- evvelsi gün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Tekrardan Amerikan Başkanlığı koltuğuna dönen Trump, ikinci dönemine hızlı bir başlangıç yaptı.
00:06En çok yankı uyandıran söylemlerinden biri de Kanada'nın 51. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katılmasını istemesiydi.
00:14Peki bu iki ülke birleşirse ne olur?
00:17Ama bundan da önemlisi Trump'ın aklındaki gerçek plan ne?
00:21İşte bu videoda bu soruların cevaplarını bulacaksınız.
00:25İlk olarak coğrafi açıdan bakalım.
00:27World of Matters verilerine göre Kanada 9.984.670 km2 ile yüz ölçümü olarak Rusya'dan sonra dünyanın en büyük ikinci ülkesidir.
00:39Amerika Birleşik Devletleri ise 9.372.610 km2 ile Çin'den sonra dünyanın en büyük dördüncü ülkesidir.
00:48Eğer iki ülke birleşecek olursa 19.357.280 km2'lik yeni bir ülke ortaya çıkacak.
00:56Bu ülkede 17.098.242 km2'lik yüz ölçüme sahip Rusya'yı geçerek dünyanın en büyük ülkesi olacak.
01:06Yine World of Matters verilerine göre Amerika Birleşik Devletleri yaklaşık 345.400.000'lik lüfusuyla dünyanın en kalabalık üçüncü ülkesidir.
01:15Kanada ise 39.742.000'lik nüfusuyla dünyada 38. sıradadır.
01:22Eğer iki ülke birleşirse yaklaşık 385 milyonluk bir nüfusa sahip olacaklar.
01:28Bu durum ABD'nin dünya sıralamasındaki yerini değiştirmeyecek.
01:33Çünkü sıralamada bir üstündeki Çin yaklaşık 1.420.000.000, bir altındaki Endonezya ise yaklaşık 283.5 milyon nüfusa sahip.
01:42Kanada nüfusu için ilginç bir ayrıntı var.
01:46İki ülke 8.891 km ile dünyanın en uzun kara sınırını paylaşıyor.
01:52Kanada nüfusunun %80'i de bu sınıra bitişik olan yerleşim yerlerinde yaşıyor.
01:57Sınırın batı yakası 49. paralel üzerinde düz bir çizgi şeklinde ilerlerken,
02:04doğu yakası ise güneye doğru çıkıntı yapıyor ve sanki ABD ile iç içe geçiyor.
02:10Bu durum tarihte iki ülke arasında yaşanan sınır anlaşmalarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
02:16Kanada nüfusunun sınıra yılmasından daha da ilkinci,
02:20işte bu 49. paralelin altında güneye çıkıntı yapan kısımdır.
02:25Çünkü nüfusunun yaklaşık %72'si burada yaşıyor.
02:29Yani ülkedeki her 10 kişinin 7'sinden fazlası burada toplanmış durumda.
02:34Buna bağlı olarak en büyük iki şehri Toronto ve Montreal ile birlikte başkent Odova'da burada yer alıyor.
02:42Nüfusun buraya toplanmasının hem tarihi hem de coğrafi nedenleri var.
02:47Bu bölgenin adı Büyük Göller Bölgesidir.
02:50İnsanoğlunun yaşayabilmesi için en önemli kaynaklardan biri sudur.
02:55Ve adından da anlaşılacağı gibi burası su kaynakları bakımından zengindir.
03:00Su kaynakları ılıman iklimle de buluşunca daha büyük toplulukları besleyecek alanlar oluşuyor.
03:06Aynı zamanda ılıman iklim insan yaşamı içinde elverişli alanlar oluşturuyor.
03:11Bu sebeple tarihte de Avrupalı koloniciler geldiklerinde ilk olarak burada yerleşim yerleri kurdular.
03:18O günden bu yana da Büyük Göller Bölgesi bu coğrafyanın en kalabalık yerlerinden biri oldu.
03:25Coğrafyadan devam edersek eğer Kanada, Birleşik Devletlere katılmayı kabul ederse bir bütün olarak 51. eyaletten daha fazlası olur.
03:34Dünyanın en büyük ikinci ülkesinden söz ediyoruz.
03:36Evet nüfusunun çoğunluğu Büyük Göller Bölgesi'ne toplanmış durumda ama bu bölgenin dışında batıda Vancouver, Calgary, Edmonton gibi kalabalık nüfusları olan şehirler de var.
03:49Eğer birleşme gerçekleşirse ortaya çıkacak yeni ülke 51 eyaletten daha fazlasını içerecek.
03:54Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada ne kadar aynı coğrafyada yer alsalar ve hem ticari hem yaşam olarak çok fazla etkileşim içinde olsalar da birbirlerinden oldukça farklı ülkelerdir.
04:08Örneğin Kanada'da İngiliz ve Fransız mirası bugün bile etkisini sürdürüyor.
04:13Bu iki kültürden de etkilenmiş durumdalar.
04:16Amerika Birleşik Devletleri'nde ise Fransız etkisi çok sınırlıdır.
04:19Birleşik Devletler devrimci bir bağımsızlık savaşıyla İngiltere'den ayrılmıştır.
04:25Bu Amerikalıların bireysel özgürlük ve bağımsızlık vurgusunu kültürlerinde daha öne çıkartmasına yardım etmiştir.
04:32Kanada ise barışıl bir süreçle özellik kazanmıştır ve bu daha uzlaşmacı bir ulusal kimliğe katkı sağlamıştır.
04:40Amerikan kültürü bireyci bir yapıya sahiptir.
04:44Kişisel başarı ve kişisel özgürlük oldukça önemlidir.
04:47Kanada ise daha topluluk odaklıdır.
04:50Kanada'nın sosyal devlet politikaları da daha eşitlikçi bir toplum yaratmaya yönelik bir anlayışı yansıtır.
04:57İşte tüm bunların sonucunda da her iki ülkedeki insanların siyasete bakışı oldukça farklıdır.
05:03Kanada sosyal bir devlet anlayışına sahipken, Amerika Birleşik Devletleri ise liberal bir devlet anlayışına sahiptir.
05:11Örneğin Kanada'da sağlık hizmetleri herkes için ücretsiz veya düşük maliyetlidir.
05:15ABD'de ise sağlık sigortası genellikle özel şirketler tarafından sağlanır ve maliyetler daha yüksektir.
05:24Amerika Birleşik Devletleri'ndeki sosyal yardım programları Kanada'ya göre çok sınırlıdır.
05:29İki ülke arasındaki devlet anlayışı farkları siyasi eğilimlere de yansıyor.
05:34Örneğin Kanada'da son 25 yıldaki seçimlerin toplamında merkez-sol diyebileceğimiz liberal parti oylarının 3'te 2'sini aldı.
05:43Amerika Birleşik Devletleri'nde ise seçimler, liberal anlayışa sahip Demokrat Parti ile muhafazakar anlayışa sahip Cumhuriyetçi Parti arasında gidip geliyor.
05:53Eğer Kanada, ABD ile birleşirse uzmanlar buradaki sol eğilimlerin daha da güçleneceğini düşünüyor.
05:59Bu durumda ABD siyasetini tamamen değiştirir.
06:04ABD'nin seçim sistemi dışarıdan biri için anlaşılması zor ve karmaşıktır.
06:10İki parti seçimleri neredeyse başa baş götürür.
06:13Seçmen eğilimlerinde de bazı eyaletler katı şekilde devamlı aynı partiye oy verirken, bazı eyaletler ise değişken oy tercihlerinde bulunuyor.
06:22Değişken oy tercihine sahip eyaletlere salıncak eyalet diyorlar ve çoğunlukla da seçim sonuçlarını bu salıncak eyaletlerin tercihi belirliyor.
06:32Bütün bu verilere bakarsak, Kanada'nın ABD'ye katıldığı senaryoda Trump ve partisi Cumhuriyetçi Parti'nin zararlı çıkma olasılığı çok yüksek.
06:42Belki de Amerika siyaseti tıkanacak ve Amerikan muhafazakarları bir daha hiç seçim kazanamayacaklar.
06:48Diğer yandan eğer birleşme gerçekleşirse Kanada tarafında Quebec eyaletinin bu birleşmeye karşı çıkıp tamamen egemenliğini isteme olasılığı da çok yüksek.
06:59Kanada ve ABD, Anglo-Sakson yani İngiliz mirasının üstüne inşa edilmiş ve İngilizce'nin resmi dil olduğu ülkelerdir.
07:09Ama daha önce dediğim gibi Kanada'da Frankofon yani Fransız mirası da var ve bu mirasın merkezi Quebec eyaletidir.
07:17Quebec, Fransızcanın resmi dil olduğu tek eyalettir.
07:21Ülkenin geri kalanına göre farklı olan yani Fransız mirasını taşıyan bu eyalette zaman zaman güçlenen bir ayrılıkçı akım var.
07:30Örneğin 1995'te eyalette egemenlik için bir referandum yapıldı.
07:35Çok az farkla %49,2'ye %50,58 oranla bu referandumdan egemenliğe hayır sonucu çıktı.
07:44Son zamanlarda ayrılıkçı istekler biraz geri plana itilmiş olsa da birleşme durumunda güçlü bir şekilde tekrar gündeme gelebilir.
07:53Kanada ve ABD arasındaki ticaret ilişkileri dünyadaki en büyük ve en birbirine geçmiş ekonomik ortaklıklardan biridir.
08:03Örneğin Kanada, ihracatının yaklaşık %75'ini ABD'ye yapıyor.
08:09Bunu rakama çevirdiğimizde 2023 yılı sonuçlarına göre 439,60 milyar dolarlık bir rakamla karşılaşıyoruz.
08:18Kanada'nın en büyük ikinci müşterisi olan Çin'e yaptığı ihracat ise 22,60 milyar dolardır.
08:25ABD bu kadar bağımlı olmasa da yine de en büyük ticaret ortağı Kanada'dır.
08:31İhracatlarının yaklaşık %16'sını Kanada'ya yapıyorlar.
08:35Bunu da rakama çevirdiğimizde 2023 yılı sonuçlarına göre 352,76 milyar dolarlık bir rakamla karşılaşıyoruz.
08:44Aralarındaki ithalat ve ihracatı oranladığımızda son 20 yılın verilerine göre ABD,
08:51Kanada'ya karşı her sene ortalama 44 milyar dolarlık bir ticaret açığı veriyor.
08:55Kanada, ABD'nin en büyük çoğunluğu petrol ürünleri olmak üzere otomotiv ve otomotiv parçaları,
09:03ham alüminyum, altın ve buğday gibi ürünler satıyor.
09:07Donald Trump bu dönemki başkanlığında iç pazarı hareketlendirecek bir üretim patlaması yaratmak istediğini daha önce dile getirmişti.
09:15Dünyanın en büyük dokuzuncu ekonomisine sahip Kanada'yı 51. eyaleti olarak ülkeye katarsa,
09:21özellikle ticaret savaşında Çin'e karşı çok büyük bir avantaj elde etmiş olacak.
09:26İki ülke arasındaki ticaret engellerinin tamamen ortadan kalkmasıyla daha büyük bir iç pazar oluşacak ve üretim maliyetleri düşecektir.
09:35Bu durum tüketicilere daha ucuz ürünler sunulmasını sağlayacak ve ek olarak Amerika Birleşik Devletleri yıllık ortalama 44 milyar dolarlık bir ihracat açığı vermekten kurtulacak.
09:48Fakat Trump'ın Kanada'yı ABD'nin bir eyaleti yapma arzusuna işin içine Grönland'ı satın alma planlarını da eklediğimizde esas hedefinin Kuzey Kutbu olduğunu açıkça görebiliriz.
09:59Küresel ısınmaya bağlı olarak buzulların erimesiyle birlikte gelecekte Kuzey Kutbu hem ekonomik hem de güvenlik olarak bugünkü mevcut verilerden çok daha fazlasını sunacak.
10:11Örneğin Londra'daki düşünce kuruluşu Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nün tahminlerine göre bölgedeki petrol rezervleri yaklaşık 90 milyar varil, doğalgaz rezervleri ise 47 milyar metreküptür.
10:242008 yılında Amerikan Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun yaptığı bir araştırma sonunda ise bölgedeki buz tabakasının altında dünyanın doğalgaz rezervlerinin beşte birinin hiç dokunulmadan durduğu açıklandı.
10:38ABD'nin Eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da bölgede petrol ve doğalgazın yanı sıra uranyum, altın, elmas gibi birçok madenin ve nadir minerallerin tahminlerin çok daha ötesinde büyük rezervlerde olabileceğini ifade etti.
10:53Bugün deniz taşımacılığı uluslararası ticaretin ve küresel ekonominin omurgasıdır.
10:59Uluslararası ticaretin %90'ından fazlası deniz yoluyla gerçekleşiyor.
11:04Buzulların erimesi yalnızca altındaki doğal kaynakları değil yeni deniz yollarını da ortaya çıkaracak.
11:11Örneğin dünyanın en büyük ihracatçı ülkesi olan Çin'i ele alalım.
11:14Şangay'dan yükünü alacak bir gemi Avrupa'nın en büyük limanlarından biri olan Rotterdam'a gitmek için eğer Kuzey Kutbu rotasını kullanırsa bugün mevcut olan güneydeki Kızıldeniz Süveyşkanalı rotasından yaklaşık dörtte bir oranında daha kısa bir yol izlemiş olacak.
11:31Ayrıca Çin'in Kuzey Kutbu'na kıyısı olmasa da kendisini Kuzey Kutbu'na yakın bir devlet olarak tanımlar ve Kuzey Deniz Rotası'na en çok yatırım yapan ülkedir.
11:42Çin bölgedeki faaliyetleri için Rusya ile ortaklık yapıyor.
11:45Bu ortaklık sadece ekonomik ortaklık değildir.
11:49Aynı zamanda Rusya ile bölgede ortak askeri tatbikatlar da düzenliyorlar.
11:53Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre bir kıyı devletinin deniz üzerinde ekonomik haklar ve yetkiler elde ettiği özel deniz alanına münhasır ekonomik bölge denir.
12:05Münhasır ekonomik bölge kıyı şeridinden 200 deniz mili yani 370 kilometre açığa kadar olan alan olarak tanımlanmıştır.
12:13Bugün baktığımızda Kuzey Kutbu'na en uzun kıyısı olan ülke Rusya'dır.
12:18Bu sebeple Rusya bölgedeki en geniş münhasır ekonomik bölgeye sahip ülkedir.
12:23Amerika Birleşik Devletleri ise bu bölgedeki en kısa kıyı şeridine ve en dar münhasır ekonomik bölgeye sahip ülkedir.
12:31Rusya'dan sonra bölgede en uzun kıyı şeridine ve dolayısıyla münhasır ekonomik bölgeye sahip olan iki ülke ise sırasıyla Kanada ve Grönland'dır.
12:41Donald Trump dolayısıyla Amerika Birleşik Devletleri biri siyasi, diğeri ekonomik olmak üzere en büyük iki rakibinin hem de ortak bir şekilde
12:50gelecekte dünyanın en önemli yeri olarak gösterilen Kuzey Kutbu'nda istedikleri gibi at koşturmasına tabii ki razı gelmeyecekti.
12:58Bunun için de çalışmalar yapıyorlar.
13:01Videoyu sonlandırmadan önce Kanada'daki insanların Amerika Birleşik Devletleri ile birleşme hakkında ne düşündüğüne bakalım.
13:08Kanadalı araştırma ve analiz şirketi Lager, 2024'ün Aralık ayında Kanada vatandaşlarına bu fikri sordu.
13:161520 katılımcının yalnızca %13'ü ülkelerinin Amerika Birleşik Devletleri'nin 51. eyaleti olmasına onay verdiğini söyledi.
13:25Ezici bir şekilde %82'si bu fikre karşı olduğunu söyledi.
13:30Geri kalan %5 de kararsızlardı.
Önerilen
12:12
|
Sıradaki
7:19
17:43
16:13
16:12
4:45
26:58
4:16
15:04
16:08
1:01:20
14:16