Buhay ng Bubuyog, nanganganib dahil sa pesticide | Born to Be Wild - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (July 20, 2025): Sa Baguio City, Benguet, matatagpuan ang mga masaganang kaharian ng mga bubuyog. Ngunit ngayon, nanganganib na ang kanilang mga kolonya dahil sa hirap na makahanap ng ligtas at sapat na pagkain. Ang dahilan? Pesticides na mula sa pananim na pinupuntahan ng mga field bee. Sa halip na nectar, nakakapag-uwi sila ng lason sa kanilang pugad, na unti-unting pumapatay sa buong kolonya.

Transcript

00:00May nanatagong munting kahariyan sa maliliit na kahon.

00:12Sa halip na nasa gubat, dito sila naninirahan.

00:19Lalo na may bantan na maubos ang kanilang lahi.

00:30Balamig at kalma ang panahon sa Baguio City.

00:45Tamang tama at naghahanda na rin maghanap ng pagkain ang field worker bees.

00:53Sa kanilang grupo, sila ang bida at nauuna sa paghanap ng pagkain.

01:00Ready na sila.

01:055 km mula sa kanilang bahay ang kanilang iikutan.

01:11Don't worry, tinagurian silang master navigator.

01:16Kaya siguradong hindi sila maliligaw pa uwi.

01:23Kapag sapat na ang nauwing pagkain, awat na.

01:30Oras na para bumalik.

01:37Pero wait, bago sila papasukin,

01:42nandyan ang guard bees.

01:46No food, no entry.

01:48Ang isang field worker mukhang walang dala.

01:56Nakupo, yari na.

01:57Sa loob ng maliit na kahon,

02:03may kahari ang pinamumunuan ng isang reyna.

02:08May kanya-kanyang papel ang bawat isa.

02:10Abala ang mga cleaner bee sa paglilinis sa kanya.

02:15Hindi lang reyna ang sinisuguradong malinis.

02:21Maging ang mga butas na paglalagyan ng larva o yung uot.

02:32Ang ganitong gawi, training umulo nila para sa susunod na promosyon.

02:38Ang maging nursing bee na magpapakain sa mga larva.

02:41Pinakapasok yung buong ulo niya.

02:46Yung head niya mismo doon sa loob ng butas.

02:49Tapos, niluluwa na niya yung manakuha niyang nectar.

02:53So, ibig sabihin, yung butas na ginagawa nila,

02:55pasok sa yung katawan nila.

02:57Yes, mo.

02:58So, kung mas malaki yung bubuyo,

02:59mas malalaki rin yung mga butas.

03:01But they're all very busy.

03:03Busy go fill it in, filling it out.

03:05Busy cleaning yung mga butas.

03:07Pagkatapos maging nursing bee,

03:09pwede na para maging builders ng kanilang kolon.

03:13Merong mga bees na naandun lang sila sa paligid ng butas.

03:18Parang nililinis nila yung paligid ng butas.

03:21That's the bee's way of cleaning the area,

03:23disinfecting it,

03:24to make sure that yung mga papasok, malinis, and all that.

03:29Inaayos nila ang kanilang bahay

03:31sa pamamagitan ng paglalagay ng pheromone trails.

03:37Isa itong kemikal na nilalabas ng mga bubuyo

03:39bilang signal para sa komunikasyon.

03:43Pagmamarka ng pagkain at tirahan.

03:48Pagkatapos,

03:49ay papasukin na nila

03:50ang pagiging guard bees.

03:54Pinalis niya ang drone bee na ito.

03:57Ang drone bee,

03:58trabaho lang niyang magparami sa reina.

04:00Dahil tapos na ang kanyang trabaho,

04:07kailangan na siyang paalisin,

04:08lalo na kapag hindi sapat ang pagkain.

04:15Nakakilala ko si Julius,

04:17isa sa mga beekeepers sa Baguio City.

04:20Mahiging dalawang taon na siyang

04:21nagba-backyard bee farming.

04:23They're all hovering around us.

04:26It's considered safe, no?

04:29Yes po.

04:29Hindi naman tayo ma-sting na mga yan.

04:31Yes po,

04:32kasi ito po yung mga species

04:34ng mga honeybees na mababait.

04:36Ito po yung may scientific name na

04:38Apis millifera.

04:40Sa halos araw-araw na pagbabantay

04:42sa kanyang mga alaga,

04:44kilala na raw niya

04:45ang ugali ng mga bubuyog.

04:48Itong colony na ito,

04:50papasok sa ditong colony,

04:51may mga guard bees po kasi tayo dito.

04:54Ito yun,

04:54yung may mga gate, no?

04:56Tapos parang may parking sila.

04:58Parang spaceship, di ba?

04:59May parking na ito.

05:00Tapos papasok sila doon sa loob, no?

05:02Yes po.

05:03Usually po,

05:03may mga guard bees po tayo dito.

05:05Guard bees?

05:06Yes po.

05:06Sila po yung nag-check

05:07kung may dalabas silang nectar.

05:10Paano po walang dalang nectar yung bee?

05:12Hindi po nila papapasukin.

05:13Ganun?

05:14Yes po.

05:15Kapag handa na ang guard bees

05:17suungin ang laban sa labas

05:18ng kanilang kaharian,

05:19aatasan na silang

05:21maging bee field worker.

05:25Tagahanap ng pagkain

05:27at tagabuhay sa colony.

05:31Kapag narating na ng mga bubuyog,

05:33gaya ng field bees,

05:35ang kanilang edad na 43 days,

05:38namamatay na lang sila

05:40ng kusa.

05:41Ito daw yung mga bubuyog,

05:42na-reach na lang yung kanilang lifespan.

05:44Ang isang ito,

05:49naging pagkain na ng mga langgap.

06:00Challenging ang buhay ng bee field workers,

06:02lalo na't posibleng may dalampangani

06:05sa paghanap ng makakain.

06:06Ang Baguio Benguet ay maraming mga vegetable farm.

06:12Ang mga vegetable farmers po natin,

06:15nag-i-spray sila ng pesticides.

06:18And then,

06:19na-affect yung ating mga honeybees.

06:21Kasi,

06:22especially yung mga flowering plants.

06:25And then,

06:26pumupunta itong mga honeybees natin

06:27para kumuha ng nectar.

06:29And then,

06:30nakukuha na nila yung pesticide.

06:32Ang pesticide na nakukuha ng field bee

06:35sa labas ng colony,

06:36posibleng nilang ikamatay.

06:38Halimbawa,

06:39may mga honeybees na umuuwi sa colony

06:41and naiuwi nila yung pesticide,

06:43maraming mamamatay.

06:45Noong November 2023,

06:47wala 70 to 80 percent

06:49ng mga bubuyog

06:50ang namatay

06:51sa kanilang bee farm.

06:55Sabi ng United Baguio Beekeepers Association,

06:57posibleng lumala

06:58ang sitwasyon

06:59kung patuloy

07:00ang paggamit

07:01ng hard pesticide.

07:03Sa ngayon po,

07:04marami pong tinatawag na

07:05cases of

07:06beehive poisoning.

07:08Hindi minsan naiiwasan

07:10na yung mga halaman

07:11na nasprayhan po

07:13ng highly toxic pesticide

07:15ay nakukuha po

07:17ng ating mga alagang bubuyog

07:19during their

07:20pollination activity.

07:21Dahil inaalagaan,

07:23mas na momonitor po natin

07:25kung gaano karami

07:27yung namamatay

07:28at kung ano nangyayari

07:29sa kanila.

07:30Yung pong ating

07:31wild bees,

07:32napapansin na lang

07:33ng mga honey hunters

07:34na mga kasama po natin

07:36na paunti rin

07:37ng paunti.

07:38Ayon sa United Nations,

07:40ang posibleng

07:41pakaubos

07:41ng mga bubuyog

07:42ay isang libong beses

07:44na mas pataas

07:44kaysa normal.

07:47Isa na dyan

07:48ang paggamit

07:49ng pesticide.

07:51Kaya target ngayon

07:52na mapababa

07:53ang epekto

07:54ng pesticide

07:55sa mga bubuyog

07:56sa taong 2030.

07:57Sa ilang bahagi

08:04ng Benguet,

08:05organic farming

08:06ang sagot

08:06para makaiwas

08:07sa paggamit

08:08ng pesticide.

08:09Itong mga pechay na ito,

08:12mas natitinda nila

08:13ng mas mahal

08:14at mas safe

08:16kasi nga

08:16yung pagpapalaki

08:18dito sa pechay,

08:20hindi nila

08:20ginamitan ng

08:21pesticides.

08:22So, if

08:23these insects

08:24can survive

08:25dito sa mga

08:26dahon ng pechay na ito,

08:29lalo na tayo.

08:30Kilalang madiskarte

08:32at masisipag

08:33ang mga bubuyog

08:34pero alam din nila

08:35na may silang

08:36ang kanilang buhay.

08:39Kaya mahalagang

08:40mapanatiling ligtas

08:41ang kanilang ginagalawan

08:43para ang kanilang

08:45bisyon

08:46sa munti nilang

08:47kahariyan

08:47ay magampanan.

08:51Maraming salamat

08:52sa panonood ng

08:53Born to be Wild.

08:54Para sa iba pang kwento

08:55tungkol sa ating kalikasan,

08:57mag-subscribe na

08:58sa GMA Public Affairs

08:59YouTube channel.

Buhay ng Bubuyog, nanganganib dahil sa pesticide | Born to Be Wild

Category

Transcript

Recommended