00:00Nagpaalala ang Department of Health sa publiko bula sa bantan ng filariasis ngayong panahon ng tag-ulan.
00:06Yan ang ulat ni Bien Manalo.
00:10Naglinis ng kanala at itinaob ang mga boteng may lamang tubiga.
00:14Ilan lang yan sa mga paraan ni Nanay Nina para maalis ang mga posibleng pamugaran ng mga lamok ngayong tag-ulana.
00:21Bukod kasi sa dengue, nariyan din ang bantan ng filariasis.
00:25Kaya todo ingat siya, lalot may maliliit siyang mga apo.
00:28Siyempre linisan lahat yung mga paligid para mawala yung mga lamok, pausok kung kailangan.
00:38Halimbawa may mga gulong-gulong dito, kailangan tataob para hindi sila, hindi mabahayan ng lamok.
00:48Nagpaalala ang Department of Health sa publiko mula sa bantan ng filariasis ngayong rainy season.
00:53Pero ano nga ba ang lymphatic filariasis?
00:57Ito ay isang sakit na dulot ng microscopic na bulate na naipapasa mula sa kagat ng lamok.
01:02Isa rin ito sa mga sakit na tinatawag na neglected tropical disease o NTD.
01:08Mas kilala ito sa tawag na elephantiasis.
01:11Inaatake nito ang lymphatic system ng tao kung kaya nagkakaroon ng pamamaga, paglaki at pananakid sa ibat-ibang bahagi ng katawan.
01:20Karamihan sa mga dinadapuan nito ay pawang mga nakatira sa mga bansang may tropical climate gaya ng Pilipinas.
01:26At kung hindi malinis ang kapaligiran, mas malaki ang tsansa na magkaroon ng filariasis dahil maraming maaaring pamahayan ng mga lamok na pwedeng magdala nito.
01:35Yan pong filariasis ay isang sakit na hindi na po natin nakikita sa karamihan ng mga probinsya natin kundi na nagkakamali, one or two provinces na lamang.
01:44Hindi po ito nationwide. Ito po isang mga piling lugar lang po at malapit na po tayo magkaroon ng tinatawag na elimination.
01:50Yung ating pamamaga kapag matagal na po, meron rin siyang life cycle at ang importante dito ay mabigyan kagad ng gamot kapag na-diagnose po.
01:59Ayon sa Department of Health, maaring magdulot ng kapansanan ang filariasis kung mapapabayaan.
02:04Dahil sa permanenting pamamaga sa iba't ibang bahagi ng katawana.
02:09Sa una, maituturing na asymptomatic ang filariasis.
02:12Ibig sabihin, ang mga sintomas ay hindi agad makikita sa pisikal na katawana kundi kumakalat muna ang sakit sa loob.
02:20Pero kapag tumagal na, lalabas na ang mga sinyalis nito.
02:23Ilan sa mga sintomas nito ay lagnata, panginginig, pananakit ng katawana, pangihina, pamamaga at paglaki ng lymph nodes
02:31at pagkakaroon ng edema o naipo na fluid sa mga apektadong bahagi ng katawana.
02:37Madalas na nararanasan ang filariasis sa braso, binti at maging samaselang bahagi ng katawana.
02:43Pero ayon sa DOH, sa tulong ng Mass Drug Administration, nakakamit ang filariasis free status.
02:49Payo ng kagawaran, sundin ang ilang paalala para makaiwas sa naturang sakita.
02:55Agad din kumonsulta sa spesyalista sakaling makaramdam ng mga sintomas.
02:59Bien, Manalo, para sa Pambansang TV sa Bagong Pilipinas.
