- bugün
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İyi geceler CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz. Ben Samet Güner.
00:10Her akşam olduğu gibi bu akşam da konuklarımızla birlikte gündemdeki başlıkları değerlendireceğiz, konuşacağız.
00:17Ne konuşacağız bu akşam?
00:19Dünya siyaseti yeniden hareketlendi. Günlerden günler geçiyor.
00:24Amerika Başkanı eski Amerika Başkanı Trump pazartesi günü yapacağın açıklamayı duyurdu.
00:34Amerika Başkanı Trump önemli açıklamalarla bir kez daha gündemi sarsmaya hazırlanıyor diyebiliriz.
00:40Açıklamanın merkezinde Rusya, Ukrayna ve NATO var.
00:44Washington kulisleri hareketli Trump'ın NATO üzerinden Ukrayna'ya yeni bir silah destek paketi açıklayacağı.
00:51Hatta bu paketin finansmanını Avrupa ülkelerine yükleyeceği konuşuluyor.
00:57Peki bu açıklama ne anlama geliyor?
00:59Amerika Birleşik Devletleri eksenini Orta Doğu'dan Rusya'ya mı çevirdi?
01:03Ve bu kararlar Rusya ile gerilimi dağda tırmandırır mı?
01:08Tüm bu soruları konuşacağız konuklarımızla birlikte.
01:11Kimler konuklarımız ekranlarınızda da geliyor.
01:14Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Öğretim Üyesi Doçent Doktor Fatih Fuat Tuncer ve Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doktor Selim Han Yeni Acun bizimle birlikte.
01:23İki konuğumuza da hoş geldiniz diyorum.
01:27Hoş bulduk Samet Bey yayınlar.
01:30Önemli başlıklar var.
01:31Aslında Trump'ın zaman zaman böyle açıklamalarını biliyoruz, açıklamalarını görüyoruz.
01:36Trump zaman zaman ben şunu açıklayacağım, hazır olun dünyayı sarsacak bir açıklama diyor ama bu açıklaması ne olacak detaylara bakacağız.
01:45Tabii konuya geçmeden önce şunu da sormak istiyorum.
01:48Trump dünyayı nasıl bir yer haline getirmeye çalışıyor?
01:51Çünkü zaman zaman açıklamaları var, barış getireceğim diyor ama İran'ı vurduğunu görüyoruz belki uçaklarıyla birlikte.
02:00Nasıl bir yer haline getirmeyi istiyor dünyayı Trump?
02:03Hocam sizinle başlayalım.
02:05Şimdi Samet Bey bugün gelirken konu başlıklarına bakmadan önce tesadüf BBC'de bir makale gördüm.
02:14Trump'ın dünyayı nasıl yönettiğine dair.
02:17Biz de sıkça konuşuyoruz işte Ocak 2025'ten itibaren yeni bir dünyada yaşıyoruz diyoruz.
02:24Hatta yeni bir evrende yaşıyoruz.
02:26Bu evrenin adı da aslında Trump evreni.
02:29Yine BBC'de okuduğum analizde işte Trump'ın dış politika stratejisi ve dünya stratejisi ne dedikleri zaman birçok araştırmacı, birçok üniversiteden öğretim üyesi şunu söylüyor.
02:43Deli adam politikası, deli adam stratejisi yani ne yapacağı belli olmuyor.
02:49Yani biz işte diyoruz ki Trump bu gece bir açıklama yapacak ama kimin ne açıklayacağı nasıl bir karar alacağı konusunda hiçbir fikri yok.
02:59Çünkü Trump'ın Ocak ayından bugüne sergilediği başkanlık ve diğer dünya ülkelerine ve liderlerine karşı tutunduğu tutum bize bambaşka bir liderlik tarzını gösteriyor.
03:14İşte Zelenski'nin oval ofiste düştüğü durumdan tutun işte Güney Afrika başkanının işte siyahi bir başkanın beyazlara ırkçılık yapmakla suçlanması ki Güney Afrika bir apartheid rejiminin ardından bugünlere ağır aksak gelebilmiş bir ülkeden bahsediyoruz.
03:34Veyahut İran'la müzakere devam ederken İsrail'e kaç kez söyledim ben müzakere masasındayken bir saldırıyı kabul etmiyorum derken onun da o saldırıyı desteklemesi ve hatta en son o saldırıya iştirak etmesi bizim için Trump'ı öngörülemez bir lider haline getiriyor.
03:56Onun için de şu anki beklenti...
03:58Aslında hocam ama şunu da sormak lazım. İlk dönemi de eski ABD başkanıydı şimdi tekrar yeni ABD başkanı oldu. İki dönem arasındaki farkı da açıklayarak belki de bu dönemi yorumlasanız daha iyi olacak gibi.
04:11İki dönem arasında aslında...
04:13Eskiden de sert açıklamaları vardı ama şimdi çok daha trajik açıklamaları var. A dediğine B, B dediğine A diyor.
04:19Şimdi iki dönem arasında çok net ve çok büyük farklar var. Çünkü Trump'ın ilk dönemi, ilk başkanlık dönemi ve ilk döneminde açıkça bir pazarlık siyaseti ve siyasete ısınma süreci, senatonun, temsilciler meclisinin yapısı, cumhuriyetçilerin ilk Trump döneminde deyim yerindeyse daha özgür ve bağımsız olmaları.
04:44Ama ikinci dönem tamamen o işte Amerika'yı yeniden büyük yapalım magacıların kontrolünde ve hakimiyetinde olması ve Trump'ın ilk döneminin sonunun olaylı bitmesi, işte kongre baskını.
05:00Ki ikinci dönemin adaylık sürecinde işte saldırıya uğraması, suikaste uğraması ve dünyaya bakış açısını işte ölümden kurtulan, tanrının el verdiği Amerikan başkanı olarak kendince bu şekilde ifade etmesi.
05:18İşte NATO'ya bakış açısı, Avrupa'ya bakış açısı ki işte başkan yardımcısı Vance'ın işte Münih Güvenlik Konferansı'nda Avrupalı liderlerin gözünün içine bakarak da işte NATO'nun beşinci maddesi bizim için bir anlam ifade etmiyor diyebilmesi aslında hem Avrupa için hem dünya için ciddi anlamda dengeleri değiştirdi.
05:42Ve mesela her gün biz şunu bekliyoruz, Trump'tan yeni bir mektup, yeni bir gümrük tarifesi.
05:48Yani dünyanın ekonomik düzeninin, küresel ve finansal piyasaların bundan nasıl etkileneceğinin tahmin edilemiyor olması bizi bambaşka bir dünyaya sürüklüyor ve onun için herhalde yarın kalkınca
06:02evet ben Trump'ın bunu demesini bekliyordum diyen birçok insan terse de yatabilir.
06:09Onun için artık kimse Trump şunu açıklayacaktır demiyor.
06:13Bakalım yarın Trump ne açıklayacak ve biz bunun üzerine ne konuşacağız noktasına geliyoruz Samet Bey.
06:19Selim Hocam siz nasıl değerlendiriyorsunuz şimdi bu durumu?
06:23Trump gerçekten dünyayı nasıl bir hale getirmeye çalışıyor?
06:26Biraz önce hocam da belirtti ne diyeceği belli olmayan bir lider ama biraz da ben şunu düşünüyorum.
06:32İlk dönemiyle ikinci dönemini de kıyasladı hocam farkı söyledi.
06:36Fakat ilk dönemde daha temkinli açıklamalar yapan Trump ikinci dönemde çok daha uçuk diyebileceğimiz uçuk kaçık belki de açıklamalar yapıyor.
06:45Bunun nedeni üçüncü bir dönemi olmayacağı için.
06:48Şimdi tümden gelelim ben bu konuda size de katılıyorum.
06:51Belli bir üzerinde boş vermişlik hissiyatını da görüyoruz yer yer.
06:55Özellikle söylemlere yansımış olan bir gerçekten dil anlamında anlatım anlamında bir genişlik söz konusu.
07:05Bu bir üçüncü dönemin olmayacağına veya bir anayasa değişikliği ya da kongreyi ve temsilciler meclisini ikna edip böyle bir opsiyonun Amerikan siyasetine yerleştiremeyeceğine olan artık kendisine kanaat getirmiş olacak ki
07:18belli meselelerde küfür ve argonun ağırlıklı olduğu demeçler de görüyoruz.
07:23Şimdi tümden gelelim meseleye.
07:25Burada üç faktör var.
07:27Amerika Birleşik Devletleri'nin Trump'ın ikinci döneminde dünya üzerinde yaygınlaştırmaya çalıştığı üç olgu var.
07:35Birincisi kendi siyasetini de ilgilendiren istikrarsızlık dönemi, anti istikrar dönemi.
07:42Yani biz Trump'ın bir ay konuştuğu bir meselenin ikinci ay devam etmediğini, genelde bu meselenin sansasyonel boyutlara ulaştığını, başka ülkelerden toprak taleplerinden tutalım da hiç kendisinin içerisinde olmadı,
07:54Amerika'nın taraf olmadığı meselelerle alakalı olarak gerek barış görüşmeleri, gerekse silah yardımları veyahut meseleyi gündeme getirme suretiyle bir köpürtülmesi söz konusu.
08:07Fakat ikinci ay ya da üçüncü ay biz bunları göremiyoruz. Bu kadar gündemde olduğunu göremiyoruz başkanın.
08:13İkinci mesele uluslararası liberal ticaretin ve serbest piyasanın bozulması.
08:18Yani ilk meselede olduğu gibi bir uluslararası sistem iki kutuplu olsun tek kutuplu olsun fark etmez.
08:27İstikrar devam ettiği sürece ayakta kalabilir.
08:30Siz istikrarı bozduğunuz zaman artık sistem dönüşümleri, sistem değişimleri başlar, baş gösterir.
08:36Orta ölçekli güçler küresel güçe evrilmeye, küresel güç namzeti olan daha orta üst kademede değerlendirebileceğimiz güçler ise ana merkez küresel güçlere meydan okumaya başlarlar.
08:48Liberal ekonomiyi bozduğunuz zaman da bu aynı şekilde gerçekleşir.
08:51Yani vergi anlaşmalarındaki düzenli stabiliteyi bozarsınız, fon ve piyasaların yönetimini bozarsınız.
08:59Artık postmodern bir merkantalizm yönetimi çağına geçmeye çalışırsınız.
09:03Her şeyi siz üretmeye çalışırsınız.
09:05Halbuki buna altyapınız yokken.
09:07Bu da politik istikrarsızlığın yanında eklenen bir ekonomik istikrarsızlık olur.
09:11Açıkçası Trump'ın ikinci döneminde biz bu iki durumu da çok sıklıkla görüyoruz.
09:18Bu iki durum da bize Trump'ın kendi şahsi anlamdaki boş vermişliğini bir de geçen hafta Amerika Birleşik Devletleri'nin,
09:29özellikle Batı Afrika ülkelerinin beş ülkesinin kabul edildiği bir gafla dolu bir toplantı gördük.
09:34Bu ülkelerin devlet başkanlarına, işte Mortonya'dan Bisao'ya kadar, Senegal'e kadar önemli ülkeler de var.
09:42Aslında ticari partner olabilecek veya Afrika'da, Çin'le rekabetinde Amerika Birleşik Devletleri'nin iyi bir konumda yer alabilecek ülkeler bunlar.
09:50Sormuş olduğu ve ilgilendiği tek soru başkan Trump'ın kendisinin Nobel Barış Ödülüne aday olup olmadığıydı.
09:56Yani bazı bu sansasyonel açıklamalar, belli olayların köpürtülmesi, barış zemininden veyahut ciddiyetten uzak bir şekilde ele alınması,
10:08açıkçası kendisine artık Amerikan başkanlığının üzerinde bir mertebe olmadığı ve üçüncü dönemede devam edemeyeceği için
10:16daha prestijli tırnak içerisinde söylüyorum, hedefler koydu ve bu hedefler için başkanlık sürecini bir araç sallaştırdığı durumdayız.
10:25Bu araç sallaştırma Amerikan siyaseti için ve Amerikan'ın ilerleyen yıllarda küresel sistemdeki konumu için çok kötü örnekler teşkil etmekte.
10:35Bugün tabii Dışişleri Bakanlığı'ndan, Amerikan Dışişleri Bakanlığı'ndan bazı toplu işten atılmalar da gördük.
10:43Bu sistemin ne kadar dönüştüğünü ve Amerika'nın şu ana kadar getirmiş olduğu yapısal bir geleneğin,
10:54Trump döneminde sadece kişisel çıkarlar adına ne kadar değişmeye başladığını da gösteriyor.
11:01Biz de açıkçası ilk dönemi gören araştırmacılar, akademisyenler olarak ikinci dönemin bu tarz çok da köklü değişikliklere gebe olacağını da çok tahmin etmiyorduk.
11:10Yani yalan yok. Ama baktığımız zaman meselelerle hem alakasız açıklamalar hem de yapısal değişimler bizleri bile yer yer zorluyor.
11:19Yani bir gün sonraki öngörüyü, açıklamayı biz de yaparken açıkçası gerçekten zorlanıyoruz Samet Bey.
11:25Kesinlikle öyle. Hocam, iki hocam da o kadar iyi açıkladı ki durumu.
11:30Hani bir yerden tutup uluslararası ilişkiler açısından bakmak, ekonomik anlamda indirgeyip bakmak Trump için şu dönemde çok zor.
11:39Çünkü ekonomik anlamda duruyor ve diyor ki ben %100 arttırdım gümrük vergilerini diyen bir Trump'tan görüyoruz.
11:44Bir cumhurbaşkanını Beyaz Saray'da başkan yardımcısıyla birlikte neredeyse rezil etmek için bir tiyatro gibi benzeri bir şey ayarlayıp Zelenski'den bahsediyorum.
11:58Zelenski'yi böyle neredeyse dövüp gönderdikleri bir süreç ki bunun sosyal medyada bazı yapay zeka ile videoları bile hazırlandı.
12:05Siz de bahsettiğiniz cumhurbaşkanlarını, temsilcileri hadi adınızı söyleyin nereden geldiğinizi söyleyin dediği anları da görüyoruz.
12:14İngilizce anı dili olan bir cumhurbaşkanı İngilizceniz de iyiymiş dediğini.
12:18Bunları kısa kısa hatırlatıyorum izleyicilerimiz için.
12:21Çünkü gerçekten biraz da tırnak içinde söylüyorum trajikomik durumlar ama ABD Başkanı ekonomik gücü ortada,
12:29siyasi gücü, askeri gücü ortada ki savaşa da dahil olan bir başkandan bahsediyoruz ki savaşları bitirmeye gelmişti.
12:38Tabi durum böyle olunca savaşlar dedik biraz da onu konuşalım.
12:42Çünkü Trump bir açıklama yapacak Rusya ile ilgili yarın bu açıklamayı yapacağını duyurmuştu.
12:47Her zamanki gibi bir az sonra dercesine pazartesi açıklayacağım dedi.
12:52ABD basını Trump'ın NATO üzerinden Ukrayna'ya silah satış planını ele alıyor.
12:58Trump'ın açıklaması bu çerçevede bekleniyor aslında ki destekleyeceğini de duyurdu.
13:04Daha öncesinde de biz desteklemeyeceğiz diyordu Biden gibi.
13:07Geçenlerde de Trump'ın Putin'i Ukrayna'ya saldırırsa Moskova'yı bombalamakla tehdit ettiği iddia edilmişti.
13:14Savaşın seyri nereye evrilecek bunu sormak istiyorum.
13:18Trump'ın açıklaması eğer ABD basınının söylediği gibi bu Ukrayna'ya silah gönderme belki burada Patriot da olabilir ki.
13:28Önemli hava savunma sistemi gelirse savaşın seyri büyük ölçüde değişecektir.
13:33Nasıl değerlendiriyorsunuz savaşın seyri ne olacak?
13:35ABD başkanı bu anlamda ne açıklayacak?
13:38Hocam buyurun.
13:39Şimdi Samet Bey az önce işte Trump'ın en öngörülebilir özelliğinin öngörülemezliği olduğundan bahsettim.
13:47Zaman zaman bu cümlelere gülüyoruz değerli izleyicilerimiz için de açıklama yapalım.
13:52Çünkü gerçekten Trump'ın durumu bu.
13:55Bir anda diktatör dediği adama bir anda harikasın süper yöneticisin dediğini gözlerimizle gördük.
14:01Yani bir gün arayla.
14:02Buyurun.
14:02Şimdi son birkaç aylık Trump söylemi ve eylemlerini de tarttığım zaman hani yarın Moskova'ya nasıl bir saldırı planı veya Ukrayna'ya nasıl bir silah verileceğinden öte Putin'le bir anlaşma verdiğini dahi açıklayabilir.
14:17Bir anlaşmaya vardığını işte şu tarihte şurada görüşüyoruz açıklaması da gelebilir.
14:24Hani ama şu bir gerçek.
14:26Putin'i NATO'ya almasın mı?
14:28Onu açıklamasın mı?
14:30Ki şu var soğuk savaş sonrası Rusya'nın Sovyetler dağıldıktan sonra NATO'ya üyeliği aslında tartışılan ve konuşulan bir durumdu.
14:39Ama sonraki süreç öyle gelişmedi.
14:41Trump'ın ben işte geçmiş Amerikan tarihindeki başkanlara baktığım zaman sen kendisini biraz Nixon'a öykündürdüğünü düşünüyorum işte Vietnam savaşı döneminde.
14:53Ama gözden kaçan bir şey var.
14:56Nixon'ın Kissinger'ı vardı.
14:59İyi bir dışişleri bakanı vardı.
15:01İyi bir siyasetçisi vardı.
15:03İşte oradaki iyi kötü Amerikan polisi rollerini Nixon ve Kissinger iyi bir şekilde paylaşıyordu.
15:11Bir de Trump'ın şu ana kadar işte biliyorsunuz Amerikan kafes dövüşünü de çok seviyor.
15:17Amerikan bağımsızlık kutlamasında işte Beyaz Saray'ın bahçesinde kafes dövüşü yaptıracağına bahsettiği MMA'yi dövüşü.
15:25İşte Trump'ın zihninde bir ring var Samet Bey ve o ringi bugüne kadar işte kimi çıkardı?
15:32Zelenski'yi çıkardı.
15:34İşte Gronland meselesi üzerinden Danimarka Başbakanını çıkarmaya çalıştı.
15:39İşte Kanada 51. eyalet dediği eski Kanada Başbakanını çıkarmaya çalıştı ki genç ve işte dünya tarihine yön vermesi beklenen bir siyasetçiydi.
15:52Ama kendisi artık siyaseti bırakmayı tercih etti.
15:56Trump'ın 51. eyalet çıkışından sonra veyahut işte Panama kanalı vesaire.
16:01Bunların hepsi ringte aslında Trump için makul adaylardı.
16:07Ama ringin belki de Trump'ın en çok çekindiği işte o altın kemeri kaybedeceğini düşündüğü isimde Putin.
16:16Ben hala ve hala Trump'ın Putin'i bir ringe davet edebileceğini düşünmüyorum.
16:23Bunu işte Amerika'nın gücü yeter yetmez ölçüsünden söylemiyorum.
16:28Çünkü Trump'ın bütün hamleleri...
16:29Siyasi güç açısından mı bakıyorsunuz?
16:32Ben buna siyasi güç açısından da bakmıyorum.
16:35Çünkü Trump'ın bütün hamleleri aslında hiçbir zaman uzun vadeli hamleler olmadı.
16:41Kısa vadeli ve anında sonuç ve anında çözüm üzerine.
16:45Çünkü Putin'in o ringe davet edilmesi bir gerçeklik ki Amerika Birleşik Devletleri ve Trump için kısa vadeli bir çözümü getirmeyecek.
16:57Uzun vadeli, uzun soluklu yeni bir mücadeleyi beraberinde getirecek.
17:03Ki Selman Hoca'nın da dediği gibi az önce.
17:07Şimdi Trump başlarken işte Rusya-Ukrayna savaşı bitecek.
17:11Putin yakın dostu, Orta Doğu'ya barış gelecek vs.
17:16Ve bize ana eksen biz Çin.
17:19Ama biz Çin meselesi üzerine ki Selim Han Hocam çok daha nitelikli bilgilere ait bana göre.
17:25Çin meselesinde biz gümrük vergileri tartışmalarının ötesine de Amerika Birleşik Devletleri'nin geçemediğini
17:33hatta Çin'le ilgili olan vergileri de birkaç kez revize etmek zorunda kaldığını gördük.
17:41Mesela Avrupa Birliği'ne gümrük tarifleri konusunda Çin'e davrandığından daha sert davrandığını gördük.
17:47Kendi müttefiklerine veya dünyanın diğer ülkelerine.
17:50Ama aslında hedefe koyduğu ve bahsettiği şey Çin'e taviz vermemekti.
17:56Ama geldiğimiz noktada Avrupalıların bu gümrük tariflerinden daha zarar gördüğünü görüyoruz ki
18:03Avrupalıların da hedefi, amacı belki de Trump gelirken
18:06İyi biz Çin'le kendimizi çok kaptırmıştık.
18:10Amerika Çin'e bir çeki düzen verecek.
18:12Bu ticari meseleden biz de kazançlı çıkabilirizdi.
18:16Ama gelinen noktada Çin ve Amerika Birleşik Devletleri uzlaştı ve anlaştı.
18:20Bunlar en büyük zararı Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi müttefikleri görür hale geldi.
18:26Yani bu şimdi ben deli adam teorisi diyorum ama bu zaten literatüre geçmiş bir teori.
18:33Nixon'la beraber işte Kissinger'ın kulağına eğilerek söylemesini istiyor.
18:37Sen Vietnamlılara de ki bu Nixon delidir.
18:41Şimdi bu noktada Rubio'nun veya Vence'in bakın Trump da şöyle delidir.
18:46İşte Sayın Putin, Sayın Lavrov bir kulak verin dese ben bunu işte Rus hariciyesinin ne kadar ciddiye alacağını hayal edemiyorum.
18:57Çünkü karşınızdaki Vietnam değil karşınızdaki Rusya ve sizle olan kurduğu diyalog bugüne kadar işte Biden'la kurduğu diyalogdan çok da farklı değil.
19:09Sadece iletişim kurmak üzerine Biden döneminden tek farkı işte ayda bir yapılan telefon görüşmeleri.
19:17Ama Putin şu ana kadar Trump'a herhangi bir cest yapmış değil.
19:21Herhangi bir ateşkes, herhangi bir yumuşama, herhangi bir bölgeden çekilme gerçekleştirilmiş değil.
19:28Tam bu noktaya gelmişken belki dediniz ya yarın Putin'le buluşuyoruz, konuşuyoruz, görüşüyoruz diyebilir diye.
19:34Bu noktada İstanbul'da yapılan mütabakatlarda en son bir araya geldiğinde heyetler şöyle bir şey vardı.
19:40Liderler gelecek, buluşulacak denilmişti.
19:43Hatta Trump'ın açıklamaları Orta Doğu'daydı.
19:45O zaman Putin gelirse ben de geleceğim hemen uçağa binip atlayıp İstanbul'a gelebilirim yönünde.
19:51Ya biraz gayri ciddi mi bu?
19:53Gayri ciddilik dünya için tehlikeli değil mi?
19:56Belki de Selim Han Hocam'la devam edebiliriz kaldığımız noktadan.
20:00Bu gayri ciddilikle birlikte bir savaş var.
20:03Hatta birkaç savaş var.
20:05Ukrayna-Rusya savaşı 3,5 yılı geride bıraktı.
20:08Şubat 24'te artık 4. yılını tamamlamış, 4. yılını geride bırakmış olacak.
20:15Ne oluyor hocam?
20:16Trump'un bu tavrı dünyayı bambaşka bir yere sürükleyemez mi?
20:20Savaşı nereye evrilitecek?
20:22Orta Doğu'da da savaşları görüyoruz.
20:24Ya şimdi hocamın dediği yerden ben aslında bu meseleye bağlantı kurayım.
20:32Ekonomiyi, liberal ekonomiyi bozdu dedik.
20:35Aynı zamanda istikrarı bozdu dedik.
20:36Bu ne getiriyor?
20:37Üçüncü olarak size anarşik uluslararası sistem yapısını bozuyorsunuz.
20:40Bu gayri ciddilikle.
20:42Uluslararası sistem yapısını bozduğunuz gibi yani bir devletler arasında asli ilişkisi olmayan bu yapıyı bozduğunuz zaman
20:49size bu süreklilik değil geçicik özelliği ekliyor.
20:54Özellikle Trump'ın pek çok konuşmasında görmüş olduğumuz üzere.
20:57Geçicilik özelliği ise duruma ve anlık şartlara göre değişken ve güvenilmez dış politikayı oluşturuyor.
21:03Değişken ve güvenilmez dış politika Çin örneğinden o kadar güzel o kadar yerinde bir tespit de bahsetti ki Fuat hocam.
21:10Şimdi yarın yapılacak olan açıklamada Çin'le olan bazı tarifelerin daha da düşüyor olduğunu
21:17ve açıkçası Rusya'ya karşı bir nevi Çin cephesini güçlendirmek isteyebileceğini
21:24ya da yarın olmasa bile önümüzdeki süreçte görebiliriz.
21:27Ama hocam bu konuda Rusya ve Çin zaten aynı paralelde değil mi diye
21:31Şimdi şöyle söyleyeceğim gözlerden kaçan bir açıklama var İran savaşından sonra
21:36Donald Trump'ın yapmış olduğu ve satır satır o son açıklamaların hepsini irdeledik.
21:41Ama kinayeli bir laf var bu çok da şey açıklamalarda veyahut incelemelerde uzmanların yer almadı.
21:48Şunu söyledi dedi ki İran dedi petrol satımına devam ediyor umarım eder.
21:53Çin de petrollerinin büyük bir kısmını İran'dan alıyor.
21:57Çin de rahatlıkla ticaretini yapabilir ve umarız Çin bizden de petrol alır.
22:03Yani bir açık kapı bırakıldı burada Çin'e ticaret anlamında.
22:07Rusya ile olan görüşmeleri tıkandığı zaman Amerika Birleşik Devletleri Başkanı'nın
22:12Pasifik'te yumuşamaya gidebilecek pragmatizme sahip bir başkan olduğunu söylememiz lazım.
22:19Pragmatizme o faydacılığa sahip bir başkan olduğunu söylememiz lazım.
22:23Ben buna şaşırmam açıkçası şahsen.
22:25Bir de şöyle bir durum var ayrı bir taraftan değerlendirmek gerekirse Rusya tarafından
22:30değerlendirilmek gerekirse Rusya'dan bir adım gelmedi diyoruz değil mi?
22:33Rusya'dan bir adım gelmemesinin bazı rasyonel sebepleri de var.
22:37Şimdi bunu da atlamayalım.
22:39İstanbul görüşmelerinde iki taraf eli boş teknik anlamda çıkmış olabilir ama
22:43İstanbul görüşmelerinin hemen ardından gerçekleşmiş olan Hollanda'daki NATO zirvesi var.
22:47NATO zirvesi içerisinde bütün Avrupa devletleri Donald Trump'ı Rusya'ya karşı tekrar aynı kararlılıkla cepheleşmeye ikna ettiler.
22:57Yani zaten o ikna o politikadan sonra ben Putin'den herhangi bir olumlu adım geleceğini beklemiyorum.
23:04Artık bundan sonraki bütün senaryolar Rusya'nın barışa yaklaşmadığı senaryolar içerisinde değerlendirilecek.
23:11Yani bunun varyantları içerisinde değerlendirilecek.
23:13Sürpriz olan barışa yaklaşması olmaz mı zaten hocam?
23:16Tabii ki ama İstanbul görüşmelerinde çok umutlu bir şekilde bu bekleniyordu.
23:21Bunun devam etmesi bekleniyordu.
23:22NATO zirvesi gerçekleşti artık NATO'da Avrupa devletleri de Trump da ciddi bir duvar ördü Rusya'ya karşı olarak.
23:30Bundan sonraki durumlar Amerika Birleşik Devletleri doğrudan Rusya'yı karşısına alacak mı?
23:35Yoksa dolaylı yoldan çevreleme politikaları mı izleyecek?
23:38Bunun hamlelerini tahtanın üzerinde görmeye başladığımız politikalar olacak.
23:43Ki bunun ilk adımları zaten çokça söyleniyor yayınlarda.
23:47Yaptırımlar, ciddi yaptırımlar, kongre yaptırımları yani niteliği ve niceliği büyük yaptırımlar.
23:52Şimdiye kadarki olanlardan daha fazla ve üçüncül taraflara en önemlisi bağlayan yaptırımlar.
23:57Yani Rusya'ya olan yaptırımlar bazı noktada ikinci tarafları, üçüncül tarafları bağlamıyordu Rusya'yla ticaret yapan.
24:03Bunları bypass eden ülkeler vardı.
24:05Bunlardan biri de biziz aslında.
24:06Bizim de siyasi geleceğimizde Türkiye'nin Rusya'yla olan ilişkilerini de etkileyebilecek meseleler bunlar.
24:13Ayrıyeten silah satışı.
24:16Yani burada çok ciddi Ukrayna'ya destek geleceğini düşünüyorum.
24:20Yalnız kalmamak adına da Çin'e bir zeytin dalı buradan uzatılabilir bu noktadan sonra.
24:25Hocam burada hemen şu soruyla devam edelim.
24:27Putin'in açıklamalarını kısaca hatırlatacağım.
24:29Geçmiş zamanlarda savaş başladıktan sonra Putin dedi ki dahil olan herkes düşmanımızdır dedi.
24:36Sonrasında silahları kullandırmaya izin veren herkes düşmanımızdır.
24:41Biz vurabiliriz dedi.
24:43Putin'den böyle açıklamalar gelirken Amerika'nın belki de Trump'ın direkt başkan olarak,
24:48genel komutan olarak yapacağı bir açıklama silahla ilgili bambaşka bir sürece taşıyabilir mi Ukrayna-Rusya savaşını?
24:56Kısaca siz devam edin başlamışken Fatih Hocam da yorumunuz.
25:00Tabii ben şöyle yine altını çiziyorum.
25:02Amerika Birleşik Devletleri'nin kesin bir silahlı sıcak muharebeye Rusya ile gireceğini düşünmemekle birlikte
25:09Amerika Birleşik Devletleri'nin bilhassa kuzey ülkelerini bu konuda maşa olarak kullanacağını düşünüyorum.
25:15NATO zirvesinin hemen ardından pek çok kuzey ülkesinde kadınlar da dahil olmak üzere zorunlu askerlik görevleri genişletildi.
25:21Hem süreleri uzatıldı hem cinsiyet eşitliği vesaire ve vatan savunması gibi sebepler altında bunların kapsamı da genişletildi.
25:31Boyutu da genişletildi.
25:33Bu sebepten dolayı Kuzey Afrika...
25:34Mati olarak yatırımlarda milyar dolarlar oldu neredeyse Avrupa genelinde.
25:38Avrupa genelinde hem öyle Kuzey Afrika ama çok özür dilerim Kuzey.
25:41Avrupa şu an muharip bir savaşın kapıda olmasına karşı bir senaryo hazırlanıyor.
25:47Bu gözden kaçmaması gereken bir durum ama Amerika bu işin içerisine doğrudan dahil olmayacaktır.
25:55Yine altını çizerek söylüyorum bu benim tabii ki şahsi görüşüm.
25:58Olmayacak ama hocam orada biraz önce Patriot'ı önceki sorumda hatırlatmıştım.
26:02Çünkü önemli Patriot'ı ya da daha güçlü silahlar daha güçlü füzeler devreye girerse Ukrayna'ya verilecek silah desteği anlamında...
26:11Şimdi biz tabii sohbetimize eğlenceli başladık.
26:15Trump'ın kararları, Trump bir söyler vazgeçer.
26:18İşte neredeyse tabiri caizse oyuncak gibi oynuyor.
26:22Eğlenceli başladık ama bir de bu tarafı var.
26:25Yani bu kendi kendine istediği anda karar alan Trump, bu Amerika Birleşik Devletleri Başkanı...
26:32...yarın açıklayacağı bazı şeylerle birlikte dünyayı bambaşka bir yere taşıyabilir.
26:36Patriot'lar, belki uçaklar, belki bunun yanında füzeler.
26:41Şimdi Samet Bey zaten bunların birçoğu hala hazırda Ukrayna'ya sağlanıyordu.
26:47Ama Trump'la beraber beklenti bu dozacın düşeceği ve işte Ukrayna'ya eskisi kadar destek verilmeyeceği idi.
26:56Şimdi Selim Han Hoca Lahey'deki son NATO zirvesine atıf yaptı ki bence o zirve gerçekten çok önemliydi.
27:04Ki biz işte 2'ler, 3'ler, 5'ler diye bahsediyoruz %5.
27:09Bu rakamları zikretmek çok kolay gibi olabilir ama NATO ülkelerinin ki anlaşanlı Batı Avrupa ülkelerinin %2'ye ulaşması...
27:18...Trump'ın birinci başkanlık döneminde bu tartışma ortaya atılmıştı, %2 meselesi.
27:24%2'ye ulaşması çok ciddi bir süre almışken bunun %5'e çıkması ki...
27:29...Ruth de orada biraz da Trump'a işte espriler yaparak 3.5 artı 1.5 dedi sanki bir futbolcu sözleşmesi gibi.
27:37İşte 3.5 silah yatırımı, 1.5 altyapı yatırımı diye.
27:43Bir kere bu %5 çok devasa bir bütçe.
27:45Örneğin Almanya'nın gayri safi milli hastalığı çok devasa bir bütçe ki bu noktada Avrupa'daki o liberal demokrasi söyleminin...
27:56...net bir şekilde değişeceğini görüyoruz ki Seliman Hoca buna atıf yaptı.
28:01İşte orduya alınma meselesi ki bu sosyal yardımlardan kesilmesi demek, işsizlik maaşından kesilmesi demek...
28:08...emeklilerin maaşından kesilmesi demek, birçok sosyal fonun askeri silahlanmaya ayrılması demek ki...
28:16...aynı zamanda Avrupa'daki zihniyetin de bir anlamda değişmesi demek.
28:22Onun için ki yine hocaya katıldığım bir nokta kesinlikle Amerika Birleşik Devletleri...
28:27...benim az önce değindiğim o ringi Rusya ile beraber çıkmak istemeyecektir hiçbir zaman.
28:33Çünkü bu Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarını olan bir durum değil.
28:36Ama ringte zaten bir Ukrayna var.
28:40Ukrayna'nın yanına birkaç ülkenin eklemlenmesi yani bir takım güçlerin özellikle kuzey ülkeleri örneği ki...
28:49...biz hep şunu tartıştık işte Romanya, Bulgaristan, Yunanistan'da çok ciddi bir Amerikan askeri yığınağı yapıldı.
28:57Özellikle Biden dönemi ki biz niye bilmiyorum Yunanistan'daki Dede Ağaç'taki yığınağı hep şey diye tartıştık.
29:03İşte Türkiye'yi işgal etmek için hayır Amerika Birleşik Devletleri Karadeniz'den Yunanistan'a bir hat çekti.
29:11Ve Türkiye bu hattın bir parçası olmak istemedi Rusya'ya karşı.
29:15Ve o hat Romanya, Bulgaristan, Yunanistan hattı üzerinden bir Amerika Birleşik Devletleri'ne göre bir dayanak hattıydı.
29:23Ve Amerika Birleşik Devletleri'ne göre Rusya'nın inmeye çalışacağı hat birincisi kuzeyden devam edecekti.
29:31Eski Baltık coğrafyası üzerinden, kendi hinterlantı üzerinden.
29:35İkincisi yine geçmişteki Doğu Avrupa.
29:38Çünkü Rusya, Ukrayna Savaşı ilk başladığı günden itibaren hep tarihe referanslar verdi.
29:45İşte Bulgaristan, Rus diplomatları sınır dışı etti, Rus dışişleri tweet attı.
29:51Dedi ki biz olmasaydık bugün Bulgaristan diye bir ülke olmazdı.
29:55Her ülkenin Rusya'ya karşı özellikle Balkanlar ve Doğu Avrupa ve Kuzey Avrupa'daki ülkeleri
30:01geçmişteki Rus ilişkileri üzerinden referanslar verdi.
30:05Şimdi bugün gelinen noktada Trump kesinlikle bir tacir.
30:10Bunu herhalde buradaki üçümüzün de onaylayabileceği.
30:13Evet daha fazla silah satmak istiyor ve işte Trump'ın pazarlayabileceği
30:19işte Çin gibi teknolojik üretim yapan bir ülke değil.
30:23Ama teknolojik silahları üreten ağır silah sanayine hakim bir ülke ve bunu satmak istiyor.
30:29Hocam ara soru şunu sorayım.
30:31Geçtiğimiz dönemde Ukrayna-Rusya savaşı başladığı zaman zaten Amerika Birleşik Devletleri
30:37Avrupa ülkeleriyle milyar milyar dolarlık silah anlaşmalarını yaptı.
30:41Ama bu silahları atıyorum 10 milyar dolarlık anlaşma yaptı.
30:46Tamam sana sevkiyatla gönderiyorum diyemiyor.
30:48Bunlar yıllara yayılan anlaşmalar.
30:50Hala ne satacak silah olarak anlamadığım için soruyorum gerçekten.
30:55Şimdi şu var kesinlikle Amerika Birleşik Devletleri ki bunu daha önce de açıkladılar.
30:59Hani stoklarımızdaki silahları göndermek istemiyoruz dediler.
31:04Bakın gözden kaçan bir açıklama.
31:06O yüzden o dükkotu düştüm.
31:07Çünkü İsrail'e ki Seliman hocam çok daha iyi bilir.
31:11İran savaşı ciddi bir silah stoğu temini yapıldı.
31:14Amerika'nın kritik o stok kendi belirledikleri stok seviyesinin altına düşürme riski olduğunu.
31:21Stok seviyeleri çok ciddi sıkıntıda Türkiye'den ithal etmek istiyorlar.
31:25Özellikle top mermilerini, mühimmatlarını Amerika Birleşik Devletleri.
31:27Ve bu noktada da Ukrayna'ya yapılacak yeni sevkiyatın da Amerika'nın kendi belirlediği kritik stok seviyesinin çok altına çekeceğini ve sizin de belirttiğiniz gibi açıkça bir saldırıya geçmektense Rusya'ya belki şunu diyecekler.
31:43Bak ben bu kadar silah anlaşması yaptım.
31:46Biraz daha iyi derlersem bunların bu kadar silahları olacak.
31:49Onun için ben yarın yeni bir dönemden öte açıkçası sürprize gidip Putin'le konuştuk.
31:58Bazı şeyleri müzakere edeceğiz.
32:01İşte Zerenski'yi de alacağız.
32:03Belki de İstanbul'u adres gösterecek.
32:06Yani bunun olmasının daha makul olabileceğini düşünüyorum.
32:11Ama şu bir gerçek.
32:12İkinci bir çevreleme ve ikinci çevrelemede yeniden Rusya'ya karşı olabilir mi?
32:19Olabilir.
32:19İşte George Kennan'ın konseptini çizdiği çevreleme doktrini ancak neyle tamamlanabilmişti?
32:27Çin'le Amerika Birleşik Devletleri'nin yakınlaşmasıyla tamamlanabilmişti.
32:32Ama Trump'ın gösterdiği sanki Çin'in çevrelenmesi, işte Putin iyi insan benim lafımı dinler.
32:39Sanki bu kez ikinci çevreleme Çin'e karşı ve Rusya'yla yakınlaşarak gibiyken belki de tam tersi olabilir.
32:46Şimdi benim söylediklerimin birbirinden farklı olduğunu biliyorum.
32:50Ama dediğim gibi Trump'ın en büyük özelliği öngörülemezliği.
32:54Elimizdeki seçenekler bunlar olabiliyor.
32:56Ben sadece olası senaryoları söylüyorum.
32:59Ama bir silah sto konusu önemli.
33:03Sizin altını değindiniz.
33:04İşte biz bugün 10 milyarlık silah anlaşması yapsak ne zaman elimize geçecek?
33:09Bunun bir garantisini de vermiyor Amerika Birleşik Devletleri.
33:12Kesinlikle bu önemli.
33:13Hocam katkı sağlayacaktır.
33:15O yüzden direkt sözü bırakayım.
33:16Çok teşekkür ederim.
33:16Ben müsaadenizle sanki bir moderatörmüş gibi bölgeyi iyi bildiği için.
33:20Fuat acaba bir şey sormak istiyorum.
33:22Ben de aynanlanma açısından.
33:24Hocam malumunuz Romanya'da Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı.
33:27Sıkıntılı bir bölgeydi.
33:28Bulgaristan'da siyasal istikrarsızlık belli noktalara devam ediyor.
33:31Siz az önce bahsettiniz.
33:32Bir hattan bahsettiniz.
33:33Rusya'ya karşı acaba Trump yönetimi Balkanlarda ve Doğu Avrupa'da yeni bir cephe açmayı teşvik eder mi?
33:44Rusya'ya karşı böyle bir şeye girerler mi?
33:46Girişirler mi?
33:46Öyle bir ihtimal görüyor musunuz?
33:48Bence bu çok güzel bir soru.
33:51İlk yaptırımlar başladığı an bütün Doğu Avrupa ve Balkanlar aslında tam anlamıyla Rusya'ya karşı bir cephe almıştı.
33:59Ve işte Amerika ciddi Biden yönetimi ciddi anlamda bir yığılma yapmıştı.
34:04Ama Rusya Seliman Hoca'nın dediği gibi bu cepheyi içeriden yarmayı başardı.
34:10Bulgaristan'daki siyasi istikrarsızlık, Romanya'daki Cumhurbaşkanlığı seçimine Avrupa Birliği, Amerika bir tarafta Rusya bir tarafta müdahil olması ki
34:20Trump'ın son İran açıklamasında hiç beklenmeyen bir şekilde Sırbistan ve Kosova sorununa atıf yapması Biden'ın oradaki denklemi değiştirdi.
34:34Ben bu denklemi yeniden düzenlemek istiyorum demesi bölgedeki hattın sıcak olduğu ki şu var işte Rusya cephesi Ukrayna'da yaslanmış ve bekliyor değil.
34:47Biz şunu biliyoruz Rusya'nın etki alanı Seliman Hoca'nın belirttiği gibi aslında Orta Avrupa'ya kadar uzanan hem Slav bir hat var hem de Ortodoks bir hat var ki biz bu işte kilise meselelerini bazen ciddiye almıyoruz.
35:03Ama hala Balkanlar'da ve hatta Kafkaslar'da ki en son Gürcistan Ermenistan tartışmalarında bunu görüyoruz.
35:11Rusya'nın bu hattı çok iyi kullanabildiğini ve kullanabileceğini görüyoruz ki işte Bosna Ersek benzeri eğer Ukrayna'da bir çözüm ki benim
35:23Eğer çözüm olursa nasıl çözüm olur konusundaki beklentim Dayton benzeri bir çözüm yani ortada egemen bir Ukrayna ama sözde egemen egemen olmayan bir devlet bugünkü Bosna Ersek'in içine düştüğü durum gibi ki Rusya'nın Seliman Hoca'nın dediği gibi o bölgedeki siyasi dengeleri açıkça etkileyebiliyor ki bunun bir yansıması işte Orta Avrupa'ya doğru.
35:48Slovakya'da oldu. Slovakya Rusya'nın tarafında olmayı tercih etti. Bir tarafta Macaristan ki Macaristan Rusya tarafı değil Macaristan'ın tutumu biraz daha bilmiyorum hocam katılır mı?
36:00Türkiye'nin sergilediği tutuma benziyor. Kendi ekonomik gerçekliği sebebiyle kendi siyasal gerçekliği sebebiyle.
36:09Çin'de de bir denklem var çünkü orada yani o küresel güneyin içerisinde yer almayı da belli bir anlamda.
36:15Sadece Trump'a yakın hep böyle Trump, Orban vs. diye bir sınıflandırma gerçekleşiyor ama Macaristan'ın alim menfaatleri de aynı zamanda yeni bir dünya yönetişiminin ortaya çıkması yönünden.
36:26Yani mevcut sistemin belli oranlarda dengelenmesini de önceleyen bir durumda olduğu için orada bir dengeleme politikasını ben de görüyorum hocam.
36:33Şimdi bu da aslında şuna baktığımız zaman Trump'ın önünde Biden dönemindeki gibi neredeyse tek vücut olan bir Avrupa'da yok.
36:43Yani Trump'ın işi eğer Ukrayna içerisinden Rusya'ya bir cephe açmaksa bence Biden'dan daha zor işi.
36:51Çünkü Avrupa 2022, 2023'teki ve Biden dönemindeki 2024'teki Avrupa'da değil ki biz bunu Avrupa Parlamentosu seçimlerinde de gördük.
37:04Avrupa'daki seçimler de gördük.
37:06Hele bir de Münih Güvenlik Konferansı'nda işte Vance'ın biz sizin beleşçiliğinizden bıktık.
37:12Ben bu kelimeyi Vance kullandığı için kullanıyorum.
37:15Hani Avrupa'nın beleşçiliğinden, bedavacılığından bıktık demesi üzerindeki en son Alman şansölyesi de açıklama yaptı.
37:23Hani Amerika'ya güvenerek güvenliğimizi sağlayamayız açıklaması.
37:28İşte Trump'ın bu cepheyi yeniden Rusya'ya karşı toparlamasının da mümkün olduğunu düşünmüyorum.
37:34Onun için savaşı ilerletmek yerine Trump'ın belki yeni kontratlar
37:39veyahut ki az önce çok kıymetli bir dostum yazmış, şunu demiş belki de Trump Putin'den de bir mektup bekliyor.
37:51Barış elçiliğine, Nobel elçiliğine bir mektup bekliyor.
37:57Tabii ki bu mümkün değil, bu işin esprisi ama dediğim gibi savaşın maliyeti Trump için çok daha büyük ve Trump'ın tacir olduğunu düşünürsek
38:07bu maliyeti yarın bir karar alıp göze alabileceğini düşünmüyorum.
38:12Minimum giderle çok para kazanma derdinde, Nobel'le de bir aslında prestij kazanma derdinde olduğunu görüyoruz.
38:20Bu konuyu biraz daha irdeleyelim istiyorum.
38:22Aslında Avrupa'nın tutumu, Trump'ın içindeki durum, belki de yarın gelecek açıklamanın ki artık yeni gün içerisindeyiz,
38:30bugün içerisinde gelecek açıklama için belirleyici olacak.
38:34Çünkü Avrupa'nın tutumuna baktığımızda, biraz önce de hatırlattım, Putin'in tehditleri vardı, Avrupa desteğini verdi ama
38:41peyderpey ilerleyen bir süreç oldu.
38:43Başta çok korkuluyordu savaş çıktığında, ben de bölgedeydim.
38:47Hem Ukraynalılar korkuyordu, hem yanı başındaki Polonyalılar, diğerleri, diğer ülkeler oradan bir silsile halinde gitti.
38:55Amerika Birleşik Devletleri bir tutum almaya çalıştı ama esnediğini gördük zaman zaman.
38:59Putin'in esnediğini gördük.
39:01Çünkü Kiev çevresine kadar gelmişti.
39:03İstanbul'daki ilk mutabakatla birlikte ilk adım olan çekilmeyi gerçekleştirdi.
39:09Ve ondan sonra diğer Avrupa ülkelerinin, özellikle İngiltere Başbakanı ayak bastı Kiev'e.
39:16Ben de oradaydım.
39:17Bir gün sonra Zelenski'nin de, Ukrayna'nın tutumu da değişti.
39:20Ama Putin buna karşılık veremedi.
39:23Sonrasında dengelerde farklılık oldu.
39:25Şimdi bugünün koşulunda hocamızın dediği gibi Avrupa'da bir hazırlık sürecinde gerçekten güçlenerek caydırıcı bir güç oluşturup,
39:33Ukrayna'daki savaşı bitirip bir barış ortamı ya da bir geçiş süreci başlar mı?
39:38Trump bunda öncülük eder mi?
39:40Hocamızın da belirttiği gibi barış süreci ne?
39:43Ya da bambaşka bir şey olur mu?
39:46Caydırıcılık demek temel anlamda birinin size hiçbir şekilde saldıramaması veyahut hiçbir şekilde dokunamaması demek.
39:52Temel prensipte.
39:52İki taraf da birbirine batı dünyası da Rusya da birbirine bir kere dokundu ve bu devam edebilir.
39:57Yani iki taraf için şu saatten sonra caydırıcılık politikaları değil,
40:01artık bu çatışmayı önleme veyahut tamamen karşı tarafı sindirerek galip gelme terimlerinden bahsetmemiz daha doğru olacaktır.
40:08Fakat bu yaptırımlar meselesi ben önemli, biraz üzerinde durmak istiyorum.
40:13Amerika Birleşik Devletleri'nin Rusya'yı etkisiz hale getirmesi için öncelikle ekonomik anlamda ciddi bir şekilde zarar vermesi lazım.
40:21Savaşın başlangıcından bugüne bakıyoruz.
40:24Makro verilerde elde etmiş olduğu çok da tutarlı bir başarı grafiği yok Amerika Birleşik Devletleri'nin bütün yaptırımlara rağmen.
40:32Çünkü kendisi bile bazı değerli elementlerin ticaretinde yaptırımlardan muaf tutarak hala iki ülke ilişkilerini arka kapı üzerinden devam ettiren bir durumda.
40:42Bu açıkçası Trump yönetiminin program başından beri bahsetmiş olduğumuz pragmatizmini de gösteriyor.
40:48Öte yandan dolar sisteminin delinmesi ve dolar ticaretinin belli bir noktada sekteye uğratılması için son 10 yıldır ciddi girişimler var ülkeler arasında.
41:00Geçtiğimiz günlerde BRICS zirvesi düzenlendi yani BRICS artı zirvesi düzenlendi.
41:05Burada da Rusya'nın en büyük direkti meselelerden birisi önceki zirvede de açıkçası ortaya çıkmış olan bir ödeme BRICS Pay dedikleri bir ödeme sistemi.
41:16Eğer bu ülkeler işte Hindistan ne kadar işlerin içerisine dahil edebilecekler Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ile iyi ilişkileri olan Brezilya destabil bir ülke.
41:25Yani bir dönem batı ile iyi ilişkileri var bir dönem o küresel güney dediğimiz yeni yükselen yönetişimin destekleyen mevcut sisteme statikoya karşı koyan bir tavrı var.
41:34Ama bu tavır içerisinde Çin ve Rusya'nın İran'ın çok ciddi bir şekilde yeni bir ödeme sistemine dolar dönüşümüne karşı olarak bir muhalefeti söz konusu.
41:44Yarın yapılacak açıklamalarda doların prestiji ve geçerliliğinin tahkim edileceği bazı unsurlar ele alınmazsa ve bu gözden kaçırılırsa Amerika Birleşik Devletleri tarafından Rusya'yı sıkıştırabileceğiniz ekonomik anlamda sıkıştırabileceğiniz bazı kabiliyetlerinizi kaybediyorsunuz demek.
42:05Bu da ne kadar cephede savaşırsanız savaşın ne kadar baskı uygularsanız uygulayın.
42:10Birinci Dünya Savaşı bir örnek ikinci Dünya Savaşı bir örnek her ne kadar savaşın seyri konvansiyonelden çok daha farklı artık karma bir seyre geçmiş olsa da Rusya bu konuda sonuna kadar direneceği benziyor.
42:24En azından burada bir beraberliğe gidebilecek iki tarafın da gücünü yıpratacak bunu Avrupa Birliği için söylüyorum Avrupa için söylüyorum.
42:31Bir durum söz konusu olacak yani Ukrayna'daki mevcut durumdan farklı olmayacaktır.
42:35Hocam bu analizinizi şöyle genişletebilir misiniz izleyicilerimiz için peki bu geride kalan 3,5 yılda yaptırımlar uygulandı ilk andan itibaren denildi ki Rusya çökecek olacak ama pek öyle olduğunu görmedik.
42:48Rus parasının değersizleştiğini Rusya'nın hiçbir şekilde kendi ticaretini döndüremediğini görmedik.
42:55Bu yaptırımlarda bir şey ifade edecek mi?
42:57Hem o 3,5 yılı yorumlamanızı isterim hem de bundan sonraki adımı zaten değerlendirdiniz.
43:02Sizin bahsettiğiniz gibi bu olay aslında yaptırım olayı iki boyutlu.
43:06Hem ekonomik anlamda ticareti çok büyük Rus şirketlerinin dünya piyasası üzerindeki dünya ekonomisi üzerindeki hacimlerini küçültmesi
43:15veyahut ikincin üçüncül yollara başvurarak başka ülkeler içerisinde bir komün oluşturmak, bir ticaret mekanizması kurmak,
43:24farklı ülkelere dağılmak gibi ana karadan kendilerini uzaklaştıran metotlara yöneltti.
43:29Yani arka kapı metotlarına yöneltti.
43:31Bunun aslında orta ve uzun vadede batı ekonomisine hatta batı demokrasisine bazı zararları var.
43:37Şöyle bir örnek vereyim size.
43:39Bugün İsrail-İran savaşında İsrail'le alakalı bir açıklama yaparken Putin,
43:45İsrail'de yaşayan Sovyet kökenli, Slav kökenli, Rusça konuşan 2 milyona yakın nüfusun çıkarından veyahut bekasından bahsediyor.
43:54Meseleye bu tarza bakıyoruz ya.
43:56Yine aynı şekilde X ülkesinde, Y ülkesinde, bu Sovyetler dağıldıktan sonra da ciddi bir göç aldı.
44:02600 bin kadar özellikle İsrail.
44:05X ülkesinde, Y ülkesinde kurulan şirketler, buradaki Rus kolonizasyonu, burada hani izleyicilerin aklında bulunsun diye,
44:12Çayna talonlar vardı, Çin kentleri vardı büyük şehirlerde dünyanın dört bir tarafında.
44:17Bu tarzda Ruslar komün oluşturmaya başladı dünyanın içerisinde.
44:20Bu hem istihbarati anlamda tehdit, hem de bu bölgede Çarlık'tan beri devam eden bir Kremli politikası varsa,
44:29nüfusunun olduğu yerde söz söyleme hakkı, bu da bir sürekliliği gösteriyor.
44:32Yani nasıl Trump'ın değişkenliğinden bahsediyorsak, Rusya'nın da dış politikada sürekliliği var ve bu coğrafyalarda söz söyleme hakkını ve cüretini kendinde bulmaya başlamasına sebebiyet verecek.
44:43Yani bunun bir orta ve uzun vadede ters tepecek olan bir etkisi söz konusu.
44:46Öte yandan sadece ekonomik değil ki bu yaptırımlar, kültürel anlamda yaptırım uygulandı.
44:52Yani Rus sporcuları yarışamıyor, Rus firmaları açılamıyor, kültürel anlamda dizi, film vesaireler Rus piyasasına giremiyorlar, sanatseverlerle buluşamıyorlar gibi pek çok örnek var.
45:04Buna rağmen içeriden beklemiş olduğunuz ben gördüğüm kadarıyla tabii ki bir baskı rejim üstesi konusu.
45:10Bunu da Rusya güllük, gülistanlık diye demiyorum o da yanlış anlaşılmasın ama beklenen bir ivme, beklenen bir momentum sağlanamadı Rus toplumu içerisinde.
45:19Bunun da vermiş olduğu bir açıkçası hüsran vardır yani Batı tarafında.
45:23Yani bir futbol taraftarı bile kendi takımının maçlarını Avrupa Liglerinde vesaire izleyemiyor.
45:28Bu bile aslında baktığı zaman toplum içerisinde hayal kırıklığı yaratması gereken sosyolojik bir etmen.
45:32Bu sebepten dolayı yeni gelecek olan yaptırımlar eğer üçüncül tarafları bağlarsa yine ilkinde altını çiziyorum belki etkili olabilir.
45:43Çünkü başka ülkelerde Rusların şirket kurmalarından tutalım da ticareti dolaylı yoldan döndürmelerine kadar bazı meselelere önlem alınırsa bu etkili olacaktır.
45:54Ama bu da iki tarafı keskin bir bıçak yani bu da Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı küresel anlamda bir tepkiyi de doğuracaktır diye düşünüyorum.
46:03Buradaki tercihi ne olacak açıklaması ne olacak merakla bekleyeceğiz.
46:06Çünkü hocam belki kısacık bir nacizane ekleme gibi savaşın ilk zamanlarında Avrupa gaz tüketimi konusunda zorlandı.
46:15Çünkü Rusya ile herkesin artık global bir bağı var mecburen sizin de bahsettiğiniz arka taraftan yapılan el altından yapılan ticareti zaten herkes bilip göz yumdu.
46:25Çünkü dönmesi gereken bir özellikle enerji gıda vesaire var.
46:30Çünkü biliyoruz ki tahıllarda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da etkili olduğu bir süreçle birlikte tahıllarda ulaştırıldı.
46:39Avrupa marketlerinde ürün olmadığı dönemleri gördük. İngiltere'de üniversite yurtlarına doğal gaz verilemeyen dönemler görüldü.
46:46Rusya ile olan ticaretin devam etmemesinde.
46:48O yüzden tamamen bir vatandaş olarak şunu da soruyorum.
46:52Bu kadar zorlu bir süreç varken ki savaşın içinde olmak berbat bir şey.
46:55Savaş ülkenin bir yerinde varsa inanılmaz etkiliyor.
46:59İki ay boyunca savaşı takip etmiş bir gazeteci muhabir olarak söylüyorum.
47:02Bu kadar kötüyken ekonomiyi etkiliyorken bu savaşların devam etmesi barış masasında çok zorlaşmasını vatandaş olarak anlamak çok zor.
47:12Sizler analiz ediyorsunuz bu araştırıyorsunuz ortaya koyuyorsunuz ama yarın hocamın dediğinden yola çıkarak Fatih hocamın dediğinden yola çıkarak çok yorucu olmaya başladı.
47:23Bu süreç artık oturmalıyız deyip bambaşka bir aşamaya geçilmesi daha kolay olmayacak mı?
47:29Burada Ukrayna Rusya için çok kısa bir cümle ile sözü bırakacağım.
47:33Ukrayna topraklarını geri istiyor.
47:36Rusya diyor ki ilhak ettim onlar Rusya topraklarında olmak istiyor zaten özellikler geri vermem diyor.
47:43Bunun aşılma süreci ile birlikte aslında Avrupa bir rahatlamaya kavuşacak.
47:47Belki de Trump bunu mu açıklayacak?
47:50Nobel'in hazırlığı bu mu sorusu akıllara geliyor.
47:52İkincisi çok kısa bir süremiz kaldığında hatırlatarak Avrupa NATO üzerinden Ukrayna'ya silah verilmesine ne diyecek?
48:00O da önemli.
48:01İhtimallerden biri bu olduğu için.
48:03Şimdi Samet Bey ilk soru aslında yarın bir savaş gündeminde mi devam edeceğiz?
48:12Yoksa bir anlaşma metni tartışmasıyla mı?
48:15NATO'yu çok iyi bilen bir hocam olduğunuz için direkt size bunu sormak istedim.
48:20İkinci soru işte Amerika'nın direkt değil Avrupa üzerinden NATO yardım üzerinden ve Avrupa'nın da maliyetini ödeyerek bir yardımda bulunup bulunmayacağı ki siz yayının başında bahsettiğiniz Putin birçok kez dedi.
48:35İşte o silahı gönderen ülke benim için hedeftir.
48:38İşte o silahı gönderen eğer bu NATO ise NATO benim için hedeftir.
48:43Veya işte herhangi bir askeri uzman gelirse direkt onlara saldırırız dedi birçok kez.
48:48Şimdi bu noktada bence bir tercih meselesi.
48:53Bundan sonraki düzenin aynı şekilde devam edip edemeyeceği veya bir anlaşmanın gelip gelemeyeceği.
49:00Ama şu bir gerçek.
49:02Mevcut dünya düzeni sürdürülebilir bir düzen değil.
49:06Mevcut Birleşmiş Milletler düzeni, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi düzeni de sürdürülebilir bir düzen değil.
49:13Çünkü açıkça uluslararası hukuka göre Rusya Ukrayna'yı işgal etmiş durumda.
49:20Bir ülkenin egemenliğine saldırmış durumda.
49:24Ve şu da bir gerçek ki Ukrayna'da 51. maddeye dayanarak yani meşru müdafaya dayanarak Rusya'ya karşı bir mücadele vermeye çalışıyor.
49:34Ve Rusya'nın burada kendini koruduğu en büyük şey mesela biz hep İsrail, Filistin üzerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni eleştirdik.
49:45Ama buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri'nin tutumuna rağmen İsrail uyup uyumaması ayrı bir konu.
49:51Ama Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin tarih boyunca İsrail aleyhine alabilmiş olduğu konsey kararları var.
49:58Ama Rusya aleyhine bir tane kararı yok ve Rusya Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde bugüne kadar veto hakkını en çok kullanan üye.
50:10Şimdi mevcut düzene baktığımız zaman Rusya ile bu düzenin sürdürülebilir olup sürdürülemez olduğu da bence tartışmalı.
50:20Ama öyle bir mevcut düzendeyiz ki bir tarafta İsrail'in hukuksuzluğu, diğer tarafta Rusya'nın hukuksuzluğu, bir diğeri işte ortada Amerika Birleşik Devletleri.
50:31Bir kere mevcut düzenin revizyonu bence bu Ukrayna üzerine yapılacak bir anlaşmanın sonucunda mevcut dünya düzeninin bir revizyonu da tartışmaya açılmalıdır diye düşünüyorum.
50:43Bu hep açılmaya çalışılıyor ama olur mu olmaz mı bilmiyorum.
50:47Hocam iki dakikamız kaldı. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz? Aynı iki soruyu sormuş olayım.
50:52Şimdi mevcut düzen meselesinden bahsedelim.
50:54Belki Donald Trump döneminde biz bu mevcut düzenin değişme sancılarının daha çok göreceğiz ama Trump'tan sonraki Amerika bizim için çok önemli.
51:02Çünkü anladık ki bu dönem bir şekilde böyle tutarsızlıklarla, savaşlarla, krizlerin nihayete erdirilememesiyle
51:09belki sadece, belki sadece Orta Doğu'da kapsamı çok geniş olmasa da bazı yeni aktörlerin eklendiği İbrahim 2.0 dönemiyle geçecek.
51:20Öyle gözüküyor.
51:21Yani anlaşmaları plus gibi.
51:23Evet.
51:23Artı olarak.
51:24Belki bu işin içerisinde farklı aktörler, farklı unsurlar da girmeye başlayacak.
51:29Veyahut İran meselesiyle alakalı olarak Netanyahu hükümetindeki yaşanabilecek belki gelecek sene bir İsrail'de genel seçimler söz konusu.
51:38Bu seçimlerin neticesinde yaşanabilecek değişimler apareler, değişimler görebiliriz.
51:41Ama küresel anlamda işte Çin'in baskılanması tamamen veyahut Rusya'nın ben bu süreç içerisinde de artık şu saatten sonra Ukrayna'dan da kolay kolay çıkacağını düşünmüyorum.
51:52Yani bir barış olacaksa bu mevcut denklem ve mevcut saha üzerinde bir barış gerçekleşecek.
51:57Ki kaldı ki o az önce de bahsettik Hollanda'daki NATO zirvesinden sonra bunun da nasıl olacağına dair kafamızda çok ciddi soru işaretleri var.
52:06Çünkü tam anlamıyla iki taraf da birbirini cepheleşmiş durumda.
52:09Baktığınızda bu sancılar devam edecek ama yeni gelen başkan Trump'tan sonraki dönem içerisinde Amerika'yı yönetecek olan kişi kimse bilmiyoruz daha.
52:19Artık sistemin dişli sorunlarıyla mücadele etmek durumunda kalacaktır.
52:26Hocam devam etmek isterdim sorularım çok fazla var.
52:29İki hocamızı bulmuşken konunun uzmanı olan soracak çok soru vardı ama süremizi tamamladık.
52:36Çok teşekkür ediyorum Seliman hocama Fatih hocama katkıları değerlendirmeleri için.
52:41Efendim belki de çok önemli bir gün olacak bugün ilerleyen saatlerde Türkiye saatiyle muhtemel ki akşam saatlerine doğru Trump açıklama yapacak.
52:51Bu açıklamalarla birlikte dünyadaki özellikle Rusya üzerinden oluşan düzende bir adım atılacak.
52:59Bu adım olumlu yönlemi olacak olumsuz yönlemi olacak savaşı başlatacak daha da büyütecek mi yoksa bitirecek mi göreceğiz CNN Türk ekranlarından aktaracağız.
53:09Ben Samet Güner bu saate kadar bize eşlik ettiniz teşekkür ediyorum siz değerli izleyicilerimize.
53:14Hoşçakalın CNN Türk'te kalın.
Önerilen
1:34
46:40
4:03:55
51:14
50:50
56:07
1:52:10
45:59
2:54:23
1:07:14
55:45
2:24:40
44:55
5:19:47
3:25:26
2:11:39
1:50:57
1:17:12
1:05:14
2:55:12
1:50:24
1:47:24
1:04:21