- evvelsi gün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Endonezya doğal güzellikleriyle dünyada cenne sığılabilecek ülkelerin başında gelir.
00:04Ama fakirlik, doğal afetler, kirlilikle de hem kendi insanına hem de dünyadaki diğer insanlara cehennemin ufak bir fragmanını gösterir aynı zamanda.
00:12Güzel ve çirkinin iç içe geçtiği enteresan ülkelerden biridir.
00:15O zaman gelin bu tezatlar ülkesine yakından bakalım.
00:19Hint ve Pasifik Okyanusları arasında Güneydoğu, Asya ve Okyanusya bölgelerine yayılmış bir konumda olan Endonezya, dünyanın en büyük takım ada ülkesidir.
00:28Yani ülke topraklarının hepsi hiçbir ana karaya bağlı olmadan birden fazla ada üzerine yayılmış ülkeler içinde en büyüğüdür.
00:36Aslında en fazla adaya sahip ülkeler sıralamasında 6. sıradadır.
00:40Fakat üzerinde yaşam olan en çok adaya sahip ülkedir.
00:44Örneğin 267 bin küsürle en çok adaya sahip olan İsveç'te bu adaların yalnızca 984'ünde yaşam vardır.
00:5217 binden fazla adası olan Endonezya'da ise bu adaların yaklaşık 6 bininde yaşam vardır.
00:57Endonezya'nın ardından 2. sırada olan Şili'de ise 2324 adada yaşam vardır.
01:03Nüfus olarak dünyanın en kalabalık adası da tabii ki Endonezya'ya aittir.
01:08Başkent Jakarta'nın da bulunduğu Cava Adası'nda yaklaşık 150 milyon kişi yaşıyor.
01:13Ülkenin toplam nüfusu da 275,5 milyondur.
01:17Endonezya'nın bulunduğu coğrafya insanlık tarihinin en eski yaşam alanları arasındadır.
01:23Tarihi boyunca Doğu Roma, Çin, Hindistan ve Araplar içinde önemli bir ticaret noktası oldu.
01:30Keşifler çağıyla birlikte bölgeye Avrupalılar gelmeye başladı.
01:33Portekizliler 1511'de buradaki ilk kolonilerini kurdular.
01:38Daha sonra İngilizler ve Hollandalılar bölgeyi kolonileştirmeye başladı.
01:43Hollandalılar dünyanın ilk çok uluslu ve ilk hisse senedi çıkartan şirketi olarak kabul edilen Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'ni kurdular.
01:52Hollanda Doğu Hindistan Şirketi Endonezya'yı tamamen sömürmeye başladı.
01:56Şirketin 1800'deki iflasından sonra Hollanda hükümeti adalardaki kontrolü kendi üstüne aldı.
02:03Ülkenin adını da Hollanda Doğu Hind Adaları yaptı.
02:06Hollanda hakimiyeti 2. Dünya Savaşı'ndaki Japon işgaline kadar devam etti.
02:12Ağustos 1945'te Japonya'nın müttefik devletlere teslim olmasından iki gün sonra
02:17Sukarno önderliğinde bağımsızlıklarını ilan ettiler.
02:21Aslında bağımsızlık hareketleri çok öncelerde başlamıştı.
02:24Sömürgecilere karşı tepkiler ve eylemler gittikçe artıyordu.
02:291928'de toplanan 2. Gençlik Kongresi'nde bugünkü ülkenin temellerini attılar.
02:34Kongrede gençlik andı adında bir yemin ettiler.
02:37Bu yemine göre ülkenin gençleri Hollanda Doğu Hind Adaları olarak bilinen bölgede
02:42ırk, din, dil veya etnik kökene bakılmaksızın tek ülke, tek millet ve tek dil Endonezya'yı inşa edeceklerdi.
02:50Japon işgali sonrası hedeflerine ulaşmış olsalar da Hollanda bu bağımsızlığı ilk başta tanımadı.
02:56Eski sömürgelerini tekrar kontrol altına almak için iki hareket düzenlediler fakat ikisi de başarısız oldu.
03:03Bunun üzerine 27 Aralık 1949'da resmi olarak Endonezya'nın bağımsızlığını tanımak zorunda kaldılar.
03:09Endonezya Bağımsızlık Hareketi'nin lideri Sukarno aynı zamanda ülkenin ilk devlet başkanı oldu.
03:16İkinci Dünya Savaşı sonrası dönem, Amerika ile Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaşı'nda tırmandığı dönemde
03:22her iki taraf yeni müttefikleri kendi saflarına katmaya çalışıyordu.
03:27Sovyetler de o dönem kendileri dışındaki en büyük komünist partiye sahip olan Endonezya'yı yanına çekmek istiyordu.
03:34Hatta bunun için faaliyetler yürütürken ilginç bir olay yaşandı.
03:39Sukarno'yu bazı görüşmeler için Moskova'ya davet ettiler.
03:42Endonezya Devlet Başkanı'nın kadınlara olan düşkünlüğü herkes tarafından bilinen bir şeydi.
03:48Sovyetlerin İstihbarat Kuruluşu KGB, görüşmeden önceki gün Sukarno'nun odasına iki tane kadın ajan yolladı.
03:55Kadınlarla birlikte olduğu görüntüleri gizlice kaydaldılar.
03:59KGB'nin amacı şantaj yapıp Sovyetlerin tüm isteklerini Sukarno'ya kabul ettirmekti.
04:04Kaset Sukarno'ya izlettirildi fakat izletme sırasında KGB yetkilileri şoka uğradı.
04:10Sukarno görüntülerden hiç rahatsız olmadı hatta kasetin bir kopyasının da kendisine verilmesini rica etti.
04:16Sukarno iktidarı boyunca Endonezya'da Komünist Parti, Ordu, Milliyetçiler ve İslamcılar arasında bir denge politikası uygulamaya çalıştı.
04:24Fakat bu politika komünistlerin güçlenmesiyle bozuldu.
04:28Komünistlerin etki alanlarının giderek genişlemesi ve popülerliklerinin artması başta ABD olmak üzere tüm anti-komünist batılı devletleri harekete geçirdi.
04:39Ülke içinde artan siyasi çekeşmeler ekonomiye büyük zarar verdi.
04:43Enflasyon %600 seviyelerine tırmandı ve halkın hayat şartları endişe verici şekilde kötüleşti.
04:491965'te ülkede büyük bir siyasi kriz patlak verdi.
04:5430 Eylül Hareketi adı verilen bir grup komplocu subay bir darbe girişiminde bulundu ve birçok üst düzey askeri yetkiliyi öldürdü.
05:02Bu darbe girişimi Endonezya Komünist Partisi'ne at verildi ve bunun sonucunda ülkede büyük çapta bir komünist karşıtı kampanya başlatıldı.
05:10Darbe girişimi sonrası Batı destekli General Şuharto ordu içindeki etkisini artırdı ve Sukarno'nun yetkilerini kademeli olarak devralmaya başladı.
05:19Sukarno 1966 yılında Şuharto'ya geniş yetkiler veren bir başkanlık örnamesini imzalamak zorunda kaldı.
05:26Bu dönemde Şuharto eski düzene sadık olan güçleri tasfiye etmeye ve kendi kontrolünü sağlamlaştırmaya odaklandı.
05:34Bu tasfiyenin bir parçası olarak aynı yıl yüz binlerce insan idam edildi.
05:38Değişen kaynaklara göre rakam 500 binle 1 milyonlar arasındaydı.
05:43Amerikalı ünlü Time dergisi bunu Batı'nın yıllardır Asya'da başardığı en iyi haber olarak duyurdu.
05:481967 yılında Sukarno resmen iktidardan indirildi ve Şuharto Cumhurbaşkanı oldu.
05:54Sukarno ev hapsine gönderildi, 3 yıl sonra da vefat etti.
05:5890'larda Asya ülkelerinin ekonomileri sarsılmaya başladı, bundan Endonezya'da nasibini aldı.
06:041990 yılında tüm dünyayı da etkileyen Asya mali krizi ülkede kitlesel protestolara ve Şuharto'ya karşı siyasi baskılara yol açtı.
06:13Şuharto, 1998'de istifa etti ve Endonezya demokrasiye geçiş yaptı.
06:19275,5 milyonluk nüfuslarıyla bugün Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra düzenli olarak seçimlerin yapıldığı dünyanın en büyük 3. demokrasisi konumundalar.
06:3031 yılı Endonezya'nın başında kalan Sukarno, dünyanın en yolsuz eski devlet başkanı olarak kabul ediliyor.
06:36Yine değişen kaynaklara göre 20 milyarla 45 milyar dolar arasında bir parayı zimmetine geçirdiği tahmin ediliyor.
06:45Endonezya sınırları içinde yaşayan 1300'ün üzerinde tanınmış etnik grupla dünyanın en çeşitli ülkelerinden biridir.
06:52En büyük etnik grup yaklaşık 95 milyon kişiyle Cavalılardır.
06:56Cavalılardan sonraki büyük etnik grup olan Sundalılarda yaklaşık 36 milyon nüfusa sahiptir.
07:02Malaylar ve Bataklar da diğer büyük etnik gruplar arasındadır.
07:06Tabi bu kadar çok etnik grup olunca dil olayı da çeşitleniyor.
07:10Ülkede 700'den fazla yaşayan dil konuşuluyor.
07:13Bu dünyada konuşulan dillerin %10'una denk geliyor.
07:17Papua Yeni Gine'den sonra dünyada en fazla dilin konuşulduğu ülkedir.
07:21Ülkenin resmi dili Malaycan'ın standartlaştırılmış bir türü olan Endonezcedir.
07:26Ama ülkenin bazı yerlerinde resmi dili hiç bilmeyen insanlar yaşıyor.
07:30Ayrıca bu kadar çok dile bağlı olarak dünyada birden fazla dilde konuşabilen insanların en çok olduğu yerlerden biridir.
07:38Dağınık adalara yayılmış ve 1300'ün üzerinde etnik grubun olduğu bir coğrafyayı bir araya getirip de devlet olarak aynı çatı altına toplayan en önemli şey İslamiyet olmuştur.
07:49Endonezya dünyanın en kalabalık Müslüman ülkesidir.
07:532023'teki nüfus kayıt verilerine göre Endonezya nüfusunun %87,6'sı kendilerini Müslüman olarak tanımlamaktadır.
08:01Ülkedeki insanların çok büyük bir çoğunluğu kendisini Müslüman olarak tanımlasa da resmi olarak bir İslam devleti değiller.
08:09İslamiyetin ülkeye gelişiyle ilgili birden çok teori olsa da genel kabul gören teori şudur.
08:1513. yüzyılda Müslüman-Arap tüccarlar bu takım adalarla sıkı bir ticaret ilişkisine girerler.
08:21Müslüman tüccarların adaletli yaklaşımları ve tasavvufun etkisiyle de bölgede İslamiyet yaygınlaşmaya başlar.
08:27Sömürge döneminin sonlarına doğru da yerel halkı bir araya getiren en önemli detaylardan biri olur.
08:34Endonezya bir doğal afetler ülkesidir.
08:36Bu konuda dünyanın en tehlikeli ülkelerinden biridir.
08:39Cennet gibi doğasında gerçekleşen bu doğal afetler insanlara yeryüzündeki cehennemi yaşatıyor.
08:45Ülkenin bulunduğu adalar dünyanın en çok deprem üreten kuşağı olan Pasifik Ateş Çemberi içinde yer alır.
08:51Hatta Ateş Çemberi içinde yer almaları yetmezmiş gibi dört büyük tektonik plakanın da kesişim noktasında yer alırlar.
08:58Bu jeolojik özelliklerinden dolayı sınırları içinde yaklaşık 400 tane için için yanan volkan var.
09:04Ve bunların yaklaşık 130 tanesi şu an aktiftir.
09:07Endonezya'da her gün erili ufaklı depremler yaşanıyor.
09:11Sık sık da şiddetli depremler yaşanıyor.
09:13Ancak 2004'te yaşadıkları deprem dünya tarihinin en büyük felaketlerinden biri sayılıyor.
09:199,3 şiddetindeki deprem bugüne kadar kaydedilmiş en büyük üçüncü depremdi.
09:24230 binden fazla kişinin doğrudan ölümüne milyonlarca insanın da yaralanmasına yol açtı.
09:29Dolaylı olarak da binlerce insanın açlıktan ve salgından ölümüne sebep oldu.
09:34Yaklaşık 10 dakika süren depremin etkileri dünyada da çok geniş bir coğrafiye etkiledi.
09:40Bugüne kadar görülmüş en uzun süreli depremde tüm gezegen 1 cm'lik hareketle yerinden oynadı.
09:46Deprem sonrası 30 metreye kadar ulaşan tsunami dalgaları Alaska kıyılarına kadar ulaştı.
09:51Hatta depremin merkez üstüne 4500 km uzaklıktaki Somali kıyılarında tsunami nedeniyle 298 kişi hayatını kaybetti,
10:0050 binden fazla kişi de göç etmek zorunda kaldı.
10:03Deprem tehditinin yanında volkanik patlamalar, tropikal fırtınalar, seller ve toprak kaymaları da sık görülen doğal afetlerdendir.
10:12Zengin doğal kaynakları ve sürekli olarak büyüme gösteren ekonomisine rağmen Endonezya,
10:17dünyadaki en büyük gelir işsizliğine sahip 6. ülkedir.
10:21Örneğin bugün ülkenin en zengin 4 insanı, en fakir 100 milyon insanın toplamından daha fazla servete sahip.
10:28En zengin kesimle geri kalanlar arasındaki uçurum özellikle son 20 yılda daha da büyüdü.
10:34Zenginlerle fakirler arasındaki keskin fark ülkedeki yerleşim yerlerinde somut olarak kendisini gösteriyor.
10:40Örneğin başkent Çakarta'da Gecekondu mahallelerinin hemen bittiği yerde başlayan lüks yerleşim yerlerini görmek çok olağan bir durum.
10:48Sokakları pislikten ve kalabalıktan geçilmeyen bir mahallede ilerlerken bir anda kendinizi temiz, güvenli, güzel evlerin ve arabaların olduğu sokakta bulabilirsiniz.
10:59Özellikle geri kalmış ülkelerin siyasetçileri saçma sapan, pratikte hiçbir işe yaramayacak ve gerçekleşmesi de mümkün olmayan açıklamalarıyla tanınırlar.
11:072020'de Endonezya'nın Kalkınma ve Kültür Bakanı Muhacir Efendi, ülkedeki zengin insanların fakirlerle evlenmesini tavsiye etti.
11:15Bu sayede ülkedeki fakirlik oranı azalacaktır dedi.
11:19Muhacir Efendi bu komik laflarına şöyle devam etti.
11:22Fakir insanlar sadece fakirleri ararsa ne olur?
11:25Elbette fakir ailelerin sayısı artar.
11:27Bu Endonezya için büyük bir sorun.
11:29Aydıca Muhacir Efendi, İslam öğretisindeki evleneceğiniz eş konusunda seçici davranın, denginizle evlenin, kızlarınızı da emsalleriyle evlendirin sözlerinin de yanlış yorumlandığını ifade etti.
11:42Endonezya hızla artan nüfus ve plansız şehirleşmeyle birleşen yetersiz atık yönetim sistemleri nedeniyle ciddi bir çöp problemi yaşıyor.
11:51Bu problemi sadece kendileri de yaşamıyor, dünyaya da yaşatıyorlar.
11:54Çin'in ardından dünya okyanuslarına en fazla plastik atık yayan ikinci ülke konumundalar.
12:00Özellikle Çakarta gibi büyük şehirlerde atık toplama ve geri dönüşüm altyapısının yetersiz olması, sokaklarda ve akarsularda büyük miktarda çöp birikmesine neden oluyor.
12:11Örneğin ülkedeki Brantas, Çilivung, Citarum ve Progo nehilleri dünyanın en kirli 20 nehri arasında yer alıyor.
12:18Bu durum endişe verici şekilde bir çevre kirliliğine ve hak sağlığı sorunlarına yol açıyor.
12:23Ek olarak doğal yaşamı da tehdit ediyor.
12:27Endonezya'da plastik yaşamın bir parçasıdır ve her yerde bulunur.
12:31Ürün ambalajları ve plastik poşetleri ek olarak masa ve sandalye gibi günlük kullanılan eşyalarda genellikle plastikten yapılır.
12:39Çünkü bu fakir ve kalabalık ülkede birçok ihtiyaç ürünü ucuz olması için plastikten üretilir.
12:452018 yılında yaşanan bir olay ülkelerinin çevreye ve dünyaya yaydığı kirliliği yüzlerine tokat gibi vurdu.
12:51Ülkenin doğusunda kıyıya vuran ölü bir ispermeçet balinasının karnından 115 parça plastik bardak,
12:584 plastik şişe, 25 naylon poşet, 2 çift parmak arası terlik ve binden fazla farklı plastik artık çıktı.
13:05Haberin yayılması sonrası Endonezya hükümetiyle çevreci kuruluşlar karşı karşıya geldi.
13:10Olay sonrası Endonezya hükümeti plastik atıkları 2025 yılına kadar %70'e kadar azaltma,
13:172040 yılına kadar da 0 plastik atık gibi iddialı 2 hedef belirledi.
13:22Ama kimse bu hedeflere ulaşabileceklerine ihtimal vermiyor.
13:26Uçaklar en güvenli ulaşım araçları olsalar da Endonezya uçak kazaları konusunda kötü bir şöhrete sahiptir.
13:32Son 30 yılda en çok ölümlü uçak kazası yaşayan ülkelerden biridir.
13:37Çok sık yaşanan kazalar nedeniyle ABD 2007 ile 2016 yılları arasında Endonezyalı havayolu şirketlerinin ülkeye uçuş yapmasını yasakladı.
13:47Avrupa Birliği de aynı yasağı 2007 ile 2018 yılları arasında uyguladı.
13:53Peki neden bu kadar çok ölümlü uçak kazası yaşıyorlar?
13:56Endonezya 1990'larla birlikte dünyaya açılmaya ve liberal bir ekonomiye geçmeye başladı.
14:02Bu da havacılık sektöründe bir anda birçok özel şirketin faaliyet göstermesine yol açtı.
14:08Çünkü böylesine dağınık adalara yayılmış kalabalık bir ülkede havayolu şirketleri için büyük bir potansiyel vardı.
14:14Havayolu taşımacılığı hızla yükselse de ne ülkedeki havaalanlarının altyapıları buna müsaitti ne de bu talebi karşılayacak kadar kalifiye, pilot ve teknik eleman vardı.
14:24Örneğin 2007 ile 2015 yılları arasında ticari uçuşlarda meydana gelen kaza ve olayların %74'ünde mürettebat hataları önemli rol oynadı.
14:34Ayrıca uzun yıllar diktatörlükle yönetildikleri için denetleme kültürleri ve mekanizmaları hiç yok gibiydi.
14:41Bunlar tabii ki düşük maliyetli havayolları için bulunmaz nimetti.
14:44Zaten çoğunluğu fakir olan bir ülkeden bahsediyoruz.
14:47Bazı havayolu firmaları yolcuların kendilerine muhtaç olduğunu bildiği için kazaları hiç sorun etmiyordu.
14:53Örneğin birçok kazaya karışmış olan düşük maliyetli havayolu firması Leon Air'ın kurucusu Rusty Kirana yaşananlar karşısında
15:02''Benim havayolu firmam dünyanın en kötüsü ancak sizin başka seçeneğiniz yok'' açıklamasını yapmıştı.
15:09Tabii son yıllarda havayolu taşımacılığı dünya çapında altın yıllarını yaşamaya başlayınca Endonezya'da gelişmelerden nasibini aldı.
15:17Altyapıyı ve personel eğitimini dünya standartlarıyla aynı seviyeye getirdiler.
15:22Amerikan Federal Havacılık İdaresi Endonezya'ya 2016 yılında kategori 1 derecesi verdi.
15:29Bu ülkenin uluslararası sivil havacılık örgütünün güvenlik standartlarına uyduğu anlamına geliyor.
15:35Endonezya'nın cennet doğası, ilginç canlıları florası içinde barındırıyor.
15:39Bunlardan en dikkat çekeni ceset çiçeği olarak bilinen dünyanın en büyük tek çiçeğidir.
15:44Bir bitki olmasına rağmen fotosentez yapmayan, kökü ve yaprağı olmayan ceset çiçeği bu adını çürüyen ete benzeyen kötü kokusundan alıyor.
15:54Beyaz Yasemin ve Ay Orkidesi ile birlikte ülkenin 3 ulusal çiçeğinden biri olarak kabul ediliyor.
16:00Ülkenin diğer dikkat çeken canlısı ise son yıllarda dünyaca ünlü olan Komodo Ejderi'dir.
16:05Dünyanın en büyük kertenkele türü olan Komodo Ejderi, Endonezya'ya özgü bir türdür.
16:10Endonezya'yı son yıllarda dünya basınında gündeme getiren konulardan biri,
16:152021 yılında çıkardıkları yasayla başkenti Çakarta'dan Nusantara'ya taşıma kararı almış olmalarıdır.
16:22Çakarta, seneler içinde aldığı büyük göçler nedeniyle çarpık kentleşmeye maruz kaldı.
16:27Bu durum beraberinde çözülemeyen trafik sorunlarına getirdi.
16:31Ayrıca şehir sık sık doğal afetlere de maruz kalıyor.
16:34Tüm bunlara ek olarak Çakarta bataklık bir alanın üstüne kurulmuştur.
16:38Bazı bölgeleri bu sebeple deniz seviyesinin altındadır ve şehir her yıl ortalama 25 santim batıyor.
16:452010 yılına gelindiğinde Çakarta'nın üçte birinin sular altında kalabileceği tahmin ediliyor.
16:50Ayrıca Cava Adası'nın diğer adalara kıyasla daha fazla gelişmiş olması ülkedeki gelir adaletsizliğinin sebeplerinden biri olarak gösteriliyor.
16:59Tüm bunlar sonucunda Endonezya hükümeti başkenti taşıma kararı aldı.
17:04Yeni başkenti ülkenin doğal afet riski en az olan adalarından biri Kalimanta'nın doğusunda 561 km2'lik bir alanda inşa ediliyor.
17:13Bu yeni yerleşim alanı Endonezya'nın mevcut başkenti Çakarta'nın aksine doğal afetlere daha dayanıklı olacak şekilde tasarlanıyor.
17:21Nusantara sadece elektrikli araçların kullanıldığı çevre dostu bir şehir olarak planlanıyor.
17:26Eğer planlandığı gibi kurulursa, Yunayı Doğu Asya'daki ilk yeşil başkenti olma unvanını da kazanacak.
17:33Endonezya'nın ilginç canlılarından biri bir memeli türü olan palmiye mis kedisidir.
17:38Bu sevimli yaratıkların ülkede ilginç bir kullanım şekli var.
17:42Yerel halk bu hayvanlara önce kahve meyvelerini yediriyor, sonra da dışkılarını topluyor.
17:47Çünkü palmiye mis kedisinin dışkısını kahve çekirdeği olarak kullanıyorlar.
17:51Palmiye mis kedisinin sindirim sisteminde bulunan kendisine özel enzimler kahve meyvelerini özel bir fermantasyona uğratıyor ve kahve çekirdeği olarak dışkılamasını sağlıyor.
18:02Bu da dünyadaki en pahalı ve en az üretilen kahveyi ortaya çıkarıyor.
18:07Kopi Luwak olarak bilinen kahve dünya çapında büyük talep görüyor.
18:11Bu ilginç kahve türü Endonezya'nın tarihinde önemli bir rol oynamıştır.
18:15Hollandalı sömürgeciler döneminde keşfedilen bu yöntem, yerel halkın kendi topraklarında yetiştirdiği kahveye ulaşamaması üzerine ortaya çıktı.
18:24Hollandalılar yerlilere kendi kahve meyvelerini toplamalarını yasakladıktan sonra yerliler mis kedilerinin bu çekirdekleri yediğini ve dışkıladığını fark ettiler.
18:34Bugün dünyanın en pahalı kahvesi olan Kopi Luwak, bu nedenle başlangıçta fakirlerin kahvesi olarak biliniyordu.
18:41Endonezya o kadar ilginç bir ülke ki öne çıkan bilgilerin hepsini anlatmaya kalksam video bir bu kadar daha sürer.
18:47Eğer bu videoya 3000 beğeni gelirse kalan maddeleri Part 2 olarak hazırlayıp paylaşacağım.
Önerilen
23:28
|
Sıradaki
9:53
1:31:53
35:30
21:15
6:42
13:36
1:18:27
12:54
4:11
35:07
8:34