DAPAT BANG MAGING OBLIGASYON NG MGA ANAK ANG MGA MAGULANG NILA?
Mainit na pinag-uusapan ngayon kung dapat bang managot sa batas ang anak na nang-iiwan o umaabandona sa kanilang magulang? Sa Brgy. Holy Spirit, QC, sinamahan nina Ivan at Sean ang ating mga Kapuso para alamin ang saloobin nila sa panukalang batas. May legal at social insights din mula kina Atty. Abdol Bryan Barte at Prof. Roland Abinal Macawili. Panoorin ang video.
Hosted by the country’s top anchors and hosts, 'Unang Hirit' is a weekday morning show that provides its viewers with a daily dose of news and practical feature stories. Watch it from Monday to Friday, 5:30 AM on GMA Network! Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
00:00Mga kapuso, mainit-init na usapan ngayon o mainit na usap-usapan ngayon kung dapat nga bang parusahan ang mga anak na hindi tumutulong sa kanilang sick at aging parents.
00:10Ngayong umaga, yan ang ating pag-uusapan dito sa Issue ng Bayan!
00:18Ang issue na yan, inilapit na natin mismo sa bayan. Nasa Barangay Holy Spirit ngayon, si Ivana Chan, para hingin ang kanilang saluobin at opinion.
00:27Yes guys, kaya naman ito na, simulan na ang talakayan.
00:31Ibanan siya, ngayon natuloy na natin ang ating issue ng bayan.
00:35Susan, Shira, maraming salamat. Nagbabalik po tayo mga kapuso mula dito sa Barangay Holy Spirit kung saan pinag-uusapan natin ang mainit na issue ng bayan tungkol sa suporta sa magulang.
00:46Pinag-uusapan nga po natin ngayon ang isinusulo na Parents Welfare Act of 2025, inihain po yan, ni Sen. Panfilolaxo na nais panagutin.
00:55Ang mga anak na nagpapabaya sa kanilang mga magulang na wala ng kakayahang suportahan ng kanilang mga sarili o kaya'y mga may sakit na.
01:03Ayan, kanina narinig natin ang pulso ng ilan nating mga kapusong kasama dito sa Barangay Holy Spirit.
01:10Pero para himayin pang issue, dalawa pong aspeto ito eh. May aspetong legal at may aspetong social o panlipunan.
01:17Sa aspetong legal, mga kasama po natin ngayong maga, Attorney Brian Barte. Attorney, good morning. Bati po po na kayo sa mga kapuso natin.
01:25Magandang umaga po sa inyo lahat, mga kapuso at mga live audience po natin.
01:30Ayan, si mga kasama naman natin patungkol sa social aspect nitong isinusulo na panukala si Professor Roland Makawili ng De La Salle University.
01:41Sir, good morning.
01:42Maganda at mapagpalayang araw po sa ating mga tagapakinigat, tagasubaybay.
01:46Simulan na natin ang ating talakayan. Unahin natin si Attorney.
01:50Meron na daw pong umiiral na probisyon sa ating Family Code tungkol sa pag-uobliga sa mga anak na suportahan ang kanilang mga magulang.
01:59Ano ho ang bago dito sa sinusulo na panukala?
02:03Sa ilalim ng Family Code, kaibahan dito sa panukalang Parents Well Fair Act.
02:10Dito kasi binibigyan ng pangil ng panukalang batas na ito ang pagbibigay ng parusa sa sinumang mga anak na hindi susuporta sa kanilang mga magulang.
02:22At dito sa panukalang ito, pwedeng parusahan ng pagkakakulong o pagbibigay ng multa doon sa mga anak na hindi susuporta sa kanilang mga magulang sa panahon ng pangangailangan o may sakit ang kanilang mga magulang.
02:40Specifically, ano ho yung parusa ang pinapataw dito sa pagpapaya, Attorney?
02:44Sa panukalang batas po ay nakasaad na kapag hindi sinuportahan ng mga anak ang kanilang mga magulang, ay pwedeng makulong ang kanilang anak ng isang buwan hanggang anim na buwan.
03:00O kaya pag inabando na naman ng mga anak ang kanilang mga magulang, ay maaari din silang makulong mula ng isang taon hanggang anim na taon.
03:09O kaya magbayad ng multa na nagkakahalagang isandaang libong piso.
03:13Naku, medyo mabigat. Sino naman ho magsasampan ng reklamo dito, Attorney?
03:16Halimbawa ako, magulang ako, pinabayaan ako ng anak ko, ako ba mismo magre-reklamo?
03:21O ang Estado pwede rin magreklamo on behalf of the abandoned parent?
03:26Nakasaad din po sa batas na ito, o sa panukalang batas na ito, na ang unang pwedeng magreklamo, siyempre, ay ang mga magulang.
03:34At bukod sa mga magulang, pwede rin pong magsampan ng reklamo ang isang institusyon nangangalaga sa mga nakakatanda o mga senior citizens.
03:44O pwede rin po kung sino man tao ang nangangalaga sa kasalukuyan nangangalaga sa mga magulang, o kaya ay ang Estado.
03:52So kasi ito ay tinuturing na crimes against state or the state.
03:56Okay, dako naman tayo kay Professor Makawili.
03:59Meron din hong aspetong panlipunan nito.
04:02Let's begin with yung tinatawag nating filial responsibility.
04:06Ano ho bang konsepto ito?
04:08Parang based on reactions online, medyo marami ho yung parang hindi tanggap itong ganitong klaseng pagpapato ng parusa.
04:18Dahil likas ho kasi sa atin eh, yung close family ties.
04:21Tell us more about this, Prof.
04:23Okay. Ang filial responsibility o sa Filipino ay responsibilidad ng anak ay umiinog sa konsepto o umiinog sa paniniwala tungkol sa moral, etikal at manakanakay legal na pananagutan ng isang anak sa kanyang magulang.
04:41Lalo ba kung ang magulang ay matanda na.
04:43May mga pag-aaral na hanggang ngayon naman ay matatag pa rin o malakas pa rin yung tinatawag na filial responsibility.
04:54Lalo na kung pagbabasayan natin yung mga pananalig si kalimbawa ni Belin Medina.
05:00Ang filial responsibility sa atin sa Pilipinas ay nakabatay doon sa konsepto ng utang na loob.
05:08So makikita pa rin naman natin yung mga patterns.
05:11Halimbawa na ang matandang magulang ay nasa bahay ng kanyang babaeng anak o isa sa kanyang mga babaeng anak.
05:19O kung hindi naman, dapat may malapit na anak doon sa bahay ng matanda.
05:24So nandyan pa rin naman ang mga patterns na iyan.
05:27So yun po yung filial responsibility.
05:30Pero may ano ho eh, may mga nakikita rin ako reaction.
05:34Ang sinasabi ng ilan, huwag niyong gamitin retirement plan ang inyong mga anak.
05:41Ano naman ho ba sasabi niyo doon?
05:42Well, produkto ito nang nagbabago rin natin pananaw tungkol sa utang na loob.
05:47Hindi naman po pare-paraw ang pag-unawa natin sa utang na loob, lalo pa yung mga millennial o yung Gen Z.
05:55Na nagiging critical na sa konsepto ng utang na loob na parang panghabang buhay ba yan?
06:01Hindi ba yan mababayaran?
06:02Minsan may mga pananaliksik na itinuturing ang utang na loob bilang dahilan pa ng pagkakaroon ng toxic na relationship sa loob ng pamilya.
06:11Kaya nagiging critical sila.
06:12At dito na nga papasok yung filial responsibility bilang retirement plan daw ng mga magulang kapag sila'y tumanda.
06:24Attorney, nabanggit ni Professor yung utang na loob.
06:28Eh paano kung walang utang, ang tingin ng anak wala siyang utang kasi hindi rin naman ako sinuportahan itong magulang ko nung kabataan ko eh.
06:37May ano ba yun?
06:38I understand exception yun sa ilalim ng panukala.
06:43Tama po yun.
06:44So sa ilalim ng panukalang batas, meron din pong exception na tinatawag.
06:49Kung saan, pwede din pong hindi obligahing magbigay ng suporta ang isang anak kung papasok sa mga exception na ito.
06:59Ano po ba ito?
07:00Una, kung inabuso po ng mga magulang ang anak, pwede pong maging exception po yun.
07:05Pangalawa, kung inabando na din ng mga magulang ang kanilang anak, so pwede rin pong gamitin exception yun.
07:13O kaya anumang pangaabuso or other form ng pagpapabayaan ng magulang sa anak, ay pwede niya rin gamitin depensa para hindi siya obligahing sumuporta sa magulang.
07:25Okay, ganitong senaryo, si magulang, nireklamo si anak, pinabayaan niya ako, inabando na ako.
07:31Depensa naman ngayon ni anak, hindi, yung lumalaki ako, hindi mo naman ako inalaga.
07:36So may ganung batuhan ng medyo, it can get ugly, kanga ho.
07:41Sean, ano kaya ang pulso ng mga kapuso natin na nakikinigayon dito sa atin?
07:45Ito ka, Sir Ivan, kukumustahin natin ang mga kapuso natin. Sigurado ako, makakarinig tayo ng iba't ibang mga opinion, lalong-lalong na pagkatapos marinig yung mga eksperto natin.
07:53Ito, unahin na natin siya, ma'am. May storbo lang po, Wednesday. Good morning po. Ano pong pangalan niyo?
07:58My name is Sheila May Pbiseda po. 21 years old.
08:0221? Wala pa namang anak, no?
08:05Tatanong ko naman, so bilang isang anak niyan, no? Nagtatrabaho ka na ba ngayon?
08:09May po siya actual work, pero may racket-racket lang po.
08:13Racket-racket, ikaw rin ba yung nagsusuporta sa family mo?
08:16So bilang breadwinner pa, so bilang breadwinner at bilang isang anak, tanong ko lang, sang-ayon ka ba sa batas na to at sang-ayon ka ba sa parusa na pwedeng makamit ng mga taong hindi susunod sa batas na to?
08:27Sa batas po, I'm agree kasi since nag-racket po ako yung breadwinner, nakakapagbigay naman po ako sa may mother ko kasi siya na lang nagtatagawid sa amin.
08:38Wala naman pong problema. Pero po sa may batas po na makukulong po yung mga anak na hindi nagsusuporta sa magulang, it's unfair po kasi, for example, may pamangkin po na laging nasa bahay namin.
08:51Mag-iisang band na po siya, inabandon na ng mga magulang niya. Wala pong bisita man lang, walang sustento. Kahit ni-reach out na lang, ni-reach out ko na lang ilang beses, wala po silang reply.
09:03Tapos ayun po. Kung kaya pong i-abandon na ng anak after yung mga parents nila, kaya din po ng parents abandonahin yung anak nila in the first place po.
09:14So it goes both ways talaga. So bilang breadwinner, patanong ko lang din, ano naman yung opinion mo para sa mga ganong tipong mga sitwasyon?
09:22Lalo na na inabandon na ng mga magulang. Siyempre, hindi naman lahat ng beses meron tayo.
09:28So paano naman pag humingi yung mga magulang mo sa mga panahon wala tayo?
09:32Anong gagawin natin? At anong opinion mo doon na pwede kang kasuhan, inkaso na humingi sila nang wala ka?
09:38Kapag mga hihingi naman po sila, wala naman po akong reklamo doon kasi in the first place po, sila din po yung nagpalaki sa akin.
09:48Si mama lang po nagpalaki sa akin, wala pong tumayong ama.
09:52Kung may mabibigay naman po ako, willing po yun, hindi niya na po kailangan na magbeg sa akin para bigyan ko.
10:00Speaks na sing it again to the failure responsibilities or even.
10:04Yung financial incapacity attorney, exemption din siya, no?
10:07Tama po yun. Sa panukalang batas na yan, exception din po yung capacity or financial incapacity ng isang anak para suportahan yung mga magulang.
10:16Siyempre, kung wala po talagang hanap buhay or financial na kapasidad ang anak, paano po siya pipiliting suportahan ng kanyang magulang?
10:24Kung siya mismo, hindi niya kayang suportahan ng salim.
10:27Laging sinasabi yan ni attorney Gabby at attorney eh, wala kang mapipiga sa bato.
10:32Tama po eh.
10:32Walang mapiga, wala. Pero, Prof, ayun nga, pumapasok dyan yung utang na loob eh. Gaya nung si ate. Sorry, I didn't get your name.
10:40Pero, si Mama ang nagpalaki sa akin eh. Solo niya akong tinaguyod. So, the least I can do is give back, return the favor.
10:48Well, valid pa rin namang paniniwala iyon, Sir Ivan.
10:54Pero, isipin din natin na hindi naman na lang tao ay may ganong pananaw tungkol sa utang na loob.
11:01Dapat maging open din tayo na nagbabago yung pananaw natin sa utang na loob.
11:05In fact, hindi lang naman sa agang panlipunan, kundi maging sa philosophy.
11:11Yung utang na loob ay, dapat daw baguhin na mismo yun eh.
11:15Ito ay utang sa kagandahang loob eh.
11:18Parang, may utang na loob ako dahil maganda yung loob na ipinamalas mo sa akin.
11:23Hindi ito iniimpose ng isang magulang o ng isang tao dun sa isang tao.
11:30So, yun. Yun lang yung ako.
11:32Siguro, isang point of view ng magulang siya, ano kaya pwede nating maitanong?
11:39Ito, puntahan naman po natin dito si ma'am. Ma'am, may storbo lang po kayo.
11:42Saglit, hilo po ma'am. Ano po pangalan natin?
11:45Maria Gracia de los Reyes po.
11:47Ma'am Maria, ilang taon na po kayo?
11:4967 po.
11:50May mga anak kata po na?
11:52Meron po, lima tsaka may ako na po.
11:55Bilang magulang kayo, agree naman po ba kayo sa batas na yun na obligasyon ng mga anak?
11:59Ang kanilang mga magulang?
12:02Ano po naman yan. Talagang dapat naman po kasi pag, pero hindi po yung pagtanaw ng utang na loob.
12:10Kasi natural po yun. Nag-asawa ka, nag-anak ka eh. Kasalanan mo yun.
12:15Diba? Kaya palakihin mo.
12:18Pero hindi naman pinupwersa na suportahan ka.
12:22Depende po sa sitwasyon nila na kayang sumuporta.
12:26Ah, yun po ang para sa akin.
12:28Pero hindi po talaga ako agree na ipakulungan anak.
12:32Kasi masakit sa kalooban po.
12:35Sabi nga, ang kasabihan nga, kahit anong sama ng anak, anak yan.
12:40Yun po ako. Mapagpahal po ako sa anak.
12:42Siguro yung sinabi ni nanay, yan yung pakiramdam ng karamihan sa mga magulang.
12:46Nako, marami pa po tayong mga ibang kuro-kuro tungkol sa issue ito.
12:50Attorney, Prof, baka may parting words kayo. Short parting shot sa issue.
12:57Well, mahaba-haba pang usapin ito.
12:59So habang hinihintay natin at sinesettle natin yung magkakatunggalin na nakaisipan tungkol sa batas na ito,
13:05siguro kailangan natin palakasin yung mga naririyan ng batas.
13:10Alimbawa, yung Enhanced Senior Citizen Act of 2010.
13:14At gayon din, palakasin yung mga programa sa mga lokal na pamahalaan.
13:19Yung tulong sa mga indigents.
13:22Tsaka kung titignan po natin yung mismong batas, nakadagdag siya ng pressure doon sa mga pamilya.
13:29Bakit hindi natin ipakita yung mismong batas na nagbibigay mismo ng insentibo para ma-encourage yung mga anak na alagaan yung kanilang mga...
13:41Hindi lang siya punitive.
13:42Hindi siya punitive.
13:43Parang maging insentibo siya.
13:45Yes, tama po yun. Sa pagbabalangkas ng batas na ito, inaasahan naman po natin na hihimay-himayin po nila ito
13:52at kukunin yung mga iba't ibang side ng magulang, ng anak para maging inclusive siya.
14:00At pag naipatupad natin ito, hindi lang a waste of time or a waste of...
14:05Siyempre funding or source of funding para sa gobyerno din po.
14:10Maraming salamat, Professor Macawili at si Atty.
14:12At sa mga kapuso nating nakasama natin sa talakayan, Sean?
14:17Ngayon naman mga kapuso, to stay informed, to stay in the loop sa mga bagong issue ng bayan,
14:22tumuntok lang sa morning show kung saan laging una ka.
14:25Una, hit it!
14:26Una, hit it!
14:26Ikaw, hindi ka pa nakasubscribe sa GMA Public Affairs YouTube channel?
14:32Bakit? Mag-subscribe ka na dali na para laging una ka sa mga latest kwento at balita.
14:38I-follow mo na rin ang official social media pages ng unang hirit.
