflarla beraber duruyor.
40:58Biz de bir iz bırakalım.
41:00Bu fotoğrafların bugünkü açılarını bulalım.
41:04Kimler geldi, kimler geçti.
41:06Beyaz TV'deki bir sürü kameraman kardeşim,
41:10bu fotoğraflara ve bu programlara şahitlik yaptılar.
41:15Halil abiler, Fikret kardeşim, Murat kardeşim,
41:19hep senin bir emeği var, Allah onlardan razı olsun.
41:22Fakat,
41:232100 yılında,
41:26Beyaz TV'de,
41:272100 yılında,
41:28Beyaz TV'de,
41:30geçmişe yürüyen adam programı devam edecek Allah'ın izniyle.
41:34Tabii biz olmayacağız.
41:36Murat da olmayacak.
41:37O benden genç ama o gün olmayacak.
41:3975 yıl sonra,
41:40bu programı çekecek olan çocuk, genç, her kimse,
41:46diyecek ki,
41:471850'de böyleydi.
41:492025'de Ahmet Anapalı,
41:52böyle anlatıyordu.
41:542100'de ise,
41:56buralar böyle.
41:58Ne kadar romantik olur değil mi?
42:00Biz,
42:00geleceğe iz bırakmaya çalışıyoruz.
42:03Tıpkı dedelerimiz gibi.
42:06Allah izin verirse,
42:07eğer ölmez isek,
42:09Allah fırsat ve ruhsat verirse,
42:11haftaya,
42:12kaldığımız yerden,
42:14tam olarak buradan,
42:15Sultan Ahmet 4. bölümden devam edeceğiz.
42:18Bakalım fotoğraflar bizi nerelere götürecek
42:21ve bakalım fotoğraflarla biz hangi tarihleri anlatıyor olacağız.
42:27Haftaya görüşmek üzere.
42:29Allah'a emanet olun.
Önerilen
37:57
|
Sıradaki
46:01
35:31
42:43
45:56
42:22
38:50
41:53
40:57
45:33
37:13
37:53
39:33
41:44
34:32
41:08
41:57
44:06
40:01
36:16
40:27
39:28
43:13
43:33
44:57