- 2 days ago
Babala: Maselang paksa. Maging disente sa pagkomento.
Tatlong kalalakihan sa Palawan, sabay-sabay na bumagsak at nangisay dahil daw sa hinithit nila umanong… itim na sigarilyo?
Sabaw ng papaitan, paklay, at bull’s eye soup na ang pangunahing pampalasa, pare-parehong mga lamang-loob, saktong-sakto ngayong malamig at maulan. Samantala, tsaa mula sa punong lomalagsik sa Iligan City, sinasabing lunas umano sa myoma, pananakit ng tiyan, at maging cancer?!
Malaking bahagi ng bansa, lumubog sa baha dahil sa matinding ulang dala ng Bagyong Crising, kasama pa ang pinagsanib-puwersa nina Dante at Emong.
Habang ang dalaga mula Quezon City, madalas mapagkamalang sampung taong gulang pa lang kahit… 26-anyos na siya! At binungkal na mga punso sa Pampanga, paanong may nahukay na mga alahas at lumang pera. Totoo bang mula ito sa bantay nitong duwende?!
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Tatlong kalalakihan sa Palawan, sabay-sabay na bumagsak at nangisay dahil daw sa hinithit nila umanong… itim na sigarilyo?
Sabaw ng papaitan, paklay, at bull’s eye soup na ang pangunahing pampalasa, pare-parehong mga lamang-loob, saktong-sakto ngayong malamig at maulan. Samantala, tsaa mula sa punong lomalagsik sa Iligan City, sinasabing lunas umano sa myoma, pananakit ng tiyan, at maging cancer?!
Malaking bahagi ng bansa, lumubog sa baha dahil sa matinding ulang dala ng Bagyong Crising, kasama pa ang pinagsanib-puwersa nina Dante at Emong.
Habang ang dalaga mula Quezon City, madalas mapagkamalang sampung taong gulang pa lang kahit… 26-anyos na siya! At binungkal na mga punso sa Pampanga, paanong may nahukay na mga alahas at lumang pera. Totoo bang mula ito sa bantay nitong duwende?!
“Kapuso Mo, Jessica Soho” (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS
Category
😹
FunTranscript
00:00:00Naminigas, nanginginig, at walang tigil na nangingisay na nadaknan ang tatlong binatang ito.
00:00:30Ang isa sa kanila, kahit hirap ng kontrolin ang pangingisay, pilit pa rin bumabangon.
00:00:40Habang ang isa pa, nawalan naman ang malay at nagsuka.
00:00:44Ay, nagsuka na. Ayun na, bulan na yung isaw.
00:00:48Pataglitin nyo, pataglit, pataglit. Malulunod yan kung saan ba nga niya.
00:00:51Karot yung mataki na yung salaman.
00:00:54Kala nga namin lasing mo.
00:00:55Ayrap dito, baka nakatrags.
00:00:56Ayun na nga.
00:00:57Bakit nagurupo.
00:00:58Nakababahala, bakit bigla-bigla at sabay-sabay silang nangisay.
00:01:05Dali nila kayo ito sa ospital.
00:01:08Baka magsumbi na yan.
00:01:09Tatlong lalaki sa Puerto Princesa City sa Palawan, sabay-sabay na bumagsak at nangisay pa.
00:01:19Ang itinuturong dahilan, itim na sigarilyo. Ano ito?
00:01:25Nangyari ito sa Puerto Princesa City sa Palawan.
00:01:29At ang isa sa mga nasa video, tiga barangay Mandaragat.
00:01:3317 anos, menor de edad.
00:01:35Pero pumayag siya at ang kanyang pamilya na magpa-interview sa kondisyong itatago ang kanyang pagkakakilanlan.
00:01:42Pawagin natin siyang Aaron.
00:01:45Bibili lang daw sana si Aaron ng sigarilyo nung lapitan siya ng isang lalaki.
00:01:50Pakilala po namin niyo pero hindi po namin kaibigan.
00:01:53Sabi niya po, huwag na daw po kami magbibili ng sigarilyo.
00:01:55Kayo bibigyan niya lang daw po kami ng sigarilyo.
00:01:58Pero ang sigarilyong inalok daw sa kanya at sa isa pa niyang kaibigan,
00:02:02hindi raw yung typical na nabibili sa mga tindahan.
00:02:06Ordinary ano lang, sigarilyo.
00:02:07Pero kulay itim po siya sa buong piso po.
00:02:11Dahil unang beses daw ni Aaron na makita ang sigarilyo na yun, naingganyo siya.
00:02:15Gusto lang po namin tikman yun.
00:02:17Yung binigay niya po sa amin, may sindi na po.
00:02:20Yung nag-alok po sa amin siya po yung po nang nag-heats ng sigarilyo.
00:02:23Sabi, ako po, sunod po yung isang kasama ko.
00:02:25Pero ilang sandali lang, matapos nila itong hit-hitin.
00:02:29Yung katawan namin parang nag-aclamps.
00:02:31Bigla po kami bumagsak.
00:02:32Hindi na po makontrol yung sarili.
00:02:33Yung parang yung may pumipigil sa katawan mo.
00:02:36Uy! Uy!
00:02:39Dali nila kayo ito sa hospital.
00:02:41Nakikita ko po maraming tao sa paligid.
00:02:43Yung katawan lang po yung hindi ko makontrol.
00:02:45Napili niya magtayo.
00:02:47Baka magsumbi na yan.
00:02:49Hanggang sa may dumating na ambulansya para sila'y saklulohan.
00:02:55Hindi yan sila na aksidente eh.
00:02:57Mga nakano lang yan.
00:02:59Ah, tambay lang yan dyan.
00:03:00Hindi lang lang nagbagsak.
00:03:02Sabay-sabay pa man din sila.
00:03:03Si Aeron agad isinugod sa ospital.
00:03:06Nung nahimas-masan, agad niyang inalala ang itim na sigarilyo na itinahit-hit daw sa kanila.
00:03:15Ang tanda niya, ang tawag daw sa sigarilyong yun, tuklaw.
00:03:19Dahil tila may paglayraw talaga itong kamandag.
00:03:22Ay, the bell smoke.
00:03:24Sa pagsasaliksik ng aming team na lamang ang hinit-hit di umano ni Aeron,
00:03:29isang klase ng tabako na tumutubo sa bansang Vietnam na ang tawag tuklaw.
00:03:35Ang tuklaw po ay isang halaman.
00:03:37Kaparehas po siya ng ating tabako dito.
00:03:41Pero ibang species po.
00:03:42Nicotiana rustica po ang pangalan.
00:03:45Wala po ito sa Pilipinas.
00:03:46Ang native na distribution po ng Nicotiana rustica ay sa South America.
00:03:52Dito po sa Asia makikita siya, particularly sa Vietnam, sa Bangladesh, saka sa India.
00:03:57Ang tuklaw po ay ginagamit talaga para sa smoking.
00:04:01Kung ikukumpara po natin yun sa ordinaryo na sigarilyo,
00:04:04para siyang nanigarilyo ka ng more than 20 sticks ng sigaret a day.
00:04:10Sa isang gramo lang po yun.
00:04:11Sa ganun ka-concentrated, kapag hininga natin siya, didiretso po yun sa utak.
00:04:16Lolokohin niya yung utak natin para mag-release ng feel-good hormones.
00:04:21So isa po dito yung tinatawag natin na dopamine.
00:04:23Kaya po nakaka-addict ang nicotine.
00:04:26Wala pang batas na nagbabawal ng paggamit ng tuklaw dito sa Pilipinas.
00:04:31Dahil sa taas ng nicotine content nito,
00:04:34ang sobra-sobrang paggamit ng tuklaw,
00:04:37maaaring magdulot ng pagsusuka,
00:04:40pagkahilo,
00:04:42o hindi kaya pagkawala ng malay.
00:04:46One of the possible side effects could be seizures.
00:04:49Pag first-time takers,
00:04:50the toxicity may be more excessive for you
00:04:54compared to somebody who already smoked nicotine.
00:04:56Seizure is the hyper-excitation nga of yung mga neurons natin in the brain.
00:05:00Nagkakaroon din ng changes in yung pag-movement,
00:05:04consciousness,
00:05:05even behavior.
00:05:06When it comes to seizures,
00:05:08of course we have to bring them to the hospital as quick as possible.
00:05:12We can lie them to the side
00:05:14and wait for it to stop.
00:05:16At the same time, calling for help already.
00:05:18A typical seizure would last for less than two minutes.
00:05:21Pero if it's five minutes,
00:05:23we consider it's status epilepticus,
00:05:25which is a very serious form of seizure
00:05:28na kailangan i-aggressively na i-manage na natin.
00:05:32Pero saan nga ba galing ang tuklaw na inalokin na Aaron?
00:05:36Ang lalaking di umano,
00:05:39nag-alok nito kina Aaron,
00:05:41nakausap ng aming team.
00:05:42Itago natin siya sa pangalang Michael.
00:05:45Ayon sa kanya,
00:05:46hindi raw tuklaw,
00:05:48ang kanilang tinit-it,
00:05:49isang parang tabako na nakalagay sa botelya.
00:05:52Himililim po ako ng yun sa tindahan.
00:05:54Nagkataon na rin po yun na dumating rin sila.
00:05:56May dumating na rin isa na may inabot sa amin.
00:05:58Hindi ko rin po alam kung ano yung ano nun,
00:06:00pero sa yung tsura lang po kilala ko.
00:06:02First time lang po may nag-alok sa akin.
00:06:04Hindi po itim na sa garing yung binamit namin.
00:06:06Ginamit po namin yung taglas po
00:06:07na may parang tabako na itim sa loob.
00:06:10Paralanan po sa kung usok na sigarilyo,
00:06:11parang ganun po.
00:06:12Pero po yung lasa niya, mapait.
00:06:15So may paglaad po namin ng mga ilang akbang,
00:06:18bigla po kami nagbagsak
00:06:19kasi may nakita na akong tuldok
00:06:20na nagalapit at nagalaki.
00:06:21Ang pamunuan ng barangay Mandaraga
00:06:24agad nag-imbestiga.
00:06:25Wala po siyang maipakitang picture
00:06:27sa amin during that time.
00:06:29So kami po yung nag-search.
00:06:30Pinakita namin sa kanya yung picture na ito
00:06:33at kinumpirma niya
00:06:34na ito yung kanilang ginamit.
00:06:36Ang ipinakita nila,
00:06:37yung tinatawag nilang vial.
00:06:39Mala cylindrical test tube ito
00:06:42na sa loob may damo.
00:06:43Depende po ito sa magiging content.
00:06:45Maring po itong mas malaki ang adverse effect.
00:06:48Kung hindi po tayo sanay
00:06:49sa gumamit ang mataas na nikuting content,
00:06:51ito po ay very disturbing.
00:06:54Samantala, habang ginagawa ang ulat na ito,
00:06:57ayaw pang magbigay ng opisyal na pahayag
00:06:59ang mga otoridad kung tuklaw
00:07:01o vial ba ang sanhi
00:07:03ng pangingisay ng mga binata.
00:07:05Lalo't wala silang na-recover
00:07:07na ebidensya.
00:07:08Uy!
00:07:10Uy!
00:07:10Hindi pa po natin tukoy yung laman.
00:07:12Meron na po tayong mga leads.
00:07:14Hindi lang po natin
00:07:15may debulge yung ibang information.
00:07:17At after po na makompleto natin
00:07:19yung ating investigation,
00:07:20ay papaalam po natin
00:07:21sa ating mga kababayan.
00:07:22Kung ano po talaga
00:07:23yung nilalaman itong vial
00:07:24at itong sigarilyo.
00:07:26Yung dalawang minor yun
00:07:27ay nanindigan
00:07:28na ito ay kulay itim
00:07:29na sigarilyo.
00:07:30Ang isa naman
00:07:31ay umamin siya
00:07:32yung item na yun talaga
00:07:34ang ginamit nila.
00:07:35Ang tatlo
00:07:35isinailalim sa drug test.
00:07:38O napagalaman po namin
00:07:39na
00:07:39dalawa ang negatibo
00:07:43at isa yung positibo.
00:07:45Magkakandak po kami
00:07:46ng mga intelligence
00:07:47sa operation.
00:07:48I-identify po namin
00:07:50kung sino po ang
00:07:51nagpapadala,
00:07:52nagpapakalat nito
00:07:53mga bagay na ito.
00:07:55Hihingi rin po kami
00:07:55ng tulong
00:07:56sa iba't ibang
00:07:57government agencies
00:07:58upang maiwasan na po
00:08:00ma-eradicate na
00:08:01yung pagpasok
00:08:01at pagkalat
00:08:02ng mga ganitong
00:08:03bagay dito
00:08:03sa lungsod
00:08:04ng Puerto Princesa.
00:08:05Bukod pa sa pag-alok
00:08:07di umano
00:08:07ng Suklao
00:08:08na pag-alaman
00:08:09ng aming team
00:08:09na may iba pang
00:08:11reklamo
00:08:11laban kay Michael.
00:08:12Una,
00:08:13nariyang pinagbantaan
00:08:14dimano niya
00:08:15ang uploader
00:08:16ng nag-viral nilang video.
00:08:20May nagtitreat sa akin.
00:08:21May nagchat sa akin
00:08:22na isa sa mga
00:08:24nangisay
00:08:24na pinapabura
00:08:26yung video.
00:08:27Ang nakipag-usap ko
00:08:27na huwag idamay
00:08:28yung pamilya ko.
00:08:29Nag-blatter na agad ako.
00:08:31Wala pong binabanta doon.
00:08:32Sinabi ko po sa akin
00:08:33ano,
00:08:33padelete na lang po
00:08:34ng video.
00:08:35Marami po yung chat na yun.
00:08:36Anong pinagsabi niya sa akin?
00:08:37Nag-take do po
00:08:38ng Marijuana,
00:08:39ganun sabi niya.
00:08:39Iniira po siya.
00:08:40At sa video
00:08:42na kuha sa kanila,
00:08:43makikita si Michael
00:08:44may gamit na motor
00:08:46na di o mano
00:08:47nakaw.
00:08:50Nakilala kasi ito
00:08:51ng mismong may-ari
00:08:52nang nakapanood
00:08:53sa video.
00:08:54Nakonfirm po natin
00:08:55na nakaw po
00:08:56yung motorcycle.
00:08:57Siya po ang suspect.
00:08:58Ako din po
00:08:59dun sa ating mga witnesses.
00:09:01So,
00:09:01siya po ang papailan
00:09:02natin ng kaso.
00:09:03Di rin po alam
00:09:04na nakaw po yan.
00:09:05Gingbiligo po siya
00:09:06sa online lang rin.
00:09:07Gingbiligo po
00:09:07ng 8-Dust.
00:09:08Nagtaka rin ako
00:09:09ba't bininta niya
00:09:09ng ganong kamura?
00:09:11Sa ngayon po
00:09:11is nakuhanan na po
00:09:13natin
00:09:13ng statements
00:09:15yung mga witnesses
00:09:16and
00:09:16for filing na po
00:09:18yung
00:09:19paso natin
00:09:20ng motor napping.
00:09:24Tana po,
00:09:24hindi na maano
00:09:25ng ibang bata.
00:09:26Hindi na nila
00:09:26take man yung sigar
00:09:27yung ganun.
00:09:28Huwag tayo basta
00:09:28take ng take
00:09:29ng kung ano-ano.
00:09:30Huwag basta-basta
00:09:31sumama
00:09:32sa mga kaibigan
00:09:33na hindi sila sigurado.
00:09:35Usok
00:09:37na inakala nilang
00:09:39laro.
00:09:40Apoy pala
00:09:41ng kapahamakan.
00:09:43Dali nila kayo
00:09:43sa hospital.
00:09:44Kaya bago
00:09:46magpadala
00:09:47sa tukso,
00:09:48maging babala
00:09:48sana ito.
00:09:50Uy!
00:09:51Uy!
00:09:52Sa maling uso
00:09:54at maling
00:09:55mga kasama
00:09:55ang isang
00:09:57hit-hit lang.
00:09:58Ay!
00:09:59Nagsoka na.
00:10:00Pwedeng
00:10:00maging
00:10:01huling
00:10:02hininga.
00:10:03Magsumbi na yan.
00:10:08Dati,
00:10:09ini-snab-snab
00:10:11mga lamang
00:10:12loob
00:10:12na ngayon
00:10:13namang-chan na rin.
00:10:16Pampalasa
00:10:16sa mga
00:10:17paborito
00:10:18nating sabaw
00:10:19lalo na
00:10:20ngayong
00:10:21tag-ulan.
00:10:22Sol!
00:10:24Matatakam ka ba
00:10:25kung ito
00:10:26ang maka-eye
00:10:27to eye mo
00:10:28sa mesa?
00:10:29Ang main
00:10:30ingredient
00:10:31kasi
00:10:32ng sabaw
00:10:32na ito
00:10:33tila ba
00:10:34tinititigan
00:10:35ka
00:10:36mata
00:10:37ng baka.
00:10:40Marami
00:10:41man
00:10:41ang napapapikit
00:10:43sa putahing
00:10:43ito.
00:10:44Ito pa rin
00:10:44ang sinasadya
00:10:45ng mga
00:10:46suki
00:10:46ni Roming
00:10:47sa kanyang
00:10:48kainan
00:10:49sa Davao City.
00:10:52Bull's Eye
00:10:52daw kasi
00:10:53talaga
00:10:53sa sarap
00:10:54ang kanyang
00:10:55Bull's Eye
00:10:56Soup.
00:10:57Pasentado
00:10:58talaga
00:10:58dahil
00:10:58nakasulot
00:10:59mga
00:11:00dinabalikan
00:11:01siya.
00:11:07Madaling
00:11:07araw
00:11:08pa lang
00:11:08sinusuyod
00:11:09na ng
00:11:10misis
00:11:10ni Roming
00:11:10na si
00:11:11Flo
00:11:11ang
00:11:11palengke
00:11:12para
00:11:13i-eye
00:11:14ang
00:11:15pinakabagong
00:11:16bagsak
00:11:17na mga
00:11:18mata
00:11:18at
00:11:19laman
00:11:19loob
00:11:19ng
00:11:20baka.
00:11:22Ang
00:11:23mga
00:11:23pinamili
00:11:24ni Flo
00:11:24nilinis
00:11:27ni Roming
00:11:27i-brush
00:11:29natin
00:11:29ang
00:11:29steel wall
00:11:30para mas
00:11:31matanggal
00:11:31ang mga
00:11:32dumi.
00:11:33At
00:11:33saka
00:11:33pinakuluan
00:11:34sa loob
00:11:35ng
00:11:35tatlong
00:11:36oras.
00:11:40Kailangan
00:11:41tanggalin
00:11:41natin
00:11:42itong
00:11:42bula
00:11:42kasi
00:11:43medyo
00:11:43madumi
00:11:44ito.
00:11:47At
00:11:48dahil
00:11:48malasa
00:11:49na raw
00:11:49talaga
00:11:49ang mata
00:11:50ng
00:11:50baka,
00:11:51wala
00:11:51na raw
00:11:52masyadong
00:11:52isasahog
00:11:53dito.
00:11:53Lalagyan
00:11:54lang
00:11:55ng
00:11:55kaunting
00:11:55asin
00:11:56at
00:11:56bechin.
00:12:00Maya-maya
00:12:01lang,
00:12:02ready to
00:12:02serve na
00:12:03ang
00:12:03mainit-init
00:12:04pang
00:12:04bull's eye
00:12:05soup.
00:12:06100 pesos
00:12:07kada
00:12:08serving.
00:12:12Nakakawalan
00:12:12ng pagod
00:12:13pa.
00:12:13Makain
00:12:14yung
00:12:14dito.
00:12:14Mata
00:12:14ba?
00:12:15Mata
00:12:15yan?
00:12:15Mata?
00:12:15Mata.
00:12:17Mayaban
00:12:18sa sili.
00:12:20Sa isang
00:12:21magdamag,
00:12:22nakakaubos
00:12:23si Roming
00:12:24ng 50
00:12:25hanggang
00:12:25100 kilos
00:12:26na mata
00:12:27ng baka.
00:12:28Yung sa
00:12:29City Hall,
00:12:30pulis,
00:12:31dito yan sila,
00:12:31nagkakain sila.
00:12:33Nang dahil
00:12:33sa kanyang
00:12:34bull's eye
00:12:35soup,
00:12:35ang dating
00:12:36special guard
00:12:37na si Roming
00:12:38napagtapos
00:12:39ang kanyang
00:12:39tatlong
00:12:40anak.
00:12:40Sa
00:12:40pang
00:12:4115
00:12:41mga
00:12:41po,
00:12:42natag
00:12:42si
00:12:43ka,
00:12:43natasunig
00:12:44na
00:12:44sana namin.
00:12:46Noon,
00:12:46first floor
00:12:47lang kami,
00:12:47hanggang
00:12:48kumikita na
00:12:49talaga kami,
00:12:50marami-rami
00:12:50na yung
00:12:50mga
00:12:51customer namin.
00:12:51Naglagay na kami
00:12:52ng third
00:12:53floor.
00:12:56Ang
00:12:57essential
00:12:57element
00:12:58ng pagkaing
00:12:59Ilocano,
00:12:59kailangan may
00:13:00bitterness,
00:13:01may pait.
00:13:02Kaya nga,
00:13:03pinapaitan.
00:13:04Ang
00:13:05nagpapainit
00:13:06naman sa
00:13:07tagpulan
00:13:07naming
00:13:08mga
00:13:08taga-norte,
00:13:09ang
00:13:09paborito
00:13:10naming
00:13:10sabaw,
00:13:11na madalas
00:13:12naming
00:13:12ginagawang
00:13:13agahan,
00:13:14ang
00:13:15papaitan.
00:13:17Ang
00:13:17madalas
00:13:18na ipinansasahog
00:13:19sa
00:13:19papaitan,
00:13:20laman
00:13:20loob
00:13:21ng
00:13:21kambing,
00:13:22o kaya
00:13:23baka.
00:13:24Pero dito
00:13:25sa
00:13:25kapatan
00:13:26Tuguegaraw,
00:13:28ang
00:13:28nagpapa-espesyal
00:13:30sa kanilang
00:13:30papaitan,
00:13:31lamang
00:13:32loob
00:13:33ng
00:13:33kalabaw,
00:13:34na kung
00:13:35tawagin
00:13:35nila,
00:13:36minudensya,
00:13:37specialty
00:13:38ni Orlando.
00:13:41Sa
00:13:41paghahanda
00:13:42nito,
00:13:42dapat
00:13:43malinis
00:13:43daw
00:13:44mabuti
00:13:44ang
00:13:44minudensya.
00:13:48Sunod
00:13:48itong
00:13:48pinakuluan
00:13:49sa kanilang
00:13:49pugon
00:13:50sa loob
00:13:51ng 15
00:13:51minuto.
00:13:55Pagkatapos
00:13:56nito,
00:13:57tanggalin
00:13:57at
00:13:57naiwain
00:13:58na.
00:14:01Pagmalambot
00:14:05na yung
00:14:05ganito,
00:14:06may iwanan.
00:14:10Pagmalambot
00:14:10na lahat
00:14:11yung
00:14:11nailagan
00:14:11na papaitan,
00:14:12yung sauce,
00:14:13yun ano
00:14:14i-mix ko na.
00:14:14Magyan ko
00:14:15lang asin
00:14:15sa
00:14:16dalawa.
00:14:18Ang
00:14:19sikreto
00:14:19raw,
00:14:20para mas
00:14:20maging
00:14:20malinam
00:14:21namang
00:14:21sabaw
00:14:22nito,
00:14:22hinahaluan
00:14:23niya
00:14:23ito
00:14:23ng
00:14:24puro
00:14:24o
00:14:25abdo
00:14:25na
00:14:25galing
00:14:26sa
00:14:26tarapilya
00:14:27o
00:14:28bituka
00:14:28ng
00:14:29kalabaw.
00:14:30Yung
00:14:30sauce,
00:14:30yun
00:14:30nga
00:14:31yung
00:14:31pait
00:14:31ng
00:14:31kalabaw.
00:14:37Wala niyo,
00:14:37ikaw,
00:14:38zero.
00:14:42Tama lang
00:14:43sa pait,
00:14:44mapaparami
00:14:44ka talaga
00:14:45sa kanin.
00:14:47Every Sunday
00:14:48po kami
00:14:48bumabalik
00:14:48po dito,
00:14:49ma'am.
00:14:50Kaya
00:14:50masarap
00:14:51din po
00:14:51kasi
00:14:51press
00:14:51din po
00:14:52yung
00:14:52duto.
00:14:54Naging
00:14:54hamon
00:14:55daw
00:14:55ang
00:14:55pagnenegosyo
00:14:56para
00:14:57kay
00:14:57Orlando.
00:14:58Hindi
00:14:58naging
00:14:58madali.
00:14:59Life
00:14:59stroke
00:15:00yung
00:15:00missus
00:15:00ko
00:15:01pagkatapos
00:15:01ako
00:15:02naman
00:15:02ang
00:15:02tumulod.
00:15:03Ang
00:15:03pangalawang
00:15:04kong
00:15:04anak,
00:15:04na
00:15:05stroke
00:15:05din
00:15:05na
00:15:05matay.
00:15:06Kaya
00:15:06kahit
00:15:06matanda
00:15:07na
00:15:07ako,
00:15:07di
00:15:07itong
00:15:09nagluluto
00:15:10ng
00:15:10ganito.
00:15:11Parang
00:15:11may
00:15:11may
00:15:11din
00:15:12nang
00:15:12makailangan
00:15:13namin.
00:15:13Ito
00:15:14nagpah
00:15:14nagpah
00:15:14salamat
00:15:14ako
00:15:15dito
00:15:15sa
00:15:15tarabaho
00:15:16namin.
00:15:17Yung
00:15:17mga
00:15:17anak
00:15:17ko
00:15:17nag-aaral
00:15:18ng
00:15:18tawa
00:15:18ng
00:15:19Diyos
00:15:19at
00:15:19katapos
00:15:20din
00:15:20sila.
00:15:23Tuwing
00:15:24tanghalian
00:15:25ang
00:15:25pila
00:15:26sa
00:15:26kainang
00:15:27ito
00:15:27sa
00:15:27Dumaguete
00:15:28firming
00:15:28Blockbuster.
00:15:30Blockbuster
00:15:31kasi
00:15:31ang tinda
00:15:32nila
00:15:32ritong
00:15:32sabaw
00:15:33na
00:15:33gawa
00:15:34naman
00:15:34sa
00:15:34laman
00:15:35loob
00:15:35ng
00:15:35baka.
00:15:36Ang
00:15:36tawag
00:15:37dito
00:15:37paklay.
00:15:38Papay
00:15:39daw
00:15:40ang
00:15:40mga
00:15:40nagmamadali.
00:15:42Bago
00:15:42kasi
00:15:42tumatikman,
00:15:45lulutuin
00:15:46muna
00:15:46ito
00:15:46ni
00:15:46Eking
00:15:47sa
00:15:47loob
00:15:47ng
00:15:48isang
00:15:48oras.
00:15:49Pero
00:15:49ang
00:15:50kanyang
00:15:50mga
00:15:50suki
00:15:51willing
00:15:52to
00:15:52wait.
00:15:57Si
00:15:58Eking
00:15:58kasi
00:15:59tila
00:15:59may
00:15:59pa-live
00:16:00cooking
00:16:00show
00:16:01habang
00:16:02nagluluto.
00:16:08Mula
00:16:11kasi
00:16:11sa
00:16:11pag-isa
00:16:12ng
00:16:12bawang
00:16:13sibuyas
00:16:15Black
00:16:21pepper
00:16:21Paglagay
00:16:31ng
00:16:31hiniwang
00:16:32laman
00:16:32loob
00:16:32ng
00:16:32baka
00:16:33at
00:16:36paghalo
00:16:37ng
00:16:37black
00:16:38beans
00:16:38tinimplahan
00:16:44ng
00:16:45mga
00:16:45pampalasa
00:16:46asin
00:16:46asin
00:16:49si
00:16:55Eking
00:16:55todo
00:16:56bigay
00:16:56pampalasa
00:16:59pampalasa
00:16:59pampalasa
00:17:00pampalasa
00:17:01pampalasa
00:17:01pampalasa
00:17:02pampalasa
00:17:02pampalasa
00:17:03pampalasa
00:17:03pampalasa
00:17:04Pampalasa
00:17:07pampalasa
00:17:07pampalasa
00:17:08Tolong
00:17:08Baglay
00:17:09Almost
00:17:1030 minutes
00:17:11bago po ako
00:17:12nakakuha
00:17:12ng order
00:17:13Worth
00:17:148
00:17:18naman yung
00:17:18paghintay
00:17:19kasi
00:17:19masalap
00:17:19yung
00:17:20pagkain
00:17:20120
00:17:22pesos
00:17:23kada serving.
00:17:29Meron diyang alat, tamis at maanghang
00:17:32dahil sa pepper po ma'am.
00:17:34May pinya, yun ang nagdala ng tamis.
00:17:37Ito ay nagtataglay ng kolesterol.
00:17:40Mataas din sila sa tinatawag nating purine.
00:17:43Kailangan lang moderation.
00:17:44Yun lang ang ating dapat ang daan.
00:17:47Ang mga putahin nating mga Pinoy,
00:17:50nalalasap ang sarap.
00:17:53Hindi lang sa laman,
00:17:54kundi hanggang sa mga lamang loob.
00:18:03Meron daw kahoy na di umano
00:18:06nakapagpapagaling ng myoma.
00:18:09Sakit sa tiyan, mga bukol-bukol,
00:18:11at kahit pa.
00:18:13Cancer?
00:18:14Anong klaseng punong kahoy ba ito?
00:18:17Umabong sa kaisipan ng mga tigaman tikaw
00:18:20ni Samis Oriental.
00:18:23Ang kwento tungkol sa isang tunong kahoy sa kanilang bayan
00:18:27na ang mga may karamdaman
00:18:29dito pumakapit.
00:18:32Kaya raw kasi di umano nitong gamutin
00:18:38ang kahit na anong sakit
00:18:40mula sa simpleng sakit sa balak.
00:18:42Kahit yung mga katik-katik sa katawan,
00:18:44makuha ng lumanagsik.
00:18:46Hanggang sa malulubhang karamdaman,
00:18:48gaya ng stroke,
00:18:50sakit sa puso,
00:18:51pati na raw cancer.
00:18:52100% wala po talaga akong ibang iniinom na
00:18:55magpapagaling sa aking bukol sa suso at spinal cord.
00:18:58May ilang nagpapatutuo na
00:19:00mabagsik daw talaga ang visa ng puno
00:19:03ng kung pawagin.
00:19:06Lumalagsik.
00:19:06Ang mga puno ng lumalagsik
00:19:13o cinnamon tree sa Ingles
00:19:15sagana rito sa Misamis.
00:19:18Pahaba at makintab ang mga dahon nito.
00:19:25Pero ang nakagagaling daw na bahagi nito,
00:19:28ang bark o balak.
00:19:31Si Risa,
00:19:33kinukuleta at inilalaga ito
00:19:35para maibsan daw
00:19:37ang sakit sa kanyang likod.
00:19:39May nararamdaman po talaga ako
00:19:40pero dinadala ko lang po siya
00:19:42kasi nga akala ko pasma lang.
00:19:44Pero nung ipinakonsulta niya ito sa doktor,
00:19:46nalaman niyang hindi lang pala ito
00:19:48simpleng sakit,
00:19:50kundi cancer na pala.
00:19:52Active cancerous po siya
00:19:53dahil po daw sa mga dot-dot na pula
00:19:55tapos wala sa pisto daw yung spinal cord.
00:19:57Si Risa,
00:19:58niresetahan ng gamot.
00:20:00Maintenance ko daw po yung gamot.
00:20:01Tapos babalik po ako after six months.
00:20:04Natakot po ako kibali,
00:20:05hindi na ako bumabalik.
00:20:06Pero kalaunan,
00:20:08ang kanyang sakit lumala.
00:20:10Para po talaga akong ma-stroke.
00:20:11Hindi po ako makagalaw.
00:20:12Pati yung kamay ko,
00:20:13hindi po talaga mabubuksan.
00:20:15Tapos hindi ka makapagsalita ng maayos
00:20:16kasi nasa gilid na po yung bibig mo.
00:20:18Sa pag-asang gumaling,
00:20:20kung ano-anong halamang gamot na raw
00:20:22ang kanyang sinubukan.
00:20:23Naka-order po ako ng alingatong,
00:20:26yung mga paragis,
00:20:28ganun po,
00:20:28yung bela-bela,
00:20:29na-try ko na din po,
00:20:30yung bituo, na-try ko na din po.
00:20:32Parang ganun lang din nangyari.
00:20:33Lumala din po karamdaman ko.
00:20:35Hanggang sa lumaki na talaga yung chan ko
00:20:36at hindi na po talaga ako halos makatayo.
00:20:38At tila hulog daw ng langit
00:20:40na may kaibigan siyang nagrekomenda
00:20:43na subukan niya
00:20:45ang tinakuloang balat ng lumanagsik.
00:20:48Ang mga nakolektang tree bark
00:20:50pinutol-putol ni Risa.
00:21:02At saka niya pinakuluan
00:21:03sa loob ng 15 minuto.
00:21:05Ito ang ginagawa niya
00:21:09hindi po siya mapakla,
00:21:11hindi po siya mapait.
00:21:11Kaya lang,
00:21:12amoy mental po.
00:21:13Bali po sa una,
00:21:14nagsusuka po ako.
00:21:15Mga isang linggo po yun,
00:21:16napanay po ako dora
00:21:17ng maasim.
00:21:18Pagka susunod na naman,
00:21:19nag-LBM po ako.
00:21:21Tapos nilagnat po ako.
00:21:22Tapos yun po,
00:21:23yung last po na lumaba sa akin
00:21:24is nagkatikati po yung buong katawan
00:21:26ko mula sa ulo po
00:21:27hanggang sa aking paa.
00:21:29Napuno po ako ng katikati.
00:21:30Most likely,
00:21:31ang kanyang side effect
00:21:32is more of suchan, no?
00:21:33Maaaring magkaroon ng GI upset.
00:21:35Maaaring din na
00:21:36ikalala ng ating sakit.
00:21:38Makalipas ang tatlong buwan
00:21:39na pag-inom ng lumalagsik,
00:21:42may sakpong anong himalaraw
00:21:43na bumuti ang kanyang lagay.
00:21:46Nag-bleeding din po ako
00:21:46ng half-baldy po,
00:21:47na dugo.
00:21:48Yung spinal cord ko,
00:21:49nagtaka po ako,
00:21:50ba't po ako nakatayo
00:21:51ng maayos?
00:21:52Milagro po talaga po.
00:21:53Pinagaling lang po ako sa kahoy.
00:21:54Hindi naman po siya nag-oopera.
00:21:56Pero ba't po natutunaw po yung bukol?
00:21:58Para sa akin is power po
00:21:59origad po ang nilagay po doon
00:22:00sa halaman na yun.
00:22:01Maybe at the time
00:22:02that they were taking it,
00:22:04merong nagka-effect
00:22:05yung gamot.
00:22:07Pero nagkasabay lang, no?
00:22:08Nung ininom yung tea,
00:22:10yun yung time na talagang
00:22:11nag-work na rin yung gamot.
00:22:13Kaya akala nila na
00:22:14yung tea talaga
00:22:16ang nagpagaling sa kanila.
00:22:17There's still a
00:22:18not-conclusive na study
00:22:20na makapagpatunay
00:22:21na ang pag-inom ng herbal tea
00:22:23ay nakakatulong
00:22:24sa pag-hingling ng buto, no?
00:22:25May mga studies naman
00:22:27na ang mismong pag-take
00:22:29ng sinasabing herbal tea na yan
00:22:30ay pag-decrease na pananakit,
00:22:33anti-cancer effect.
00:22:34Ngunit ito ay
00:22:35kailangan pa ng mga further studies.
00:22:37Samantala,
00:22:38para raw makatulong
00:22:39sa mga katulad niya,
00:22:40si Risa,
00:22:41nagbebenta ngayon
00:22:42ng tsaa
00:22:43na gawa sa lumalagsik.
00:22:45Good for two months
00:22:46to three months po
00:22:46ang paggamit ng
00:22:47seven bundles po,
00:22:48yung 750.
00:22:49Ang nagsusuklay sa kanya nito,
00:22:52si Diego.
00:22:55Ang hatag na kong ginsa siya, sir,
00:22:57300 ang per kilo.
00:22:59Siya na ang bahala
00:22:59mag-repack.
00:23:00Kay pag hatag na kong saya,
00:23:02volume na nang handos na kong saya,
00:23:03volume.
00:23:03Si Diego,
00:23:05noon pa man,
00:23:05umiinom na rin daw
00:23:07ng tinakuloang balat
00:23:08ng lumalagsik.
00:23:09Para sa kanyang
00:23:10natamong mga fracture
00:23:11sa katawan.
00:23:12Somehow it's a matter of
00:23:37psychosomatic effect
00:23:38ng herbal tea.
00:23:39Feeling of calmness
00:23:40and well-being.
00:23:41Ang usual na
00:23:43intervention na ginagawa
00:23:45sa mga hip fracture
00:23:46ay opera.
00:23:47Isa naman
00:23:48sa mga suki
00:23:49ng lumalagsiktsaan
00:23:50ni Risa
00:23:51ang mag-asawang
00:23:52Zara at Richard.
00:23:53Si Richard,
00:23:54dating pintor sa Marawi.
00:23:56Kalaunan,
00:23:57siya'y na-stroke.
00:23:58Natumba siya
00:23:59nalala min sa
00:24:00may papak na hospital
00:24:01sa Marawi.
00:24:02Tapos,
00:24:03mga two weeks kami doon,
00:24:04parang
00:24:05hindi pa rin siya
00:24:06magaling.
00:24:07Dahil sa nangyari,
00:24:09naapekto ka ng
00:24:09pagkilos
00:24:10at pananalita
00:24:11ni Richard.
00:24:12Sinubukan naman daw
00:24:13ni Zara
00:24:14na ipagamot
00:24:15ang kanyang asawa
00:24:15pero hindi nila
00:24:16kaya ang gastos.
00:24:18Yung mga gamot
00:24:19na ibigay sa kanya,
00:24:20iniresita sa kanya,
00:24:21mahal.
00:24:22Almost
00:24:2230,000.
00:24:23Kaya,
00:24:24naisip ko na
00:24:24ilabas na lang siya.
00:24:26Matapos
00:24:27ang tuloy-tuloy
00:24:28na pag-inom nito.
00:24:28Na-obserbahan ko
00:24:30na parang
00:24:30mabilis
00:24:31ang pagaling niya
00:24:32kaya yun na
00:24:32pinagpaktuloy ko
00:24:33hanggang ngayon.
00:24:35Nakalagad na ako ngayon.
00:24:38Nahirapan
00:24:38parang
00:24:39mag-slap
00:24:40ito.
00:24:40Pag-sambinsa lang.
00:24:41Maaring ito ay
00:24:42placebo effect
00:24:43sapagkat
00:24:44sa ngayon
00:24:45wala pa namang
00:24:46matibay na
00:24:47emidensya
00:24:47na nakakapagpabuti
00:24:49ang herbal tea
00:24:50alone
00:24:50kumpara sa mga
00:24:51conventional treatment.
00:24:53Pero ano nga bang
00:24:54meron
00:24:55sa lumalagsik
00:24:56at marami
00:24:57ang nagsasabing
00:24:57uminam
00:24:58ang kanilang pakiramdam
00:24:59matapos uminom
00:25:01ng tsaa
00:25:02mula rito?
00:25:03Yung healing properties
00:25:04ng cinnamon
00:25:05is basically
00:25:06nanggaling po yan
00:25:06sa mga traditional
00:25:07or folkloric
00:25:08na medicinal practices.
00:25:10Ito ay may mga
00:25:10properties ng
00:25:11antioxidant.
00:25:12Meron din siyang property
00:25:13na antibacterial,
00:25:14antifunggal.
00:25:15Oso nakakatulong din po
00:25:16ito sa pagpababa
00:25:17ng sugar level.
00:25:19Paalala naman po
00:25:20ng mga eksperto.
00:25:22Kahit na mapatunayan
00:25:23ang visa
00:25:24ng isang halamang gamot
00:25:25para sa mga
00:25:26meron daw
00:25:27malulubang karamdaman,
00:25:29mas mainam pa rin
00:25:30kumonsulta sa doktor.
00:25:32Hinding-hindi rin daw
00:25:33nila inirekomenda
00:25:34ang pag-inom
00:25:35ng kung anong
00:25:36halamang gamot
00:25:37kung walang
00:25:38rekomendasyon
00:25:39ang doktor
00:25:40o yung tinatawag na
00:25:41self-medication.
00:25:43Kung hindi talaga
00:25:44fully tested,
00:25:45hindi natin alam
00:25:46nakakasira ba ito
00:25:47ng kidney natin?
00:25:48Makakasira ba ito
00:25:49ng atay?
00:25:50Madalas bang
00:25:51nagkaka-allergy
00:25:52dito?
00:25:53Kaya nga
00:25:53kailangan
00:25:54pag-aralan
00:25:55kasi hindi nga
00:25:55natin alam
00:25:56kung anong
00:25:57pwedeng
00:25:57adverse effect
00:25:58nito.
00:25:58Mahabang panahon,
00:26:00bago natin
00:26:01siyang
00:26:01ma-apply man lang
00:26:03sa FDA
00:26:04para mag-register
00:26:05siya
00:26:06na maging
00:26:07gamot.
00:26:07I really
00:26:08advocate
00:26:09using herbal
00:26:10medicines
00:26:10but this
00:26:11should be
00:26:12evidence-based.
00:26:13Marami naman po
00:26:14magsasabi sa akin
00:26:15na scam po yun.
00:26:16Ang pinupokus ko
00:26:17walang pong
00:26:17ini-entertain
00:26:18yung gusto pong
00:26:19gumaling sa sakit
00:26:20nila sa katawan.
00:26:20Willing naman po ako
00:26:21makipagtulungan
00:26:22na magiging legal po siya.
00:26:24Ako,
00:26:24daghano na akong
00:26:25nga tabangan
00:26:25sa daan
00:26:26ni nga herbal
00:26:27na naglubog
00:26:27pero at least
00:26:28nga nga
00:26:29karikabir
00:26:30pagigit sila.
00:26:30Hindi siya nakakagulat
00:26:31dahil sa mahal
00:26:33ng gastusin
00:26:33kapag kailangan
00:26:34mong magpakonsulta.
00:26:36Hindi pa doon
00:26:36kasama yung
00:26:37usapin
00:26:37ng mismong
00:26:38pagbili ng gamot.
00:26:39Napaka-inaccessible
00:26:41ng mga barangay
00:26:41health centers
00:26:42lalo na sa mga
00:26:43kanayunan.
00:26:44Kailangan po natin
00:26:45igiit na
00:26:45yung mandato
00:26:47dapat
00:26:47ng gobyerno
00:26:48lalo na
00:26:49na tinutugon na nila
00:26:50yung
00:26:50pagiging
00:26:51mas abot kaya
00:26:52dapat ng mga
00:26:53serbisyong
00:26:54medikal.
00:26:55Hindi natin
00:26:56masisisi
00:26:57kung marami
00:26:58sa ating mga
00:26:59kababayan
00:26:59kapag nagsanga-sanga
00:27:01na ang problema
00:27:02sa kalusugan
00:27:03at wala
00:27:04ng mataktuhan
00:27:05pumakapit
00:27:07sa biyaya
00:27:07ng kalitasan.
00:27:09Pero paalala lang po
00:27:10ang gamot
00:27:11na walang gabay
00:27:13pwedeng maging
00:27:14bagsit
00:27:14kesa-bisa.
00:27:16Kaya
00:27:16kung may sakit
00:27:17kumonsulta pa rin
00:27:19sa mga eksperto
00:27:20para ang
00:27:21paggaling
00:27:22mas magiging
00:27:23sigurado.
00:27:33Napakaluma
00:27:34na pong
00:27:34paksa.
00:27:35Baha
00:27:36na naman.
00:27:38Talaga bang
00:27:38wala ng
00:27:39solusyon
00:27:40ang problema?
00:27:42Ang
00:27:42bilyones
00:27:43na ginagastos
00:27:44para sa
00:27:45flood control
00:27:46projects?
00:27:47Bakit
00:27:48tila
00:27:48hindi
00:27:49naman
00:27:50umuubra?
00:27:57Umuugong
00:27:58na hangin
00:27:59at mabigat
00:28:00na buhos
00:28:01ng ulan
00:28:01ang hindi
00:28:02nagpatulog
00:28:03sa mga
00:28:03tiganorte
00:28:04nung
00:28:05nung
00:28:05naglandfall
00:28:06ang bagyong
00:28:06emong
00:28:07maghahating
00:28:07gabi
00:28:08ng
00:28:08biyernis.
00:28:15Kinaumagahan
00:28:16ito
00:28:18ang
00:28:19tumamban.
00:28:21Niragasak
00:28:21ni emong
00:28:22ang maraming
00:28:23bahay
00:28:23sa
00:28:23Pangasinan
00:28:24kung saan
00:28:25una itong
00:28:25naglandfall.
00:28:26Isinunod
00:28:29nito
00:28:30ang
00:28:30La Union.
00:28:32Bagsak
00:28:33ang mga
00:28:33poste
00:28:33ng
00:28:34kuryente.
00:28:36Nagtumbahan
00:28:37ang malalaking
00:28:38mga
00:28:38puno.
00:28:42Ngayon lang
00:28:42nakaranas
00:28:43ang
00:28:43probinsya
00:28:44signal
00:28:45number
00:28:45four.
00:28:53Biyernes
00:28:54ng hapon
00:28:54umuwi
00:28:55ako
00:28:55ng
00:28:56La Union.
00:28:59Una
00:29:00kong
00:29:00pinuntahan
00:29:01ang
00:29:01baknotan
00:29:02kung saan
00:29:02tinatayang
00:29:03pangalawang
00:29:04beses
00:29:05na
00:29:05naglandfall
00:29:06ang
00:29:06bagyo.
00:29:06Narito
00:29:07po ako
00:29:07sa aming
00:29:08probinsya
00:29:08ng
00:29:08La Union
00:29:09kung saan
00:29:10pangalawang
00:29:10beses
00:29:11na
00:29:11naglandfall
00:29:12ang
00:29:12bagyong
00:29:13Emo.
00:29:14Gabi
00:29:14ng
00:29:14Webes
00:29:15hanggang
00:29:15madaling
00:29:16araw
00:29:16ng
00:29:16Biyernes.
00:29:17Katulad
00:29:18din po
00:29:18ng
00:29:18nangyari
00:29:19sa
00:29:19katabing
00:29:20probinsya
00:29:20ng
00:29:21Ilocosur.
00:29:22Signal
00:29:22number
00:29:23four
00:29:23po
00:29:23ang
00:29:24lakas
00:29:24pinagsamang
00:29:25malakas
00:29:26na
00:29:26ulan
00:29:26at
00:29:27malakas
00:29:27na
00:29:27hangin
00:29:28na
00:29:28humagupit
00:29:29sa
00:29:30malaking
00:29:30bahagi
00:29:31ng
00:29:31probinsya.
00:29:32Nasa
00:29:33state
00:29:33of
00:29:33calamity
00:29:34ngayon
00:29:35ang
00:29:35buong
00:29:35lalawigan.
00:29:36Ang
00:29:37syudad
00:29:38ng
00:29:38San
00:29:38Fernando
00:29:39limampusyam
00:29:40na
00:29:40mga
00:29:40barangay
00:29:41rito
00:29:41ang
00:29:42napuruhan.
00:29:43So all
00:29:43over
00:29:44the
00:29:44province
00:29:44especially
00:29:45beginning
00:29:46from
00:29:47Cabab,
00:29:48Bawang,
00:29:49San
00:29:49Fernando,
00:29:51San Juan,
00:29:52Bacnotan,
00:29:53Balawan,
00:29:54Banggar.
00:29:55Ganito
00:29:55yung
00:29:55makikita
00:29:56nyo.
00:29:57Napakaraming
00:29:58punong
00:29:58mga
00:29:58natumba.
00:30:00May
00:30:00mga
00:30:00posting
00:30:00na
00:30:01damage.
00:30:02Wala
00:30:02kuryente
00:30:03ngayon
00:30:03sa
00:30:03maraming
00:30:04mga
00:30:04lugar.
00:30:05Wala
00:30:05ring
00:30:05supply
00:30:06ng
00:30:06tubig.
00:30:06It's
00:30:06going
00:30:07to
00:30:07take
00:30:07some
00:30:07time
00:30:08bago
00:30:08ma-restore
00:30:09siguro
00:30:09yung
00:30:10mga
00:30:11basic
00:30:12facilities.
00:30:14Napakarami
00:30:14pong
00:30:15nakahambalang
00:30:16sa kalsada
00:30:16kasi
00:30:17talagang
00:30:17ang
00:30:17lakas
00:30:18daw
00:30:18nung
00:30:19hangin
00:30:20nung
00:30:20nag-landfall.
00:30:24Classmate
00:30:25ko.
00:30:26Damage
00:30:26yung
00:30:26bahay
00:30:27nila.
00:30:28The
00:30:28ipo-ipo
00:30:29nga
00:30:29eh.
00:30:30Alam
00:30:30lakas
00:30:31daw.
00:30:32Parang
00:30:32ipo-ipo
00:30:33daw
00:30:33yung
00:30:33lakas
00:30:34nung
00:30:34hangin.
00:30:34This used
00:30:36to be
00:30:36my
00:30:37playground
00:30:37kasi
00:30:38bahagi po
00:30:39ito
00:30:39ng
00:30:40aking
00:30:40kabataan
00:30:41dito sa
00:30:42siyudad
00:30:42ng
00:30:43San
00:30:43Fernando
00:30:43sa
00:30:44La
00:30:44Union.
00:30:44Sa
00:30:45iskwelahan
00:30:45po
00:30:46yan.
00:30:46Diyan
00:30:46ako
00:30:46nag
00:30:47elementary
00:30:47at
00:30:48high
00:30:48school.
00:30:49Ito
00:30:49po
00:30:49yung
00:30:49aming
00:30:49simbahan,
00:30:50yung
00:30:51St.
00:30:51Williams
00:30:51Cathedral.
00:30:53Ito
00:30:53naman
00:30:53po
00:30:54kinatatayuan
00:30:54ko
00:30:55ngayon
00:30:55ang
00:30:55aming
00:30:56town
00:30:57plaza.
00:30:58So
00:30:58maraming
00:30:58mga
00:30:59espesyal
00:31:00na
00:31:00okasyon
00:31:01sa buhay
00:31:01ko
00:31:01dito
00:31:02nangyari.
00:31:03It's
00:31:03just
00:31:03heartbreaking
00:31:04to
00:31:04see
00:31:05yung
00:31:06mga
00:31:06familiar
00:31:09trees
00:31:09na
00:31:11bahagi
00:31:11po
00:31:11ng
00:31:12nakalipas
00:31:14na
00:31:15sira.
00:31:16Alam
00:31:16nyo
00:31:16may isang
00:31:17puno
00:31:17rito
00:31:17na
00:31:18meron
00:31:18akong
00:31:18special
00:31:19affinity.
00:31:20Yung
00:31:20Nara
00:31:20tree
00:31:21doon
00:31:22po
00:31:22sa
00:31:22tapat
00:31:23ng
00:31:23city
00:31:24hall.
00:31:25Survivor
00:31:26yun
00:31:26yung
00:31:26tornado
00:31:27na
00:31:27tumama
00:31:28dito
00:31:28sa
00:31:28aming
00:31:29bayan.
00:31:30Ako
00:31:30ay
00:31:30nasa
00:31:31grade
00:31:315
00:31:32kung
00:31:32hindi
00:31:32po
00:31:32nagkakamalin.
00:31:33Until
00:31:34now,
00:31:35mabuti
00:31:35hindi
00:31:35siya
00:31:35na
00:31:36pinsala
00:31:37ng
00:31:38bagyo.
00:31:38Pero
00:31:38all the
00:31:39rest
00:31:39of
00:31:39the
00:31:39trees,
00:31:40mga
00:31:40hundreds
00:31:41of
00:31:41years
00:31:42old
00:31:43na
00:31:43mga
00:31:43akasha
00:31:44all
00:31:46over
00:31:46the
00:31:46province
00:31:47nagsipag
00:31:48tumbahan.
00:31:50Naku,
00:31:50pati yung
00:31:51Cafe Esperanza,
00:31:52doon bumibili
00:31:53ang mga
00:31:54antiko
00:31:55nung rice
00:31:55cake
00:31:56nila.
00:31:56Wala
00:31:56na
00:31:57na
00:31:57damaged
00:31:57kasi
00:31:58na
00:31:58daganan
00:31:59ng
00:31:59natumbang
00:32:00akasha
00:32:01at
00:32:01meron
00:32:01parang
00:32:02poste
00:32:02rin
00:32:02ng
00:32:03kuryente.
00:32:04Yun
00:32:04ang
00:32:04heartbreaking
00:32:05dito.
00:32:06Although
00:32:06mabuti
00:32:06na rin
00:32:07walang
00:32:07namatay.
00:32:11Kumusta
00:32:11kayo
00:32:12apo?
00:32:13O,
00:32:13dita kami
00:32:13nga
00:32:14gumagatang
00:32:14rice cake.
00:32:16Oo.
00:32:16Tinakain
00:32:17namin
00:32:17kanina.
00:32:18Ah,
00:32:19nagwa.
00:32:20Kaibigan
00:32:21nila
00:32:21yung
00:32:21may
00:32:21ari
00:32:22nung
00:32:22Cafe
00:32:22Esperanza.
00:32:23Yung
00:32:23mga
00:32:24cakes
00:32:25daw
00:32:25nila,
00:32:25yun
00:32:25yung
00:32:26binigay
00:32:26nila
00:32:26sa
00:32:27mga
00:32:27tumulong
00:32:28para
00:32:28laki
00:32:29nung
00:32:29damage.
00:32:29Siya
00:32:29natamaan
00:32:30sila
00:32:30nung
00:32:31napakalaking
00:32:31akasha.
00:32:32Sa
00:32:32kaibigan
00:32:33kung isa
00:32:33dyan
00:32:33natutulog,
00:32:34kung
00:32:34siya
00:32:34mismo
00:32:35binagsakan
00:32:35ng
00:32:36akasha
00:32:37doon
00:32:37siya
00:32:37natutulog,
00:32:38pabuti
00:32:38na lang
00:32:38lumipas
00:32:39siya
00:32:39doon
00:32:39sa
00:32:39gili.
00:32:48natumba,
00:32:49ganun
00:32:49kalakas
00:32:50yung
00:32:50hangin.
00:32:51Kasla,
00:32:52ipo-ipo
00:32:52ka,
00:32:52no?
00:32:53Parang
00:32:53ipo-ipo
00:32:53na po.
00:32:55Buti
00:32:55nandun
00:32:56po kami
00:32:56sa
00:32:56siya
00:32:57buti
00:32:57sarado
00:32:57buta
00:32:58may
00:32:58pader
00:32:58po
00:32:59doon.
00:32:59Kung
00:33:00hindi
00:33:00kami
00:33:00na
00:33:00dali.
00:33:03Ayan,
00:33:04natibalay
00:33:04yun.
00:33:04E,
00:33:05kwento
00:33:05nyo
00:33:05nga
00:33:05na
00:33:05anong
00:33:06nangyari
00:33:06dito
00:33:06sa
00:33:07lugar
00:33:08ninyo.
00:33:09Ang
00:33:09bahay
00:33:09ni
00:33:09Rowena,
00:33:10pati
00:33:10na,
00:33:11ng
00:33:11kanyang
00:33:11mga
00:33:11bianan.
00:33:14Wasak.
00:33:15Parang
00:33:15ipo-ipo.
00:33:17Talaan,
00:33:18batala nga
00:33:18nakaranas
00:33:19at
00:33:19timuro
00:33:21pag
00:33:21i-hydrat
00:33:22iso nga
00:33:23ako,
00:33:23nagtatalayak
00:33:23dito
00:33:24bangin
00:33:24mabalay.
00:33:25O,
00:33:25dati
00:33:25tibalayo?
00:33:26Dito
00:33:26yung
00:33:27natuwang.
00:33:29O,
00:33:29o,
00:33:29o,
00:33:29o,
00:33:30o,
00:33:30o,
00:33:30o,
00:33:30o,
00:33:30o,
00:33:31o,
00:33:31o,
00:33:32o,
00:33:33o,
00:33:34o,
00:33:34o,
00:33:34o,
00:33:34o,
00:33:34o,
00:33:34o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:35o,
00:33:36yung
00:33:37baha.
00:33:38Dito doon pa,
00:33:38yung madam tin natin yung
00:33:40drainage.
00:33:41Drainage,
00:33:41nagapusiguro dyan nga to niya.
00:33:43Para raw ipo-ipo yung hangin,
00:33:46tapos may tubig,
00:33:47ulan pa,
00:33:48tapos yung tubig din galing dun sa higher places.
00:33:51Umapaw yung creek dito sa tabi nila.
00:33:54Ang mahirap daw,
00:33:55madaling araw nangyari lahat ng ito.
00:33:57Although prepared naman daw sila kasi naririnig naman nila yung balita.
00:34:00Okay naman daw yung asawa niya,
00:34:03tsaka yung mga anak niya.
00:34:04Medyo sanay din kami dito sa La Union,
00:34:07sa bagyo.
00:34:09Kasi malapit kami sa dagat,
00:34:11pero ngayon lang siya nakaranas ng ganitong kalakas na bagyo.
00:34:19Ito yung importante sa amin na iniwan ng dila namin yung mga documents ng dupa nila.
00:34:26Mabasa ng lahat, wag lang to, kasi mahirap.
00:34:30Ito yung isa pang importante sa amin na sinalba po.
00:34:35Mabay pal si Apostol Tino Nino dahil walang nangyari sa amin.
00:34:41Sana matulungan kami na maayos itong bahay kahit malit man lang para maiayos sa amin yung mga gamit namin na naiwan.
00:34:50Nagsimula na po tayo nung pangbagyong krising.
00:34:58Nagsimula na po tayo ng mga relief operations.
00:35:00Ang probinsya naman ng La Union ay ginagawa ang kanyang kakayahan para makausad mula dito sa bagyong Emo.
00:35:06Sa bayan ng Agno sa Pangasinan, kung saan unang naglangkol si Emo, malakiret ang pinsala.
00:35:15Lobog din sa baha ang kalasyaw at ang dagupan.
00:35:18Wala yatang probinsya sa buong Luzon na nakaligtas sa kalamidad.
00:35:24Malalim din ang baha sa Bulacan, Bataan at Rizal.
00:35:28Para namang winalis ni Emong ang ilang bahagi ng Ilocos at Cordillera.
00:35:34Bumuho ang mga bundok.
00:35:39Halos dalawang linggong bugbog sarado ang Luzon.
00:35:43Dulot ng magkasunod na bagyong krising at Emo na binalala pa ng habagat.
00:35:49Malakas na hangin, matinding ulan.
00:35:55Lobog din ang lagunan.
00:35:57Ang tricycle driver na si Michael, ilang araw nang hindi makapasada.
00:36:03Nang taas yung bahay, hindi po kami nakakabiyahe.
00:36:06Hindi po kami makapag-anak buhay.
00:36:08Kasi hindi po makakababa yung tricycle eh, gawa nang ba.
00:36:11Kasi halos lahat po ng related dito, barado na eh.
00:36:14Kaya yung pinapagawa na po, hinopisa na po.
00:36:16Sa tingin ko naman po, pag yun ang nagawa, malasalito ng depurado.
00:36:19Pero ayon sa DPWH o ang Department of Public Works and Highways,
00:36:24bunsod din ito ng pagkasira ng kalikasan.
00:36:28Partikular, ang pagkakalbo ng isang bahagi ng Mount Makiling
00:36:32na naging mainit na issue online.
00:36:36Iba yung level na ng pagbaha ngayon.
00:36:38Wala nang kontrol yung ating bundok eh.
00:36:40Kumbaga talagang mabilis na yung pagbaba ng tubig.
00:36:43Pero taliwas sa mga kumalat na kwento,
00:36:46wala raw quarry o mining sa Mount Makiling.
00:36:49Ayon sa local government unit ng Kalamba,
00:36:56may permit ang subdivision.
00:36:58Approved na yan, I think, way back 2018.
00:37:02Yung lahat may easy-easy sila.
00:37:03Just so happen, hindi sila kaagad-agad nakapag-develop doon sa lugar
00:37:08kasi because of the COVID-19.
00:37:112025, nag-start sila na magkaroon ng development doon sa lugar na iyon.
00:37:17Gusto kong i-clarify na this is a privately owned property.
00:37:21Hindi po yan kasama doon sa pinoprotektahan natin na Makiling.
00:37:26Kung tatanungin mo naman kasi ang mga taga-kalamba,
00:37:29talagang very supportive kami sa pagpoprotect dyan sa Mount Makiling.
00:37:34Meron din kasalukuyang construction sa paanan ng bundok
00:37:37para naman sa isang resort.
00:37:39Matagal na ang resort to.
00:37:41So yung kanilang mga expansion, sigurado din naman may permit.
00:37:44Isa sa naging factor nito, siyempre,
00:37:47nung nagalaw yung terrain ng lupa ng bundok,
00:37:50ang expected natin to take ang bababa
00:37:52kasi walang drainage system pa sa taas.
00:37:55So kaya ang daan niya ay sa kalsada.
00:37:57Kasi supposedly, wala dapat expansion sa ngayon
00:38:00kasi nga, aming moratorium sa any development
00:38:03hindi dapat magkaroon sa ngayon.
00:38:05Samantala, sinuspindi muna ng local government unit ng Kalamba
00:38:10ang operasyon ng subdivision.
00:38:12Hindi siguro sumunod doon sa patakara na ibinigay sa kanila ng garo.
00:38:17Kasi nung chinek, yung siltation pan at yung catch basin
00:38:21ay hindi sasapat talaga kung magpapatuloy ang buhos ng ulan
00:38:26dahil masyadong maliit.
00:38:29Lahat na ng major developments pinatigil
00:38:32kasi nakaka-contribute din yung mga resorts na pinubuo doon.
00:38:36Until such time na ma-identify na talagang maayos na yung mga drainage system,
00:38:40magiging very, very strict talaga yung ano natin
00:38:44before a permit is given to doon sa mga developers.
00:38:47Kung Mount Makiling po kasi, as early as 1933,
00:38:50pre-renoclama siya.
00:38:51Bilang forest reserve, ito pong naturang project
00:38:54ng subdivision ay nasa labas.
00:38:57Pero, hindi po dahilan na nasa labas siya
00:38:59na hindi niya ipo-comply yung mga kailangan pong requirements.
00:39:03Hindi lamang climate change lang ang pwede nating dahilan
00:39:06kung bakit tumataas ang bahag.
00:39:07Ano ba ang ginagawa ng ating pamahalaan?
00:39:09Ang mandato talaga nila ay siguruhin na hindi mauulit
00:39:12ang ganitong mga matinding pagbaha.
00:39:20Samantala, sa Metro Manila,
00:39:24ano pa nga ba ang bago?
00:39:25Konting ulan?
00:39:29Baha!
00:39:30Ano pa kaya kung abutin ito ng siyam-syam?
00:39:39Sa topography ng Metro Manila,
00:39:42bahain talaga ito.
00:39:43Parang planggana.
00:39:45Nakumukuleta ng tubig mula sa mga bundok
00:39:48at napalibutan pa ng Laguna Lake at Manila Bay,
00:39:52dinadaanan din ng malalaking ilong
00:39:55ng Marikina at Pasig.
00:39:58Ang mga tradisyonal na daluya ng tubig
00:40:00noon o mga estero,
00:40:03matagal na,
00:40:04nawawala kung hindi man
00:40:06napasimentuhan na
00:40:07o napatag at naging bahagi
00:40:09ng kalsada.
00:40:11So pagka na-clog yung drainage channel,
00:40:13nagiging makipot,
00:40:15hindi ganun kalakas
00:40:16yung daling ng tubig
00:40:17papuntang Marikina River
00:40:18o kaya Pasig River
00:40:19papuntang Manila Bay.
00:40:20Nadidelay.
00:40:21At kapag nadelay,
00:40:22eh lalong bumabaha dun sa likod.
00:40:24Bagamat hindi tama
00:40:26na isisi sa basura lang
00:40:28ang mga pagbaha,
00:40:29hindi rin maitatangging
00:40:31hindi nakatutulong ito.
00:40:33Pinapalalak pa nga nito
00:40:34ang problema.
00:40:36Hindi rin nakatulong
00:40:38ang reklamasyon ng Manila Bay
00:40:40paano pa kaya
00:40:41kung matutuloy
00:40:42ang mas marami pang
00:40:44reclamation projects.
00:40:48Narito po ako
00:40:49sa Vitas Pumping Station
00:40:51sa Tundo
00:40:52kung saan po bumabagsak
00:40:53lahat ng tubig
00:40:55na naipon sa mga estero
00:40:57sa buong syudad ng Manila
00:40:58kasama na ang baha at basura.
00:41:01Itinayo ito taong 1994
00:41:03at hanggang sa kasalukuyan
00:41:05bumagana.
00:41:06Yun lang sa tindi ng pagbaha
00:41:08sa mga nakalipas na taong
00:41:10noon at dekada
00:41:11ang mga proyektong
00:41:12katulad nito
00:41:13tila hindi na sumasapat.
00:41:17So basically,
00:41:18ang ginagawa po nitong
00:41:19Vitas Pumping Station
00:41:21hinihigop niya
00:41:22yung mga tubig
00:41:24na nanggaling po
00:41:25sa mga estero
00:41:27sa buong syudad
00:41:28ng Manila.
00:41:30Yung meron silang
00:41:31mga makina
00:41:32katulad uno,
00:41:33para yung basura
00:41:35matanggal
00:41:36dun sa tubig
00:41:37para mas mabilis
00:41:38na mahigop
00:41:39yung tubig
00:41:39palabas
00:41:40ng Manila Bay.
00:41:42Sa dami rin
00:41:42ng basura,
00:41:43kailangan
00:41:43tanggalin nila
00:41:44yung mga basura
00:41:45para hindi rin
00:41:47makasira
00:41:47dun sa kanilang
00:41:48mga makina
00:41:49dun sa pump
00:41:50kasi may mga nangyaring
00:41:51ganyan
00:41:51ng incidents
00:41:52in the past
00:41:52na yung basura
00:41:54naging sanhi
00:41:54nung pagmalfunction
00:41:56nung mga pump.
00:41:57Bagamat hindi lang
00:42:00naman basura
00:42:00ang sanhi
00:42:01ng pagbaha,
00:42:02contributing factor
00:42:04din ho siya.
00:42:05Nakakapagpalala
00:42:06nung problema
00:42:07ng pagbaha
00:42:07para makatulong
00:42:08bawat isa sa atin
00:42:09siguro
00:42:10mas tamang
00:42:11pagtapo
00:42:12ng basura
00:42:12o mag-recycle
00:42:13po tayo.
00:42:14Nag-deklara na
00:42:15ng state of calamity
00:42:16ang ilang local
00:42:16government unit
00:42:17dahil sa epekto
00:42:18ng bagyong krising
00:42:19at hanging habaga.
00:42:21Sampung mga syudad
00:42:22sa NCR
00:42:23o National Capital Region
00:42:25nag-deklara na
00:42:26ng state of calamity.
00:42:29Sa kasagsagan ng ulan
00:42:30sa barangay Batasan Hills,
00:42:32Quezon City,
00:42:33may batang
00:42:36tinangay ng agos
00:42:38at nahulog
00:42:43sa ginagawang manhole.
00:42:55Ang tatlong taong
00:42:56gulang na si John
00:42:57Paolo.
00:43:08Kwento ng kanyang ama,
00:43:09susunduin sana niya
00:43:10ang isa pa niyang anak
00:43:12na naliligo noon sa ulan
00:43:13at hindi niya namalaya
00:43:15na sinundan pala siya
00:43:17ng kanyang bunso.
00:43:18Naglalakad po ako
00:43:19kapag talo sa anak ko
00:43:20sana yung susunduin.
00:43:22May sumigaw po na
00:43:23bata,
00:43:23bata,
00:43:24bata,
00:43:24bata,
00:43:24bata,
00:43:28bata,
00:43:28bata,
00:43:29pagigom ko yung anak.
00:43:32Bata,
00:43:32bata,
00:43:33si John
00:43:34Paolo
00:43:35na dapa
00:43:35kaya mabilis
00:43:36na natangay
00:43:37ng rumaragasang baha.
00:43:39Kinabahan po ako.
00:43:40Gusto ko talaga
00:43:41siyang niligtas.
00:43:41Agad namang tinulungan
00:44:02ni na Bernie
00:44:02at Lauren Jay
00:44:03na noon
00:44:04ay naliligo sa ulan.
00:44:06Hindi namin nakikita
00:44:07talaga yun sir.
00:44:07Mabuti nga kamo,
00:44:08lumutang yung parang.
00:44:10Ang bata nandito na!
00:44:11Sa years,
00:44:12na lilasa!
00:44:13Nahawakan yung damit
00:44:14pas nahawakan ko yung panya.
00:44:15Pag hangat namin sa bata,
00:44:17parang bagong sanggol na
00:44:18panganak.
00:44:29Kala ko patay na po eh
00:44:30kasi hindi na siya
00:44:31maano eh.
00:44:31Ginausap ko po siya.
00:44:33Sir, ginawa ko!
00:44:34Anong ginawa mo
00:44:34sa anak mo?
00:44:35Ganito pa ako!
00:44:36Sabi na baka yan!
00:44:37O kanya!
00:44:39Nagsalita siya.
00:44:40Sabi niya,
00:44:40mama,
00:44:41awa ng Diyos na buhay siya.
00:44:43Si Jaymar at si John Paolo
00:44:44parehong nagtamo
00:44:45ng mga sugat.
00:44:47Parang nabugbog yung katawang po po.
00:44:49Sina-check up po yung bata
00:44:50dun sa sinker.
00:44:51Kaya ngayon,
00:44:52ninalagnat po yung bata.
00:44:54Matindi rin
00:44:54ang dinamong sugat
00:44:56ng inang si Cecil
00:44:58sa mga pumuna.
00:44:59Ang sinasabi po nila,
00:45:00pinabayaan ko d'abok
00:45:01yung bata.
00:45:03Kaya po yung
00:45:05parang ano,
00:45:11wala na po
00:45:11kwentang magulang.
00:45:14Kaya yung puso
00:45:14masakit din po
00:45:15yung loob ko.
00:45:16Kasi gumagawari pa ako
00:45:23ng paraan.
00:45:25Kahit po yung
00:45:26umuulan na po,
00:45:28may tumatawag po sa akin
00:45:29na magpala.
00:45:30Pagpuntaan ko po,
00:45:31yung bit-bit ko po,
00:45:32yung mga anak po.
00:45:34Kaya yung sinasabi po nila,
00:45:36walang kwentang magulang.
00:45:37Napakatagal ng problema
00:45:51ng baha sa ating bansa.
00:45:53Noong 1972,
00:45:55nangyari ang tinatawag nilang
00:45:56Great Luzon Flood.
00:45:58Tumagal ng apat na pung araw
00:46:00o mahigit isang buwan
00:46:02dahil din sa pagsasanib
00:46:04puwersa ng mga sunod-sunod
00:46:06na bagyo at nang habagat.
00:46:08Nakabaha sa amin, boss.
00:46:10Gayong sabi ng Pangulong mismo,
00:46:12ang nangyayari ngayon
00:46:13ang tinatawag na
00:46:15New Normal.
00:46:16This is not an extraordinary
00:46:18situation anymore.
00:46:20Do not think of it
00:46:21as a special situation.
00:46:24This is,
00:46:26I hate to use the overused phrase,
00:46:28but this is the New Normal.
00:46:30Taon-taon tayong nakaharanas
00:46:32ng matinding pagbaha
00:46:33sa Kamainilaan
00:46:34as well as sa ibang mga
00:46:36bahagi ng Pilipinas,
00:46:37palaki ng palaki
00:46:38actually yung budget
00:46:39ng gobyerno
00:46:40para sa flood control projects.
00:46:42Pero parang hindi ramdam
00:46:43kasing epekto
00:46:43ng mga flood control projects
00:46:45na ito.
00:46:45Palaki ng palaki yung budget
00:46:46para sa flood control,
00:46:48pero parang patindi
00:46:49ng patindi
00:46:49itong pagbaha.
00:46:50Of course,
00:46:51merong mga ibang
00:46:51mga dahilan din,
00:46:53tulad ng climate change,
00:46:55pero sana naman lang
00:46:56ay may epekto
00:46:57itong mga flood control projects
00:46:58para hindi ganito kalala
00:47:00yung pagbaha
00:47:00sa Pilipinas.
00:47:01Kung pera o pondo
00:47:04ang pag-uusapan,
00:47:05limpak-limpak na
00:47:06ang napunta
00:47:08sa flood control projects.
00:47:11352 billion pesos
00:47:13noon pang 2012
00:47:14para sana
00:47:16sa tinatawag nilang
00:47:17Metro Manila
00:47:18Flood Management Master Plan
00:47:20na matatapos daw
00:47:21sa 2035.
00:47:23Sinimula na raw
00:47:24ang proyekto
00:47:25mula 2017
00:47:27sa tulong
00:47:28ng World Bank
00:47:29ang tanong
00:47:29umusad ba
00:47:30hanggang nitong
00:47:31nakaraang taon
00:47:32inamin
00:47:33ng DPWH
00:47:34na mas mababa pa
00:47:36sa 30%
00:47:37ang natapos
00:47:38sa buong
00:47:39master plan
00:47:40kahit mahigit
00:47:41isang dekada
00:47:42na ang nakalipas
00:47:43nung sinimulan
00:47:44ang proyekto
00:47:45sa makatawid
00:47:46usad pagong.
00:47:48Dito sa NCR,
00:47:49noong last year,
00:47:492024,
00:47:50meron kaming
00:47:51389
00:47:52completed blood control
00:47:53projects na po.
00:47:542025,
00:47:55meron din na po kaming
00:47:5662 projects
00:47:57completed na
00:47:58at ang iba dyan po
00:47:59ay ongoing pa po.
00:48:00We have CCTVs
00:48:02all over
00:48:03Metro Manila
00:48:04na nakamonitor
00:48:05dun sa aming
00:48:06na top na
00:48:06na flood prone areas
00:48:08to check
00:48:08or to verify
00:48:09kung ano yung
00:48:10sitwasyon talaga.
00:48:11Kada taon,
00:48:12tinatayang
00:48:13200 to
00:48:14255
00:48:16billion pesos
00:48:18ang nakalaan
00:48:19para sa
00:48:19flood control programs.
00:48:22Sa bilyones
00:48:23na budget
00:48:24na nababanggit
00:48:25ang tanong
00:48:26pa rin,
00:48:26gayong
00:48:27napakalaking
00:48:27pera
00:48:28ang napupunta
00:48:29sa dapat
00:48:30sanay
00:48:30solusyon,
00:48:31bakit
00:48:32tila lamang
00:48:33tayong
00:48:33nalulubog?
00:48:34Well,
00:48:35sinabi ni Pangulong
00:48:36Marcos
00:48:36sa kanyang
00:48:37State of the Nation
00:48:37address
00:48:38noong
00:48:382024,
00:48:40last year,
00:48:41na mahigit
00:48:415,000
00:48:42flood control
00:48:43projects daw
00:48:44yung nakompleto
00:48:45na ng gobyerno.
00:48:46Pero nilinaw ito
00:48:47actually
00:48:47ng
00:48:47Public Works
00:48:49Secretary
00:48:49na marami
00:48:51sa mga
00:48:51proyekto
00:48:51na ito
00:48:52ay ongoing
00:48:52at hindi
00:48:53pa rin
00:48:53kumpleto.
00:48:54Kailangan
00:48:54natin
00:48:55magkaroon
00:48:55ng
00:48:56mas
00:48:56matinding
00:48:57scrutiny
00:48:57o pagtingin
00:48:59sa
00:48:59saan ba
00:48:59talaga
00:49:00nagagamit
00:49:00ang pera
00:49:01para sa
00:49:01flood control
00:49:02projects.
00:49:04Sir,
00:49:04sorry,
00:49:05I just have
00:49:05to ask
00:49:05this question
00:49:06again.
00:49:07Sabihin
00:49:07na naman
00:49:07columnists,
00:49:09men on
00:49:11the streets
00:49:11would say
00:49:12yung ginagastos
00:49:13for anti-flood
00:49:14projects
00:49:14na trillions
00:49:15of pesos,
00:49:16yan din yung
00:49:16isa sa mga
00:49:17sources of
00:49:18corruption.
00:49:18Anong
00:49:19masasabing
00:49:19nito?
00:49:20Ito yung
00:49:21sinasabing
00:49:21nga namin
00:49:22nito
00:49:22under
00:49:22the
00:49:22administration
00:49:24of the
00:49:24president.
00:49:25Sabi
00:49:26nga
00:49:26niya
00:49:26we have
00:49:27to be
00:49:28very
00:49:28transparent
00:49:29and
00:49:29objective
00:49:30yung
00:49:31paggagawa
00:49:31natin
00:49:31ng flood
00:49:32control
00:49:32and
00:49:33let
00:49:33determine
00:49:33where
00:49:34it is
00:49:35necessary
00:49:35to do
00:49:36yung
00:49:36local
00:49:37control
00:49:37projects
00:49:38because
00:49:38ang
00:49:39trust
00:49:39namin
00:49:40ngayon
00:49:40is to
00:49:40undertake
00:49:41the
00:49:41flood
00:49:42control
00:49:42management
00:49:43dito
00:49:43sa mga
00:49:44major
00:49:44river
00:49:45basin.
00:49:45Pinapa-update
00:49:46ni
00:49:46ni
00:49:46presidente
00:49:47yung
00:49:47lahat
00:49:48ng
00:49:48master
00:49:49plans
00:49:49of all
00:49:50these
00:49:50river
00:49:50wastes
00:49:50to
00:49:51adapt
00:49:51yung
00:49:52climate
00:49:52change
00:49:52phenomena.
00:49:54Noon
00:49:54lamang
00:49:55nakaraang
00:49:55taon,
00:49:56tinanong ko
00:49:56ang isang
00:49:57mataas
00:49:57na
00:49:57opisyal
00:49:58ng
00:49:58DPWH
00:49:59kung
00:50:00bakit
00:50:00parang
00:50:01hindi
00:50:01naman
00:50:01nalulutas
00:50:02ang
00:50:02problema
00:50:03ang
00:50:03kanyang
00:50:04sagot.
00:50:04Sa
00:50:05tingin
00:50:05ko
00:50:05po
00:50:05ay
00:50:06hindi
00:50:06natin
00:50:07masasabing
00:50:08wala
00:50:09talaga
00:50:09zero
00:50:10ang
00:50:10pagbaha
00:50:11dito
00:50:11sa Metro
00:50:12Manila
00:50:12kaya
00:50:13nga
00:50:13ang tinitignan
00:50:14ay
00:50:14gano'ng
00:50:14kabilis
00:50:15ang
00:50:15pagbaba
00:50:16ng
00:50:16baha
00:50:16gano'ng
00:50:17kabilis
00:50:18sila
00:50:18dadalo
00:50:18ipalabas
00:50:19ng
00:50:19ating
00:50:19mga
00:50:20kailugan.
00:50:21Babahain
00:50:22po
00:50:22talaga
00:50:23tayo.
00:50:24Ang
00:50:24magagawa
00:50:24na lang
00:50:24natin
00:50:25pabilisin
00:50:26yung
00:50:26pagbaba
00:50:27ng
00:50:27baha.
00:50:28Tama
00:50:28ho?
00:50:28Opo.
00:50:29Kung ganyang
00:50:33huwag na raw
00:50:34nating asahan
00:50:35na masosolusyonan
00:50:37ang pagbaha.
00:50:38Pag-aralang
00:50:39mabuti
00:50:39ang mga
00:50:39proyekto.
00:50:40Pabilisin
00:50:41ang paggawa.
00:50:42Gawing
00:50:43tama
00:50:43at tapat
00:50:44para ang
00:50:45pondo
00:50:46magamit
00:50:47sa solusyon
00:50:48at hindi
00:50:49lang bilang
00:50:50gatasan
00:50:51o pampayaman
00:50:52ng iilan.
00:50:53Baha
00:50:54baka
00:50:54sabi
00:50:54boss.
00:50:55Lalot
00:50:56sa nagbabagong
00:50:57panahon,
00:50:58isa
00:50:58ang Pilipinas
00:50:59sa
00:51:00sasahod
00:51:01ng marami
00:51:02pang
00:51:03sakunahan.
00:51:1126
00:51:12anyos
00:51:13lang siya.
00:51:14Pero
00:51:15ang kanyang
00:51:15itsura
00:51:16at mukha,
00:51:17batang
00:51:18bata.
00:51:19Ano
00:51:19ba
00:51:20ang kanyang
00:51:20sikreto
00:51:21para
00:51:21siya'y
00:51:22maging
00:51:22young
00:51:23and
00:51:23beautiful?
00:51:25Hello,
00:51:25thank you
00:51:25for calling
00:51:26our company.
00:51:27How may I
00:51:27help you
00:51:28today?
00:51:28Ang isa
00:51:29sa madalas
00:51:30ereklamo
00:51:31ng mga
00:51:31tumatawag
00:51:32na kliyente
00:51:32sa isang
00:51:33call center
00:51:34o BPO
00:51:35May I
00:51:35have your
00:51:36order number
00:51:36please?
00:51:37Bakit
00:51:37ang sumasagot
00:51:38sa kanilang
00:51:39tawag
00:51:39isang
00:51:40bata?
00:51:41Minsan
00:51:42galit.
00:51:42Are you
00:51:43kidding me?
00:51:43Where is
00:51:43your
00:51:44supervisor?
00:51:45Yung iba
00:51:45naman
00:51:45nagmubulungan.
00:51:46This is
00:51:46a kid.
00:51:47I'm
00:51:47talking
00:51:47to
00:51:47a
00:51:48kid.
00:51:48Struggle
00:51:48ko
00:51:49din po
00:51:49siya.
00:51:50Dahil
00:51:50pinagkakamalan
00:51:51niya
00:51:51na bata,
00:51:51baka
00:51:51pinagtitripan
00:51:52lang sila.
00:51:53Napakaliit
00:51:54at napakatinis
00:51:56daw kasi
00:51:56ng boses
00:51:57ng agent.
00:51:58That I can help you with.
00:52:00Siya,
00:52:01si Kim,
00:52:02isa talagang
00:52:03BPO
00:52:03o call center
00:52:04employee.
00:52:06Pero hindi siya
00:52:07ang pinakabata
00:52:08sa industriyang
00:52:09ito.
00:52:09Dahil kahit
00:52:10parang wala pa siyang
00:52:11sampung taong gulang,
00:52:13meron siyang
00:52:14gustong
00:52:14linawin.
00:52:15Gusto ko pong
00:52:16iklaro sa lahat
00:52:17na 26 na talaga ako.
00:52:24Ang kanyang
00:52:25height,
00:52:264 feet
00:52:262 inches
00:52:27lang.
00:52:28Habang ang kanyang
00:52:28timbang,
00:52:2923 kilos.
00:52:31Parang sa
00:52:328 taong
00:52:33gulang
00:52:33na bata
00:52:34lang.
00:52:34Nahihirapan nga po
00:52:35kung abutin
00:52:36yung computer.
00:52:36Minsan,
00:52:37talagang
00:52:37umanap pa ko
00:52:38ng upuan
00:52:39na mas mataas.
00:52:40Habang ang kanya
00:52:41namang mukha,
00:52:42napakakinis.
00:52:44Hindi raw
00:52:44tinutubuan
00:52:45ng tigyawat.
00:52:47Kaya siya
00:52:47tinawag na
00:52:48alias
00:52:49Babyface.
00:52:52Bakit si Kim
00:52:53tila pinaglaruan
00:52:55ng panahon?
00:53:01Tiga Quezon City
00:53:03si Kim.
00:53:04At sa mga
00:53:04ayaw pa rin
00:53:05maniwala
00:53:06na 26
00:53:07anyos na siya,
00:53:08heto
00:53:08ang pruweba.
00:53:10Ang hawa ko pong
00:53:11document is
00:53:11my birth certificate.
00:53:13Nakalagi po
00:53:14dito na 26
00:53:15na talaga ako
00:53:15which is
00:53:16my date of birth
00:53:17is June 11,
00:53:181999.
00:53:19Taong 2024
00:53:21nung nagsimula raw
00:53:22mag-apply si Kim
00:53:23sa call center.
00:53:24Ang kanyang unang
00:53:25account,
00:53:26Voice,
00:53:27kung saan
00:53:27kailangan niya talagang
00:53:28makipag-usap
00:53:29sa mga kliyente.
00:53:31Ano po,
00:53:31struggle ko din po siya
00:53:33na boses bata.
00:53:34Anong Voice po ako?
00:53:35Dahil pinagkakamalan niya
00:53:36na bata,
00:53:37baka pinagtitripan lang sila.
00:53:38Si Kim
00:53:39lumipat
00:53:40sa ibang kumpanya.
00:53:41Pinili ko po talaga
00:53:42mag-Non-Voice.
00:53:43Hindi na po siya
00:53:43katulad nung sa
00:53:45calls na kailangan ko
00:53:46talaga na
00:53:46ano yun yung boses ko
00:53:48sa non-Voice,
00:53:48typing lang.
00:53:49Yung iba po
00:53:50ang agent,
00:53:51wala namin talaga
00:53:51nung unang kita namin
00:53:52sa'yo,
00:53:53anak ka ng TL
00:53:53o kaya
00:53:54pamakin ka
00:53:55ng mga
00:53:55CO dito.
00:53:58Para kahit
00:53:59papaano,
00:53:59mag-mature
00:54:00ang kanyang itsura,
00:54:02idinadaan na lang
00:54:03niya ito
00:54:03sa kanyang
00:54:04mga
00:54:04OOTD
00:54:05o Outfit
00:54:06of the Day.
00:54:08At nakakatipid
00:54:09din daw siya
00:54:10dahil
00:54:11meron siyang
00:54:12secret
00:54:13na
00:54:13shoppingan.
00:54:14Sa Ken
00:54:15section po,
00:54:15mas nakakamura.
00:54:16Mga
00:54:17jumper,
00:54:18pants,
00:54:19jacket,
00:54:19may link po
00:54:19akong mag-ukay.
00:54:20Pero madalas,
00:54:22nakatatanggap pa rin
00:54:23daw siya
00:54:23ng mga
00:54:24puna.
00:54:24Ang pangta po,
00:54:25tas nag-makeup na
00:54:26parang ganun po
00:54:27yung mga ano nila.
00:54:27Tingin nila sa akin.
00:54:29Ang ganitong
00:54:29mga komento,
00:54:31hindi na raw
00:54:31bago sa kanya.
00:54:32Nag-aaral pa lang
00:54:33daw kasi siya,
00:54:34tampulan na
00:54:35ng tukso.
00:54:36Pinakamasakit na
00:54:37narinig is,
00:54:37panda ka,
00:54:38unano ka,
00:54:38hindi ka nalalakay.
00:54:39Nung college,
00:54:40hindi po makapaniwala
00:54:41talaga yung mga
00:54:42guards.
00:54:42Hindi dito yung
00:54:43high school or
00:54:44elementary.
00:54:45Doon ka siguro,
00:54:45baka naliligo ka lang.
00:54:46Naliliit ako,
00:54:47pero sa katagalan po
00:54:49talaga is okay na
00:54:50parang natanggap ko
00:54:51na talaga na
00:54:51ganito talaga.
00:54:52Sa jeep or
00:54:53tricycle po,
00:54:54napagkawalang
00:54:54students,
00:54:55isukli po sa akin
00:54:56na sobra ng
00:54:57limang piso.
00:54:57So binabalik ko na lang.
00:54:59Para hindi
00:55:00ismulin,
00:55:01ginalingan ni Kim
00:55:02sa klase,
00:55:03naging consistent
00:55:04honor student.
00:55:05Kahit binubuli po nila ako,
00:55:07pinapatunayan ko na
00:55:08may may bubuga din po
00:55:09ako sa academic.
00:55:10Small but terrible
00:55:11daw nga po ako.
00:55:13At hindi naman
00:55:13daw sa pagmamayabang,
00:55:15pero si Kim,
00:55:16ligawin din daw.
00:55:18Sa uno po kasi
00:55:19na chat muna,
00:55:19ang nagugustuhan
00:55:20daw po sa nila sa akin,
00:55:21maliban daw sa
00:55:22baby face na daw po ako,
00:55:24is yung
00:55:24jolly ko na personality,
00:55:26task caring,
00:55:27maalalaan.
00:55:27Pero ang ilan
00:55:28sa kanyang mga
00:55:29manliligaw,
00:55:30sa tuwing
00:55:31nagkikita na raw
00:55:32sila ng personal,
00:55:34nag-alangan.
00:55:37Sabi nila,
00:55:38baka minor ka,
00:55:39baka maging pedophile
00:55:40ako,
00:55:40baka makasuhan ako dyan.
00:55:42Parang natatawa
00:55:43lang din ako
00:55:44sa isip ko,
00:55:45kung maniwala ka,
00:55:46okay.
00:55:47Kung hindi,
00:55:47hindi din,
00:55:48okay lang din.
00:55:50At sa tuwing
00:55:50nakikipag-date
00:55:52daw siya,
00:55:53hindi maiwasang
00:55:54na'y mapatingin
00:55:55sa kanila.
00:55:56Wait na mo,
00:55:57magka-colding huns,
00:55:58tapos parang
00:55:58bato po yung kasama.
00:56:00Natatawa na lang din ako,
00:56:01para kami mag-uyan.
00:56:05Yung una ko pong ex
00:56:06is naging mag-bestfriend kami,
00:56:09ngayon sa tumagal
00:56:09nagkaaminan.
00:56:10May medyo
00:56:11nanggugulo po sa amin
00:56:12na babae.
00:56:13So niletgo ko na siya.
00:56:15Yung pangalawa po is
00:56:16through two months
00:56:16pa lang kami.
00:56:17May pag-break po ako
00:56:18tas bago umalis
00:56:20ng marinduke.
00:56:21Ayoko ng LDR.
00:56:22Yung mga atlo pong
00:56:24madalas pong away namin.
00:56:25Halos three months lang din.
00:56:27Sa kabila nito,
00:56:28hindi raw naramdaman ni Kim
00:56:30na merong kulang
00:56:31sa kanya.
00:56:32Lalot na riyan
00:56:33ang kanyang tatay Erickson
00:56:35at ang kapatid niyang
00:56:36si Catherine
00:56:37na buong-buo
00:56:38siyang minamahal.
00:56:40Mali nine years old
00:56:41na po si Kim
00:56:42nang nawala po
00:56:42yung nanay niya.
00:56:43Karoon po siya
00:56:44ng sakit.
00:56:45Liber cirrhosis daw po.
00:56:46Si Kim,
00:56:47tatlong taong
00:56:48mas matanda
00:56:49kesa kay Catherine.
00:56:51Pero siya
00:56:52ang madalas
00:56:52na mapagkamalang bunso.
00:56:54Kadalasan po kasi
00:56:55ang tawag ko
00:56:56kay ate is ate.
00:56:57Tapos pag narinig po
00:56:58ng ibang tao,
00:56:59ay, panganay siya.
00:57:00Ganon,
00:57:01ay, bakit naliit?
00:57:04Sa bahay,
00:57:06maaasahan daw si Kim.
00:57:07Ayun po yung kaldero
00:57:09kung matas.
00:57:10Andito po sa taas.
00:57:11O po atas,
00:57:12papatong dito.
00:57:13Kung huli niya
00:57:13yung kaldero
00:57:15para maabot ko.
00:57:20Normal naman daw
00:57:21nung ipinanganak si Kim.
00:57:23Pero pagtungtong niya
00:57:24ng tatlong taong gulang,
00:57:26napansin ni Erickson
00:57:27ang pagbabago
00:57:28sa kanyang anak.
00:57:29Bumabagal na po
00:57:30yung paglaki niya.
00:57:31Hindi po ako
00:57:32nagkakapimple.
00:57:33Tapos,
00:57:33hindi po ako
00:57:34nararegla
00:57:34ever since.
00:57:35Baka sa pagtanda
00:57:37kung may ibang epekto
00:57:38siya sa katawan ko.
00:57:40Kasi hindi po
00:57:40nararelease
00:57:41yung madaming dugo.
00:57:43Nangangamba tuloy si Kim
00:57:45na baka
00:57:45maging hadlang ito
00:57:47sa pangarap niyang
00:57:48magkapamilya.
00:57:50Gusto ko rin po
00:57:50magkapamilya
00:57:51para may
00:57:52maging katawan ko
00:57:53sa buhay,
00:57:54sa future,
00:57:55may kasama
00:57:55pagtanda
00:57:56and
00:57:58para makompleto po.
00:58:00Pag ano mo kasi
00:58:01pagdanda mo,
00:58:01may ingit kasi
00:58:02iba.
00:58:03May sa akin yung pamilya.
00:58:04Yung po yung isa
00:58:07sa kinakatakot ko na
00:58:08pag nawala lang po ako
00:58:10para magiging
00:58:11kalagayan niya dito.
00:58:16Makikin pakiusap ko na lang
00:58:18doon sa kapatid niya
00:58:19na isa
00:58:20na normal.
00:58:22Huwag siyang pabayaan.
00:58:23Yun lang po siguro.
00:58:24Bata pa lang po kami,
00:58:25maga po kaming
00:58:26nawala ng mother.
00:58:27Si ate lang po talaga
00:58:28naging kasangga ko.
00:58:30Kung pwede nga po
00:58:31kasama ko lagi
00:58:32si ate sa bahay.
00:58:34Dahil sa mga gastusin,
00:58:36hindi raw nila
00:58:37napakonsulta sa doktor
00:58:38ang kondisyon niya.
00:58:40Gusto ko pong itas
00:58:41kung ano ba talagang
00:58:42meron sa akin.
00:58:43Ano pong
00:58:44complications
00:58:45sa body ko.
00:58:52Kaya,
00:58:52nitong biyernes,
00:58:54inilapit namin siya
00:58:55sa isang doktor
00:58:56o obstetrician
00:58:57gynecologist.
00:58:59Ayon sa inisyal
00:59:01na pagsusuri,
00:59:02si Kim
00:59:03posibleng may
00:59:04Turner's Syndrome.
00:59:06Genetic disorder
00:59:07na hindi normal
00:59:08ang chromosome
00:59:09sa katawan.
00:59:10We all have
00:59:1146 chromosomes.
00:59:13What happens
00:59:13with Turner's Syndrome
00:59:14is may kulang
00:59:16na sex chromosomes.
00:59:17So this happens
00:59:18randomly.
00:59:19It happens in
00:59:201 in 2,500 women.
00:59:23Yung worry ni Kim
00:59:24na parang
00:59:24naiipit yung dugo sa loob
00:59:26at hindi na kakalabas
00:59:27na baka magkaroon
00:59:28ng infection
00:59:28or cause problems,
00:59:30hindi ito nangyayari.
00:59:31Yung ating sex hormone,
00:59:33meron din siyang gene
00:59:34that actually promotes growth.
00:59:35So dahil wala yung gene na yun,
00:59:37kaya hindi tumatangkad si Kim.
00:59:39Kung hindi pag-manifest
00:59:40ng kanyang acne,
00:59:41it's all related
00:59:42to the fact
00:59:43na there's no hormones
00:59:44that are stimulating
00:59:45those secondary
00:59:46sexual characteristics.
00:59:47So isa sa mga difficulty
00:59:49na mga patients
00:59:51who have
00:59:51Turner's Syndrome
00:59:52is actually
00:59:53pregnancy.
00:59:58When we check
00:59:59their egg levels,
01:00:00wala na silang
01:00:00saliling eggs
01:00:01to even produce
01:00:02a baby.
01:00:03Tapos minsan,
01:00:04sobrang liit na
01:00:05ng matres nila
01:00:07na it will be difficult
01:00:09for them
01:00:10to even
01:00:10get pregnant
01:00:12if they want
01:00:13to get pregnant.
01:00:13Sunod siyang dinala
01:00:15sa isang endocrinologist
01:00:17para makumpirma
01:00:19kung meron nga siyang
01:00:20Turner's Syndrome,
01:00:22kinakailangan daw
01:00:23sumailalim si Kim
01:00:24sa tinatawag na
01:00:25karyotyping.
01:00:27Blood test po ito
01:00:28para malaman
01:00:29kung sakto po
01:00:30yung chromosomes po niya
01:00:32or may mali.
01:00:32Currently,
01:00:33wala pong treatment
01:00:34ang Turner's Syndrome
01:00:35kasi genetic pong sakit po ito.
01:00:37Kung mas bata po
01:00:38sana siya
01:00:39at hindi po
01:00:40nagsara
01:00:40yung growth plate po niya
01:00:42pwede pong
01:00:43magbigay ng growth hormone.
01:00:44Pero at this point
01:00:45dahil 26 na po siya
01:00:46mga hormonal therapy po
01:00:48pwede po
01:00:49para baka pag-develop siya
01:00:50ng breast konti.
01:00:51Nilawakan na po namin
01:00:52yung pag-iisip namin
01:00:53na tanggap na po namin
01:00:55yung pwede mang yan.
01:00:56Medyo nalungkot nga po ako sa
01:00:58nalaman ko na
01:01:00hindi na po
01:01:01pwede mabuntis
01:01:01pero
01:01:02tanggap na lang po
01:01:03talaga
01:01:04ang gagawin.
01:01:05Marami sa atin
01:01:07ayaw tumanda
01:01:08gayong ang ilan
01:01:09katulad ni Kim
01:01:10parang iniwan ang panahon
01:01:12sa pagiging bata.
01:01:14Pero sa totoo lang
01:01:15hindi edad
01:01:16at itsura
01:01:17ang sukatan
01:01:18kundi
01:01:19kung paano mo
01:01:20itataas
01:01:21ang sarili mong halaga
01:01:22kahit sa paningin
01:01:24ng iba
01:01:24ikay maliit.
01:01:38Tabi-tabi po
01:01:40kapag meron daw
01:01:41punso
01:01:42yan ang sabi nila
01:01:44pero sa Pampanga
01:01:45abay sa punso
01:01:47may nahukay na
01:01:48pera
01:01:49bariya
01:01:50at
01:01:51mga alahas.
01:01:55Napatabi-tabi po
01:01:57sa kaba
01:01:57ang magkapitbahay
01:01:59na sina Ray at Lino.
01:02:02Habang tinitibag kasi nila
01:02:04ang isang punso
01:02:05sa bakanting loting
01:02:06ito sa Pampanga
01:02:07meron silang
01:02:12natamaan.
01:02:19Matigas po siya
01:02:20kaya sabi ko
01:02:21ano to
01:02:21tinutuloy-tuloy ko.
01:02:24Hindi Nuno
01:02:25nakita ko nga po
01:02:27na may nakabalo
01:02:28kundi isang
01:02:30itim
01:02:31na lagayan.
01:02:33Sabi ko
01:02:33ano ko yung laman nito?
01:02:35At nung buksan nila ito
01:02:41tumambat sa kanila
01:02:47ang mga laman nitong
01:02:49lumang mga bariya.
01:02:54Mga dating
01:02:55piso ma'am
01:02:57yung mga malalaki po siya
01:02:58first time po ma'am
01:02:59talaga
01:02:59ng mga coins na po yun.
01:03:01Box?
01:03:02Ano yung box?
01:03:02Sa isang punso
01:03:04may nahukay naman silang
01:03:06parang
01:03:07jewelry box.
01:03:12Ano yan?
01:03:13Gold?
01:03:13Ano yan?
01:03:22May susi.
01:03:23Hinala ni Nalino
01:03:25bigay raw ito
01:03:27ng kanilang
01:03:27mga kaibigan?
01:03:29Muirong
01:03:29diwindi
01:03:30na
01:03:30ano talaga yung laman.
01:03:32Maaaring binigay nila
01:03:33sa
01:03:34amin yun.
01:03:35Baka ito na yung
01:03:35sagot sa
01:03:37kahirapan.
01:03:38Baka yun na yung
01:03:38swerte namin.
01:03:40Ano yan?
01:03:41Box?
01:03:41Paanong sa punso
01:03:42may tumubo
01:03:44at nahukay
01:03:45na
01:03:45alaha sa pariya?
01:03:46Ano yan?
01:03:51Gold?
01:03:54Karamihan sa mga
01:03:55bariyang nahukay
01:03:56ni Narey at Lino
01:03:57mga lumang piso
01:03:59mula taong
01:04:001972
01:04:01at 1974
01:04:02na taglay
01:04:04ang mukha
01:04:05ni Dr. Jose Rizal.
01:04:07Meron ding
01:04:07mga lumang
01:04:08dalawang pisong
01:04:09bariya
01:04:09mula
01:04:10dekada 90
01:04:11na may
01:04:12nakaimprentang
01:04:13mukha naman
01:04:14ng ama
01:04:14ng himagsikan
01:04:15si Gap
01:04:16Andres Bonifacio.
01:04:18Meron ding
01:04:19ilang tiraso
01:04:20ng quarter
01:04:20at half
01:04:21US dollar
01:04:22coins
01:04:23mula naman
01:04:24noong
01:04:24dekada 70.
01:04:26Ito
01:04:26mapakita namin
01:04:28sa inyo
01:04:28kung anong
01:04:29laman ito.
01:04:30Ayan mga idol.
01:04:31Dahil sa kanilang
01:04:32nadiskubre
01:04:32tinutuban
01:04:33si Narey at Lino
01:04:34na baka
01:04:35sa ibang
01:04:36punso
01:04:37sa parehong
01:04:40bakanting lote
01:04:41may nakabaon
01:04:42pang
01:04:42ibang yaman
01:04:44kaya
01:04:44tinibag din
01:04:45nila
01:04:45ang iba
01:04:46rito.
01:04:47Siguro
01:04:48tatlong
01:04:48di pa
01:04:49apat
01:04:49na di pa
01:04:49yung
01:04:50distansya
01:04:50noon.
01:04:52At hindi
01:04:55sila
01:04:56nadismaya.
01:04:57Sa ilalim
01:04:58kasi
01:04:58ng pangalawang
01:04:59punso
01:05:00may nahanap
01:05:01uli silang
01:05:02kahon
01:05:02at mas
01:05:03lalo
01:05:03raw
01:05:04kuminang
01:05:05ang kanilang
01:05:05mga mata
01:05:06sa laman
01:05:06nito.
01:05:08Dalawang
01:05:09kwintas
01:05:10at isa
01:05:10rito
01:05:11perlas
01:05:12yung
01:05:13kwintas
01:05:13na
01:05:14perlas
01:05:14tapos
01:05:15yung isa
01:05:16naman
01:05:16parang
01:05:17gold-plated
01:05:17na
01:05:18kwintas.
01:05:20Baryaman
01:05:21ang nahukay
01:05:21ni Nalino
01:05:22sa unang
01:05:23punso
01:05:23sa ikalawa
01:05:24tila sila'y
01:05:25naka-jackpot.
01:05:29Dito sa
01:05:30perlas
01:05:30talaga ako
01:05:31umaasa.
01:05:31Deserves
01:05:32ko nga po
01:05:32marami
01:05:33pong
01:05:33nagsabi
01:05:33na
01:05:33may halaga
01:05:34daw.
01:05:34Siyempre
01:05:34po nagulat
01:05:35na
01:05:35excite
01:05:36po
01:05:36kasi
01:05:37kung
01:05:37sakali
01:05:38man
01:05:38po
01:05:38may
01:05:38mga
01:05:38value
01:05:39po
01:05:39yung
01:05:39nahukay
01:05:39nila
01:05:40siyempre
01:05:40mayroon
01:05:44pa kaya
01:05:44itong
01:05:45halaga?
01:05:49Sina
01:05:49Ray
01:05:49Atlino
01:05:50dating
01:05:50magkatrabaho
01:05:51sa isang
01:05:52pest
01:05:53control
01:05:53company.
01:05:58Kalaunan
01:05:59nag-resign
01:06:00sila
01:06:00at
01:06:00sumidline
01:06:01na lang
01:06:02sa pag-alok
01:06:02ng sarili
01:06:03nilang
01:06:04pest
01:06:04control
01:06:04services.
01:06:06Ayan
01:06:06mga
01:06:07idol
01:06:07yun
01:06:08yung
01:06:08queen
01:06:08box
01:06:09niya
01:06:09talaga
01:06:09mga
01:06:09idol.
01:06:10Kinukunta
01:06:10kami
01:06:11magpapaalis
01:06:11ng
01:06:12punso
01:06:12saan
01:06:12mang
01:06:12lugar
01:06:13sila.
01:06:13Pag
01:06:13dito
01:06:14sa
01:06:14pampangga
01:06:142-5
01:06:15po
01:06:15talaga
01:06:15pero
01:06:16pag
01:06:16out
01:06:16of
01:06:17town
01:06:17maging
01:06:173-5
01:06:18bawat
01:06:19punso
01:06:19ko
01:06:19yan.
01:06:21Kasi
01:06:21di
01:06:22basta-basta
01:06:22maghukay
01:06:22ka
01:06:23ng
01:06:23punso
01:06:23kinakausap
01:06:24ko
01:06:24rin
01:06:24na
01:06:24kung
01:06:24nandyan
01:06:25man
01:06:25kayo
01:06:25kung
01:06:26may
01:06:26diwindi
01:06:26man
01:06:26dito
01:06:27sa
01:06:27punso
01:06:27na
01:06:27to
01:06:27pwedeng
01:06:28umalis
01:06:28muna
01:06:28kayo
01:06:29kailangan
01:06:29namin
01:06:29itong
01:06:30tibagin
01:06:31dahil
01:06:31inutosan
01:06:32kami
01:06:32ng
01:06:32may
01:06:32ari.
01:06:37At
01:06:38para
01:06:39kumita
01:06:39ng
01:06:39extra
01:06:40iblinag
01:06:41na rin
01:06:41nila
01:06:41ang
01:06:42ginagawa
01:06:43nilang
01:06:43paghukay
01:06:44at
01:06:44pagtatanggal
01:06:45ng
01:06:45mga
01:06:45punso.
01:06:51Kahit
01:06:51sanay
01:06:52na sa
01:06:52trabaho
01:06:53aminadong
01:06:53natapakot
01:06:54pa rin
01:06:55sila.
01:06:57Kasi
01:06:57meron
01:06:57daw po
01:06:58talagang
01:06:58nakatira.
01:06:59Kapag
01:07:00hindi
01:07:01raw
01:07:01kasi
01:07:01sila
01:07:02pinahintulutan
01:07:03ng
01:07:03diumano
01:07:04maliliit
01:07:05nilang
01:07:05kaibigan
01:07:06baka
01:07:06raw
01:07:07sila
01:07:07ang
01:07:07paghigantihan.
01:07:11Gaya
01:07:11sa
01:07:11sinapit
01:07:12ng
01:07:12isa
01:07:12raw
01:07:12nilang
01:07:13kliyente.
01:07:14Hindi pa
01:07:14kami
01:07:15nag-video
01:07:15call
01:07:15ginalaw
01:07:16na pala
01:07:16niya
01:07:16ma'am
01:07:16namagay
01:07:17yung
01:07:17paan
01:07:17niya
01:07:17magsaka
01:07:18kamay.
01:07:18Nagpagamot
01:07:19siya
01:07:19sa
01:07:19alularyo
01:07:20ayun
01:07:20pinakatay
01:07:21siya
01:07:21ng
01:07:21baboy
01:07:22inalay
01:07:23doon
01:07:23sa
01:07:23punso.
01:07:29Sa kanilang
01:07:50videos
01:07:50makikita
01:07:51ang
01:07:52unti-unti
01:07:53nilang
01:07:53pagtibag
01:07:54sa mga
01:07:54punso
01:07:55hanggang
01:07:56sa
01:07:56matamaan
01:07:57nila
01:07:58ang mga
01:07:58bariya.
01:07:59Plastic
01:08:01At
01:08:07kahon
01:08:07ng
01:08:07alahas
01:08:08na parang
01:08:09nakadikit
01:08:09sa lupa.
01:08:10Ano yan?
01:08:14Yan?
01:08:15Yan?
01:08:16Gayun
01:08:17paman
01:08:17meron
01:08:18pa rin
01:08:18ibang
01:08:19nagdududa.
01:08:20Ano yan?
01:08:21May susi.
01:08:22Planted
01:08:23Hindi ako
01:08:24naniniwala
01:08:24dyan
01:08:25yung
01:08:25plastic
01:08:25palang
01:08:26parang
01:08:26bago pa.
01:08:27Kailan
01:08:27pa niya
01:08:27nilagay
01:08:28dyan?
01:08:29Hindi
01:08:29po talaga
01:08:29tinanim
01:08:30at makita
01:08:30naman
01:08:30sa video
01:08:31yun.
01:08:31Yan
01:08:32yung
01:08:32totoo.
01:08:33Totoong
01:08:33tinibag
01:08:33namin
01:08:34yan
01:08:34talaga.
01:08:34Kung sakaling
01:08:35may value
01:08:35yun
01:08:35sabi ko
01:08:36babalikan
01:08:36po talaga
01:08:37namin
01:08:37at
01:08:37mag-alay
01:08:38kami
01:08:38doon.
01:08:40Sa
01:08:41aming
01:08:41pagtatanong-tanong
01:08:42sa barangay
01:08:43tungkol
01:08:44sa
01:08:44bakanteng
01:08:44lote
01:08:45meron
01:08:46silang
01:08:46nadeskubre.
01:08:47Dati
01:08:48kasi
01:08:48dito
01:08:48naging
01:08:48kampo
01:08:49ng
01:08:49mga
01:08:49Japon.
01:08:50Marami
01:08:50raw
01:08:50talagang
01:08:51nakikitang
01:08:52maligno,
01:08:53duwende.
01:08:56Paanong
01:08:56sa punso
01:08:57may nahukay
01:08:58na bariya
01:08:59at alahas?
01:09:00Ano yan?
01:09:03Bigay nga ba
01:09:04ito
01:09:05ng kanilang
01:09:06mga tinatawag
01:09:07na
01:09:07kaibigan?
01:09:08Na-curious
01:09:09ako
01:09:09kagad
01:09:09doon
01:09:10sa
01:09:10Pearls.
01:09:10Parang
01:09:11matagal
01:09:11na
01:09:11siyang
01:09:11nakabaon.
01:09:13Hukayin
01:09:14natin
01:09:14ang
01:09:15kasagutan
01:09:15sa
01:09:16aming
01:09:16pagbabalik.
01:09:18Ano yan?
01:09:18Dari
01:09:19kya!
01:09:20Ano yan?
01:09:20Gold
01:09:20get
01:09:20tika
01:09:21dina.
01:09:22Mga
01:09:23lumang
01:09:23bariya
01:09:23pati
01:09:24na
01:09:24mga
01:09:24alahas
01:09:25na
01:09:26hukay
01:09:26sa
01:09:26mga
01:09:27punso
01:09:27sa
01:09:28isang
01:09:28bakanting
01:09:29lote
01:09:29sa
01:09:30pampanga.
01:09:32Dari
01:09:35kya!
01:09:37Ano yan?
01:09:37Gold
01:09:38get
01:09:38tika
01:09:38dina.
01:09:39Ano yan?
01:09:40May
01:09:40susi.
01:09:42Nasiak ako.
01:09:42Sabi ko,
01:09:43ano ko yung
01:09:44laman nito?
01:09:44May
01:09:44bracelet,
01:09:45may
01:09:45kwintas
01:09:46na
01:09:46wireless.
01:09:47Tapos yung
01:09:48isa naman
01:09:49parang
01:09:49gold-plated
01:09:50na
01:09:50kwintas.
01:09:52Mga
01:09:52dating
01:09:53piso,
01:09:54ma'am,
01:09:54yung mga
01:09:54malalaki
01:09:55po siya.
01:09:57First time
01:09:58po, ma'am,
01:09:58talaga,
01:09:59ng mga
01:09:59coins na
01:09:59po yun.
01:10:00Kung sakali
01:10:00man po
01:10:01may mga
01:10:01value
01:10:01po yun
01:10:02na
01:10:02hukay nila,
01:10:02syempre,
01:10:03baka
01:10:03ayaman na
01:10:04po kami.
01:10:06Noon pa
01:10:07man daw,
01:10:07may parang
01:10:08bantay na
01:10:09roon.
01:10:09Marami ro
01:10:10talagang
01:10:10nakikitang
01:10:11maligno,
01:10:12duwende.
01:10:13Muirong
01:10:14duwende
01:10:14na ano
01:10:16talaga yung
01:10:16laman.
01:10:17Maaring
01:10:17binigay nila
01:10:18sa
01:10:18amin yun.
01:10:19Meron tayong
01:10:24konsepto na
01:10:25yung ginagawa
01:10:26po ay
01:10:27merong
01:10:28epekto
01:10:28sa aking
01:10:29kapaligiran
01:10:30at meron
01:10:31siyang
01:10:31ibabalik
01:10:31sa akin.
01:10:32Yung
01:10:32paniniwalang
01:10:33iyon
01:10:33ay nakaugat
01:10:34doon
01:10:35sa mga
01:10:35bagay
01:10:35na hindi
01:10:36natin
01:10:36kayang
01:10:36ipaliwanag.
01:10:37Sumasalalay
01:10:38tayo
01:10:38dun sa
01:10:39mga
01:10:39hindi
01:10:39natin
01:10:39nakikita
01:10:40na
01:10:40ang
01:10:40tingin
01:10:41natin
01:10:41ay
01:10:41makapangyarihan.
01:10:43Nakausap
01:10:43ng aming
01:10:44team
01:10:44ang may
01:10:45ari
01:10:45ng
01:10:45bakanteng
01:10:46lote
01:10:46kung
01:10:47saan
01:10:47nahukay
01:10:48ang mga
01:10:48barya
01:10:48at
01:10:49alahas
01:10:49pero
01:10:50tumanggi
01:10:50itong
01:10:51magpa-interview
01:10:51lalot
01:10:52hindi
01:10:53raw
01:10:53nagpaalam
01:10:54si
01:10:54Nalino
01:10:54na
01:10:55tibagin
01:10:56ang mga
01:10:56punso
01:10:57sa
01:10:57kanilang
01:10:57lupa.
01:10:58Nagbabawal
01:10:59talaga
01:10:59yung
01:10:59pumasok
01:11:00ka ng
01:11:00walang
01:11:00pahing
01:11:01tulot.
01:11:01Kaya
01:11:02kami
01:11:02napadpad
01:11:02sa lugar
01:11:03doon
01:11:03dahil
01:11:044 to
01:11:045
01:11:05years
01:11:05ago
01:11:05may
01:11:06kliyente
01:11:06kami
01:11:06doon
01:11:07tapos
01:11:08may
01:11:09punso
01:11:10sa
01:11:11kabila.
01:11:12Kala
01:11:12namin
01:11:12isa
01:11:13lang
01:11:13yung
01:11:14may-ari.
01:11:14Hindi
01:11:15po
01:11:15namin
01:11:15sinadya
01:11:16talaga
01:11:16na
01:11:16maging
01:11:17trespassing
01:11:17po
01:11:17talaga
01:11:18doon
01:11:18ma'am.
01:11:18Akala
01:11:18kasi
01:11:19namin
01:11:19isa
01:11:19lang
01:11:19talaga
01:11:20akala
01:11:20namin
01:11:20yung
01:11:20may-ari
01:11:21yun
01:11:21din
01:11:21po
01:11:21yung
01:11:21nagpahukay
01:11:22sa
01:11:22amin
01:11:23sa
01:11:23bakod
01:11:23na
01:11:24yun.
01:11:24Pero
01:11:25paanong
01:11:25sa
01:11:25punso
01:11:26may
01:11:26tila
01:11:27yamang
01:11:28nahukay?
01:11:29Ano yan?
01:11:29Gold
01:11:30get
01:11:30ticadina?
01:11:31Ano yan?
01:11:32May
01:11:32susi.
01:11:34Dami?
01:11:35Dami.
01:11:39Ang lote
01:11:40kasi
01:11:40naging
01:11:41papunan
01:11:42ng
01:11:42mga
01:11:42basura.
01:11:43Yung
01:11:43nakitang
01:11:44bariya
01:11:44doon
01:11:44at yung
01:11:44mga
01:11:45last
01:11:45baka
01:11:45tinapon
01:11:46na lang
01:11:46kasi
01:11:47wala
01:11:47nang
01:11:47nakatire.
01:11:48Ang
01:11:48punso
01:11:49ay
01:11:49kadalasan
01:11:49bahay
01:11:50ng
01:11:50anay
01:11:50o
01:11:51langgam
01:11:51o
01:11:51di
01:11:51kaya
01:11:52ng
01:11:52mga
01:11:52daga.
01:11:53It's
01:11:53possible
01:11:53doon
01:11:54na
01:11:54itapon
01:11:54yung
01:11:54mga
01:11:54jewelry
01:11:55at
01:11:55mga
01:11:55bariya
01:11:56and
01:11:56then
01:11:57later
01:11:57on
01:11:57may
01:11:57termite
01:11:58colony
01:11:59na
01:11:59nagbuo
01:11:59doon
01:12:00ang
01:12:00kanilang
01:12:00mount
01:12:00kaya
01:12:01nasa
01:12:01ilalim
01:12:01ito.
01:12:03Samantala
01:12:03ang mga
01:12:04nahukay
01:12:05na
01:12:05bariya
01:12:05at
01:12:05ferlas
01:12:06ipinasuri
01:12:07namin
01:12:08sa
01:12:08antique
01:12:08collector
01:12:09na expert
01:12:10din
01:12:10sa
01:12:11coins
01:12:11at
01:12:11alahas
01:12:12na
01:12:12si
01:12:13Kyle.
01:12:13When I
01:12:14checked
01:12:14the
01:12:14pearls
01:12:15nakita
01:12:17ko
01:12:17plastic
01:12:17agad.
01:12:18Nanghinayang
01:12:18ako
01:12:19kasi
01:12:19it was
01:12:19the only
01:12:20one
01:12:20na
01:12:20I
01:12:20really
01:12:21thought
01:12:21may
01:12:21chance
01:12:22na
01:12:22may
01:12:22value.
01:12:22Yung
01:12:23isang
01:12:23kwintas
01:12:23naman
01:12:23which
01:12:24is
01:12:24what
01:12:25I
01:12:25thought
01:12:25was
01:12:26gold
01:12:26or
01:12:26silver
01:12:27looks
01:12:27aluminum
01:12:28to me.
01:12:29Walang
01:12:29halaga
01:12:29yung
01:12:30mga
01:12:30nakita
01:12:31ko
01:12:31dito
01:12:31na
01:12:31jewelry
01:12:32at
01:12:33yung
01:12:33mga
01:12:33coins.
01:12:34Yung
01:12:341972
01:12:35and
01:12:361974
01:12:36sa
01:12:37amin
01:12:37sa mga
01:12:38collectors
01:12:38ang
01:12:39value
01:12:39niyan
01:12:39dun
01:12:39sa
01:12:40piso
01:12:40ay
01:12:40piso
01:12:43lang
01:12:43din.
01:12:45Wala
01:12:45siyang
01:12:46collectors
01:12:46value.
01:12:47Okay
01:12:47lang
01:12:48naman
01:12:48sa
01:12:48amin
01:12:48wala
01:12:49kaming
01:12:49magagawa.
01:12:50Tanggap
01:12:50po
01:12:50namin
01:12:50kasi
01:12:51nahukay
01:12:51lang
01:12:51din
01:12:52naman
01:12:52sa
01:12:52ibang
01:12:52lupa
01:12:53yan.
01:12:54Ano
01:12:54yun
01:12:54gold
01:12:57get
01:12:57the
01:12:57cadina?
01:12:58Hindi
01:12:59lahat
01:12:59ng
01:12:59yaman
01:13:00nakapaon
01:13:01dahil
01:13:02ang
01:13:02totoong
01:13:03kayamanan
01:13:04nasa
01:13:06lupa
01:13:06man
01:13:06o wala
01:13:07kayang
01:13:08bukayin
01:13:09sa
01:13:09sariling
01:13:10sipag.
01:13:14Thank you
01:13:15for
01:13:16watching
01:13:16mga
01:13:17kapuso.
01:13:17Kung
01:13:18nagustuhan
01:13:18nyo
01:13:18po
01:13:19ang
01:13:19videong
01:13:19ito,
01:13:20subscribe
01:13:21na
01:13:21sa
01:13:21GMA
01:13:22Public
01:13:22Affairs
01:13:23YouTube
01:13:23channel
01:13:24and
01:13:24don't
01:13:25forget
01:13:25to
01:13:25hit
01:13:26the
01:13:26bell
01:13:26button
01:13:27for
01:13:27our
01:13:27latest
01:13:28updates.
Recommended
1:09:56
|
Up next
0:44