Panayam kay Dr. Mahar Lagmay, Exec. Director, UP Resilience Institute | Balitanghali - video Dailymotion

GMA Integrated News

Balitanghali is the daily noontime newscast of GTV anchored by Raffy Tima and Connie Sison. It airs Mondays to Fridays at 11:00 AM (PHL Time). For more videos from Balitanghali, visit http://www.gmanews.tv/balitanghali.  #GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream  Breaking news and stories from the Philippines and abroad: GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv Facebook: http://www.facebook.com/gmanews TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews Twitter: http://www.twitter.com/gmanews Instagram: http://www.instagram.com/gmanews  GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe

Transcript

00:00Paulit-ulit na lang ang problema ng baha tuwing tagulan, kuminsan inaabot pa ng ilang araw bago humupa.

00:06Talakayin natin yan kasama si UP Resilience Institute Executive Director at Geologist Dr. Mahar Lagmay.

00:11Magandang umaga at welcome po sa Balitang Hali.

00:15Hello, good morning. Thank you for inviting.

00:17Opo, Dr. Lagmay, ano po ba yung pinakaugat talaga ng problema sa pagbabaha,

00:21lalo na po dito sa Metro Manila kung saan malaki na yung gastos sa mga flood control projects?

00:26Siyempre, unang-una dyan talagang yung ulan malakas, ano?

00:32Yung dating mga pagulan na minsan lamang nangyayari, kada isang daang taon, ay ngayon nagiging mas madalas na.

00:43So, yung mga pagulan na malalaki, na bihira dati, eh ngayon paulit-ulit natin na nakikita.

00:50At magiging baka mas malalap pa yan kapag magtuloy yung ating pagpapainit ng mundo,

00:58yung tinatawag na global warming, na siyang nagpapabago ng ating klima.

01:03At ang mga pre-predusyon ay mas lalala nga ang mga pagulan, yung mga bagyo lalakas,

01:10at syempre, kasabay nito yung pagbaha na ito mga nakikita natin.

01:15Mas madalas na, kasi katulad nung Undoy, once every 100 years yan, 80 years yan,

01:21nagkaroon tayo ng habagat 2012, habagat 2013, habagat 2014, habagat 2018,

01:27nagkaroon tayo ng Ulysses, last year nagkaroon ulit tayo ng habagat dahil sa karina.

01:33Yon, mas madalas natin nakikita itong mga malakas na pagulan.

01:37Opo.

01:38At yan, nakikita natin may mga manifestasyon.

01:42At bukod doon, syempre, pinalalala pa natin.

01:47Dahil ginawa na natin kongkreto, urban jungle na ang metromantila,

01:51masikip na rin, tatapon tayo ng katakot-takot na basura,

01:54hindi makadalo yung tubig, ina-aspaltohan natin,

01:58nilalagyan natin ng kalye yung mga sapa na doon yung tuyo,

02:02pero pag umulan, ay tumataba, nag-overflow.

02:06So, gusto nung dumaan nung sapa na yun, yung tubig,

02:11papunta sa kabilang parte ng kakalye.

02:13At hindi yun mapipigilan.

02:14At hindi yun mapipigilan.

02:17Malaki ang tubig.

02:18So, saan siya dadaan?

02:19Di siya ibabaw ng kalye.

02:20At ang dami-daming kasong ganyan sa metromantila.

02:23And of course, yung basura, nandyan pa.

02:26Yung mga engineering intervention po na ipinatutupad ng gobyerno,

02:29sinasabi nyo ba na hindi nakaka-cope dito sa nagbabagong klima natin ngayon?

02:34Naka-factoin ba talaga ito sa inyong pagkakaalam, sa kanilang disenyo?

02:38Meron ako naisulat 10 years ago, no?

02:42Ang yung master plan na nakita ko,

02:45na actually, naging usapin ito 10 years ago,

02:50parang yung tinututukan ay Marikina at San Juan River.

02:55Pero sa totoo lang, sanga-sanga ang mga ilog.

03:00Hindi lang naman Marikina at San Juan River, sa gilid niyan, ang may problema.

03:06Sanga-sanga yung mga sapa, yung mga river arteries, yung drainage network.

03:11Kapag yung mga maliliit na sapa na yun, yung mga creeks,

03:16ay nag-overflow, nagkakaroon din tayo ng mga problema.

03:21Pag dumaan ito sa kalye, street flooding naman.

03:24At yun, ang mga nakikita natin ngayon na lumalabas sa social media.

03:28Sa inyo pong pagkakalam, Dr. Lagmay,

03:30wala bang general plan na talaga na-factory lahat na ito?

03:33Sinasabi nyo, kahit yung mga maliliit na creek,

03:35kahit na yung mga creek na natabunan na, hindi o ba?

03:37Hindi o ba nakaplano ito?

03:38Kung baga, walang general plan talaga para pag-isahin

03:41at talagang pagsamahin yung flood control project sa buong Metro Manila.

03:44Yun ang nakita ko nung, actually sinulat ko, kakapost ko lang sa Facebook,

03:49nakita ko nga yung naisulat eh,

03:52yung tumbok kasi ay marikina, river, at saka San Juan River.

03:57E paano na lang yung mga ibang mga sanga-sanga na mga river arteries,

04:01yung mga maliliit na sapa.

04:03Kapag nag-overflow yan, meron din mga taong naapektuhan

04:08at marami din naapektohan.

04:10So, yun ang mga siguro dapat improve dun sa mga paggawa ng mga solusyon

04:16patungkol dito sa ating flood control na problem

04:21at saka mga problema sa pagbahan.

04:23Opo, in the meantime, talagang bahana po tayo.

04:25E kayo po sa UP, may flood hazard map po kayo eh,

04:27sa UP Resilience Institute.

04:29Ito yung Nationwide Operational Assessment of Hazards.

04:32Very briefly, paano po kayo nakarating sa datos

04:34para malaman yung hazard level sa isang lugar?

04:37Bali, nag-invest ang gobyerno ng tinatawag na NOAA program.

04:43Merong mga 21, 22 projects dyan.

04:47Kasama dyan yung pagpapalipad ng satellite,

04:50yung diwata-1,

04:52kasama dyan yung mga satellite dish,

04:54kasama dyan yung pagpapalipad ng aeroplano

04:57para makuha natin yung hugis ng kalupaan in high detail.

05:00Para kapag mag-simulate tayo ng baha,

05:03ay nakikita natin barangay level yung baha,

05:07street level yung baha.

05:09So nakalabas lahat yan dyan sa mga mapang tinitignan nyo ngayon.

05:14Nakalabas dyan sa inyong screen,

05:16NOAA.UP.EDU.PH.

05:20Magandang pinabasihan yan para makita kung saan yung mga lugar na mabababa,

05:25saan yung mga lugar na binabaha,

05:27nakatayong mga gusali, mga bahay,

05:31doon sa mga lugar na maaaring bahain,

05:34para sa ganung paraan mailikas natin yung mga tao.

05:37Pero long term, long term, no?

05:39Yan ang isang basihan para planuhin yung komunidad.

05:43O, yan na nga po.

05:44Pag iniwas natin yung mga tao dyan sa mga maaaring bahain na yan,

05:48yung mga doon sa pula,

05:50ay kahit magkaroon ng baha,

05:52wala tayong disaster na pag-uusapan.

05:55Doctor, ito pa ba yung real-time na nagbibigay ng babalat situation

05:59sa isang particular na lugar?

06:02Yan pong mga mapa na yan ay hindi real-time.

06:05Prepared yan based doon sa ulan,

06:07sa historical record ng pag-asa.

06:09Tapos, stimulate natin,

06:11kumbaga pre-prepared yan.

06:13Kapag sinabing ngayon na ganito ang ulan,

06:16eh merong katumbas na mapa yun.

06:18At dahil nga malalakas yung mga ulan,

06:21ang mga katumbas na mapa ay katulad yan.

06:24At yan ang mga binapaha, hindi ba?

06:26In any case, meron naman pong datos pala na ganito.

06:30Nagagamit po ba ito ng mga LGUs sa kanilang pagpaplano?

06:33At so, pag-approve nila ng mga proyekto sa kanilang mga lokalidad?

06:38Ayon doon sa UN report,

06:4160% ng LGUs ang gumagamit ng NOA.

06:45Okay? Marami po.

06:46Pero kung gusto pa po nila ng mas malaki na tulong galing sa UPRI,

06:53meron pong mga mayor,

06:55meron mga gobernador na pumupunta sa amin

06:58at humihingi ng tulong.

07:00At tinutulungan po namin,

07:01ina-assist namin sila sa pag-craft

07:03ng kanilang mga local government plans,

07:07yung kanilang mga development plans,

07:10climate and disaster adaptation plans, etc.

07:17Marami pong mga plano yan.

07:19Tumutulong po kami sa mga LGUs

07:21kung sila ay gustong magpatulong.

07:23Ang mahalagang tandaan po,

07:25ito mga ganitong problema tulad ng pagbaha.

07:27Malawakan, mahabaan po yung solusyon dito.

07:30Talagang pagpaplano dapat yung ginagawa.

07:32Maraming salamat po.

07:33Sa oras ay binahagi nyo sa Balitang Hali.

07:36Maraming salamat din po.

07:37UP Resilience Institute Executive Director,

07:39Dr. Mahar Lagmay.

Panayam kay Dr. Mahar Lagmay, Exec. Director, UP Resilience Institute | Balitanghali

Category

Transcript

Recommended