Câu tục ngữ "Ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng" là một cách nói dân gian của người Việt, mang nhiều tầng ý nghĩa – cả tích cực lẫn phản ánh tư tưởng truyền thống.
1. Nghĩa đen: Ruộng sâu: biểu tượng của sự giàu có, đất đai màu mỡ.
Trâu nái: trâu cái để sinh sản, rất quý trong sản xuất nông nghiệp xưa.
Con gái đầu lòng: đứa con gái sinh đầu tiên trong nhà.
Câu này nói rằng: dù có ruộng sâu hay trâu nái – là những tài sản quý – cũng không bằng có được một đứa con gái đầu lòng.
2. Nghĩa bóng – cách hiểu phổ biến: Thể hiện niềm vui và giá trị khi sinh được con gái đầu lòng, nhất là trong bối cảnh truyền thống nơi người ta thường mong con trai.
Có thể hiểu là: con gái đầu lòng quý báu, là phúc khí, mang lại hạnh phúc và may mắn cho gia đình.
3. Các cách hiểu khác tùy vùng miền: Ở một số nơi, người ta cũng nói câu này theo kiểu trêu ghẹo, kiểu như: con gái đầu lòng thường xinh đẹp, khéo léo, chăm chỉ, biết đỡ đần cha mẹ… nên ai có con gái đầu lòng thì như “vớ được của quý”.
Có khi câu này còn mang sắc thái tự hào của người cha mẹ khi sinh được con gái đầu lòng ngoan ngoãn, đảm đang.
