- bugün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00İNTRO
00:30Efendim merhaba. Nasıl geçti ama bir hafta? Şimşek hızıyla yedi gün ve yine biz buradayız.
00:53Bizi bıraktığınız yerdeyiz. Sizleri bekledik. Dedik ki dostlarımıza, sevgili seyircilerimize İstanbul'un bir numaralı tepesi, Yeditepe'nin gözdesi, Agustus Tepesi'nden Konstantin Tepesi, Teodosius Tepesi, Havaryun Tepesi, Kora Tepesi, Arkadyus Tepesi gibi tepelerin yanı sıra bir numaralı Şah Tepe.
01:17Ne? Agustus Tepesi'nde sizleri bekledik. Bugün de Ayasofya Camii ve etrafındaki Zeoksippos Hamamı.
01:27Öyle bir hamam mı var burada? Zeoksippos Hamamı diye burada bir hamam mı var? Vallahi var.
01:34Hatta birinci fotoğrafta dakikalar sonra o hamamın arkasında aslında var olan ama şimdi yok olan meclis binasını ve Adalet Bakanlığı'nı göreceksiniz.
01:48Dolu dolu bir program. Fotoğraflarla dolu bir program. Sizi 150 sene öncesine götürmeye söz veriyoruz.
01:56Takvimler 150 yıl öncesini gösteriyor diyeceğiz. Sürpriz yapıp daha ötelerine götüreceğiz.
02:04Hazır mısınız? Bizler heyecanlı bir biçimde yeni bölüme Sultan Ahmet Meydanı ikinci bölüme hazırız.
02:14Haydi Bismillah. Beyaz TV Geçmişe Yürüyen Adam programı ikinci bölüm başladı.
02:331914 yılına yani günümüzden 109 sene öncesine hadi gelin gidelim.
02:40Elimizde bir fotoğraf var. 1914 yılına ait. Yani henüz Birinci Dünya Savaşı başlamış mı bilmiyoruz.
02:49Zira Birinci Dünya Savaşı'nın dünyada başlama takvimi Haziran 1914.
02:55Ama Osmanlı için başlama Kasım 1914.
02:593-4 aylık bir gecikmeyle Osmanlı Devleti savaşa girdi.
03:04Kasım 1914'den önce olduğu belli de fotoğrafta.
03:09Haziran 1914'den önce mi sonra mı bilmiyoruz.
03:13Ama elimizde bir fotoğraf var ve tarihi eser niteliğinde bir fotoğraf.
03:19Bir hamam.
03:20Hamamın adı. Hadi gelin gidelim şimdi.
03:23Hamamın kapısına bakalım.
03:25Şöyle yazar tabelada.
03:27Hürrem Sultan Hamamı.
03:28Olur.
03:31Tamam.
03:33Hürrem Sultan 1558'de öldüğüne göre.
03:36Demek ki ölümünden önce mimarı Sinan'a bir hamam yaptırmış.
03:41Çok anlaşılabilir bir hikaye.
03:43Doğru da bir hikaye.
03:45Ama eksik bir hikaye.
03:46Aslında burada Zeuxippos adı verilen bir hamam vardı.
03:50Roma İmparatoru Jusinianus'un hanımı İmparatorice Theodora eşinin yapmış olduğu 537 yılında bitirttiği Ayasofya Katedrali'nin hemen yanına 550'li yıllarda bu sefer yeğen İdodoros'a yani Ayasofya'nın mimarı olan İdodoros'a değil de onun yeğeni olan mimar İdodoros'a bir hamam yaptırır.
04:19Bu hamamın adı Zeuxippos hamamıdır.
04:23Bu hamam 400-500 yıl hizmet verir.
04:271204 tarihinde yani yapıldıktan 700 sene sonra Roma İmparatorluğunu dağıtmak için Avrupa'dan gelen Latinler Enrucus Dandolo, Venedik doçu, Venedik kralı diyelim, Venedik valisi Enrucus Dandolo önderliğinde gelen 65 bin kişilik Latin ordusu,
04:51İstanbul'da pek çok yeri yağmaladığı gibi burayı da yağmaladı.
04:57Aşağılarda bulunan Paladyum Magnum sarayını yıktı ve yağmaladı.
05:02Arkamda görmüş olduğunuz Zeuxippos hamamını yıktı ve yağmaladı.
05:071261 tarihinde Roman İmparatorlu, Paleologlar buraya girdiğinde karşılarında bir hamam görmediler.
05:17Karşılarında Zeuxippos hamamının harabesini gördüler.
05:21Yaptırmaya paraları yoktu.
05:231453'te Fatih Sultan Mehmet buraya geldiğinde harap olmuş bir Ayasofya ve yıkılmış bir hamam gördü.
05:32İşte o yıkılmış olan hamamı 1557 yılında Hürrem Sultan, Kanuni'nin hanımı Hürrem Sultan,
05:42Mimar Sinan'a Zeuxippos hamamının su yolları üzerine bir başka hamam daha yaptı.
05:50Ve bu hamam şu an sizin gördüğünüz hamam.
05:54İki tane binası bulunmakta.
05:58Burası çifte hamam.
06:00Erkekler hamamı, kadınlar hamamı.
06:03Osmanlı kadınlara hamam yapmış.
06:07Yahu kadınlara hamam yapmış Osmanlı.
06:10Heyhat bütün dünya duysun.
06:12Kadınlara hamam yapmış.
06:14Fazla mı abarttım sevgili dostlar?
06:17Ne var yani bildiğin basit bir hamam yapmış.
06:21Bu kadar da abartmaya gerek var mı derseniz aranızda diyen olursa ne olur demeyin lütfen demeyin.
06:28Zira Osmanlı'nın kadınlara hamam yaptığı dönemde dünyada Hristiyan din adamlarının toplantı yaptığı konsüllerde
06:39kadının ruhunun olup olmadığı, kadının erkeğin malı olup olmadığı, erkek tarafından malı olan kadını ne kadara satabileceği,
06:52bir kadının ne kadar lira demiyorum ama işte para birimine bilmiyorum oralar, lira olarak farz edin.
06:59Kaç liradan bir kadının satılabileceğinin hesaplarını yapıyorlardı.
07:04Kadının ruhu yoktu, kadın insan değildi, kadın bir maldı, kadın bir metaydı, kadının fiyatı vardı.
07:13O fiyatı ne belirliyordu bilmiyorum.
07:16Fakat kadın bir maldı.
07:19Osmanlı kadınlara hamamlar yaptığında, Osmanlı'da kadınlar insandı gibi absürt bir laf etmiyorum.
07:27Erkek neyse dünya yaratıldığından beri kadın da odur.
07:32Zira Allah-u Teala Kur'an-ı Kerim'de kadını erkekten, erkeği kadından üstün kılmadığını,
07:39ikisinin yaratılış itibariyle eşit olduğunu, ikisinin birbirine eş olduğunu söylemektedir.
07:46Bu Allah'ın kitabında yazan ayette anlatılmaktadır.
07:51Bu hamam, kadınlar ve erkeklerin hamamı, bakın bizi nasıl gebeze etti.
07:56Durun yahu, bitiriyorum ama öncesinde şunu anlatayım.
08:02Ortasında kocaman bir bina var değil mi?
08:05Her iki hamamında ortasında bir bina var.
08:09O bina şimdi yok.
08:11Fotoğrafta var.
08:131914'te var.
08:151924'te var.
08:171934'te yok.
08:18Çünkü bina, arka tarafta bulunan bina, Osmanlı Devleti'nin Meclis-i Mebusan binası,
08:27Osmanlı Devleti'nin Adalet Nazırlığı, Adliye Bakanlığı olan,
08:32sizin şu an 1914 yılı diye görmüş olduğunuz o fotoğrafta,
08:36bugün görülmeyen o bina yandı.
08:391933 tarihine kadar orası,
08:42Meclis-i Mebusan, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi gibi düşünün,
08:46Meclis-i Mebusan'dı, orası Adalet Bakanlığı'ydı.
08:5033 yılında çıkan bir yangınla yanınca,
08:53tamamen sildiler, temeline kadar söktüler.
08:57Bir baktılar ki,
08:58aha, altından Roma İmparatorluğu'nun bin yıllık sarayı çıktı.
09:04Paladyum Magnum Sarayı,
09:07meğerse tam olarak hamamın arkasında,
09:10kum kapıya kadar,
09:11Bukeleoğlu Sarayı'na kadar uzayan,
09:14bir yerdeymiş, bir fotoğraf bize neler anlattırdı.
09:191914-2025,
09:22aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
09:44Haydi gelin hep beraber 65 yıl öncesine gidelim.
09:50Takvimler 27 Mayıs 1960 sonrası.
09:55Neden detay bilgi verdim 27 Mayıs diye sanırım anlaşılmıştır.
10:00Zira bir askeri darbe yapıldı.
10:01Zira seçimle devrilemeyeceğini,
10:06seçimle hükümetten ayrılamayacağını anladıkları Demokrat Parti'yi,
10:12darbe ile,
10:13anti-demokratik bir yolla,
10:15hükümetten,
10:16iktidardan düşürmekten başka çareleri yoktu.
10:191957 yılının 14 Mayıs'ında yapılan seçimle,
10:25%53.8 oy alan Demokrat Parti,
10:291954'te oyunu arttırdı.
10:32%58 yaptı.
10:34Ama muhalefetin tahmini ve hayali,
10:37%53.8'lik bir oyun erimesiydi.
10:41Erimediği tam tersi %5 arttı.
10:431957 yılında %50'lere yakın bir oy oranıyla,
10:48halktaki güven oyunu tazeleyen Demokrat Parti,
10:53muhalefetin her defasında erken seçim istemesi,
10:57her defasında erken seçim demesenin sonucunda,
11:011960 yılında bir erken seçim kararı daha aldı.
11:05Fakat yapılan halk oyu anket çalışmalarında,
11:10Demokrat Parti'nin kıl payı da olsa,
11:13halktan güven oyu alacağını,
11:16seçimi tek başına kazanacağını herkes anladı.
11:20Yani 1960 yılında bir kere daha seçime gitmenin bir anlamı yoktu.
11:27Şimdi ölmüş olan bir muhalifin bir sözü var,
11:32adını vermek istemiyorum.
11:33Diyor ki, demokrasilerde tek çözüm sandık değildir.
11:39Sandığın dışında da demokrasik, demokratik çerçevede farklı şeyler vardır.
11:47Şimdi çok merak ediyorum.
11:49Demokrasilerde, sandığın dışında, seçimin dışında,
11:54halkın oyunun dışında ne gibi bir yöntem vardır?
11:58Aslında dillendiremedikleri şey,
12:02bu ülkede her 10 yılda bir,
12:05maalesef acı bir tablo olarak gördüğümüz darbedir.
12:091960 darbesi, 71 darbesi,
12:121980 darbesi,
12:141997-28 Şubat darbesi,
12:172007-E muhtıra,
12:192016-15 Temmuz darbesi,
12:22her 10 yılda bir ülkede darbe yapılıyor.
12:24İşte o darbelerin ilki,
12:271960-27 Mayıs,
12:30muhtemelen fotoğraf,
12:3229-30 Mayıs, 1 Hazirada çekilmiş.
12:35Çünkü 15 gün sonra,
12:37alanlardan tanklar çekildi.
12:4015 gün sonra,
12:42Türkiye'de bir normalleşme sürecine gidildi.
12:45O yüzden,
12:46şuralarda gördüğünüz,
12:48bugün park gibi görülen,
12:50ama o günlerde tankların,
12:52park ettiği şuralardaki fotoğraf,
12:56muhtemelen,
12:57Haziran'ın başları,
12:591960'dır.
13:00Yani günümüzden,
13:0265 sene önce,
13:05burada,
13:06askeri darbenin sonucunda,
13:08595 Demokrat Partili'nin,
13:12Yassı Adaya,
13:13hatırlayın,
13:14Yassı Adaya programı yaptık.
13:15sizlere,
13:17Adnan Menderes,
13:18Fatih'in rüştü zorluğu,
13:19Celal Bayar,
13:20Hasan Polatkan'ın,
13:22idam cezası ile cezalandırıldığı,
13:26Celal Bayar'ın,
13:26yaşından dolayı affedildiği,
13:293 kişinin,
13:30Maliye Bakanı Hasan Polatkan,
13:32Dışişleri Bakanı,
13:33Fatih'in rüştü zorluğu,
13:34Başbakan Adnan Menderes'in,
13:36İmral'a da,
13:3716 Eylül ve 17 Eylül,
13:401961'de,
13:41idam edilmeleriyle,
13:42sonuçlanan,
13:44Yassı Adaya mahkemelerinin,
13:46henüz başlamadığı dönemlerde,
13:49tam olarak şuralarda,
13:51tanklar bulunuyordu.
13:52Allah'ım,
13:53ne kötü bir görüntü.
13:55Allah-u Teala,
13:56inşallah bizlere ve bizim çocuklarımıza,
13:59sizin şu an,
14:0165 yıl önceki fotoğraf diye,
14:04sunmuş olduğumuz bu fotoğrafı,
14:06ve bu manzarayı,
14:08ne biz görelim,
14:09ne de çocuklarımız görsün.
14:11çok kötü bir fotoğraf.
14:13Tankların bulunduğu yerlerde,
14:15bugün insanlar fotoğraf çekiyorlar,
14:17bugün insanlar mutlu,
14:19mesut bir biçimde,
14:20eğleniyorlar.
14:21Bir havuz,
14:23etrafı şenlendiriyor,
14:25ve etrafı serinletiyor.
14:27Efendim,
14:28Haziran,
14:29başları,
14:301960,
14:332025,
14:331025,
14:35aradan geçen,
14:3765 yıl,
14:39iki fotoğraf,
14:41aynı açı,
14:42şu an karşınızda.
14:43Takvimler,
15:001894'ü göstermekte.
15:03Yani günümüzden tam,
15:04131 sene önce,
15:07bir medrese var,
15:09birazdan bu fotoğrafı anlatımının sonunda,
15:14o medresenin nerede olduğunu göstereceğim.
15:18Bir medrese olmalı buralarda,
15:20zira şurada bir yerde,
15:23belki de buralarda,
15:25tam olarak bilmiyoruz.
15:26Buralarda bir yerlerde var olan,
15:29bir ağacın,
15:30kenarında,
15:31etrafındaki korkuluğunda,
15:34medrese öğrencileri oturmuşlar.
15:37Bir kısmı böyle,
15:39bir kısmı böyle.
15:40Ama,
15:42hadisenin geçtiği yer,
15:44şuralar.
15:45Arkamızda,
15:45görkemli bir haliyle,
15:471500 yıldır,
15:49bizlere selam veren,
15:51Ayasofya Cami-i Şerifi.
15:53Burada bir ulu ağaç,
15:55ağacın korkuluğu,
15:57korkuluğa oturmuş olan,
16:00medrese öğrencileri,
16:01üzerinden geçen,
16:03131 yıl.
16:04Muhtemelen,
16:05şurada bir yerde oturan çocukların,
16:08torunlarının,
16:09torunları,
16:10bugün hayattadırlar.
16:12131 sene önce,
16:14şurada bulunan çocuk,
16:1620 yaşında olsa,
16:17yani 151 sene önce,
16:19doğmuş olması lazım.
16:221874 doğumlu,
16:24Abdülhamit Han'ın,
16:26tahta çıkmasından bile önce,
16:28dünyaya gelmiş,
16:29çocukları görüyorsunuz,
16:30buralarda.
16:31Bu meydan,
16:32neler gördü neler.
16:34Hatırlayın lütfen,
16:36sizlere,
16:37burada,
16:38bir millet bahçesinin,
16:39olduğundan,
16:40bahsetmiştim.
16:41Geçtiğimiz haftaki,
16:42programda,
16:44millet bahçesi var,
16:45demiştim.
16:461860 yılında,
16:49burada bir millet bahçesi var.
16:521868 yılında da,
16:54burada o bahçe devam ediyor.
16:56Ta ki,
16:571880'lere kadar.
16:59Ardından,
17:00bahçedeki ağaçlar yıkıldı.
17:01Görüp görebileceğiniz,
17:03bütün alan ve arazi,
17:06bütün meydan,
17:07gece kondu oldu.
17:091912 yılında,
17:11İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı,
17:13Cemil Topuzlu,
17:15Operatör Doktor,
17:16Cemil Topuzlu,
17:17bu bölgedeki,
17:18gece konduları yıktı.
17:20Yerine,
17:21hala hazırda,
17:23kendi varlığını koruyan,
17:25meydanı yaptı.
17:26Bu meydan,
17:271912 yılından beridir var.
17:291912 yılından önce,
17:34buralarda gece kondular varmış.
17:36Fakat,
17:371894 yılındaki,
17:40fotoğrafa baktığımızda,
17:42131 sene önceki fotoğrafta,
17:45şuradaki çocukların,
17:47medrese öğrencilerinin bulunduğu fotoğrafta,
17:50burada bir meydan var.
17:52Demek ki,
17:53gece kondu,
17:54Ayasofya'nın önüne kadar gelen bir,
17:57ekolojik problem değilmiş.
18:01Hep söylenir,
18:02gece kondu bastı,
18:03ama bakıyoruz fotoğrafa,
18:05buralar boş.
18:06Demek ki,
18:07gece kondular,
18:08etrafta konuşlandı,
18:10meydan boştu.
18:12Peki,
18:12bu,
18:13medrese öğrencilerinin,
18:15yani,
18:15131 sene önce,
18:18medresede öğrenciler,
18:20dersten çıkmışlar,
18:21ne bileyim,
18:22belki teneffüse girmişler,
18:25veya derse girmek üzerelerken,
18:27çekilen fotoğrafa gülümseyen,
18:30bu çocukların,
18:31medresesi nerede?
18:33Çok uzak değil.
18:35Muhtemelen,
18:3620-30 adım ileride.
18:38Şimdi ben,
18:40kameraman kardeşim,
18:41Murat'ın arkasına geçeceğim.
18:44Bu yüzden,
18:44kamera sabitliğini bozacak,
18:47kamera değişecek,
18:49ve arka tarafı gösterecek.
18:51ve ben de şimdi,
18:54bu amcayla beraber,
18:55adım adım,
18:56yavaş yavaş,
18:57o tarafa doğru geçiyorum.
18:59Amacım ne?
19:00Size,
19:01burada bulunan,
19:02öğrencilerin okuduğu,
19:04medreseyi göstermek.
19:06Bakın şimdi,
19:08o medrese,
19:09şu an benim tam karşımda.
19:10şimdi benim arkamda,
19:14sizin tam karşınızda.
19:171617 yılında yapılan,
19:19Sultan 1. Ahmet medresesi,
19:22ve şu ağaçların arkasında kalan,
19:25Sıbyan Mektebi,
19:261609-1617 yılları arasında,
19:308 yılda,
19:321. Ahmet'in çizimi,
19:34çizim projesi olarak karşımızda,
19:37orada oturan,
19:38medrese öğrencilerinin,
19:41okulu,
19:42tam olarak burası.
19:44Burada bir medrese var.
19:46Şurada bir medrese var,
19:48Ayasofya medresesi,
19:50şurada bir medrese var,
19:51Cedid Mehmet Paşa medresesi,
19:54burada bir medrese var,
19:57Sultan Ahmet medresesi,
19:59şurada bir medrese var,
20:01Yerebatan medresesi,
20:04şurada bir medrese var,
20:06Kapı Ağası,
20:07Mehmet Paşa medresesi,
20:09ve Beyazıt'a kadar,
20:11abartmıyorum,
20:12Beyazıt'a kadar,
20:14ne diyeyim size,
20:151.5 km öteye kadar,
20:1824 tane Sıbyan Mektebi,
20:21ve medrese.
20:23Ama bu toplum için,
20:24okuma yazma oranı düşük diyorlar,
20:28Osmanlı zamanını anlatmak için.
20:31Bu ifadeye bulunanlar,
20:33muhtemelen hiç gezmiyorlar,
20:35okumuyorlar,
20:36ve gezmiyorlar.
20:38Bu bölgede 24 tane medrese var.
20:41Sözün özü,
20:42bakın medreseye,
20:44medrese bu.
20:45Ya ders bitti,
20:46ya da dersten çıktılar,
20:49çocuklar geldiler böyle,
20:50şu kadar yol yürüdüler,
20:53şurada bir ağaç var,
20:56belki de kim bilir,
20:57buluşma yerleri burası,
20:59çünkü okulun önü burası,
21:01buradaki ağaçta,
21:04oturdular,
21:05sonra bir fotoğrafçı geldi,
21:07fotoğraf çekmeye çalıştı,
21:08oradakiler de fotoğrafa poz verdiler.
21:12Ayasofya ile Sultan Ahmet arasında,
21:15her gün bir tarih yazılmaktadır.
21:18Velev ki onu gören gözler,
21:20duyan kulaklar olsun.
21:22Efendim biz size,
21:24dil olmaya,
21:26tercüman olmaya çalışıyoruz.
21:291894,
21:31ve 2025,
21:34üstünden geçen,
21:36109 yıl,
21:39aynı açı,
21:40iki fotoğraf,
21:42şu an karşınızda.
21:43Bu sefer 117 yıl öncesine gidelim.
22:01Takvimler 1908'i göstermekte,
22:05Ayasofya meydanında,
22:07tarihin her aşamasında,
22:09toplu ölümlerin,
22:11idamların söz konusu olduğu,
22:13Roma İmparatorluğu zamanında,
22:16532 yılında isyan eden binlerce insanın,
22:21Belesarius adı verilen bir komutan tarafından öldürüldükten sonra,
22:26on binlercesinin toplu bir mezarlık olarak gömüldüğü yer,
22:30Osmanlı zamanında isyankarların öldürüldüğü yer,
22:34patronu Halil isyanında devletçilerin öldürüldüğü yer,
22:394. Mehmet zamanında,
22:41vakayı vakvakiye diye,
22:44tarihlere ve kaynaklara geçen,
22:4627 adet profesörün,
22:48her alanda bilim adamının,
22:50çınar ağaçlarına asılarak,
22:53çınar vakası denir,
22:55veya vakayı vakvakiye denir.
22:57Çınar vakasındaki,
22:59ağaçlara asıldıkları yer,
23:01ya da 1908 tarihinde,
23:0431 Mart vakasını bastırmak için,
23:07Makedonya'dan gelen,
23:08harekat ordusu,
23:10Mahmut Şevket Paşa,
23:12ve Hüsnü Paşa önderliğinde,
23:14Mustafa Kemal Bey,
23:16ve Enver Bey'in kurmay başkanlığı yaptığı orduların,
23:20bastırmak için Makedonya'dan geldikleri,
23:23o orduların,
23:24İstanbul'daki isyankarları bulup,
23:27halkın gözü önünde,
23:29dara ağaçlarında,
23:30salladıkları yer,
23:33burası çok turistik bir yer,
23:36arkamdaki kalabalığı zaten görüyorsunuz,
23:39kameranın arkasında da böyle bir kalabalık var,
23:41zaten görülüyor,
23:43fakat,
23:43bu kalabalık hiç bitmemiş,
23:46117 yıl evvel,
23:48takvimler 1908'i gösterdiğinde de,
23:51bu kalabalık varmış,
23:53fakat bu sefer bu kalabalığın amacı,
23:57bir insanın ölümünü,
23:58idamı seyretmek değil,
24:02bu insanların amacı,
24:04Ayasofya'yı seyretmek,
24:06bu turistik bölgeyi seyretmek,
24:09117 yıl önce de bura kalabalık,
24:11fakat amaç farklı,
24:13dara ağaçları boy boy serilmiş,
24:16o dara ağaçlarında,
24:17sabahtan akşama kadar,
24:18biri indiriliyor,
24:20biri bindiriliyor,
24:21biri indiriliyor,
24:22biri bindiriliyor,
24:24yüzlerce insan burada,
24:26halkın gözünün önünde idam ediliyor,
24:28harekat ordusunun gelmesiyle birlikte,
24:33takvimleri 31 Mart vakası diye geçen,
24:36ama aslında 13 Nisan'da olan,
24:38niye böyle bir tarih farklılığı var?
24:4131 Mart tarihi,
24:43Rumi bir tarihtir,
24:45Rumi 31 Mart'ın,
24:46miladi karşılığı,
24:4813 Nisan'a denk gelir,
24:49yani 13 Nisan 1908'de,
24:53bu bölgede,
24:55bol miktarda idamlar söz konusu,
24:58bu bölgede,
24:59bol miktarda,
25:00dara ağaçları söz konusu,
25:02ve bize bugün hatıra olarak,
25:04o günlerden yalnızca,
25:06fotoğraflar kaldı,
25:08inşallah bu hadiseler,
25:10sadece fotoğraflarda kalır,
25:12ve biz bir daha bu ülkede,
25:14bu topraklarda,
25:16böyle acı manzaralar görmeyiz efendim,
25:181908,
25:21dara ağaçları,
25:22insan yığını,
25:24idamı seyreden insanlar,
25:262025,
25:28Ayasofya'ya girmeye çalışanlar,
25:30Ayasofya'dan çıkmaya çalışanlar,
25:33bölgeyi gezmeye çalışanlar,
25:36Zeoksipos Hamamı,
25:37ya da bugünkü adıyla,
25:39Hürrem Sultan restorantında,
25:41yemek yemeye çalışanlar,
25:43burası hala,
25:44o günlerden bugünlere,
25:46tıklım tıklım,
25:47insan kaynamaktadır,
25:49117 yıl arayla,
25:51aynı açıdan çekilen,
25:53iki fotoğraf,
25:54şu an karşınızda,
25:55tam 117 yıl önce çekilen,
26:14bir fotoğrafla karşı karşıyayız,
26:17takvimler,
26:181908'i göstermekte,
26:20meclis-i mebusan binasının,
26:22ikinci meşrutiyetin ilanından,
26:26ve az evvelki fotoğrafta,
26:28gördüğünüz insanların,
26:30dara ağaçlarında,
26:32boy boy,
26:33görüntü vermelerinin,
26:34hemen ardından,
26:36meşrutiyetin ilanı ile birlikte,
26:38aslında daha önce,
26:40Adalet Bakanlığı olarak,
26:42bina edilmeye çalışılmış,
26:441904 yılında,
26:45inşasına başlanmış,
26:471908 yılında inşaatı bitmiş,
26:51ve biraz da hızlandırılmış,
26:52meşrutiyetten dolayı,
26:54bir binanın açılışı,
26:56meclis-i mebusan binasının,
26:59ve Adalet Bakanlığı binasının,
27:01açılış günü,
27:02hınca hınç,
27:03insan dolu,
27:04nerede peki bu bina,
27:05valla burada,
27:08yıkılmış,
27:10hatırlayın lütfen,
27:11bir hamam vardı,
27:13zeoksipos hamamı,
27:15ya da Mimar Sinan tarafından,
27:17yapılan Hürrem Sultan Hamamı,
27:19tam olarak benim solumda,
27:21sizin de sağınızda,
27:23Hürrem Sultan Hamamı,
27:25ortasında bir bina görmüştük,
27:27işte o bina tam olarak bu,
27:30aslında Türkiye'nin,
27:32Osmanlı ile beraber sayacak olursak,
27:34Türkiye'nin,
27:36demokrasi tarihi,
27:37biraz eski,
27:39Avrupa'dan çok daha eski,
27:411876 tarihinde,
27:44birinci meşrutiyetin ilanı ile beraber ortaya çıkan,
27:47kanuni esası,
27:49ve partilileşme,
27:50ve seçime gitme,
27:52ve yönetime halkın da karışması,
27:55yani gerçek manada,
27:56demos kratos,
27:58halkın karışımı,
27:59halkın seçime girmesi,
28:01halkın kendi kendini yönetmesi,
28:04den türetilen demokrasi,
28:06aslında Osmanlı devletinde biraz vardı,
28:09yani bir padişah vardı,
28:11monarşizmin gereği,
28:13altında bir meclis vardı,
28:15başbakan vardı,
28:16bakanlar vardı,
28:18milletvekilleri vardı,
28:20dolayısıyla,
28:21meşruti bir yönetim,
28:23monarşizmin yanında,
28:251876 yılında,
28:27başlayan bu çalışmalar,
28:29ikinci meşrutiyetin,
28:311908'de,
28:33Nisan ayında,
28:34ilanı ile birlikte,
28:35burada yapımı planlanan,
28:38Adalet Bakanlığı,
28:39Meclis-i Mebusan'a döndürüldü,
28:42bu Meclis-i Mebusan binası,
28:45uzun bir dönem insanlara,
28:47meclis olarak hitap etti,
28:48ardından,
28:51Boğaz'da bulunan,
28:52Naime Sultan,
28:53yalısına taşındı,
28:5516 Mart 1920 tarihinde,
28:58İngilizler tarafından basılan,
29:01İngilizler ve Fransızlar tarafından basılan,
29:04Meclis-i Mebusan,
29:05burası değil,
29:06arkamda gördüğünüz boşluktaki bina değil,
29:10Boğaz'da bulunan,
29:11bugün Mimar Sinan tarafından,
29:13üniversite tarafından kullanılan,
29:15Güzel Sanatlar Akademisi,
29:18orası,
29:19Naime Sultan yalısıdır basılan,
29:21bu bina,
29:22şu an bir sürü kalabalığı,
29:25117 yıl evvel gördüğünüz,
29:28bu kalabalık,
29:30aslında tarihe karıştı,
29:33tıpkı,
29:34bina gibi,
29:35bina 1933'e kadar,
29:38Cumhuriyete de hizmet verdi,
29:4133 yılında çıkan,
29:42elin bir kazadan sonra,
29:44bina da yangın çıktı,
29:46bina yandı,
29:48kül oldu,
29:50temeli ne kadar söktüler,
29:52bir park yaptılar,
29:53bir de ne görsünler,
29:55bir önceki fotoğrafta anlattığım gibi,
29:58meğerse altında,
29:59Konstantin devrinden kalma,
30:01binlerce yıllık 70'e olan,
30:03Palladium Magnum adı verilen bir saray varmış,
30:07Palladium Magnum sarayı da tam olarak burada,
30:10bugün müze kartların verildiği,
30:13Information and Sales adı verildi,
30:15yazılan yerde,
30:17meğerse saray varmış,
30:19meğerse üzerinde bir bakanlık vardı,
30:22bugünse sadece,
30:24turistlere,
30:25müze kart verilen,
30:27bir kurum olarak çalıştırılıyor,
30:29Palladium Magnum ya da Meclis-i Mebusan,
30:35tarihte kalan kavramlar,
30:381908-2025,
30:41üzerinden geçen 117 yıl,
30:44iki farklı fotoğraf,
30:47şu an karşınızda.
31:041954 tarihine gidelim,
31:07yani günümüzden 71 sene öncesine gidelim,
31:10iki tane hamam,
31:12ne kadar görkemli bir mazinin ortasında,
31:16bir tarafında 1500 yıllık Ayasofya'nın,
31:19bir tarafında 400 yıllık Sultanahmet Camii'nin bulunduğu bir mekanda,
31:24bir meydanda,
31:26iki adet hamal,
31:27taşımaları gereken yükleri taşımışlar,
31:31ve Zeuxippos Hamamının,
31:33ya da diğer adıyla Hürrem Sultan Hamamının,
31:36birkaç fotoğraftır anlatıyorum ya,
31:381500 sene önce,
31:40burada Roma İmparatoru Jusinianus'un hanımı,
31:43Teodora döneminde bir hamam yapıldı,
31:46Mimar Sinan da bunun üzerine bir hamam yaptı dedik ya,
31:50bu iki tane hamal,
31:52Sultanahmet Camii'nden,
31:55buraya doğru,
31:56muhtemelen hamama doğru geliyorlar.
31:58Çünkü biz fotoğrafı incelerken,
32:01kameraman kardeşim Murat'la beraber,
32:03ellerinde ne var acaba bunların diye,
32:05biraz fotoğrafa zoomlandık.
32:08biraz baktık,
32:10birinin elinde kırmızı,
32:12birinin elinde sarıya benzeyen bir şey var,
32:15muhtemelen kese,
32:17ne kadar anlamlı,
32:19muhtemelen taşımak durumunda oldukları,
32:22yükleri bitirdiler,
32:24verdiler,
32:24ben de onların olduğu,
32:27bu iki hamalın görüntülendiği yere doğru gideyim,
32:31ve sizi orada konuşayım,
32:33bu hamal abiler,
32:35şuralarda bir yerde iki tane hamal,
32:37sırtında küfe ile beraber,
32:39Zeuxippos hamamının önünden,
32:42ya da Hürrem Sultan hamamının önünden geçiyorlar,
32:46hemen sağa dönecekler,
32:48ve hamama girecekler.
32:50İki hamal,
32:51bize neler anlattı?
32:53İki hamalın,
32:55acaba bugün yaşıyor,
32:57sanmam,
32:58çünkü 50'li yaşlarda görünüyorlar,
33:0071 sene önceki fotoğraf,
33:02Allah ruhlarına rahmet etsin,
33:05alınların akıyla,
33:07emekleriyle,
33:08terleriyle,
33:09para kazanıyorlar,
33:11evlerini geçindiriyorlar,
33:12muhtemelen,
33:13onların şu an torunları vardır,
33:16bu programı seyrediyorlarsa,
33:18torunlarına selamlar,
33:2071 yıl arayıyla,
33:221954-2025,
33:26aynı açıdan çekilen,
33:27iki farklı fotoğraf,
33:30şu an karşınızda.
33:32106 sene önce,
33:49kapkaranlık bir yıl,
33:51ve kapkaranlık bir gün,
33:53takvimler 24 Mayıs 1919'u göstermekte,
33:57günlerden cumartesi,
34:00Mustafa Kemal Paşa,
34:01Bandırma Vapuru'yla,
34:03Samsun'a çıkmasının üzerinden,
34:055 gün geçmiş.
34:07Bütün memlekette,
34:08bir işgal söz konusu,
34:10Limni Adası'nın,
34:11Mondoros Limanı'nda,
34:1332-1918 tarihinde,
34:16imzalanmış olan,
34:17bir anlaşmanın,
34:187. maddesinde,
34:19ki altında,
34:20Raf Orbay'ın,
34:21imzasının bulunduğu,
34:23Mondoros Ateşkes Antlaşması'nın,
34:257. maddesi der ki,
34:27işgal kuvvetleri,
34:28kendi varlıklarını,
34:30tehlike altına,
34:30gördükleri herhangi bir yeri,
34:33işgal ederken,
34:34kimseye hesap vermek,
34:36ve haber vermek,
34:37durumunda değillerdir.
34:39Ben burayı aldım,
34:40der ve alır.
34:41İşte bu,
34:42madde gereği,
34:44Türkiye'nin,
34:44her santimi,
34:46parsel,
34:47parsel,
34:47parça,
34:48parça,
34:49işgale uğradı.
34:50Bunun üzerine İstanbul'dan bir kurtuluşun olmayacağını anlayan,
34:55devlet yetkilileri,
34:57paşalar ve saray,
34:59Mustafa Kemal Paşa'yı olağanüstü bir yetkiyle,
35:0219 Mayıs 19-19 tarihinde,
35:05Samsun'a gönderdi.
35:07Gönderme amacı,
35:08bu ülkeyi,
35:09bu vatanı düşman işgalinden kurtarmaktı.
35:12Mustafa Kemal Paşa,
35:13henüz Sinop açıklarındayken,
35:15Bandırma Vapuru'nun,
35:17Samsun Limanı'na yanaşmasından bir gün önce,
35:2018 Mayıs 1919,
35:23pazar günü öğlenden sonra,
35:25Halide Nusret Zorlu Tuna'nın,
35:28hatip olarak katıldığı,
35:30Fatih mitinginden tam 5 gün sonra,
35:3324 Mayıs 1919 tarihinde,
35:36Halide Edip Adıvar Hanımefendinin,
35:39konuşmacı olarak katıldığı,
35:41bir miting yapılmıştır.
35:44Bu miting tarihe,
35:46Sultan Ahmet mitingi olarak girmiştir.
35:48Bakın tam şurada,
35:50kulağımıza geliyor mu sesi,
35:53Halide Edip Hanım bakın ne diyor,
35:55abilerim,
35:56diye başladı söze,
35:59memleket parça parça işgali altındayken,
36:01nasıl olur da,
36:03biz İstanbul'da,
36:04rahat bir biçimde işimizi yapar,
36:07akşam evimize yatar,
36:08sabahleyin dükkanımızı açarız,
36:10ülkemiz parça parça işgali uğramışken,
36:14biz nasıl rahat ederiz,
36:16abilerim,
36:17ben Anadolu'ya geçiyorum,
36:19benimle beraber,
36:21bu bacısını,
36:22bu kızını,
36:23bu kardeşini,
36:24bu hemşiresini,
36:26tek başına Anadolu'ya göndermek istemeyen,
36:29Osmanlı erkekleri,
36:31benimle beraber,
36:33Anadolu'ya geçsinler dedi,
36:35yutkunan ve hıçkıran,
36:37bir ses tonuyla,
36:38Halide Edip Hanım kürsü de,
36:41burada bulunan haziruna,
36:43burada bulunan katılımcılara,
36:45neler söylüyor,
36:47ben gidiyorum,
36:48siz de gelin,
36:49benimle beraber diyor,
36:52takvimler 24 Mayıs 1919,
36:55tarihini gösterirken,
36:57tarihe Sultanahmet mitingi olarak geçen,
37:00Halide Edip Adıvar'ın konuşmacı olarak katıldığı,
37:03o büyük miting alanı,
37:05tam olarak kürsü burada,
37:07miting alanı ise buradaydı,
37:09insanlar hıçkıra hıçkıra ağlıyor,
37:13boğazları yıtkınırcasına,
37:15patlayana kadar bağırıyorlardı,
37:18ağızlardan tek bir söz vardı,
37:20bütün etraf hürriyet sesleriyle inliyordu,
37:24ve akın akın insanlar Anadolu'ya doğru,
37:27Üsküdar bölgesinde bulunan,
37:29özbekler tekkesinin aracılığıyla,
37:31Anadolu'ya kaçtılar,
37:32Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde,
37:35Ankara'da faaliyet gösteren,
37:38Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne bağlı olan,
37:41düzenli orduya katıldılar,
37:43hiç kuşkusuz ki,
37:45bu ordunun oluşmasında,
37:47İstanbul'dan,
37:48karakol cemiyeti,
37:51ve özbekler tekkesi aracılığıyla,
37:53kaçan insanların,
37:55bir kısmını da kaçıran,
37:57bakın, sesi kulağımıza geliyor mu,
38:00ağlayan ve çatallaşan bir ses tonuyla,
38:04halide edip babaanne neler söylüyor bize,
38:07abilerim diyor etrafa,
38:09biz bugün,
38:111919'dan,
38:13106 sene önce,
38:15aynı miting alanında,
38:18aynı coşkulu sesleri duyarcasına,
38:21bu fotoğrafı anlatıyoruz,
38:23takvimler 1919,
38:26takvimler 2025,
38:27üzerinden geçen 106 yıl,
38:31aynı coşku,
38:33damarlarda bulunan kanlarda,
38:35aynı kabarma,
38:36ve aynı açı,
38:38iki farklı fotoğraf,
38:39106 yıl ara,
38:41şu an karşınızda.
38:42nasıl bitti ama,
39:0445 dakika,
39:05dolu dolu,
39:06tarihle dolu,
39:0845 dakika,
39:09nasıl bitti ama,
39:10bugün size,
39:11geçtiğimiz hafta,
39:12birinci bölümünü yayınladığımız,
39:15Sultanahmet programının,
39:17ikinci bölümünü yayınlayacağız,
39:19iki bölüm daha var,
39:21dört bölümlük düşündük,
39:22bu muhteşem coğrafyayı,
39:24bu Agustus meydanını,
39:26bu Ayasofya meydanını,
39:28bu Sirkus Maximus'un,
39:30İstanbul benzeri olan,
39:32ipodrom meydanını,
39:33sizlere burada,
39:35hiçbir kareyi,
39:37hiçbir fotoğrafı,
39:38atlamak istemiyoruz,
39:40tarihi evlerinize,
39:42sınırlı sürede dahi olsa,
39:44sınırlı fotoğraf,
39:46sayısında da olsa,
39:48atlamadan,
39:48hiçbir fotoğrafı,
39:50önünüze getirmek,
39:51evinizde,
39:52huzurunu sunmak istiyoruz,
39:54160 yıl,
39:55ara ile,
39:56bugünü birbirine bağlayan,
39:57fotoğraflar,
39:58Türk televizyonlarında,
40:00sadece,
40:01Beyaz TV'de,
40:02ve geçmişe yürüyen adam programında,
40:05karşınızda,
40:06bu programın,
40:08Türk televizyonlarında,
40:09bir başka muadili,
40:12bir başka karşılığı yok,
40:14lütfen bizi seyretmeye devam edin,
40:16ve lütfen bizler,
40:18bu fotoğraflar ve programları,
40:21vesile ederek,
40:22evlerinize misafir olalım,
40:25bizler sizleri çok seviyoruz,
40:27ne olur,
40:27sizler de bizleri sevin,
40:29bu haftada,
40:30bize ayrılan sürenin sonuna geldik,
40:33ben karşıma,
40:33Ayasofya Camii'ni,
40:35Arkamaz Sultanahmet Camii'ni alarak,
40:38yani sırtımı ve önümü,
40:40kavi bir biçimde kuvvetlendirerek,
40:42sizlere hitap ediyorum,
40:44pazarınızı,
40:45hafta sonunuzu,
40:46burada değerlendirin,
40:48önce bizi izleyin,
40:49sonra gelin burada,
40:51anlattıklarımızı,
40:52kendi gözlerinizle görün,
40:53Allah fırsat ve ruhsat verirse,
40:57haftaya,
40:58aynı bölgede,
40:59farklı fotoğraflarla,
41:01huzurunuzda olmak istiyoruz,
41:03lütfen bizden,
41:05lütfen Beyaz TV'den ayrılmayın,
41:08Allah'a emanet olun.
Önerilen
40:57
|
Sıradaki
43:33
37:13
37:30
40:39
44:57
44:10
42:43
46:11
42:33
37:36
44:40
45:39
41:57
41:03
38:34
35:19
33:47
44:06
40:27
41:44
34:32
41:53
39:33
41:08