Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00MÜZİK
00:30Efendim merhabalar yine bir hafta sonu yine ışık hızıyla geçti ve sizlerle tekrar karşılaştık.
00:52Sizi bize bizi size kavuşturan Rabb'e hamdolsun beyaz tv ekranlarında artık klasikleşmiş hafta sonlarında evinize bizi misafir etme vesilesi kılmış olduğumuz geçmişe yürüyen adam programı başlamıştır.
01:08Bu programda size geçtiğimiz hafta Laleli Camii'nin önünden ve arkasından bazı fotoğraflar çektik.
01:18Yanındaki Harik Zedeganlar Apartmanı'ndan çektik ki şu an hala arkamızda bulunmakta.
01:23Laleli Camii'nin temel taşlarını gösterdim.
01:28Hazireyi gösterdim.
01:30Sebil'i gösterdim.
01:31Bugünse kaldığımız yerden yani Laleli Camii'nden Aksaray'a doğru,
01:38Pertevniyel Valide Sultan Camii'ne doğru ve belki de Yenikapı'ya doğru bu tarihi yürüyüşümüz devam edecek.
01:46Sizlerle birlikte tarih üzerinde yürümeye, sizlerle birlikte fotoğrafları malzeme ederek geçmişe doğru yürümeye ahdettik, ceddettik.
01:57Şimdi sizler evlerinizde, bizlerse arazide, geçmişe yürüyen adam ailesi olarak hazırsanız başlayacağız.
02:06Biz çok hazırız.
02:08Siz de hazır mısınız?
02:10Hazırız der gibi bakıyorsunuz bana.
02:12Ben o elektriği alıyorum o halde, Bismillah, Beyaz TV, geçmişe yürüyen adam başladı.
02:32Günümüzden 47 sene öncesine, 1978'lere doğru gidiyoruz.
02:38Nasıl kalabalık ama?
02:392025'te bomboş olan, durun ben de kuyruğa gireyim, kuyruktan artık ne alacaksak, o kuyruktaki hakkımı kaybetmeyeyim ve o kuyruğa gireyim.
02:50Bu kuyruk biraz daha derin gidiyor, ilerilere doğru gidiyor.
02:55Kalabalıkların olduğu yerde bir dükkan var.
02:58Kameraman kardeşim, Fikret'le o dükkanın ne olduğuna dair konuştuk.
03:02Ortak kararımızı söylüyorum.
03:04Sanırım bir fırın ve sanırım şu an burada durmuş olan ve sizin şu an şahit olduğunuz 1978 yılı kuyrukları ekmeği bekliyor.
03:15Ben hatırlıyorum bu günleri.
03:17Ben 74 doğumluyum.
03:1978'i, 79'lu, 80'leri hatırlıyorum.
03:22Ufaktım.
03:224-5-6 yaşlarındaydım.
03:23Amcamla birlikte, rahmetli amcamla birlikte ekmek kuyruğuna, yağ kuyruğuna, tüp kuyruğuna, salça kuyruğuna giriyorduk.
03:33Ülke derin bir bunalım ve buhran içindeydi.
03:36Bugün hiç önemsiz olan, bugün 5 dakika bile beklemeyeceğimiz bir nimettir ekmek.
03:45Fırına girersin, markete girersin, ekmeği poşetler, paketler çıkarsın.
03:50Ekmek kuyruğunun ne demek olduğunu, bugünleri ve şu kuyrukları yaşamayanlar anlamazlar.
03:59Ekmeği kuyrukla ve karneyle alıyorduk.
04:02Tüpü, benzini, salçayı, her şeyi ama her şeyi, eve giren her şeyi, kuru fasulyeyi bile, pilavı bile,
04:13bugün marketlerin reyonlarında bizi bekleyen ne varsa her şeyi bile biz kuyrukla alıyorduk 70'li yıllarda.
04:22Sebep, 1974 yılında bütün dünyaya rağmen, dünyanın istememesine rağmen,
04:31Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve Ordusu Kıbrıs'a bir harekat düzenledi.
04:36Kıbrıs Barış Harekatı, önce Temmuz'da ardının Ağustos'ta iki defa, 1974 Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale ettiği zamanlardır.
04:48Bu müdahale, Türkiye'nin ilerideki 3-4 yılını ipotek altına alacak olan bir müdahaleydi.
04:55İlk defa Türkiye'de sağcıyla solcu ve diğer etnik unsurlar bir araya geldiler.
05:04Bu ülkede artık ayrılık gayrılık yoktu.
05:08Cem Karaca'yla Barış Manço omuz omuza veriyor, şarkılar söylüyordu.
05:13Bu ülke ilk defa bir bütünü yakaladı Kıbrıs Harekatı'nda.
05:18Fakat bütün dünya bize karşı gelmişti.
05:21Yapmayın bu harekatı, sonu acı olur demişti.
05:25Biz bütün dünyaya rağmen 1960'lı yılların başından beridir 74'e kadar zulüm gören Kıbrıs'taki vatandaşlarımız, Kıbrıs'taki kardeşlerimizin yardımına gitmeyelim mi?
05:39Orada inleyen bir Kıbrıs var ve Türkiye her türlü baskıya, her türlü boykota, tehditlere rağmen Kıbrıs Barış Harekatı'nı düzenledi.
05:50Bunun sonunda çok katı, çok seri ve çok net bir biçimde bir boykot oldu Türkiye'ye karşı.
06:01En temel ürünler maalesef o günlerde anlaşıldı ki,
06:05meğerse Türkiye kendi kendine yeten 7 ülkeden biri diye bize anlatılıyordu.
06:10Yetmiyormuş demek ki, buğday eksiğimiz varmış demek ki, diğer ülkelerden alıyormuşuz demek ki bu kuyruk var.
06:201978 yılındaki bu kuyruk, bu ekmek kuyruğu fırının önündeki ancak Ramazan aylarında pide alırken gözlerimizin alışkın olduğu bu kuyruk,
06:34bir ekmek kuyruğu demek ki yeterli olarak fırınımız, yeterli olarak buğdayımız yokmuş.
06:4274'te Kıbrıs'a müdahale ettik ve bunun faturasını Türkiye çok acı ödedi.
06:48Önündeki 6 yıl boyunca Türkiye zor günler geçirdi.
06:521978'ler rahmetli Necmettin Erbakan'ın Başbakan Yardımcısı olarak Başbakan Bülent Ecevit'le birlikte yapmış olduğu bu müdahale kimindir?
07:05Tek başına bir Ecevit projesi değildir.
07:08Tek başına bir Erbakan da değildir.
07:10Bu bir Türkiye Cumhuriyeti Devlet projesidir.
07:13Başbakanından, Cumhurbaşkanına, Genelkurmay Başkanından, bütün bakanlarına kadar, ordu teşkilatına kadar bir ordu projesi, bir devlet projesi.
07:27Kıbrıs'ı düşman işgalinden kurtardık ama önündeki 6 yılda şu kuyruk oluştu.
07:34Ben şimdi o kuyruğa doğru adım adım yavaş yavaş gireyim.
07:40Ekmek kalmayabilir.
07:42Çünkü karneyle ekmek veriliyordu.
07:44Çünkü her eve birkaç ekmek veriliyordu.
07:48Ekmeğimi bitmeden, fırında ekmek tükenmeden ekmeğimi alayım.
07:54Daha gitmek lazım.
07:55Şu abilere kadar gitmek lazım.
07:58Ben oraya kadar gitmeyeyim.
08:00Zira aramıza başkaları giriyor.
08:01Kuyruktan yürüye yürüye şunu diyebilirim ki, takvimler 1948, bir daha söylüyorum, takvimler 1978, takvimler 2025, aradan geçen 47 yıl, aynı açı, ekmek kuyruğu, bugün yürüyen insanlar, bugün ferahlık, bugün bolluk, aynı açı, iki fotoğraf şu an karşınızda.
08:311955 yılına geri dönmemiz gerekiyor bu yeni fotoğraf için.
08:501955, Henry Prost projeleriyle, Laleli, Aksaray ve Beyazıt kısmını, bu caddeyi birbirine bağlayan yolları, bazen çukurları tümsek yapan, bazen tümsekleri çukur yapan bir çalışma oldu.
09:06Hatırlar mısınız, geçtiğimiz programda bir hafta önce bir caminin temellerine kadar inildiğinden bahsetmiştim.
09:16Ve o caminin Laleli camisi olduğunu söylemiştim.
09:19Önünde bulunan sebilin ve yanındaki türbenin temel taşlarını size göstermiştim.
09:25Ve demiştim ki, eğer bu taşları ben 100 sene önce yaşıyor olsaydım, dokunamazdım çünkü bunda toprakta olurdu.
09:35Sonra eğildim, şu an toprak altındayım, sonra kalktım. Hatırladık değil mi?
09:39Şu an o camiyi görüyoruz, aynı açı olamıyor.
09:43Zira şu an bulunduğumuz yerde, Fikret, kameraman kardeşim Fikret, kamerayı koyduğu yerden,
09:50şu kadar, yaklaşık olarak yükselmesi gerekiyor.
09:55Yani, yerle arası şu an bir buçuk metre.
09:59Bir buçuk metre yukarıda olmamız gerekiyor ki, bu açıyı tam olarak yakalayalım.
10:06Toprak kazıldı, bir buçuk metre aşağıya inildi.
10:10Binaların temellerine, türbenin temellerine, sebilin temellerine, dükkanların temellerine inildi.
10:18Aşağıya doğru bir yokuş meyil vermek için, bunlar yapılmak durumundaydı ve bunlar yapıldı.
10:24O yüzden, 1955 yılında, bu hafriyat çalışması ve bu yol düzenlemesi kapsamında, bu camide nasibini aldı.
10:37Tramvay geçiyor, 2025'te.
10:391955 yılında, eğer burada bakıyor olsaydık, şu an demir parmaklıklarla kapalı olan şu yollarda,
10:50binaların olmadığını, binaların olduğunu görmek için 1930'lara gitmek lazım.
10:5555'li yıllarda binalar yok.
10:57Binaların olmadığını, binaların hafriyatlarının, yıkıntı harabelerinin yerlerde olduğunu görürdük.
11:05Şimdi o hafriyatın üstünden tramvay geçiyor.
11:10Buradan, geçen programda da bol miktarda anlattığım gibi, bir apartman bloğu, bir sokak vardı.
11:19Apartman bloğu yıkıldı, sokaklar yıkıldı ve kocaman bir cadde açıldı.
11:26Bu caddenin de tam ortasından tramvay yolu geçirildi.
11:29Baya bir şey değişti.
11:31Bu cadde üzerinde çok şey değişti.
11:331955-2025, aynı açı, iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
11:42Takvimler 1958'i göstermekte.
12:00Artık 1958 gelmiş.
12:03Yani 1942'de başlayıp, 1957'de biten, 15 yıl süren, İstanbul'un kendi kimliğinden sıyrılma hali ya da sosyal çılgınlığı artık bitti.
12:20Ve sükunete kavuştu.
12:23Zaten fotoğraftaki 1958 yoluna bakacak olursanız, artık hafriyat kaldırılmış, binalar yıkılmış, düzleştirilmiş, yapılacak olan yapılmış ve asfalt dökülmüş.
12:37Asfaltlı bir yol, tertemiz bir yol görüyoruz, bomboş.
12:41Tertemiz ve bomboş bir yol görüyoruz.
12:44Bu yolun hemen arkasında, şu an aramızda tramvay yolunun girmesinden dolayı tam da giremediğimiz, bu yüzden buralarda bir yerde anlatmak zorunda kaldığımız, açıyı da açıkçası biraz uydurduğumuz, bunu tam yapamayız.
13:02Neden?
13:02Çünkü burada kocaman bir iki şeritli tramvay yolu var.
13:06Tramvay yolu varken, biz bu bölgedeki açıları tam olarak, mesela şu an tramvayın geçtiği, durmak durumunda kaldım değil mi?
13:21O kadar yakınımda ki konuşamıyorum bile, o yüzden durdum ve bekledim.
13:26Tramvayın geçtiği yerlere konulan fotoğraf makinelerinden çıkan fotoğrafları size gösteremiyoruz.
13:33Burası 1958'de sükunete ulaşmış, yıkılacak olan yıkılmış, nasıl gürültü ama?
13:44Güya buralar trafiğe kapalı, İstanbul 18 milyon.
13:48Trafiğe ne kadar kapatırsan kapat, bu gürültüler buralarda olmak zorunda.
13:53Çünkü burası dünyanın en önemli metropollerinden, dünyanın en önemli mega kentlerinden birisi.
14:01Burası bir kent, bir şehir değil. Burası bir mega kent.
14:06Gürültüye alışık olmamız gerekiyor.
14:08Arkada bütün yol asfalt döküldükten sonra bile bir inşaat görülüyor.
14:14Demişler ki, hazır biz bu yolları yapıyoruz.
14:19Bari o zaman yanında bulunan eserleri de, külliyeleri de tamir edelim.
14:24Tabii ki başta Demokrat Parti var ve tabii ki başta Adnan Menderes var.
14:30Yani milli ve manevi duygulara özen gösteren, milli ve manevi duygular uğrunda çalışmalar yapan,
14:38bu da hayatının sonunu hazırlayan, rahmetli Adnan Menderes dönemindeki mimarlar demişler ki,
14:46Laleli Camii'nin kapılarından birini de tamir edelim,
14:52türbeyi de, sebil de tamir edelim.
14:54Bugün tertemiz görülen ve tarihi eser gibi görülen bu yapıların bir kısmı,
15:02aslında yapının yapıldığı, bu eserin yapıldığı 1763'ü ait değil,
15:081950'li yılların sonlarına, 57 ve 58'lere ait inşaatlardır.
15:1770 yıllık bir mazisi bulunmaktadır.
15:20Sanırım bu açıdan, bu olayı, yani bu caminin bu tarafını çok da görmediniz.
15:28Zaten şu an göremiyorsunuz.
15:30Bu fotoğrafçılar ne kadar kısmetli adamlarmış ki,
15:3650'li yıllarda İstanbul'un fotoğrafları çekmişler.
15:40Bu fotoğrafları çekenler, Abdülhamit döneminden bugüne kadar İstanbul'un fotoğrafını çeken,
15:49bu kısmetli fotoğrafçılar gelsinler de bugünler çeksinler bakalım.
15:54O açıları, o görsel güzelliği, o şenlik ve şöleni görebilecekler mi?
16:0140 saniyede geçen bir tramvay, yanında geçen otobüsler, arabalar, insan trafiği, kalabalık.
16:08Hadi gelin, bizim yaptığımızı yapın.
16:11Ey Saba ve Jolier, ey Abdullah biraderler,
16:15ey 1900'lerin başlarında, 1850'lerde, 1970'lerde fotoğraf çekenler.
16:22Gelin de, şu an bizim yaptığımız işi yapın.
16:26Hangisi daha kolay, o zaman karar verirseniz.
16:301958-2025, aradan geçen 67 yıl, aynı açıya yakın bir açı.
16:39İki fotoğraf karşınızda.
16:52Tam 145 yıl.
17:00Nasıl bir rakam?
17:01145 yıl.
17:03Takvimler 1880.
17:05Henüz Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumuna bir yıl var.
17:11Henüz annesi Zübeyde Hanım, Mustafa diye bir evlada sahip değilken,
17:17bu fotoğraf vardı.
17:19145 sene önce,
17:22Laleli Camii'nin taş kapısı,
17:25kitabeli kapısı tam olarak böyle görünüyordu.
17:28Yanındaki dükkanlar,
17:30sebil dükkanlar,
17:32bugün tam anlamıyla dükkan.
17:34Ha bu arada, bugün bu dükkanların sahibi,
17:37cami değil.
17:38Hiçbir dükkan,
17:40hiçbir cami dükkanının sahibi,
17:43cami değil.
17:43Bugün dükkanların sahipleri Vakıflar Genel Müdürlüğü.
17:47Ve şu an,
17:48hem bu tarafa doğru,
17:49caddeye doğru,
17:51hem de aşağıya doğru,
17:52görüp göreceğiniz bütün dükkanların sahipleri devlettir.
17:58Ve Vakıflar Genel Müdürlüğü,
18:00buraları, bu dükkanları insanlara kiraya veriyor.
18:03Bu kiralar,
18:05gerçekten piyasaya göre biraz daha ucuz olduğunu,
18:08bizzat onlardan öğreniyorum.
18:09145 sene önce,
18:12arkamda gördüğünüz 300 yıllık eser,
18:16böyle görünüyordu.
18:182025'te ise,
18:20aramızdan geçen tramvaylarla,
18:23aramızdan geçen arabalarla,
18:25birlikte,
18:26nasıl görünüyor?
18:28Valla buna,
18:29ekranın arka tarafında olan,
18:31sizler karar vereceksiniz.
18:34O günkü İstanbul ne?
18:35Bugünkü İstanbul ne?
18:37Ha bu arada,
18:38az evvel tramvayın geçtiği yol vardı ya,
18:41oralarda at arabaları var.
18:44Şurada bir at arabası var.
18:46At arabası aslında fayton.
18:49O faytonun önünde fesli bir amca var,
18:51muhtemelen o faytonun sahibi.
18:54Şuralarda bir yerlerde,
18:57hemen göstereyim,
18:592023 yazan yerlerden,
19:02tabii ki bu olduğu için,
19:04parmaklık olduğu için,
19:05daha fazla gidemiyorum.
19:07Belki de şuralarda,
19:09çarşaflı bir teyze geliyor,
19:12yürüyor bu tarafa doğru.
19:14Sanki kaldırımı geçmiş,
19:16caddeden geçiyormuş gibi duruyor.
19:19Çarşaflı teyzeler,
19:21fesli amcalar,
19:22atlı faytonlar,
19:24henüz tramvay yolu döşenmemiş.
19:261873 yılında,
19:29bu şehirde tramvay kullanılmaya başlandı.
19:33Bu yüzden İYTT'nin,
19:35telefon numarası 1873'de biter.
19:391873'te,
19:40tramvaylar geldi.
19:41Atlı tramvaylar geldi.
19:42Varda, varda, varda diye bağıran tramvaylar vardı.
19:47Fakat o ara tramvay,
19:48Ortaköy'den Beşiktaş'a,
19:51ya da Ortaköy'den,
19:53ne diyelim size,
19:54Pera üzerinden,
19:55Harbi Yeşişli'ye,
19:57İstiklal, Taksim,
19:58Harbi Yeşişli,
19:59buralarda,
20:01tramvaylar vardı.
20:02Henüz buraya,
20:04Beyazıt bölgesine,
20:06Laleli bölgesinde,
20:08tramvay yoktu.
20:09O yüzden,
20:10Osmanlı zamanının son günlerinde,
20:13var olduğunu bildiğimiz,
20:15ve Fatih Harbiye,
20:16Peyami Safa'nın,
20:17Fatih Harbiyesi ile,
20:19meşru olan İstanbul tramvay yolları,
20:22Osmanlı zamanında vardı.
20:23Ama 1880'de,
20:25demek ki,
20:27bu fotoğrafa bakacak olursak,
20:307 yıldır İstanbul'da,
20:32tramvay kullanılıyor olmasına rağmen,
20:34henüz bu caddeye tramvay gelmemiş.
20:37Zira,
20:39fotoğrafta tramvay yolu yok.
20:42Arka tarafta bir dükkan var.
20:44İşte o akarlar,
20:45ve devam,
20:47cami,
20:48minareler,
20:49her şeyiyle birlikte,
20:51145 yıl önce,
20:53burada yaşamak vardı.
20:55Şimdi,
20:56açıyı bozmasını,
20:58isteyeceğim kardeşimden.
21:00Şu trafiği,
21:01size göstereyim mi?
21:02Bakın,
21:03biz şu an,
21:04aslında,
21:06nasıl bir yerden,
21:07yayın yapıyoruz,
21:08sevgili dostlar,
21:09ışık yanıyor,
21:11kırmızı ışık bittiğinde,
21:12yeşile döndüğünde,
21:13bu arada,
21:15böyle bir,
21:16insan kalabalığı,
21:18böyle yükler,
21:21şöyle bir akım,
21:22ucu bucağı görünmeyen trafik,
21:24ve bu trafiğin içinden,
21:27sizlere,
21:28program yapmaya,
21:31yayın yapmaya,
21:33ve buraları göstermeye çalışıyoruz.
21:35Sevgili dostlar,
21:36145 yıl arayla,
21:38aynı açıdan çekilen,
21:40iki fotoğraf,
21:41bugünkü trafiğin,
21:44bugünkü kalabalıkların,
21:45bugünkü yoğunluğun,
21:47arasında,
21:48aynı açı,
21:49iki farklı fotoğraf,
21:51şu an karşınızda.
21:511890 yılı,
22:11yani günümüzden,
22:13135 sene öncesine,
22:14gidelim beraber,
22:16gidelim de,
22:16nereye gidelim,
22:17gösterdiğin fotoğraf ney,
22:20çektiğimiz yer neresi,
22:23eğer fotoğrafın,
22:24bana göre solda,
22:26size göre sağda olan kısmı,
22:29Aksaray,
22:29Pertebniyel Valide Sultan'ın,
22:31bir kısmı,
22:32görünmüyor olsaydı,
22:34bu ne,
22:35bu nereye ait diye bilirdik.
22:38İnanılmaz bozulmuş,
22:40inanılmaz değişmiş,
22:41her şeyiyle bambaşka olmuş olan bir yerdeyiz.
22:45Şu an,
22:46sizin gördüğünüz,
22:48önce şunu söyleyeyim,
22:50müsaade edin,
22:51bu fotoğraf üzerinde biraz kalalım.
22:54Sesler nasıl,
22:55gürültü nasıl,
22:58ortam nasıl,
23:00fotoğraftaki sessizlik,
23:02fotoğraftaki sükunet nerede,
23:05şuradaki,
23:06gürültü nerede?
23:08Bir dönersem şöyle,
23:09nerede olduğumun farkına varırsınız sevgili dostlar.
23:14Ben şu an Aksaray meydanındayım.
23:17Her şeyiyle beraber,
23:19her şeyiyle beraber,
23:21bozulmuş olan Aksaray meydanındayım.
23:25Sevgili dostlar,
23:26fotoğrafta gördüğünüz bir sokak var.
23:29Faytonlarının,
23:30atlarının,
23:31dükkanlarının,
23:32insanlarının olduğu bir sokak.
23:36Şuralar,
23:37dükkan dolu.
23:38Aslında fotoğrafın orijinali yok.
23:43Fotoğrafın orijinaline gitmek mümkün değil.
23:45Nereye gidelim?
23:47Bakın şuraya gidelim.
23:48Şu arada boşluk var.
23:50Yeni kapıya giden cadde var.
23:52Orada olmamız gerekiyor.
23:54Teknik olarak,
23:55bu fotoğrafın açısı,
23:57tamamen bozulmuş.
23:59Dolayısıyla,
24:00bizler,
24:01o fotoğrafta görülen sokağın,
24:04içine girdik.
24:05Şu yanlarda dükkanlar var.
24:09Burada,
24:09burada,
24:10Aksaray'da,
24:11Pertevniyel Sultan Camii'nin önünde,
24:14yeraltı çarşısının bulunduğu yer,
24:17aslında bir sokakmış.
24:19Şimdi sizi,
24:21Osmanlı sokağına götüreyim mi?
24:23Yani 1890'da,
24:26aslında sokak.
24:28Ama 2025'te,
24:30bakın ne?
24:31Sokağın devamı,
24:32o sizin görmüş olduğunuz fotoğrafın devamı,
24:35bakın şu an nasıl.
24:37Bu fotoğraftan eser yok.
24:40Sadece,
24:40Pertevniyel Valide Sultan bulunmakta,
24:43o fotoğrafta yaklaşmış olduğumuz,
24:46cami,
24:47tam olarak budur.
24:48Abdülaziz Han'ın annesi,
24:51Pertevniyel Valide Sultan tarafından,
24:53Aksaray'a yapılmıştır.
24:55İnanılmaz şeyler geldi başına.
24:57Bunları da tek tek konuşacağız.
24:59Fesli insanlar var.
25:01Mesela,
25:02şurada,
25:03örnek veriyorum,
25:05şurada,
25:06dükkanın önünde duran,
25:08ve fotoğrafın çekildiği yere doğru bakan,
25:11bir Osmanlı esnafı bulunmakta.
25:15Burası bir dükkan.
25:16Şimdi,
25:17Yeraltı Çarşı'da doğru iniyor.
25:19Dükkanın karşısında,
25:21bir cami,
25:22ve dükkanlar.
25:24Peki,
25:24bu sokağa doğru ilerleyelim mi?
25:27Bakın şimdi,
25:281890 yılında olsaydık,
25:32135 sene önce olsaydık,
25:36şuralar,
25:37dükkan olacaktı.
25:38Şimdi,
25:39Yeraltı Çarşısı,
25:40ve biz bu dükkanların arasından ilerleyecektik.
25:44Ve o sokakta yürümeye devam ediyoruz.
25:48Şuralarda,
25:49bir yerlerde fayton var.
25:51Faytonun olduğunu,
25:53faytonun arkasından bir insanın,
25:56arka taraftan bir insanın,
25:58kameraya doğru baktığını görüyoruz.
26:00Tam olarak burada.
26:01İnanılmaz bir fotoğraf.
26:03130 sene geçmiş üstünden,
26:06ama bambaşka bir hal gelmiş.
26:07Bu arada,
26:09oğlanlar tekkesi,
26:10Aksaray karakolu,
26:13meşhur valide sultan türbesi,
26:16nerededir diye soracak olursanız,
26:18buyurun size,
26:19karakolların,
26:21türbelerin,
26:23evlerin,
26:24tekkelerin,
26:25camilerin bulunduğu,
26:27Aksaray semti.
26:28bugün o semt kocaman,
26:3115 şeritli bir cadde oldu.
26:34Alttan gelenler,
26:36üstten gelenler,
26:36her taraf,
26:38hem insan,
26:39hem trafik,
26:40araba trafiğine dolu olan,
26:42bir kalabalık oldu.
26:43Şimdi,
26:44o fotoğrafa,
26:45geri gelelim.
26:46fotoğrafı çeken adama,
26:48adını bilmiyoruz,
26:50fotoğrafı çeken adama doğru,
26:53geri geri gidiyoruz.
26:54Bana göre solda,
26:56ama size göre sağda,
26:57dükkanlar,
26:59caminin dükkanları,
27:01bana göre sağda,
27:03ama size göre solda,
27:04cami,
27:05görünmekte.
27:07Ve adım adım geldiğimizde,
27:09o sokağın,
27:11nasıl ama,
27:122025 nasıl,
27:141890 yılında,
27:17mesela şurada,
27:18dükkanı bulunan bir adam,
27:21zaman makinesine binse,
27:22senin dükkanının bulunduğu yere,
27:25seni götürelim mi?
27:26Yani caminin karşısında bir dükkanın vardı ya,
27:29o dükkana seni götürelim mi?
27:31desek,
27:32muhtemelen burası ne ki?
27:34diyerdi,
27:36burası ne ki?
27:37Ben neredeyim?
27:38Beni nereye getirdiniz?
27:401890 İstanbul'u ile,
27:432025 İstanbul'u,
27:45ne kadar farklı değil mi?
27:47Şimdi,
27:48kameraman kardeşim Fikret'in,
27:50çekmiş olduğu,
27:51daha önce bir açı var.
27:52O açıya benzeyen yakın bir açı.
27:55O açı,
27:56şu açı değil tabi.
27:58Biraz ileride çektik.
28:00130 yıl arayla,
28:01aynı açıdan çekilen,
28:03iki farklı fotoğraf,
28:05öyle farklı fotoğraf ki,
28:07birinde hiçbir şey yok,
28:09araba ve insan kalabalığı,
28:11diğerinde huzur var,
28:13fayton var,
28:14dükkanlar var,
28:16güzel ve sakin,
28:17fesli insanlar var.
28:20İki farklı açı,
28:22ne bileyim şöyle yapalım,
28:24130 yıl arayla,
28:25aynı açıdan çekilen,
28:27iki farklı fotoğraf,
28:28şu an karşınızda.
28:331870'li yılların,
28:48Pertevniyel,
28:49Valide Sultan Camisi'nden çıktım.
28:51Şimdi,
28:52asıl görüntüyü bulamayız,
28:54mümkün değil.
28:55Sizler,
28:552025 yılında yaşayanların,
28:59bastıkları yer zemini o.
29:02Bizler,
29:041870'li yıllarda yaşayanların,
29:08bastıkları yer seviyesi bu.
29:09Pertevniyel,
29:11Valide Sultan Camii'nin girişi,
29:14bu kadar.
29:15Ve tarihi mermerleri bu.
29:18Belki de buradan sonra,
29:19birkaç adım daha inmek gerekiyor.
29:22Şurada dükkanlar var.
29:24Zaten,
29:25zaten,
29:26o fotoğrafın,
29:28bana göre sağda,
29:29ama size göre solda olan kısmında,
29:33şurada dükkanların var olduğunu,
29:34dükkan saçaklarını görüyorsunuz.
29:38Burada insanlar var.
29:39Bu insanların bazıları,
29:42fotoğraf çekene bakıyorlar.
29:43Fakat,
29:44en önemli şey,
29:46fotoğrafın çekildiği yükseklik bu değil.
29:49Fikret,
29:50kameraman kardeşim,
29:521870 yılına,
29:54şu an inse,
29:55yaklaşık olarak 2,5 metre,
29:58belki de ne bileyim,
30:01belki de 3-4 metre,
30:03yukarıda kalacak.
30:04Nasıl bir düzenleme ama,
30:07işte bütün bunlar,
30:08Henry Prost düzenlemesi.
30:10Henry Prost,
30:11bazı binaları,
30:13şimdi Fikret de yavaş yavaş bana doğru gelirse,
30:162025'e doğru,
30:19veda edecek,
30:211870'li yıllara doğru,
30:24gelecek.
30:25Henry Prost dedi ki,
30:27bazı,
30:28binalar tümsekte kalacak,
30:30bazı binalar çukurda kalacak.
30:34Bu,
30:35çukurda kalan binalardan birisidir.
30:38Ne kadar asil,
30:39ve ne kadar görkemli bir kapı.
30:41Şuraya bakar mısınız?
30:42Bu kapının,
30:43Hazreti Abdülaziz Han'ın,
30:46validesi diye başlayan,
30:48bu kitabe,
30:49ve bu,
30:50taş işçiliği,
30:51Dolmabahçe Sarayı'nda var ola gelen,
30:55taş işçiliğidir.
30:56Maalesef biz bu,
30:58camiyi,
30:59yer altı çarşısına,
31:01İstanbul'un ilk AVM'si olan,
31:04yer altı çarşısı,
31:04bu duvarların arkasında bulunmaktadır.
31:08Biz şu an dükkandayız.
31:09Ben şu an bir dükkanın içindeyim.
31:13Yani o fotoğrafa göre,
31:15burada dükkanlar olması gerekiyor.
31:17Ve zaten,
31:18burası da,
31:19dümdüz bir yol olması gerekiyor.
31:21Yani ben şimdi,
31:23herhangi bir merdivenle,
31:25herhangi bir basamakla muhatap olmamam gerekiyor.
31:28Bunların tamamen kazınması,
31:30ve buradan,
31:31Laledi'yi, Aksaray'a,
31:32Beyaz'a doğru,
31:34yol yapması gerekiyorken,
31:36ben yavaş yavaş,
31:371870'lerden,
31:39yukarıya doğru çıkıyorum.
31:42O fotoğrafta,
31:43takvimler 1890,
31:46yani günümüzden,
31:47tam 135 sene önce,
31:51zemin bu kadar aşağıdaymış,
31:53dükkanlar buralardaymış,
31:56cami buradaymış,
31:58her şeyler böyleymiş.
31:59Bir Henry Prost geçti İstanbul'un üstünden,
32:03ve yavaş yavaş biz şimdi,
32:051870'den,
32:06Fikret'le beraber,
32:082025'e doğru tırmanalım,
32:11bir,
32:12Henry Prost geçti,
32:15bu kardeşim de Henry Prost mağdurudur bu arada,
32:18normalde burası dümdüz bir yol olması gerekiyorken,
32:20caminin kapısını çukura koydu,
32:24ama zemini yukarıya tuttu,
32:272025 yılına doğru çıkarken,
32:30bozuldu efendim,
32:32her şey bozuldu.
32:33Şimdi,
32:34az evvel,
32:35bir önceki fotoğrafta çektiğimiz,
32:38sokağı görüyor musunuz?
32:39o sokak aslında burasıydı.
32:42Yani,
32:43bir önce çektiğimiz fotoğrafın,
32:45sokağına doğru,
32:47ben şimdi,
32:48Valide Sultan Camisi'nin,
32:50bahçesinden,
32:52kapısından,
32:53bir sonraki sokağa doğru,
32:56yürüyorum sevgili dostlar.
32:59Nasıl bozulmuş ama?
33:01Her şey ve her yer bozulmuş.
33:02Şimdi gelelim tekrar fotoğrafa.
33:04Fotoğrafa geldiğimizde,
33:06bir dört metrelik çukura inmemiz gerekiyor.
33:09Ya da,
33:102025'e ulaşmak için,
33:12dört metre yukarıya çıkmamız gerekiyor.
33:15Kapının ortalarına kadar gelmemiz gerekiyor.
33:18Şuralarda,
33:201890'lı yıllarda,
33:23dükkanlar var.
33:24Bakın şurada,
33:26fotoğrafta bize bakan insanlar bulunmakta.
33:28Biz şu an,
33:29o dükkanların çatı kısmını görmemiz gerekiyor.
33:34Neler değişmiş neler?
33:35Aynı açı tabii ki olamaz.
33:37Aynı açıyı bulamayız.
33:39Burada her şey değişti.
33:40Fakat 135 yıl,
33:421890,
33:442025,
33:46135 yıl arayla,
33:48aynı açıya yakın,
33:50başka bir açıdan çekilen,
33:52iki,
33:53farklı fotoğraf,
33:55şu an karşınızda.
33:55Yine 1890'lara ait bir fotoğraf.
34:19Bu fotoğrafın net tarihi belli değil.
34:21az evvel,
34:23Pertemnial Valide Sultan Camii'nin diğer tarafından çekmiştik.
34:27Şimdi bu tarafından çekiyoruz.
34:30Her iki taraftan,
34:31yukarıya doğru çıkılıyor.
34:33Ya da her iki taraftan,
34:35aşağıya doğru iniliyor.
34:37Ve ortada,
34:38Tümsek'te,
34:38camiyi bırakmışlar.
34:40Yine 130 küsur yıl öncesine gidiyoruz.
34:44Bu sefer bana göre solda.
34:46Ama size göre sağda,
34:48dükkanlar görünüyor.
34:50Hayır, bu açıdan değil.
34:52Biz şu an o dükkanların çatı kısmını görüyoruz.
34:55Yani biraz daha şöyle gelirsek,
34:59biraz daha böyle gelip,
35:01şuradan bakarsak,
35:02şu an biz,
35:03dükkanların çatılarını,
35:06aşağısı dükkan,
35:08dükkanların çatılarını,
35:10çatı kısmını görmemiz gerekiyor.
35:13Ne kadar çok şey değişmiş,
35:15buralarda.
35:17Buraların,
35:18dili olsa da konuşsa,
35:19burada,
35:21Fertevniyel Valide Sultan Camisi'ni,
35:24yapan mimarlar,
35:26ya da yaptıran kişi,
35:27buraların bu kadar fazla bozulacağını,
35:31bu kadar fazla değişeceğini,
35:33acaba hayal ve tahmin edebilir miydi?
35:36Şu an,
35:37Fikret size,
35:39dükkanların çatısından,
35:41sokağa gösteriyor.
35:42Hatta biraz daha gelirsek,
35:44dükkanların çatılarından,
35:46aşağısı dükkan,
35:47biz şu an 4 metre yukarıda yürüyoruz,
35:51teknik olarak 1890'lı yıllarda,
35:54böyle bir yürüyüş yolu yok.
35:56Yani böyle yürüme olmaz.
35:58Biz şu an havada yürüyoruz,
36:00altımızda dükkanlar,
36:01ve şurası,
36:02bir sokak.
36:04Zaten sokağın,
36:05o kaliteli mermerleri de,
36:08çok bariz belli.
36:09Bir dükkan var,
36:11dükkanın çatısından,
36:13caminin avlusuna ve camiye doğru bakarken,
36:171960'lı yıllarda,
36:20İstanbul'un ilk AVM'si,
36:23ayaklarımızın altına,
36:25yani şu caddenin,
36:27altına yapılıyor.
36:28İstanbul'un ilk AVM'si,
36:30ilk alışveriş merkezi,
36:32şuralarda.
36:34Nerede?
36:35Biz çekim yaparken,
36:37bizi çeken şu ablanın ayağının altında.
36:40Şurada,
36:42merhaba abla.
36:42Şunun altı,
36:44bir dükkan,
36:46hatta dükkanlar.
36:47Bu dükkanlar,
36:48nereye kadar gidiyor?
36:49Tramvay yolu boyunca,
36:52her tarafta,
36:53dükkanlar bulunmakta.
36:54Bu dükkanların,
36:56bu alışveriş merkezlerinin,
36:58kapısına doğru gidelim mi?
36:59O kapı da burada.
37:01Ne kadar karışık bir yer değil mi?
37:02Ne kadar tuhaf.
37:03Caddeler,
37:04insanlar,
37:05yollar Allah'ım.
37:06Bakın,
37:07şurada.
37:09Buradan giriliyor aşağıya doğru,
37:11ayaklarımızın altındaki,
37:13dükkanların bulunduğu yere,
37:14oradan giriliyor.
37:16Her yer kazınmış.
37:17Cami,
37:18Aksaray meydanı,
37:20Aksaray'da bulunan Hindular tekkesi,
37:23Aksaray'daki oğlanlar tekkesi,
37:26Aksaray'da karakol ve işin tuhafı,
37:30Pertevniyel Valide Sultan Türbesi.
37:33Bakın şu an burada.
37:36Bu türbe,
37:371950'li yıllarda buraya taşındı.
37:41Peki bu türbe neredeydi?
37:43Az evvel Fikret'in size göstermiş olduğu türbe,
37:47neredeydi?
37:49Türbe,
37:49tam olarak şuradaydı.
37:53Şimdi,
37:54tramvay geçiyor.
37:575 saniye sonra,
37:59türbenin üstünden tramvay geçti.
38:02Şu an,
38:03türbenin üstünde o tramvay.
38:051957 yılında,
38:07o türbe oradan kaldırıldı.
38:10O sokak oradan kaldırıldı.
38:12Türbe getirildi.
38:14Buraya konuldu.
38:17Ardından,
38:18aşağıya doğru zemin kazındı.
38:20Bu zemindeki dükkanlar bitirildi.
38:23anlatmak da bitmiyor ki.
38:27Dostlar,
38:27dostlar,
38:29biz 130 sene önce,
38:31140 sene önce,
38:33ya da ne bileyim,
38:34100 sene önce,
38:36burada olsaydık,
38:37havada,
38:38ayakta,
38:394 metre yukarıdan,
38:41yürüyor olacaktık.
38:42Şimdi ise,
38:44zemine basıyoruz.
38:451880 zemini,
38:512025 zemini,
38:54arasında geçen,
38:56130 yıl,
38:57ve 4 metrelik fark.
38:59maalesef,
39:00bu güzelim,
39:02bu sanat eseri,
39:04her bir mermerinden,
39:06sanat fışkıran,
39:07bu caminin kapısı da,
39:09çukurda kaldı.
39:11Camiye girmek için,
39:13merdivenler de aşağıya inmek,
39:15ve kapısını kullanmak gerekiyor.
39:17İzat yapmış.
39:19Daha sonraki nesillerse,
39:21bozmaya çalışmış.
39:23Bozulmayan kısımlarını,
39:24mutlaka görün.
39:26Efendim gelin,
39:27bir pazar gününüzü,
39:29ailecek bir pazar gününüzü,
39:31bir dakika,
39:33saat 10'da kalkın,
39:34çok basit,
39:3512'ye kadar kahvaltınızı yapın,
39:38sonra keyif kahvelerinizi,
39:39ve çaylarınızı elinize alın,
39:42sonra 12 ile 1 arasında,
39:45beyaz gibi ekranlarında,
39:46Geçmişe Yürüyen Adam programını izleyin,
39:51saat 1'den sonra hazırlanın,
39:53ve buraya gelin,
39:54ve hafta sonunuzu,
39:56Aksaray'da,
39:58bizim programımızın ışığında,
40:00bizim anlattıklarımızın ışığında,
40:03neler değişmiş,
40:04neler değişmemiş,
40:06onları görün.
40:07Bitti.
40:08Bu haftada,
40:11bize ayrılan sürenin sonuna geldik.
40:13Allah fırsat ve ruhsat verirse,
40:15haftaya ölmez isek,
40:18kim bilir nerelerde,
40:19kim bilir kaç yüz yıllık eserleri gösteren,
40:24fotoğraflara baka baka yürüyeceğiz.
40:27Allah bize fırsat versin,
40:30Allah bize ruhsat versin,
40:32biz sizlerle birlikte,
40:33tarih üzerinde,
40:34geçmişe doğru adım adım yürüyelim.
40:38Sizler kamera arkasında olun,
40:41bizler kameranın önünde olalım,
40:44Mustafa abi montajda olsun,
40:46Fikret kameranın arkasında olsun,
40:48ve ben,
40:49bu fakir kardeşiniz de,
40:51kamera önünden,
40:52sizlerle birlikte,
40:54geçmişe yürüyelim.
40:55Allah'a emanet olun.