Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00İNTRO
00:30Efendim merhabalar. Nasıl geçti ama zaman? Nasıl geçti?
00:53Biri diyor ki bir duvar yazısında çok hoşuma gitmişti.
00:57Zeki Müren yanılıyor olamaz. Elbet bir gün buluşacağız.
01:02İşte o buluşacağımız elbet bir gün bugündü.
01:06Ve sizlerle birlikte tekrar yüz yüzü olmanın, göz göze olmanın ve tarih konuşmanın hazını yaşıyoruz.
01:16Efendim Beyaz TV ekranlarında hafta sonu klasiği olan Geçmişe Yürüyen Adam programına hoş geldiniz.
01:24Bugün sizlerle birkaç haftadır devam ettiğimiz bir serinin devam videolarını, devam programlarını çekeceğiz.
01:33Arkamda Ayşe Gülbahar Hatun'un haftalar önce hikayesini anlatmış olduğum hamamı görüyorsunuz.
01:41Burayı anlatmayacağım.
01:43Bu hamamla artık işimiz yok.
01:45Zira bu hamamın her şeyini anlattık.
01:47İkinci Beyazıt'ın 1500-1505 yılları arasında Beyazıt meydanına ya da Roma İmparatorluğu zamanındaki adıyla
01:56Teodosius meydanına yapmış olduğu külliyeye bir hediye, bir hizmet olarak eşine bir katkı sağlamak için
02:05Kendi bütçesinden Yavuz Sultan Selim Han'ın annesi Ayşe Gülbahar Hatun tarafından yapılan hamam.
02:141718 tarihinde Pasarofça Antlaşması ile başlayan Lale Devri'ni 1730'da bitiren Patrona Halil
02:23Bütün darbe planlarını burada gerçekleştirdi.
02:28Ve bizler size buradan merhaba diyoruz.
02:31Arkamda ise Muhteşem Kuş Evi ile yukarıda kubbesine bakan Muhteşem Kuş Evi ile beraber
02:39Es Seyyid Sadri Esbak Hasan Paşa Medresesi ve döndüğümüzde caddenin arkasında ve karşısında
02:48Hasan Paşa Han'ı, Simkeş Han'ı'nın hemen yanında bulunan Hasan Paşa Han'ı.
02:54Nasıl güzel değil mi? Bakımlı, hoş, şık, bayrağımızın süslediği güzel bir yapı.
03:01Efendim Beyaz TV, Geçmişe Yürüyen Adam programı ile karşınızdayız.
03:07Haydi gelin hep beraber 137 yıl öncesine gidelim.
03:23137 yıl yani 1880'li yılların sonları.
03:28Takvim olarak 1880'ler deniyor.
03:31140 yıl da olabilir, 135 yıl da olabilir.
03:34Ortası 137 yıl. İnanılmaz bir rakam.
03:38Laleli Camii. Bakın bugün dükkanlar bulunmakta.
03:42Birkaç program öncesinde bu dükkanların aslında bu cadde yapılırken
03:47Adnan Menderes döneminde bu dükkanların açıldığını, aslında bu dükkanların olmadığını
03:53şurada iki tane dükkanın olduğunu söylemiştim.
03:57İki tane dükkanın yanı sıra diğer dükkanlar, lokumcular, parfümcüler, eczaneler, butikler, dönerciler vs.
04:08Bu dükkanlar ardından 50'li yılların ortalarından sonra açıldı.
04:13Fotoğraf bize bunu göstermektedir.
04:16140 yıla yakın bir süreç, 1880'ler, 135 yıl, 137 yıl, hepsi mümkündür, hepsi olabilir.
04:27Laleli Camii görüldüğü üzere, hem bugün görüldüğü üzere, hem 130 küsur sene önceki fotoğrafta görüldüğü üzere
04:37aslında bir kotun üzerine oturmuş.
04:41Yani normal cadde ile cami arasında bir kot farkı bulunmakta.
04:45Demek ki burada bir tepelik varmış ya da altında bir iş hanı, bir kervansaray, bir bedesten yapmak için camiyi yükseltmişler.
04:56İki ihtimalden biri, ya bir yükseklik var ya da bile isteye Mimar Mehmet Tahir Ağa,
05:03yani 3. Mustafa döneminin 1760'lı yıllardaki o büyük İstanbul depremindeki yıkıntıların muhatabı olan Mehmet Tahir Ağa'nın hesaplamasına göre
05:16aşağıya bir han, bir kervansaray, bir bedesten yapmış, üstüne ise bir cami koymuş.
05:24Programlardır anlatıyoruz.
05:26Osmanlı'da camiler, Osmanlı'da medreseler para olarak, maddi güç olarak devlete ya da bir herhangi bir bakanlığa bağlı değiller.
05:37Hepsi kendi ihtiyaçlarını kendileri karşılayabiliyorlar.
05:42Bu yüzden bu caminin de şurada iki adet dükkanı var, yan tarafta dükkanları var, bir de alt katta hanların, bedestenlerin olduğu yerde dükkanları var.
05:53Bu dükkanlar ise bizim şu an gördüğümüz dükkanlar ise 1950'li yıllardan sonra, 55'li yıllardan sonra açılan,
06:05Menderes zamanında açılan dükkanlar ispat mı, gerek var mı?
06:10Şu an önünüzde ispat edilmesi gereken fotoğraf, şu an önünüzde dümdüz bir duvar, tıpkı şurası gibi.
06:19Şuraya da eğer açılsaymış, oraya da 3-4 tane daha dükkan açılabilirmiş.
06:253-4 dükkanlık yeri boş bırakmışlar, şuraları açmışlar gibi geliyor bana.
06:31Sevgili dostlar, 130 küsur sene önce açıyı bozduğumuzda anlattığımız bu cümlelere göre,
06:40130 küsur sene önce dümdüz bir duvarın, içinde iş hanlarının, içinde bedestenlerin, kervansaraylarının bulunduğu bir cami bulunmakta.
06:51Yukarıda, Laleli Baba'nın vermiş olduğu araziye yapılan bir cami neredeyiz?
07:01Konum bildiriyorum, lokasyon olarak döndüğümüzde Beyazı'da doğru çıkan,
07:09Türkiye'nin ilk toplu konutları olan Harik Zedeganlar Apartmanı'nın düzleminde.
07:16Şimdi, tramvayı takip edelim, burada neresi var?
07:20Burada, Aksaray'a doğru inen Philadelphia, sanırım 3-4 programdır, bu isme artık alıştık.
07:28Teodos, en baştan başlayayım mı?
07:30Topkapı Sarayı'ndan, Augustus Forumu, hemen ardından Konstantin Forumu,
07:36hemen ardından Teodosius, sonra Havaryun, sonra Arkadius, sonra Teodosius, Bobis, Tarı, buralar meydanlarla dolu.
07:47135 yıl arayla, şimdi gelelim özgün görüntüye, 135 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
07:57Herhangi bir fotoğrafımız yok, sizi gitmişe yürütemeyeceğiz, götüremeyeceğiz.
08:17Sadece Osmanlı'daki hayvanseverliği, Osmanlı'daki insanların dışındaki canlılara verilen değeri göstermek için
08:26burada durmak ve size bunları anlatmak istedim.
08:30Eğer bunu anlatmadan kayıtsız bir biçimde buradan yürüseydi, en hafif tabiriyle ayıp etmiş olurdum.
08:383. Mustafa dönemi türbelerinden biri, 1766 yılında bitendi cami, 1774 tarihinde vepat edildi Şucu Mustafa
08:52ve 18. yüzyılın sonlarında 4. çeyreğinden sonra kullanılan bir türbe ve üstünde muhteşem güzelliğiyle,
09:02hiç o günlere göküren, insanlığımızı hatırlatan ve insanlığın durması gerektiği yeri gösteren bir anektol,
09:12kuş evleri.
09:13Öyle ki Osmanlı sakalara duva yapıyordu, serçelere duva yapıyordu ama serçelerine büyük rakibi kumlular güvercinlerdi,
09:24o kadar ufak yapıyorlardı ki ancak serçe girebilir, kumru giremez.
09:29Çünkü içinde yatar hayvan, korunaksız masum bir avdır.
09:33Kumruya bir yuva yapıyor, onun da rakibi martıdır, martının giremeyeceği büyüklükte bir yuva yapabiliyordu.
09:42Dolayısıyla bunlar serçe yuvaları, kumruların giremeyeceği kadar küçük delikleri, kapıları vardı.
09:50Sanırım bu bir zarafettir, sanırım bu bir kikeliktir ve sanırım bizi Osmanlı'yla,
09:56dedemizle övünmemiz için yeter de artarı sebeptir.
10:00Türbe yapıyor, cadde yapıyor, hanlar hanallar yapıyor ama kuş evleri diye.
10:06Osmanlı Devleti'nde 2. Mahmud isminde büyük bir padişah bulunmaktadır.
10:20Bu 2. Mahmud'un hanımlarından biri Pertevniyel Vadi Sultan'dır.
10:25Aksaray'da Roma İmparatorluğu zamanındaki adı ile Teodosius Meydanı'nın Philadelphia'ya,
10:32oradan da Bobis Forum'una, Tarım Meydanı'na bağlayan tam köşede muhteşem bir külliye yaptı.
10:38Sıbyan Mektebi'nden medreselere, askeri rüştüyelerden aş evlerine kadar güzel bir külliye yaptı.
10:46Bu külliye'nin de tam ortasına güzel bir cami, eklektik tarzda gotik mimari, barok mimari, romans mimari,
10:55rokoko mimari ve Türk-İslam mimarisini birleştirdi.
11:00Ortaya muhteşem bir eser bıraktı.
11:03Bu eser bugün bakıldığında hakikaten çirkin.
11:07Çünkü önünde 1960'lı yıllardan kalma bir köprü bulunmakta.
11:121960'lı yıllarda, 60'lı yılların ortalarında bu üst geçitle Aksaray'ı Beyazıt'a, Aksaray'ı Taksim'e bağladılar.
11:22Bir alt geçit daha yaptılar.
11:24Yenikapı'yı Fatih'e ve Taksim'e bağladılar.
11:27Devasa bir yol kalabalıydı.
11:30Dört tane yol üst üste geçiyordu.
11:33Nihayet buralar yayalaştırıldı.
11:35Ve bu çirkin üst geçiti buradan kaldırmak istediler.
11:39Şu an kaldırılıyor.
11:42Yapan, güzel yapıyor, eline sağlık.
11:451895 tarihinde tam olarak aynı açıyı bulduk.
11:50Ama açıyı bozduk.
11:52İsterseniz hadi gelin, başka bir açıya da gidelim.
11:56Şu an ben bir caddenin tam ortasındayım.
11:58Ve buradan böyle arabalar geliyordu ve gidiyordu.
12:02Artık ne oldu?
12:03Dönerek gösterecek olursak.
12:05Şöylesine bir yayalaştırma çalışması yapılıyor.
12:101895 tarihinde buradan Aksaray Pertevniyel Valide Sultan Camisi'ne yol var.
12:17Ama bugün yok.
12:191960'lardan biri yok.
12:2065 yıldır yok.
12:23Çirkin bir manzara.
12:25Bugünkü manzara.
12:26Harika bir manzara.
12:281895 yılındaki manzara.
12:30Nasıl ama şuraya doğru gidecek olursak ve oradaki o asıl ve gerçek görüntüyü size gösterecek olursak o günkü manzarayla bugünkü manzaranın arasındaki fark çok bariz bir biçimde ortada.
12:46Efendim 1895 dümdüz bir bulvar ortası bahçe bir bulvardan her tarafa çıkılan yol.
12:561895 Aksaray Pertevniyel Valide Sultan Camisi'nin yapılmasından 20 yıl sonraki görüntüsü.
13:042025 ne görüntü kalmış ne güzellik ne tuhaf değil mi?
13:09Ekranın yanında yan tarafta bulunan o fotoğrafla 2025 yılında Fikret'in çekmiş olduğu bu fotoğraf aslında aynı açı ve aynı fotoğraf ama değişen ama bozulan o kadar çok şey var ki.
13:26Sizi 135 yıllara ile aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğrafla baş başa bırakıyorum.
13:39Takvimler 1891'i gösteriyor.
13:54Görüntü olarak katlettiğimiz bir cami ve görüntü olarak katlettiğimiz bir kültür bulunmakta.
14:01Aksaray Pertevniyel Valide Sultan Külliyesi az evvelki fotoğrafta başka bir açıyı gösterdik.
14:08Bu programda birkaç fotoğraf daha bu caminin sağında solunda etrafında olacağız ve buralardaki değişimi ve dönüşümü konuşacağız.
14:20Aslında görmüş olduğunuz açı bu açı değil.
14:24Biz aslında şu an bu fotoğrafın açısında değiliz.
14:29O açı şu an fiilen bitmiş durumda.
14:32O açının üstünde bakın bir üst keçit var.
14:35Üst keçite kadar tırmanmak, üst keçitte şu an inen arabaların olduğu yerde durmak ve Pertevniyel Valide Sultan Türbesi ile beraber camisini beraber göstermek lazım.
14:49Zira caminin önünde bir türbe var ve o türbe camiye taşındı.
14:57İş tarafına doğru taşındı.
14:59O türbenin aslında yeri şu trafik tabelaları var ya iki tane.
15:04O trafik tabelalarının olduğu yerde aslında olması gerekiyor.
15:09Görüntü de üst keçitte çıkmamız lazım.
15:13Üst keçitten camiyi çekmemiz lazım.
15:16Dolayısıyla şu an itibariyle kapanmış bir manzaranın fotoğrafını size gösteriyorum.
15:25Ancak size bu kadar gösterebilirim.
15:27İki tane minareyi farklı da olsa iki minareyi görebileceğimiz trafiğin en az olduğu ağaçların da camiyi görmemize müsaade ettiği açı olsa olsa böyle bir açıdır diye düşündük.
15:42Bu görmüş olduğunuz güzel, bu görmüş olduğunuz insanın ruhuna, ruhuna hayat üfleyen bu fotoğrafın üzerinden 131 sene geçti.
15:56Dile kolay.
15:581891 ya da 94.
16:00İki tane tarihi var.
16:02Biz bunun en yenisini alalım.
16:05131 yapıyor.
16:06İnanılmaz bir tarih.
16:07Ve bu tarihten bugüne kalan böyle bir manzara.
16:141950'ler Adnan Menderes dönemi, 1960'lar Adnan Menderes'ten bu devleti seçimle alamadıkları için darbe yaparak ve seçilmişleri idam edip öldürerek yönetimi eline almak isteyen zalim zorbaların yönetiminde
16:3660'lı yıllarda bir üst geçit yapıldı.
16:39Bir önceki fotoğrafta da ben bunu anlatmıştım.
16:43Farklı bir açıdan.
16:44Aksaray'ı Laleli'ye Beyazat'a, Aksaray'ı Fatih'e Unkapan'ına Taksim'e ve Yenikapı'yı Kurtuluş'a Feriköy'e, Mecidiyeköy'e bağlayan yollar yapıldı.
16:56Üst üste dört adet yol gitti, geldi.
17:011960'lar için inanılmaz bir metropol projesiydi bu.
17:061960'lı yıllarda bu zor bir projeydi ve bunu başardılar.
17:12Şöyle yavaş yavaş geçip arabalardan kaçarak size gösterirsek cami bu.
17:21Caminin önüne şu an görmüş olduğunuz manzaranın arasına biz neler yapmışız yahu?
17:28Aradan geçen 60 yıllık bir zaman dilimi içerisinde bu nasıl bir görüntüdür?
17:35Fotoğraftaki huzura bakın, şimdiki görüntüye bakın.
17:39Kaldı ki biz aslında en iyi görüntüyü size gösteriyoruz.
17:45Aslında o fotoğrafın açısı bu değil.
17:48Bir kere daha söyleyeyim mi?
17:50Biz farklı bir açıda bulunuyoruz.
17:53Aslında bu fotoğrafın açısı şu belediye otobüsünden sonra göreceğiz ki
17:58şu sarı belediye otobüsünün geçtiği yer, üst geçide kadar çıkmak, üst geçitten buraları göstermek gerekiyor.
18:08Zor.
18:09Buralarda program yapmak da zor.
18:12Tramvayların sesinden, arabaların kornalarından derken bir korna,
18:17yoğunluktan, trafikten ve size 131 sene arayla 1891 ya da 94.
18:25Yani 134 de olur, 31 de olur.
18:28Yani 130 küsur sene, 130 küsur sene arayla bu topraklarda var ola gelen değişimi,
18:36daha doğrusu bozulmayı göstermek istiyoruz.
18:39Efendim buyurun, 134 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğraf şu an karşınızda.
18:551957'lere doğru gidelim.
19:071957 Adnan Menderes dönemi henüz yollar yapılmamış ve henüz cami çukurda kalmamış.
19:15Ama kalmak üzere, 1957-58 sürecinde Pertevniyel Valide Sultan Camisi,
19:22hatırlayın lütfen, iki hafta önce yapmış olduğumuz bir programda anlatmıştık.
19:28Hatta bir dakika, gösterelim.
19:30O programı seyretmeyen dostlarımız olabilir, nedir bu diyebilirler, o yüzden gösterelim.
19:36Efendim, şimdi yürüyerek anlatalım.
19:38Bu cadde aslında yokuşları ve tümsekleri olan bir cadde.
19:431957 yılında Adnan Menderes döneminde Vatan Caddesi'ne doğru yapılan bu cadde yapılırken,
19:52bazı yerleri toprakla dolduruldu.
19:55Çukurlar tümsek oldu, tümsekler çukur oldu.
19:59Bazı yerler düzeltildi, bazı yerler yokuş aşağı bırakıldı.
20:02Bu yüzden mesela Pertevniyel Valide Sultan Camisi 4 metre aşağıda kaldı.
20:11Buralara toprak ektiler, toprak koydular ve bu toprağın üzerine insanların yürümesi için kaldırım yaptılar.
20:21Toprağın içini de 60'lı yıllarda Türkiye'nin ilk AVM'si yapıldı.
20:26Buradan karşıya kadar yer altından giden bir AVM yapıldı.
20:34Bugün hala çalışan Aksaray Yeraltı Çarşısı adı verilen AVM, şu an ayaklarımızın altında bulunmaktadır.
20:43Buradan bakacak olursak, caminin o muhteşem görüntüsü, caminin o harika kapısı, taş kapısı maalesef 4 metre yerin altında kaldı.
20:564 metrelik bir toprakla gömüldükten sonra, bir yeraltı çarşısı yapıldıktan sonra, cami aslında bir Bodrum Camisi oldu.
21:06Merdivenlerle iniliyor.
21:08Peki merdivenler nerede?
21:10Merdivenlerin de bugünkü hali, bugünkü durumu tam olarak budur.
21:15Merdivenlerle inilen bir cami.
21:17Aslında buranın orijinal yapısı merdivenlerle çıkılan bir camidir.
21:24Fakat bugün çıkılma kısmı bitti, inilme kısmı başladı.
21:29İşte 1957 yılında, belki de 56'nın yazında, o tarihlerde, burada inanılmaz bir su baskını oldu.
21:40Bir sel oldu.
21:42Yavaş yavaş o açıya doğru gidiyoruz.
21:46O açıya doğru gittiğimizde, o açıyı yakaladığımızda size ben sel oldu diyeceğim.
21:53Henüz sel olmadı.
21:55Yağmurlar yağıyor.
21:56Günler süren, haftaları kaplayan bir yağmur yağması var.
22:01Fikret'in çektiği ve size şu an gösterdiği yer, aslında bir taşınmış türbedir.
22:09Bu türbe, size bir önce az evvel gösterdiğim fotoğrafta, aslında şu an tramvayın geçtiği yerde olması gerekiyor.
22:18Tramvayın geçtiği yerde var olan türbe, bu cadde açılırken, bu cadde yapılırken, yerinden söküldü ve buraya getirildi.
22:291957, su baskını yaşanmış.
22:33Ama burada değil, 4 metre yerin altında.
22:36Yani normal İstanbul yerin zemininde.
22:39Biz şu an normal olması gereken İstanbul zemininden 4 metre yukarıda hayatımızı yaşıyoruz.
22:46Bu yüzden binaların ikinci katları artık giriş kat gibi görülüyor.
22:52Her apartman birkaç katını kaybetti, bodruma verdi.
22:56Bir sel olmuş, sel de, şuralarda mesela, şu insanların yürüdüğü yerlerde, otobüsler, arabalar yarıya kadar gömülmüşler.
23:07Şuralarda çocuklar mutlu.
23:09Tabii ki her zaman sel olmuyor ya, sel içinde, su içinde çocukların yürüdüklerini ve eğlendiklerini görüyoruz.
23:18Tatlı bir hatıra olarak onlar da kalmış.
23:21Bizim için de anlatmak, hatıra olsa gerek.
23:24O günlerdeki çocuklar mutlu ya, az evvelki çocuk da mutluydu.
23:32Şimdi bak gidiyor, bak şu an gülümsüyor.
23:35El sallıyoruz.
23:36İşte bu çocuğun dedeleri, bu çocuğun dedeleri burada dizine kadar pantolonlarını sıvayıp, suyun içine kendilerini atmışlar ve eğleniyorlar.
23:48Efendim, takvimler 1957'yi gösterdiğinde suların içinde bulunan bir çocuk, takvimler 2025'i gösterdiğinde 4 metre yükselmiş bir asfaltın üstünde yürüyen bir çocuk.
24:03Bu çocukla şu an suyun içinde mutlu gördüğünüz çocuk arasında birkaç nesil bulunmakta.
24:10Ama çocuk hep çocuktur.
24:12O da çocuk, bu da çocuk.
24:151957-2025 üzerinden geçen 60 yılı aşkın bir süre.
24:21İki fotoğraf şu an karşınızda.
24:231930'lara gidelim.
24:40Şimdi hep birlikte.
24:41Takvimler 1930'lar.
24:44Yani günümüzden 95 sene öncesine gidelim.
24:47Bu program ne kadar da zor ve imkansız fotoğrafların paylaşıldığı ve anlatıldığı bir program oldu.
24:55Aslında şu an gördüğünüz bir Aksaray karakolu fotoğrafının yeri beyaz minibüsün olduğu yer.
25:04Aslında orada olmamız gerekiyor.
25:07Ama biz oraya gidebilir miyiz Fikret?
25:09Gidemeyiz çünkü bak neler geçiyor buralardan.
25:12Aslında şu an olmayan bir sokağa, aslında olmayan bir caddeyi çekiyoruz.
25:19Görmüş olduğunuz bu sokağın hem sağında ve hem solunda bulunan binalar yıkıldılar.
25:27Tamamen yıkıldılar.
25:29Aksaray karakolu var.
25:31Aksaray karakolunun olduğu yerde şu an üst geçit bulunmakta.
25:36Oraya kadar gitmek lazım.
25:38Oradan bir kavisle Vatan Caddesi'ne doğru girmek gerekiyor.
25:45Nasıl yapacağız?
25:47Şu trafiğin içine ben giremem.
25:50Girmem.
25:51Bir kere trafiği engellemem.
25:52Bu program bilginiz olsun.
25:55Asla trafiği engelleyerek çekilen bir program değil.
25:58Olduğu yere kadar, olmadığı yere kadar yapılıyor.
26:02Şimdi adım adım bu sokağa doğru yürüyecek olursak, bu sokak bizim aslında Oğlanlar Tekkesini, aslında Özbekler Tekkesini, aslında karakolları, Aksaray Karakolu'nu gösteren bir sokak.
26:19Peki, gördüğünüz fotoğraftaki binalar nerede?
26:22Örnek veriyorum.
26:24Binaların olduğu yer şurası.
26:26Yani ben şu an binaların içinden geçerek gidiyorum.
26:32Şu an ben binaları ezerek gidiyorum.
26:36Peki, bana göre sağda, size göre solda olan binalar nerede?
26:42Val oraya giremem.
26:43Şu an çimenler var, tramvay yolları oradan geçiyor.
26:46Şöylesine, mesela şu an bir bina bloğunun içinden tramvay geçiyor.
26:53Şu tramvaya bakacak olursak, fotoğrafta görülen binaların içinden geçen bir tramvay görülüyor orada.
27:02Sevgili dostlar, işte bu iki binanın, iki bina bloğunun arasından yürüyecek olsak, şuralarda falan yürümemiz gerekiyor ki, elimi gösterdiğim yerden 3 saniye sonra araba geçti.
27:18O yüzden açıyı bozarak, dedim, bu fotoğrafı açıyı bozarak göstermek durumundaydım.
27:26Şimdi, o ilk çektiğimiz fotoğrafın olduğu yere doğru gidelim ve oradan bu fotoğrafı çekelim.
27:37Biraz daha şuralar sanırım.
27:39Aslında daha da şuralar da, biz tedbir olarak buraları alalım.
27:441950'li yıllarda, burası, 1930'lu yıllarını görmüş olduğumuz bu yolların her iki tarafındaki binalar yıkıldı.
27:54Biz şu an teknik olarak, sizin sağınızda bulunan, ekranın sağında bulunan binaların içinden caddeyi gösteriyoruz.
28:07Ekranın solundaki apartmanlar, binalar şurası.
28:12Ortadaki kavis, Vatan Caddesi'ne doğru gidiyor.
28:161930-2025, aradan geçen koskoca bir insan ömrünü aşan bir yıl, 95 yıl, iki tane fotoğraf var.
28:28Biri Fikret'in çektiği, biraz anlamsız, biraz saçma, biraz kötü.
28:36Fakat 1930'da çekilen fotoğraf, çok güzel, zarif, birak saray fotoğrafı.
28:43Şimdi, Fikret kardeşimden bir ricam var.
28:47Önce, bir üç saniye, şurayı bir çek.
28:50Hiç konuşmadan, şurayı bir çekelim.
28:56Sonra, bu kalabalık, bir de şöyle bir dönelim.
29:02Şurayı çekelim, size bir şey göstereceğim.
29:04Nasıl arka tarafım, şu yoğunluk nasıl, üst geçitler, alt geçitler, trafikler, lambalar, inanılmaz bir trafik.
29:16Bir de şuradaki köprünün üstünde bulunan trafiği çekelim.
29:20Hayat durmuş gibi.
29:24Bir de, bu heyulanın, bu karmaşanın, bu kötü ve zor görüntünün huzurunu çekelim.
29:33Huzurlu fotoğraf sanırım bu olsa gerek.
29:37Nasıl ama?
29:38Arka tarafındaki görüntü, bu tarafındaki görüntü çok farklı değil mi?
29:42Orada, sesini duyduğunuz, bu gürültünün bulunduğu yer, 2025.
29:49Benim arkamdaki görüntü, 1875.
29:54Arasından geçen, koskoca bir 150 yıl.
29:59Neler değiştirmiş, neler.
30:01150 yıl var, şu iki fotoğraf arasında.
30:04Sizi, 95 yıl arayla, aynı açıdan çekilen, iki fotoğrafla baş başa bırakıyorum.
30:12İki tarihten bahsetmek istiyorum.
30:29Bir, Kanuni Sultan Süleyman önemi, 1560'lar.
30:32Cami'nin yapılış tarihi, iki.
30:35Fotoğrafın çekilme tarihi, 1948.
30:39Camcı Ali Mescidi adı verilen bir mescit var.
30:42Ben bunu size birkaç ay önce, Vezleciler'de anlatmış olduğum bazı fotoğraflarda,
30:50otobüs durağı olsun diye cep yapmak için,
30:54İstanbul Fem Fakültesi'nin orada,
30:57Vezleciler otobüs durağı yapılsın diye, cep olsun diye,
31:01bir cami yıkıldı demiştim.
31:03Camcı Ali Mescidi.
31:04Camcı Ali Mescidi, işte o Camcı Ali Mescidi, yıkılan mescidin sahibi olan Camcı Ali,
31:11Aksaray'a, şurası Aksaray Metro İstasyonu,
31:16şurası Murat Paşa Camisi ve bulunmuş olduğumuz yer Yusuf Paşa.
31:22Bu hat çok merkezi bir hattır.
31:25Şurası Vatan Caddesi, şurası Fevzi Paşa Caddesi.
31:32Biz şu an Y harfinin, büyük bir Y harfinin tam ayrılmadan önceki yerinde bulunmaktayız.
31:40Burası vatana gider, burası milletle çapaya doğru gider.
31:44Burası Edirnekapı'ya gider, burası Topkapı'ya gider.
31:49Böyle bir ayrımları bulunmaktadır.
31:51Tam olarak o döneme işte,
31:53Mimar Sinan tarafından 24 caminin 5'inin yapıldığı bu cadde üstünde,
32:00Kanuni Sultan Süleyman önleminde bir cami vardı.
32:03Mimarı Mimar Sinan değil.
32:06Mimarı bilinmiyor ya da ben bilmiyorum.
32:08Yaptığım araştırmalarda bulamadım mimarının kim olduğunu.
32:12Camcı Ali Mescidi.
32:13Bu mescid, bu meydanı, bir 360 döneyim görün,
32:19Şu meydanı yapmak için burada yıkılan pek çok bina gibi bir cami yıkıldı.
32:29Bu caminin olduğu yere meydan yapalım dediler.
32:34Sonra bir baktılar ki fazla ve gereksiz yıkmışlar.
32:38Burası olduğu çocuk parkı.
32:40Yıllar boyu burası çocuk parkıydı.
32:42Ben çocuktum çocuk parkıydı.
32:45Ben gençtim çocuk parkıydı.
32:48Ben orta yaşlıydım.
32:49Park kaldırıldı.
32:51İzbelik bir çöplük oldu.
32:53Neyse ki eski eserleri koruma ve ihya cemiyeti adı verilen bir cemiyet,
32:59İstanbul'da yıkılan camileri buluyor, onarıyor ve tekrar yapıyor.
33:03İşte o derneğin bulduğu ve onardığı bir cami, camcı Ali Mescidi veya camisi ne zaman yapıldı?
33:132020'lerde yapıldı.
33:15Yani günümüzden 5 sene önce bu cami yapıldı.
33:20Demiştim ya size şurada Aksaray Pertevniyel Valide Sultan Camii'ni anlattığım yerde aslında bu camilerin zemini 4 metre alttadır.
33:31Bu caddeler yapılırken 4 metre toprak konuldu ve cadde yükseltildi.
33:36Bu yüzden binaların ikinci katları şu an giriş katı gibi görülüyor.
33:42Bu yüzden merkezi, tarihi eserler Bodrum'da kaldı demiştim ya.
33:47Gelin böyle, bakın bu caminin olduğu yere de burası 4 metre değil ama 2 metreye yakın 1 metre 70 santim civarında bir boşlukla aşağıya doğru kalmış.
34:02Bu yok.
34:04Burası da yok.
34:041948 yılında tam şurada, siz 2025'te kalın ben 1948'e geçeyim.
34:15Tam şurada pencerenin altında bir kulübe var.
34:21Bu kulübede bir ayakkabı tamircisi var.
34:24Fotoğrafta zaten siz şu an görüyorsunuz.
34:27Ayakkabı tamircisinin kulübesi burada.
34:29Ve bir amca 1948 yılında 60'lı yaşlarda olduğunu anladığımız veya tahmin ettiğimiz amca, yani 1880 küsür doğumlu amca şurada eğilmiş ayakkabı tamiri yapıyor.
34:44Burada bir kulübe var.
34:46Kulübe yıkıldı.
34:47Cami de yıkıldı.
34:49Burası meydan olsun diye burada bulunan her şey yıkıldı.
34:52Ben 1948 zemininden 2025 zeminine doğru adım adım ve yavaş yavaş yükseliyorum.
35:01Bu cami yıkıldı.
35:03Neden yıkıldığını hiç kimse izah edemedi.
35:06Yıkılması gerekiyordu.
35:08Çünkü bir camiydi ve yıkıldı.
35:102020'lerde bir daha yapıldı.
35:12Şimdi o orijinal, özgün yere bir daha gidelim ve oradan buraya bir kere daha bakalım.
35:19Bir amca ayakkabı tamiri yapıyor.
35:22Takvimler 1948'i gösteriyor.
35:25Yıkılan Camcı Ali Mescidi, muh gibi, kale gibi yerinde.
35:31Yükseklik yok, kod farkı yok.
35:34Zemin aşağılara doğru, Aksaray, Pertevniyel Vazi Sultan Camisi'ne doğru giden bir yol.
35:42Nasıl fotoğraf ama?
35:44Fotoğraftaki sessizliğe bakın.
35:46Fotoğraftaki sükunete bakın.
35:502025'teki şu hale bakın.
35:53Şimdi size bir soru.
35:561948'lerde yaşamak mı?
36:00O ayakkabıcı amcanın hayatını yaşamak mı?
36:04Güzel.
36:04Sessizlik ve sükunet anlamında söylüyorum.
36:07Yoksa şu İstanbul'u yaşamak mı?
36:10Güzel.
36:11Program başladığından beridir şu trafik hiç bitmedi.
36:16Bu trafik yıllardır böyle.
36:18Ben ne zaman görsem burası hep böyle tıkanmış bir durumda.
36:22Maalesef beklemektedir.
36:24Bu İstanbul'un makus kaderi olsa gerek.
36:29Düzelmeyecek ve değişmeyecek bir kader olsa gerek.
36:34Fotoğrafa gelelim ve o özgün görüntüyü görelim.
36:37Takvimler 1948'i göstermekte.
36:411948'de Camcı Ali Mescidi.
36:44Hemen altında pencerenin altında bir ayakkabı tamircisi.
36:49Fotoğrafı çekenden habersiz.
36:52İşine dalmış.
36:53Sessizlik ve huzurlu bir ortam.
36:56Takvimler 2025.
36:59Üzerinden geçen 77 yıl.
37:01Ses, gürültü, korna, trafik.
37:04Her şey üst üste.
37:04İki fotoğraf şu an karşınızda.
37:21Takvimler 1910'u göstermekte.
37:25Yani günümüzden tam 115 sene önce bir fotoğraf.
37:31İnanmıyorsunuz değil mi?
37:32Bu fotoğrafların buraya ait olduğuna.
37:34İnanmayacağınız kadar farklı fotoğraflar.
37:38İşte o teyzenin 1910 yılında başına bir şal alarak.
37:43Arkası dönük bir biçimde girmiş olduğu sokak tam olarak burası.
37:50Bir zaman makinesi olsa ve biz o makineye binsek.
37:55Günümüzden 115 sene öncesine gitsek.
37:581910 yılında 2025'te böyle gördüğümüz, böyle karma karışık.
38:03Gözü yoran bir karışıklıkla bulduğumuz bu sokakta 1910 yılında 115 sene önce huzurun adresi burasıydı.
38:15Aksaray, Yusuf Paşa, Murat Paşa, Sofular ya da Horhor.
38:22Bu bölgelerin ortak bölge isimleri.
38:25Buralar huzurun, buralar eğitim kurumlarının, buralar yuvaların, sıcak yuvaların mekanıydı.
38:332025'e geldiğinizde bir yol kazası geçirdi buralar.
38:38Aslında 1950'lerde başladı.
38:41Dedim ya bu yol düzlemi üzerinde bütün binalar yerde kaldı.
38:46İkinci katlar giriş oldu.
38:48Tarihi binalar ve sokaklar merdivenlerle çıkılıyor demiştim ya.
38:53Buyurun size 1910'un zemininden 2025'in zeminine doğru çıkmak.
39:02Fotoğrafta böyle bir yol yok.
39:05Fotoğrafta böyle bir çıkma yok.
39:08Teyze normal, şallı teyze, başına şal geçirmiş olan teyze normalde sokağa giriyor.
39:16Bizim de normal sokağa girmemiz gerekiyor.
39:18Ama önümüzde kocaman bir topografyası değişmiş olan, kod farkı olan bir sokağa karşımızda görüyoruz.
39:29Kalabalığı göstereyim mi size?
39:30Bakın burada şöyle bir kalabalık var.
39:35Burada ise böyle bir kalabalık var.
39:40Bu kalabalığın arasında biz size bu programları çekmeye çalışıyoruz.
39:46Bu programlar 2025'i gösterirken çok zorlanıyor.
39:50Hadi gelin hadi gelin 1910'ların huzuruna gidelim.
39:55O teyze ile beraber 1910'lu yılların sessizliğine doğru yavaş yavaş gidelim.
40:02Nasıl değişti ama her şey?
40:041910 oldu trafik, 1910 oldu huzur, 1910 oldu o teyze.
40:121910 diye size 115 yıl önce diye göstermiş olduğum fotoğrafın huzuru ve sükuneti lazım ya bize.
40:25O huzur ve sükunet görüntüde değil tamamen sessizliğin içinde bulunmaktadır.
40:31Bu fotoğraflar olmasa İstanbul nasıl bir zulüm görmüş, bu fotoğraflar olmasa İstanbul nasıl değişmiş biz bunu anlayamayacaktık.
40:42O günkü İstanbul 500 bin.
40:45Bugünkü İstanbul 18 milyon.
40:47Arasında dağlar kadar fark var.
40:50Arasında kod farkları var.
40:52Arasında her fark var.
40:55O günkü İstanbul, bugünkü İstanbul.
40:58Tamamen farklı iki İstanbul'dan bahsediyoruz.
41:01Hadi gelin biraz daha gidelim.
41:03Sofular bölgesini, Horhor bölgesini konu dışı olarak size göstermek istiyorum.
41:10Ben 1974 doğumluyum.
41:13Buralar okulların ve eğlence mekanlarının bulunduğu yerlerdi.
41:19Çay bahçeleri vardı.
41:20Bu sesler yoktu.
41:23Bu gürültüler yoktu.
41:25Şimdi bakın, şöyle bir ortam, sokağın ismine bakın, Valide Camii Aralığı.
41:35Neler yaşandı burada?
41:37Hangi huzur vardı burada?
41:39Yavaş yavaş, adım adım bir yere doğru sizi götürmek istiyorum.
41:45Sevgili dostlar, 2025 her şeyiyle beraber var.
41:52Şimdi sıra 1870'ler.
41:55Bir anda tarih önümüze çıktı.
41:58Abdülaziz Han'ın annesi, Valide Pertevniyel Sultan tarafından yapılan, okulla birlikte yapılan caminin bahçesindeyiz.
42:09Her şey karışık değil mi?
42:12Bu coğrafyanın kafası karışık.
42:14Bu coğrafyada bir şeyler var.
42:172025'ler, 1910'lar, 1900'ler her şey karışmış.
42:232025'in trafiğinden, gürültüsünden, rahatsızlığından çıktıp 1870'leri ansızlığını görebiliyoruz.
42:31Bilmek lazım, bilerek görmek lazım.
42:36Mühim olan İstanbul'da yaşamak değil, mühim olan İstanbul'u yaşamak.
42:43Bugün de bize ayrılan sürenin sonuna geldik.
42:46Allah fırsat ve ruhsat verirse, bir sonraki programda bu sefer bambaşka bir coğrafyada sizlerle karşılaşmak ve sizlerle tarih konuşmak istiyoruz.
43:00Lütfen bizden ayrılmayın.
43:02Hafta sonu adresimiz belli.
43:05Beyaz TV, geçmişe yürüyen adam.
43:08Geçmişe yürüyen adam bir tek ben değil.
43:11Sizler de aynı kategoridesiniz ve beraber yürüyoruz.
43:15Sizi 2025'in kaosundan, trafiğinden, sıkıntısından çıkartıp 1870'lere götürüp veda etmek istiyorum.
43:25Buyurun size 1875'ten.
43:28Allah'a emanet olun.