Bagamat hindi madaling bantayan ang seguridad at teritoryo ng ating bansa sa West Philippine Sea (WPS), patuloy pa rin ang kanilang sakripisyo para sa ating kaligtasan at soberanya. Samahan si Matteo Guidicelli sa kanyang pagbisita sa ating mga sundalo na nakadestino sa Pag-asa Island.
Category
😹
FunTranscript
00:00At the beginning of the night,
00:03we have a strong way to go
00:05to the Philippine Navy
00:07in the BRP Laguna
00:09at the mission of the Pacific Navy
00:10to bring their supplies
00:12to the West Philippine Sea.
00:16One Chinese Navy vessel
00:18was a very small one
00:20and a big one
00:22and a big one
00:24and a big one
00:26and a big one
00:30It's one of the new cases in the West Philippine Sea.
00:43Let's start the story,
00:45a few days ago,
00:47in the Goliath of David and Goliath.
00:51Alright, lumapag po tayo sa Puerto Princesa
01:01for around half an hour.
01:03Nag-refuel tayo dito with our C295 from Manila.
01:06May konting briefing kami dito
01:08before we take off to Pag-asa Island.
01:11We're gonna be walking around Pag-asa.
01:13Makikita po natin ang main airstrip doon
01:16at makausap din natin mga ating mga iba't ibang mga tropa
01:19na stationed po sila doon.
01:21And from there,
01:22itutour po natin kung yung mga iba't ibang mga barracks nila
01:25at sabi nila makakita daw natin ang mga Chinese vessels
01:29na a few nautical miles away from the island.
01:32So very exciting.
01:33Punta tayo para we get to know a better idea about the place.
01:36Tara!
01:49Ang West Philippine Sea, ang bahagi ng South China Sea
02:02na nakabilang sa Exclusive Economic Zone ng Pilipinas
02:05na tinatakta ng 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea.
02:11Dahil sa mayamang deposito nito sa langis, likas na yaman,
02:15at mga lugar na pangisdaan,
02:17hindi lang Pilipinas at China ang umaangkin dito.
02:21Maging ang Brunei, Indonesia, Malaysia, Taiwan at Vietnam.
02:28Pero sa lahat ng mga bansang ito,
02:30China ang pinakaagresibo.
02:32Taong 1947, nung unang maglabas ng mapa ang China,
02:41kung saan, kita ang 9-dash line na nasa ilalim daw ng teritoryo nito,
02:46kabilang na ang mga isla sa West Philippine Sea.
02:51Mula sa Himpapawit, makikita na ang mga nagkalat na Chinese vessels sa ating karagatan.
02:57So as you can see, we have a major airstrip there,
03:00a few kilometers, you can see ships parked there.
03:02We don't actually know if it's Filipino ships
03:05or foreign country ships.
03:07We'll verify later.
03:08So you can see, there's already a Chinese coast guard
03:11just a few, I guess, kilometers away from the Pag-asa.
03:15Itong mga iba-iba mga ships. Ano yan, sir?
03:17Taming ships dyan.
03:19Yan yung Chinese?
03:21Chinese, Indonesia.
03:22Nakakalungkot talaga, nagigil talaga, nakakainis talaga.
03:25But, what solution will you get out of something
03:29if you approach a situation with anger?
03:31Kapag magre-react ka dyan sa mga sitwasyon ng ganito
03:34with anger and violence,
03:36walang mangyayari, walang mapupuntahan to.
03:38Like any soldier, any soldier will not want to face
03:41or be in the grounds of war, no?
03:44As much as possible, it is very important
03:46to find different diplomatic situations
03:49bago tayo dumating sa puntong ganun.
03:51Maya-maya pa, habang nasa kalagitnaan kami ng himpapawid
03:56sa teritoryong sakop ng Pilipinas,
03:59nakatanggap ako ng isang text message.
04:02It was surprising.
04:03We received the message saying,
04:04welcome to China.
04:05So, ang ating mga soldier, they told us
04:08it is something normal because the network of China
04:11actually reached us here.
04:12We were actually far from the Pag-asa island.
04:15Mas malakas yung signal nila, nasagip yung atin.
04:18At the end of the day, mind-blowing siya
04:20na talagang lumalapit ang China sa atin.
04:23Not just physically, but also in signal waveforms.
04:33Kakalapag po namin dito sa Pag-asa island
04:36and we're actually entering the naval station
04:38of the Emilio Liwanag Pag-asa Naval Station.
04:48Paglapag namin sa isla, mas nakita ko ng malapitan
04:51ang mga barko ng China.
04:54Armed din yan, armed soldiers.
04:56Yan ang ano namin na-analyze namin
04:58kasi maski sabi natin, civilian ship yan
05:01nang nagkukuman sa kanila is yung La Navy.
05:06How many kilometers is this from here to there?
05:093.6.
05:103.6.
05:12Itong 5103.
05:14Nandiyan palagi sila sir, hindi sila umalis.
05:16Hindi umalis.
05:18Anong, basta they want to establish presence lang.
05:21Kumbaga.
05:23And at the same time,
05:25ayaw kasi nila na matayuan rin natin
05:28ng facilities yung K area.
05:34Ang Pag-asa island,
05:35ang pinakamalaki sa mga islang sakop
05:37ng West Philippine Sea.
05:39Dito rin, nakatayo ang monumento ni Tomos Cloma.
05:42Ang Pilipinong ayon sa kasaysayan.
05:45Siya ang nakadiskubre at unang nakaapak
05:47sa Kalayaan Island Group noong 1947,
05:50bago pa man ito pag-agawan ng iba't ibang bansa.
05:53Bansa.
05:54Kung saan mag-ibuhat ninyo everyday?
05:56Kung saan may routine ninyo?
05:58Patroling lang?
05:59Patroling sir.
06:00Patroling sir sir.
06:01Patroling sir sir.
06:02Patroling sir sir.
06:03Kamustang kanibuhid re?
06:04Okay naman?
06:05Okay naman sir.
06:06Lami ang isda.
06:07Lami ang isda.
06:08Lami ang isda.
06:15Dito sa Campo,
06:16naka-estasyon ang mga sundalong pumapatrolya sa Pag-asa island.
06:20Pero ginagamit pa ito or wala nang laman?
06:26Saan nga yun wala na?
06:27Pwede tayo pumasok?
06:28So ito po, itong mga bunkers.
06:37They said it was established 1970s
06:39to be a bunker to defend of any insurgency that comes in.
06:43So as you can see outside.
06:45Alright.
06:48Ito yung isang peephole nila sa bunker.
07:00Nandito po tayo sa Rancudo Airship kung saan mismo.
07:03Nag-landing at mamaya mag-take-off yung aircraft po namin.
07:07And we're in the very very end.
07:08And you can see in my left side,
07:10this is the Rancudo Pier.
07:12And here right behind me,
07:14magbibilang po natin ang iba't ibang mga ships sa likod ko.
07:18So we have 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 maybe.
07:24Here and there, 10 ships.
07:26And these ships are all Chinese vessels.
07:29At clearly, makikita po natin sa likod ko
07:32ang isang pinakamalapit na ship.
07:34Coming towards the island actually,
07:36nakikita po natin sa mga cellphones natin
07:38na nag-welcome na yung mga providers natin sa China.
07:40Kumbaga, sinasabi na na,
07:42Welcome to China.
07:43And it's actually a slap in the face
07:45to actually read something like that.
07:47But after a while,
07:48nung lumapag na kami dito sa Pag-asa Island,
07:50it said, Welcome back to the Philippines.
07:54Naabutan din namin dito ang research team
07:56mula sa University of the Philippines Marine Science Institute
08:00na ilang dekada nang gumagawa ng research
08:02sa angking yaman ng marine life
08:04sa West Philippine Sea.
08:07So from 1997 to 2025,
08:09kumusta po yung kalagayan ng reef natin
08:11at waters po natin?
08:13Ay, naku, malungkot.
08:15Yung mismong coral reef,
08:17lalo na sa mga sa labas,
08:20yung labas ng mababaw na bahagi ng tubig,
08:22konting-kunting na lang yung buhay na coral.
08:26Mas marami pa dito sa mababaw na bahagi.
08:29What is the reason for this, sir?
08:31May mga natural,
08:32merong pwedeng mga man-induced.
08:35Natural,
08:36meron man tayo anong tinatawag na coral bleaching.
08:41These are virgin islands where there is no infrastructure there.
08:47Very virgin islands with beautiful people.
08:49Before, sabi nga nila 200 yung population,
08:51ngayon 500.
08:52So lumalaki yung population dun.
08:54And again, amazing islands,
08:56if not one of the best or the best islands in the world.
09:00The best beaches, the best clear waters,
09:03the best marine life is found there also.
09:05Kaya nga, nung pumasok tayo sa Pag-asa Island,
09:08na meet natin yung mga researchers from the University of the Philippines.
09:11And that was very inspiring.
09:13Bago matapos ang buwan ng Abril,
09:26sumabak sa isang mahabang paglalayag ang puwersa ng AFP Navy Marines.
09:31Sa direktiba ng Naval Forces West,
09:40ang Navy at Marines,
09:42naghahanda na para sa kanilang rotation and reprovision o raw remission.
09:51Okay, nandito po tayo sa ligod ko ang BRP Laguna 501.
09:55At ang unang reaction ko talaga dito ay,
09:57it's massive. Sobrang laki na barko ito.
10:00At anong gagawin itong barko ngayon ay ang RORI Mission.
10:03The RORI Mission is a mission that will go around
10:07the nine islands of the Kalayaan Islands,
10:10the seven islands and the two other features.
10:12But today, itong linggo na ito,
10:14papasok po sila at mag-resupply
10:16sa apat na islands sa Kalayaan Islands.
10:19Let's see what they will have to do for our soldiers at the Kalayaan Islands.
10:23Tara, pasok tayo.
10:27Dito, nakilala ko ang RORI Mission Team Leader.
10:29Na si Lieutenant Commander Jeffrey Legaspi.
10:32Na dalawang dekada na sa servisyo.
10:36Bilang isang sundalo, nag-umpisa ko.
10:38Sabihin natin ang pinakauna ay yung makapagsilbi sa bayan.
10:42Pangalawa is yung implements na rin ng magulang ko.
10:45Dati rin yung sundalo yung magulang ko.
10:47Sakay ng barkong ito ang supply ng tubig, pagkain, at mga gamit sa pagpatrolya.
10:58Narito rin ang mga sundalong papalit sa mga katropang dalawang buwan nang nakadestino sa mga isla.
11:04Ayon kay Lieutenant Commander Legaspi, kada dalawang buwan kung magpalitan ang mga sundalong sa West Philippine Sea.
11:13Bukod sa Bantanang China, ang isa pa sa pinakamalaking kalaban nila rito, ang lungkot na malayo sa pamilya.
11:19Sa training pa lang, sinasanay na yung mga sundalo na mapalayo sa mga pamilya.
11:25Labing isang araw silang papalaot.
11:50Susuungin ang hampas ng alon at piligro ng karagatan para sa isang mahalagang misyon.
12:05Ang maghadid ng supply at palitan ng mga sundalong nagbabantay sa Kalayaan Island Room,
12:11na sa nakalipas na mga taon, maulit-ulit lang naging sentro ng sigalot.
12:20Mula sa panggigit-git ng mga puwersa ng China,
12:30Pagharang at pagbangga sa ating mga patrol vessel,
12:37Pagbobomba ng water cannon,
12:41hanggang sa pananakit,
12:44na nauwi sa pagkaputo ng daliri ng isang katropa.
12:56Dahil mapanganib ang pagpapatrol sa West Philippine Sea,
12:59lahat ng suporta, kailangan ng mga nakadistino natin doon ng mga sundalo.
13:04Habang nasa biyahe, kanya-kanyang diskarte ang mga Navy para malibang sa loob ng barko.
13:22Si Technical Sergeant Rolando Balan,
13:30ang platoon sergeant ng unit na madidestino sa pinakamalayong isla sa West Philippine Sea,
13:36ang Parola Island.
13:38Naiwan ko na yung pag-aaral ko.
13:40Actually, no, education ako,
13:42hindi ko na siya natapos yung last sim ko doon sa education,
13:46kaya napilitan na rin yung mga magulang ko na ipatuloy na lang.
13:49Ngayon, yung gabit nila, ikaragay natin dyan,
13:52at sa pagtaas, doon na tayo maghintay lahat.
13:54Education daw ang tinapos niyang kurso,
13:56pero pinasok niya ang pagsusundalo
13:58para sa pangarap na magandang kinabugasan para sa pamilya.
14:02Noong una, ma'am, yung anak ko,
14:04talo ba yung panganay ko,
14:06parang hindi niya rin matanggap,
14:07kasi nga palagi walang ispapa, sabi niya.
14:09Siyempre, yung asawa ko,
14:11kinapaliwanag na lang niya na ganun niya.
14:13Siyempre, kung hindi magtrabaho ispapa sa malayo,
14:15hindi rin mabigay yung gusto ng bata.
14:18Simulan na nandito ako sa servisyo mam,
14:20lahat na nang okasyon, namimiss ko na talaga yan,
14:22kasi nandyan yung birthday,
14:24recognition ng anak ko,
14:26lahat pati yung mga kasiyahan namin ng pamilya ko.
14:30Hindi ko na talaga na-expect yan na palagi ko siya
14:33ma-celebrate na nandun ako.
14:35Wala ka naman na choice eh,
14:36kasi trabaho namin yun eh,
14:38agampanan talaga namin yun.
14:39Kaya nga nagtatrabaho din ako dito sa malayo,
14:42para mabigyan ko din sila ng magandang buhay,
14:43lalo ng mga anak ko mam.
14:45Ang pamilya naman ni Tactical Sergeant Balan
14:49na naiwan sa Pandan Antique,
14:51sana'y mang malayo sa kanila ang haligi
14:53ng kanilang tahanan.
14:55Hindi pa rin daw maiwasan mag-alala.
14:58Mahirap pong mag-asawa ng sundalo,
15:00kasi palagi siya nasa malayo.
15:03Yung pag-alis niya ng bahay,
15:05parang walang kasiguruhan kung makaka-uwi pa siya
15:09or hindi na.
15:11Pero ang pinaka-nakakamiss daw talaga sa kanya,
15:14ang tatlong anak na hinahanap-hanap ang kanilang ama.
15:18Siyempre po, malungkot kasi nga.
15:20Sana dito rin si Papa para at least complete kami
15:23na mag-celebrate ng recognition ko.
15:26Kasi throughout my school life,
15:29parang tatlong beses pa lang po na recognition ko
15:32yung nandoon si Papa.
15:33Ang mga pinaglalabanan ng mga karagatan at isla,
15:37hindi lang naapektuhan ang relasyon ng mga bansa,
15:41maging relasyon ng mga pamilya.
15:44Taong 2016,
15:46nang pagtibay ng arbitral ruling ng Permanent Court of Arbitration
15:50sa The Hague ng West Philippine Sea,
15:53nasa ilalim ng Soberanya ng Pilipinas.
15:56Ang ating mga claims sa West Philippine Sea ay dalawang uri.
16:00Nandiyan yung tinatawag na territorial claim,
16:02o yung claims dun sa lupa,
16:04at yung maritime claims.
16:06Yung territorial sea aabot ng 12 nautical miles,
16:09yan ay parang kinukonsider na parte ng lupa.
16:12So, nasa ilalim din ang kasiranilan natin yan.
16:25Pero sa kabila nito, patuloy pa rin
16:28ang pagpapatrole ng China Coast Guard sa West Philippine Sea.
16:32Nasa ilang mga insidente,
16:34umabot na sa pambubuli
16:36at panghaharas ng China sa ating mga barko at sundalo.
16:40Sa ika-apat na araw ng paglalayag,
16:46narating ng Rore Mission Team ang Kota Island.
16:49Ito ang ginagawa namin para sa bayan natin,
16:51para mapantayan natin kung ano yung sa ating territory natin.
16:53Ito na yung Kota Island,
16:55probably in less than 20 minutes,
16:57naka-preposition na yung barko,
16:59then eventually, sisimulan na natin yung ship to shore operation natin.
17:03Ang pinakamalaking kalaban nila sa pagbababa ng rasyon,
17:05ang malalaking hampas na sa ating territory natin.
17:07Ito na yung Kota Island.
17:09Probably in less than 20 minutes,
17:11naka-preposition na yung barko,
17:13then eventually,
17:15sisimulan na natin yung ship to shore operation natin.
17:19Pa-prepare na yung mga magbobark.
17:28Ang pinakamalaking kalaban nila sa pagbababa ng rasyon,
17:31ang malalaking hampas ng alon.
17:39Kasabay ng pagre-resupply ng gamit at pagpapalit ng mga sundalo,
17:58ini-inspeksyon din ang mga gamit at pasilidad ng istasyon sa isla.
18:03Ngayon, nage-inspect ako ng current condition ng facility,
18:07ano yung mga dapat improve,
18:10then dapat i-repair ito sa Kota Station.
18:14Pinamunuan man na mga Pilipino ang Kota Island.
18:18Bakas pa rin sa paligid ang impluensya
18:21na mga karatig bansang umaangkin sa isla.
18:24Yung napupulot namin kalimitan ganito pong mga anti-battles.
18:28So ito po ma'am.
18:31Saan po galing yun? Made in?
18:35Made in.
18:37Vietnam po atay ito ma'am. Ganitong sulat ma'am.
18:39Malakas po yung alon na papadpad po sila dito ma'am.
18:41Kaya kinukulik na lang namin pag nasa, ano na sila, nasa buhangin po.
18:51Welcome aboard.
18:52Ayos lang.
18:53Tagumpay man ang resupply mission at pagpapalitan ng mga sundalo.
18:57Mas mainam daw sana kung ang mga isla sa West Philippine Sea
19:01may mga shelter port kung saan pwedeng mamalagi ang mga barko
19:05kapag masama ang panahon o kung may nakaambang peligro.
19:09Tinabukasan, maglalayag na sanang muli ang BRP Laguna nang biglang.
19:21Sa kalagitnaan ng Rory Mission, isang Chinese Navy Vessel ang kunti-unting dumikit sa barko.
19:31Ilang sandali pa, akpang babanggain na nito ang BRP Laguna.
19:38Distance, 1,100 yards.
19:40Or the head one, starboard the head two, rather at left standard, sir.
19:44Para hindi na lumala ang sitwasyon, ang Philippine Navy umiwas na lang at lumiko pa kanan.
20:00Sa kapila ng paghaharas ng China, ang Philippine Navy magpapatuloy raw sa kanilang mandato
20:06na protektahan ang ating mga mamamayan at ang West Philippine Sea.
20:10Itong West Philippine Sea sa atin to, sa Pilipinas to, magpagamayari natin to.
20:14Kaya wala silang karapatan na harangin tayo sa gagawin nating mission.
20:18Dalawang buwan na nang kaposte sa West Philippine Sea, si 2nd Lieutenant Owen James si Lubrica na tubong Baguio.
20:36Mahigit isang taon pa lang siyang sundalo.
20:40Pero ito raw ang isa sa pinakamahirap niyang deployment.
20:44Kapag nandito ka sa islam, wala kang masyadong kausap, wala kang masyadong naitita.
20:49Ngayon mo, para ma-boost naman yung moral ng mga tropa natin.
20:54Yan, binibigyan natin siya ng oras sa komilya nila para magkamustahan.
20:59At least, kahit papaano, hindi mahirapan yung buhay niya dito.
21:05Dahil dumating na ang mga kapalitan, sabit na siyang makauwi para makita ang pamilya.
21:10Pero ang kanyang pananabig, mauudot pa.
21:15Dahil ang mga puwersa ng sandatang lakas ng Pilipinas, a-assiste rin para masigurong mapayapa ang eleksyon.
21:26Naantala man, para kay 2nd Lieutenant Lubrica, bahagi pa rin ito ng kanyang sakripisyo para sa bayan.
21:36Yung possibility, ma'am, na kung anong pwede mangyayari dito, ma'am.
21:41Maari, ma'am, magkaputukan dito.
21:43Anong mangyayaki sa buhay namin, ma'am.
21:46Anong gagawin namin? Paano kayong mag-react?
21:49Kung si 2nd Lieutenant Lubrica, mamamaalam muna sa isla.
21:54Si na Technical Sergeant Balan, magsisimula pa lang ang dalawang buwang pagtatanod at pagtatanggol sa West Philippine Sea.
22:06Panatang kailanman, hinding-hindi raw niya pagsisisihan.
22:11Sa susunod na dalawang buwan, magkakasya na muna siya sa mga paminsang-minsang tawag sa pamilya.
22:17Ang bawat araw na malayo sila sa pamilya ay araw-araw ding pakikipaglaban.
22:25Hindi lang para sa watawat, kundi para sa karagatang matagal ng atin.
22:31Inaangkin man ang iba, hinding-hindi ito bibitawan ng mga tagapagtanggol ng ating bayan.
22:38Takkakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakakak