Mga buhay-ilang na kayang magtago sa pamamagitan ng pagbabago ng kulay at anyo! | Born to Be Wild - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (June 29, 2025): Tuklasin ang mga buhay-ilang na may kakayahang magpalit o mag-blend ng kulay at anyo para makaiwas sa mga kalaban at makapanghuli ng pagkain. Panoorin ang video.

Transcript

00:00KALABAN

00:02Sa kanilang paggaya ng kulay at anyo ng kapaligiran.

00:11Hanggang sa pagtatago sa mga kalaban,

00:15magugulat ka sa abilidad nila na makaligtas sa panganib.

00:30Sa bawat isang tao sa mundo, mayroon daw 1.4 billion na bilang na mga insekto.

00:38Pero higit 12,000 lang sa isang milyong naitalang insekto

00:43ang na-assess ng International Union for Conservation of Nature.

00:49Ang IUCN Red List of Threatened Species ay listahan na ginagawa

00:54para sa mga hayop o halaman na nanganganib ng mawala.

00:58Sa mayabong nakagubatan sa isla ng Catanduanes,

01:04naninirahan ang buhay ilang na nakikipaglaban para sa kanilang kaligtasan,

01:10tulad ng maliliit na insekto.

01:15Sa pagpasok namin sa malawak nilang mundo,

01:19kailangan naming maghanda at magingat.

01:21Kasama natin yung mga grupo ng mga biologists dito sa Catanduanes.

01:26Sila yung gumagawa ng mga studies, mostly reptiles and amphibians daw,

01:30yung kanilang mga focus and insects.

01:36Kilala sila bilang master of disguise.

01:43Dahil sa galing nitong magtago sa mga kalaban.

01:46Muntik na naming malampasan ang stick insect

01:51na nagtatago sa halaman.

01:57Kapansin-pansin rin ang mabagal nitong paggalaw.

02:03Bukod sa pagiging herbivores o pagkain ng halaman,

02:07nocturnal o mas aktibo rin sa gabi

02:10ang karamihan sa mga stick insect.

02:12Sa aming paglalakad.

02:22Kita mo yung view natin.

02:23Halos nasa tuktok na tayo ng bundok.

02:25And this mountain remains to be preserved.

02:31Maya-maya pa,

02:32nakita namin nakadapo sa dahon

02:34ang grasshopper o tipaklong

02:36na may matitibay na binti.

02:39May kakayan itong tumalon

02:42ng dalawampung beses

02:44ng haba ng kanilang katawan.

02:47Small but terrible.

02:49Ang antena naman nito

02:51ang kanilang ginagamit

02:52para makapaghanap ng pagkain

02:54at makaiwas sa kalaban.

02:59Dahon o insekto

03:01Pagmasdan ng mabuti

03:04Wow, look at this o.

03:12A rare leaf insect

03:13na nakita natin dito

03:15sa katanduanes.

03:16Punuwari,

03:17nahangin-hangin pa siya

03:18kaya umaalog-alog

03:19yung katawan niya.

03:21Kasi minimimic niya

03:22yung dahon na gumagalaw.

03:25Kito mo,

03:25yung kanyang

03:26mga appendages,

03:28mukhang dahon din.

03:30Tapos yung

03:31kanyang belly.

03:32Ito yung belly niya.

03:34Ito yung head niya.

03:35Mga appendages niya.

03:37Kapag bata pa

03:38ang leaf insect,

03:40may kakayan din ito

03:41na muling patubuin

03:43ang kanilang mga paa

03:44sa tuwing

03:45nagbabalat

03:46o malting.

03:48Kadalasan kasing

03:49napuputol ito

03:51sa pakikipaglaban

03:52o kahit sa simpleng

03:53pagtawid

03:54sa mga halaman.

03:55Hindi siya gumagalaw

03:56kasi gusto niya

03:57magmukong dahon.

03:59Kaya ganyan

03:59ang kanyang

04:00itsura.

04:02Minsan,

04:03nanginginig-ninig pa,

04:04akala mo

04:05hinihipan siya

04:07ng hangin.

04:11Malaki ang papel

04:13na ginagampana

04:14ng mga insekto.

04:16Bukod sa

04:16naikakalat nito

04:18ang mabuto

04:18ng halaman

04:19sa kagubatan,

04:21nagsisilbi rin itong

04:22pagkain

04:23ng mga mas malalakming

04:24hayop

04:25ayon sa

04:26entomologist

04:27na si

04:27Almar Cervantes.

04:30Maraming kulay

04:31at makukulay

04:32ang mga insekto.

04:33May mga insekto

04:34na ginagamit

04:34ang kanilang kulay

04:35para makapagtago

04:37o magpanggap

04:38o yung tinatawag

04:39na camouflage

04:39para hindi sila

04:41makita

04:42ng kanilang

04:42mga predators.

04:43Meron naman din

04:44mga insekto

04:45na ginagamit

04:46ang kanilang kulay

04:46upang manggaya

04:47o yung tinatawag

04:49ng mimicry

04:49para iwasan sila

04:51ng mga predators nila.

04:53Meron namang

04:53ibang insekto

04:54na ginagamit

04:55ang kanilang kulay

04:56para magbigay

04:57ng babala

04:58sa kanilang mga predators

04:59na huwag nyo na kaming kainin

05:01kasi may lasong kami

05:02o masama ang lasa namin.

05:04Sa isla

05:04ng Katanduanes

05:05hindi lang daw

05:06mga insekto

05:07ang kayang manggaya

05:09para makapagtago.

05:12Dahong palay

05:13kung tawagin

05:13ang dalawang

05:14Asian Vine Snakes

05:15na ito.

05:16Dito

05:17sa puno

05:18ng kalamansi

05:18na ito

05:20kahit malapit

05:20sa kabahayan

05:21nagpapakita pa rin sila

05:23tulad na lang

05:24ng napakagandang

05:25dilaw

05:26na Vine Snake.

05:28So, ayan o.

05:29So,

05:30let us examine

05:31this Yellow Vine Snake.

05:34So, ayan o.

05:35Kita mo yung

05:35dila niya.

05:36Unlike other snakes,

05:38mas nagpiflicker

05:39yung tongue nila

05:40pero ito

05:40nakasteady lang

05:41yung tongue niya.

05:43Look at that face, o.

05:46Very striking face.

05:49Ooh!

05:54Ang diet nito

05:56is yung mga

05:56frogs,

05:58mga small mammals,

06:00birds,

06:00yun yung mga

06:01amphibians.

06:03Isa sa mga diet niyan.

06:04Kaya kailangan nila

06:05ng mild venom

06:06just to paralyze it

06:08and

06:08hindi sila mahirapan

06:10kainin.

06:11Ganda ng mata niya, o.

06:13Yung kanyang

06:14pupils,

06:15kayang-kayang

06:15niyang i-constrict.

06:18Very gentle.

06:21Let's see.

06:22Let's try to open

06:23your mouth

06:24and see

06:25your fangs, ha.

06:27Rear fang daw ito, eh.

06:29Pero yun yung

06:31ngipi niya, o.

06:32Very fine

06:33teeth.

06:35Whoa!

06:41Yun,

06:42nag-flicker na rin

06:42yung tongue niya.

06:47Kahit slim o payat

06:49ang mga dahong palay,

06:50may kakayang itong

06:51lumaki

06:52ng limang talampakan

06:54o kasing haba

06:55ng tao.

06:57Ito yung sinasabi ko

06:58na kayang-kaya niyang

07:00i-extend yung katawan niya

07:01nang hindi bumabagsak.

07:06Look at that.

07:08Amazing

07:08characteristics

07:10of this vine snake.

07:12They can travel

07:14from one branch

07:14to another

07:15by extending

07:16their body.

07:16Kung baga

07:18naka-plank siya,

07:19kayang-kaya niyang

07:20yung katawan niya,

07:22more than half

07:23of its body.

07:25Itong

07:25vine snake

07:26ay napaka-variable

07:28tinatawag, no?

07:30Or

07:30magkakaiba talaga, no?

07:31Nag-iba-iba yung

07:32kanilang mga individuals

07:34at iba-iba yung

07:35magsura,

07:36lalong-lalo na

07:37sa kulay, no?

07:38Maaari kasing

07:38itong

07:39pagkakaiba

07:40or pagiging

07:41variability

07:42ng color,

07:44ng coloration,

07:45ay maaring

07:46efekto

07:47ng

07:48kung ano yung

07:49gender,

07:50kung ano yung

07:51uri

07:51ng ahas.

07:53Yung

07:53coloration

07:55pattern naman

07:55ng mga reptiles,

07:57hinahunting

07:57rin siya

07:58ng mga

07:59ibang reptiles

08:00na ibang ahas.

08:01Kaya yung

08:02coloration kasi nala,

08:03yung kanilang kulay,

08:05kalimitan,

08:05bumabagay rin naman

08:07kung nasa

08:07ang microhabitat

08:09or kung saan sila

08:10naglalagi.

08:11Two

08:11vine snake.

08:13Nakompleto natin

08:14yung vine snake

08:15dito sa

08:15Catanduanes.

08:17The green

08:17and the yellow.

08:19Ooh!

08:19Ha!

08:20Yes!

08:22Galing!

08:24Ang ganda,

08:25oh.

08:25You see?

08:27Parang babae

08:28itong dilaw

08:29tapos

08:29lalaki itong

08:30green, oh.

08:32Ooh!

08:33Did you see that?

08:35It did a strike!

08:39Ganda!

08:41Grabe!

08:42Easy!

08:44Concentrate on

08:45the face.

08:48Pinapalapad niya

08:49yung laig niyo.

08:52Amazing, oh.

08:54Napakaganda

08:55ng mga

08:57ahas na ito.

08:58Mahirap silang makita

08:59dahil nagbe-blend sila

09:02sa kanilang

09:04environment,

09:06sa mga vegetation

09:07na tinitira nila.

09:09I'll have a selfie

09:11with these

09:12gorgeous snakes.

09:14Very colorful.

09:15pool.

09:26Kung makakita

09:27ng ahas sa wild,

09:29mabuting

09:29huwag silang

09:30lalapitan

09:31o hulihin

09:32para hindi

09:32mapahamak.

09:34Dahil daanan

09:35ng tao

09:35kung saan

09:36ko nakita

09:37ang mga ahas.

09:38Kailangan kong

09:39ilayo ito

09:40at pakawalan

09:41sa mataas

09:42na parte

09:42ng mundok

09:43para hindi

09:44makakagat

09:44o makadisgras

09:45sa ng tao.

09:47Kasing liit

09:48man

09:49ng insekto

09:50o bagsik

09:51na mga ahas

09:52ang pagkakaroon

09:53ng kakaibang

09:54abilidad

09:54paraan

09:55ng ilang

09:56buhay ilang

09:57para malagpasan

09:58ang kalang mga kalaban.

10:00Maraming salamat

10:01sa panunood

10:02ng Born to be Wild.

10:03Para sa iba pang kwento

10:04tungkol sa ating kalikasan,

10:07mag-subscribe na

10:08sa JMA Public Affairs

10:10YouTube Channel.

10:11Pagkakaroon

Mga buhay-ilang na kayang magtago sa pamamagitan ng pagbabago ng kulay at anyo! | Born to Be Wild

Category

Transcript

Recommended