- evvelsi gün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Pandemi sonrası dünya ekonomik olarak bir kabuk değişiminin sancılarını yaşıyor.
00:05Pek çok şey değişti ya da değişiyor.
00:07Bir zamanlar dünya devi olan Almanya ekonomisi iki yıl üst üste küçüldü ve uzmanlar gelecek anına endişeli konuşuyor.
00:15Kıtanın bir başka devi İngiltere ise Avrupa Birliği'nden çıktığı günden beri iş yeri yoluna koymaya çalışıyor.
00:22Hem bu iki ülke hem de diğer bir dev Avrupa ekonomisi Fransa hükümet krizleriyle boğuşuyor.
00:29İspanya sorunlarını bir türlü çözemiyor.
00:32İskandinav ülkeleri mültecilerin ülkelerinde yarattığı şiddet ortamı nedeniyle sarsılmış durumdalar.
00:38Örnekleri daha da çoğaltabiliriz fakat bir ülke var ki derinden ve sessizce Avrupa'nın yeni süper gücü olmak için adımlar atıyor.
00:46Sadece 30 yıllık serbest piyasa ekonomisi deneyimi olan Polonya giderek zenginleşiyor ve güçleniyor.
00:53Peki bu nasıl oldu?
00:55Bu videonun size ulaşmasını sağlayan bir uygulamadan bahsetmek istiyorum.
00:59Eğer kendi işiniz varsa bunun için farklı farklı yardımcı uygulamalara ve yazılımlara ödemeler yapmanız gerektiğini biliyorsunuzdur.
01:06Sizi bu derten kurtaracak bir hizmetten bahsetmek istiyorum.
01:09Odoğu.
01:09Odoğu size işinizle ilgili hayatınızı kolaylaştıracak ve verimliliğinizi artıracak modeller sunan bir uygulamadır.
01:16Odoğu toplamda 45'den fazla uygulamayı tek bir yerden yönetmenizi sağlıyor.
01:20Telefon aplikasyonları ve web sitesi aracılığıyla bu uygulamaya istediğiniz anda istediğiniz yerden ulaşabilirsiniz.
01:27Muhasebeden faturalamaya, faturalamadan CRM yönetimine kadar işinizle ilgili tüm modülleri Odoğu bünyesinde bulabilirsiniz.
01:34Bunlardan istediklerinizi etkinleştirip kullanabilirsiniz.
01:37Ayrıca Odoğu'yla işletmenizin web sitesini de kolayca kurabilir, dilerseniz bu web sitesine e-ticaret altyapısını da yine kolayca entegre edebilirsiniz.
01:47Web site oluşturucu özelliği ücretsiz ve tüm bunların hepsini kullanıcı dostu, kullanıma hazır, özelleştirilebilen taslaklar ve arayüzü sayesinde çok basit bir şekilde yapabilirsiniz.
01:58Ekstra olarak bunun yanında ilk yılı özel, ücretsiz bir özel domeyn yani alan adına sahip olursunuz.
02:04Odoğu size birçok farklı uygulamaya para ödemekten kurtarır ve uygun fiyatlı seçenekleri sayesinde işinizle ilgili tüm takibi dikkatinizi dağıtmayacak şekilde tek yerden yapmanızı sağlar.
02:14Eğer dilerseniz Odoğu standartla birlikte bir uygulamayı sınırsız kullanıcıyla birlikte ömür boyu ücretsiz kullanabilirsiniz de,
02:21açıklamadaki linke tıklayıp kredi kartı bilgilerinizi girmenize gerek kalmadan Odoğu'yu kullanmaya başlayabilirsiniz.
02:28Bu videoya sponsor oldukları için Odoğu'ya çok teşekkürler.
02:30Polonya Avrupa'nın ortasında yer alan uzun yıllar boyunca işgallerle ve savaşlarla yaşamış,
02:37bunun neticesinde de ekonomisini bir türlü geliştirememiş bir ülkeydi.
02:41Orta Avrupa'nın kalbindeki konumu ülkenin modern tarihinin çoğunu belirlemiştir.
02:47Çünkü çevresinde Rusya, sonrasında Almanya adını alacak olan Prusya ve Avusturya gibi güçlü ve yayılmacı politikaları izleyen komşuları vardı.
02:55Zaten bu üçlü tarafından da birçok kez işgal edilmiş, bölünmüş, hatta Avrupa haritasından silinmişti.
03:02Ancak 1918'de 1. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru tekrar bağımsız bir ülke olarak ortaya çıkmışlardı.
03:10Bağımsızlıktan sonra yaşanan ekonomik modernleşme girişimlerine rağmen istenilen seviyede ilerleme sağlayamadılar.
03:171930'lara gelindiğinde Avrupalı güçlere kıyasla az gelişmiş ülke olarak kalmaya devam ettiler.
03:24Ekonomik güçsüzlük onları savunmasız bir hale getirdi.
03:281 Eylül 1939'da başladığı saldırı sonucunda Nazi Almanyası 5 hafta gibi kısa bir sürede Polonya'yı işgal etti.
03:36Bu işgal aynı zamanda insanlık tarihinin en kanlı savaşı olacak 2. Dünya Savaşı'nın da başlangıcıydı.
03:43Savaş boyunca da toprakları üzerinde sayısız çatışma yaşandı.
03:471945'te Sovyetlerin Kızıl Ordusu ülkeyi Alman işgalinden kurtardı ama savaş sonrası askerlerini geri çekmeyerek kendisi de üstü kapalı bir işgal uyguladı.
03:592. Dünya Savaşı sonrası Avrupa sınırlarını ve siyasi düzenini belirleyen Yalta Konferansı'nda da Polonya, Sovyet nüfus bölgesine bırakıldı.
04:08Sovyetler Polonya'yı sosyalist bir rejime dönüştürdü.
04:121947 yılında Komünist Parti'nin yönetimi ele almasını sağladı.
04:17Komünist Parti yönetimi Sovyetlerin askeri varlıklarının devamı için bir güvence demekti.
04:22Soğuk savaşın tırmanmasıyla birlikte batılı ülkeler NATO'yu kurunca Sovyet etkisi altındaki ülkelerde Polonya'nın başkentinde ismini de bu kentten alan Varşova Paktı'nı kurdu.
04:34Varşova Paktı'nın kurulmasıyla birlikte Kızıl Ordu'nun Polonya topraklarında yer alması yasal hale getirildi.
04:41Bu üstü kapalı işgal dönemi de sosyalizmin çöktüğü, Sovyetler Birliği'nin dağıldığı güne kadar yaklaşık 50 yıl sürdü.
04:48O dönem sosyalizmin bir parçası olan Polonya'da ekonomi politikaları Sovyetler Birliği tarafından belirleniyordu.
04:56Hangi ürünlerin üretileceği, ne kadar üretileceği, fiyatının ne kadar olacağı gibi kararlar Moskova'da belirleniyordu.
05:03Hatta ülke kaynaklarının ve üretilen ürünlerin ilk amacı da Polonya'nın ihtiyaçlarını karşılamak değil, Sovyetler Birliği'nin ihtiyaçlarını karşılamaktı.
05:13Bu dönemde Polonya sanayisinin ana hedefi Sovyetler Birliği'nin büyümesini desteklemekti.
05:19Kağıt üstünde bakıldığında Polonya ekonomisi verilere göre büyümüştü.
05:23Çünkü Avrupa'nın en büyük kömür rezervlerinden birine sahiplerdi.
05:27Ayrıca işlenecek kadar da demir cevherleri vardı.
05:30Kömür ve demir cevheri bir araya gelince orada demir-çelik sektörünün gelişmesi de kaçınılmaz oluyor.
05:37Kömür ve çelik üretimi ekonomik verilere olumlu yansıdı fakat tüm bunlar özellikle savunma sanayinde kullanılmak üzere Sovyetler Birliği'nin hizmetine sunulmuştu.
05:47Bunun getirisi de Polonya halkının günlük tüketim malları ihtiyacının karşılanması için harcanıyordu.
05:53Bu tüketim ürünleri de en temel ürünlerdi.
05:56Hatta Sovyetler Birliği ekonomisi krizlerle boğuşmaya başladıkça insanlar temel gıda ürünlerine bile ulaşamamaya başladı.
06:04Boş rafların olduğu dükkanların önünde bir parça bir şeyler alabilmek için insanlar artık uzun sıralar bekliyordu.
06:11Aynı dönemde batıda ise gıda ürünlerine ulaşmak çok kolaydı.
06:15Artık neredeyse her eve çamaşır makinesi, buzdolabı ve televizyon gibi ürünler girmeye her aile araba sahip olmaya başlamıştı.
06:22Bu ürünler Polonya'ya da geldi ama ayrıcalıklı kişilerin ulaşabildiği çok lüks ürünlerdi.
06:29Araba almak için de yıllarca sırada beklemek zorundaydılar.
06:331980'lerle birlikte artık sosyalizm sona doğru yaklaşıyordu.
06:37Bu düzenin başını çeken Sovyetler Birliği yaşadığı derin ekonomik krizlerden çıkamıyordu.
06:43Bu da yönetimsel olarak zayıflamasına yol açıyordu.
06:46Zayıflayan yönetimde Polonya gibi uydu devletler üzerindeki etkinliklerini azaltıyordu.
06:50Tüm bunların sonucu olarak Doğu Biloğu ülkelerinde sosyalizm ve Sovyetler karşıtı protestolar yükselmeye başladı.
06:591989'da Berlin duvarının aslında bir yanlış anlaşılma sonrası yıkılmasıyla dünya tarihinde bir dönemin sonu geldi ve sosyalizm çöktü.
07:08Asıl amacı Sovyetleri desteklemek olan, merkezi hükümetlerce belirlenmiş planlı ve katı şekilde uygulanan ekonomi politikaları olan ülkeler bir anda sudan çıkmış balığa döndüler.
07:19Evet sosyalizm döneminde de büyük zorluklar ve derin krizler yaşıyorlardı ama bir şekilde bir düzenleri vardı.
07:26Şimdi ise hiç bilmedikleri bir sisteme uyum sağlamak zorundaydılar.
07:31Daha da kötüsü ekonomik olarak neredeyse sıfır noktasındaydılar.
07:35Hepsinin acilen bir şeyler yapması gerekiyordu.
07:39Polonya'nın bugün geldiği yerin temellerini atan çok önemli bir siyasetçi var, Lešek Balterović.
07:45Balterović sosyalizm yıkıldıktan sonra kurulan ilk hükümetin Maliye Bakanı'ydı.
07:51Sosyalizmden yeni çıkmış bir ekonomiyi hızlı bir şekilde serbest piyasa ekonomisine adapt etmek için kendi adını verdiği Balterović planını devreye soktu.
08:00Bu plan radikal kararlarla bir şok terapisi yapmak üzerine kurulu bir reform paketiydi.
08:05Hemen bir not, bugün Arjantin Başbakanı Javier Miley de buna benzer bir ekonomi politikası uyguluyor.
08:13Bu plan çerçevesinde birçok büyük ekonomik değişiklik çok hızlı bir şekilde uygulanmaya başlandı.
08:18Sosyalizm döneminde Sovyetler Birliği istediği için yatırım yapılan verimsiz ve maliyetli endüstrilere yıllardır sağlanan karşılıksız devlet destekleri neredeyse bir gecede kesildi.
08:30Ayrıca malları ve ürünleri yapay olarak ucuz tutan fiyat kontrolü de kaldırıldı.
08:34Tabii ki bu politikaların ilk etkisi acı oldu.
08:38Devlet desteğinin kaldırılması demek çoğunluğu devlet tarafından işletilen sanayi kuruluşlarında artık büyük iş gücünün istihdam edilemeyeceği demekti.
08:48Sosyalizm döneminde devlet politikası olarak ihtiyaç fazlası da olsa, verimsiz de olsa herkesin bir iş sahibi olması devlet tarafından garanti edildiği için birçok kişi istihdam ediliyordu.
09:00Bu sebeple resmi kaynaklara göre işsizlik yüzde sıfırdı.
09:04Değişen politikalarla birçok insanın hızla işini kaybetmeye başladı.
09:08İşsizlik kısa sürede yüzde 15'in üzerine çıktı.
09:11Yine aynı şekilde sosyalizm döneminde temel gıda ürünleri devlet tarafından sübvanse ediliyor ve fiyatları da kontrollü fiyat politikası çerçevesinde devlet tarafından belirleniyordu.
09:23Bu ürünler üzerinde uygulanan sosyalizm politikaları kalktıktan sonra ürünlerin fiyatları çok hızlı bir şekilde artmaya başladı.
09:31Bu baş döndürücü gelişmeler aynı zamanda hiperenflasyonu da tetikledi.
09:36Evleri ısıtmak için kullanılan kömür yüzde 600, elektrik de yüzde 400 zamlandı.
09:42Genel enflasyon oranı ise yüzde 786'ya kadar tırmandı.
09:46Fakat şoklama terapisinin ilk dalgası atlatıldıktan sonra işler yavaş yavaş rayına oturmaya başladı.
09:52Polonya, sosyalizm çöktükten sonra oligark olarak adlandırılan devlete ait işletmeleri haksız bir şekilde özelleştirmelerle ele geçirerek zenginleşmiş kişilerin olmadığı tek eski Doğu Biloğu ülkesidir.
10:06Bunu da çok basit bir şekilde yaptılar.
10:08Herkese eşit şartları sağlayan mülkiyet hakkıyla ticaret yasalarını çıkardılar ve bunlara ek olarak Varşova Borsası'nı yeniden kurup faaliyete geçirdiler.
10:18Aslında serbest piyasa ekonomisine geçen eski sosyalist ülkelerin neredeyse hepsi bu yasaları ve uygulamaları yürürlüğe koydu ama bazılarında işleyişleri adaletli olmadı.
10:29Polonya ise adaleti sağladı.
10:32Tüm bu gelişmeler girişimcilik için elverişli ve teşvik edici bir ortam yarattı.
10:37Reformlar sayesinde ticari işletme sayıları hızlı bir şekilde artış gösterdi.
10:41Sosyalizmin son yıllarında boş raflarla ve kıtlıkla sınanan Polonya halkı için artık talep edilenden daha da fazla mal ve hizmetleri üretme kapasitesine sahip çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletme ortaya çıktı.
10:56Ekonomileri patlama yaşamaya başladı.
10:58Bu patlama demografik olarak ülkenin nüfusuyla da örtüşüyordu.
11:02Çünkü çalışma çağına gelmiş geniş bir nüfusa sahiplerdi.
11:06Sosyalizmin iyi yanlarından biri bu nüfus belli bir düzeyin üstünde eğitim almıştı.
11:10Ekonomik reformları iş yapmayı ve girişimciliği kolaylaştıran yasaları ve mevcut iş gücüyle Polonya ilk şoku atlatmış,
11:19işleri yoluna koyma yolunda mesafe almış, yabancı yatırımcıları da kendisine çekmeye başlamıştı.
11:26Otomotiv şirketlerinden Amerika'nın dev teknoloji şirketlerine kadar birçok şirket operasyonlarının bir kısmını buraya kaydırdı.
11:34Evet akılcı ve başarılı adımlar attılar.
11:37Serbest piyasa ekonomisine uyum sağladılar ama hala ekonomik olarak büyük değer üreten bir ülke konumuna ulaşamamışlardı.
11:44Kamu borçları da giderek artıyordu.
11:46İnsanların gelir seviyesi istenilen seviyeye gelmemişti.
11:50Hala dar gelirli bir ülke konumundaydılar.
11:532004 yılında Avrupa Birliği'ne dahil olduklarında birliğin en fakir ülkeleri arasında yer alıyorlardı.
11:59Birliğe dahil olmanın kötü ve iyi yanlarını yaşadılar.
12:03Kötü yanlarından bir tanesi iş gücünün kaybıydı.
12:06Hem doktor, mühendis gibi nitelikli ve yetişmiş insanlar hem de işçi statüsündeki insanlar
12:12AB üyeliğinin verdiği serbest dolaşım hakkıyla kitleler halinde gelişmiş ülkelere doğru göç etmeye başladı.
12:19En çok da İngiltere'ye göç ettiler.
12:22Bu büyük bir kayıp demekti fakat diğer yandan birlik üyeliği onlara fon yağmasını sağladı.
12:27Avrupa Birliği'ne uyum politikaları adı altında 2007'den 2013 yılına kadar 80 milyar eurodan fazla fon aldılar.
12:36Bu fonlar sayesinde altyapılarını geliştirdiler.
12:39Altyapı projelerini en verimli ve akıllıca yapan ülke olarak gösterildiler.
12:44Fakat Avrupa Birliği üyeliği bu fonlardan daha fazlasıydı.
12:48Sadece insanlar değil, mal ve hizmetler de birlik içinde serbestçe dolaşabiliyordu.
12:53Avrupa Birliği içinde faaliyet gösteren firmalar ve işletmeler iş yerini Polonya'ya kaydırmaya başladı.
13:00Çünkü hem maaşlar daha düşüktü hem de eğitim kalitesinin yüksek olması nedeniyle nitelikli çalışanlar bulmak kolaydı.
13:08Örneğin Polonya üniversiteleri her yıl 37.500 mühendis yetiştiriyor.
13:13Ve bu rakam Avrupa Birliği'nde Almanya'dan sonraki en yüksek rakam.
13:18Diğer yandan Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PISA'ya göre genel eğitim kalitesinde çeşitli alanlarda devamlı ilk 6 ülke arasında yer alıyorlar.
13:28Avrupa Birliği'ne entegrasyonunu tamamladıktan sonra Polonya, Avrupa tarihinin en uzun süreli büyümesini yani 13 yıl kesintisi süren bir büyüme yaşadı.
13:39Gayri safi yurt içi hasılası yaklaşık 10 kat arttı.
13:42İşsizlik oranı %3'e kadar düştü.
13:452008 küresel mali krizde resesyona girmeyen tek Avrupa ülkesi oldular.
13:50Kanada'dan daha düşük bebek ölüm oranına, Amerika Birleşik Devletleri'nden daha yüksek kadın yaşam beklentisine ve İngiltere'den daha düşük şiddet suçu oranına sahip bir ülke konumuna geldiler.
14:02Sosyalizm çöktüğü günden bugüne ise 30 yılda toplamda 10 kattan fazla büyüdüler.
14:08Sadece 30 yıllık serbest piyasa ekonomisi tecrübesi olan Polonya, artılarını ve eksilerini teraziye koyduğumuzda başarılı olmuş bir ülke olarak karşımıza çıkıyor.
14:18Sovyetler Birliği dağıldığında Ukrayna'dan daha fakir bir ülkeydi.
14:23Bugün ise Avrupa'nın en büyük 6. ekonomisi durumundalar.
14:27Polonya sadece ekonomik olarak büyümedi.
14:29Tarihleri boyunca savaşlardan ve işgallerden çok çekmişlerdi.
14:33Bu kaderlerinden kurtulabilmek için ciddi bir savunma bütçesi ayırıp güçlü bir ordu kurdular.
14:39Şu an Avrupa Birliği ülkeleri içindeki en büyük orduya sahipler.
14:43Bir zamanlar NATO'nun karşıtı olan Varşova Paktı'nın kurulmasına ev sahipliği yapmışlardı ama 1999 yılında NATO'ya katıldılar.
14:52Bugün Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye'den sonra NATO'nun en büyük 3. ordusuna sahipler.
14:58NATO'ya katıldıkları yıldan bugüne bu ittifakın savunma harcamalarını sürekli karşılayan ve yıllık gelirine göre en fazla savunma bütçesini ayıran birkaç ülkeden biri oldular.
15:09Özellikle Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden sonra en büyük savunma bütçesine sahip olan ülkeler arasına girdiler.
15:17Ekonomik verilerin gelecekte de aynı oranda artacağını varsayarsak, Polonya'nın 2030 yılında İngiltere'yi geçeceği tahmin ediliyor.
15:25Ancak bu veriler düzenli olarak böyle ilerlemeyecek.
15:29Çünkü orta gelir tuzağı onları bekliyor.
15:32Polonya'daki işletmelerin çoğu yabancılara ait ve bu yatırımlar ülke ekonomisine istihdam sağlayarak katkıda bulundu.
15:39Ancak bu durum Polonya'yı orta gelir tuzağı riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
15:44Ucuz iş gücü sayesinde yatırımları çeken ekonomi büyüdükçe artan maaş talepleri nedeniyle fiyat avantajını kaybediyor.
15:52Bu da yatırımları başka ülkelere yönlendirebiliyor.
15:54Sanayi kuruluşlarının %40'ının yabancılara ait olduğu Polonya'da yerli firmalar henüz küresel düzeyde rekabet edebilecek güçlü şirketler kuramadı.
16:04Orta gelir tuzağından çıkış için yerli yatırımların arttırılması ve firmaların uluslararası alanda güçlenmesi gerekiyor.
Önerilen
16:36
|
Sıradaki
25:03
8:06
14:16
8:15
35:07
12:53
8:02
1:14:02
23:51
16:46
16:12
9:18
28:43