Oynatıcıya atla
Ana içeriğe atla
Altbilgiye atla
Ara
Oturum açın
Tam ekran izle
Beğen
Yorumlar
Yer işareti ekle
Paylaş
Çalma Listesine ekle
Bildir
Mustafa Armağan: Harf İnkılabı’nın hakiki gayesi neydi?
Yeni Akit Gazetesi
Takip Et
bugün
Yeni Akit Gazetesi Yazarı Mustafa Armağan, 'Harf İnkılabı’nın hakiki gayesi neydi?
Kategori
🗞
Haberler
Döküm
Tüm video dökümünü görüntüle
00:00
bu harf inkılabının hakiki gayesi neydi harf inkılabı meselesi bir kuyudur yalanlar kuyusu
00:10
milletimizin hafızasına indirilen bu ağır darbenin muhasebesini henüz hakkıyla yapabilmiş değiliz
00:16
lakin kapının arkasında bir yalan daha çoktan yükselmiş durumda bu 90 yıldır biriken tahrifat
00:22
çöplüğünü kolayca temizlemekte mümkün değil takdir edersiniz ki resmi tarih tarafından bize
00:28
kolaylık söylenen yalanlardan biri Arap harflerini öğrenmenin son derece zor olduğu bu yüzden geri
00:34
kaldığımız Güya Latin alfabesi okuma yazmada kolaylık sağlaması için alınmış imiş inkılabın
00:41
üzerinden bir veya en geç iki yıl geçince bütün Türk toplumu gürül gürül okuma yazma öğrenecekmiş bu
00:47
topyekün okur yazarlığa ulaşılacağı öngörüsü tabi ki tutmayacak ve değil bir iki yıl içerisinde
00:52
ancak 90 yılda o noktaya ulaşılacak Türkiye ise 1938 yılını sadece yüzde 19,2 okur yazarlık
01:00
oranıyla kapatacaktı bunları nasip olur da harf inkılabı hakkında bir kitap yazarsam delilleriyle
01:06
ortaya koyacağım ama gelin bugün farklı bir şey yapalım Jacques Derrida'nın deyişiyle Türkiye'de harf
01:12
gerekçesinin yapıldığı sırada başvekil olan İnönü'nün altı demecine eğilerek kolaylık gerekçesinin
01:18
aslında bir kurt bahanesi olduğunu asıl derdin Arap kültürü diye aşağılamaya kalktıkları İslam
01:23
kültürü ile bağımızın koparılması öte yandan Batı medeniyetine geçişin kolaylaştırılması ve
01:29
teşviki olduğunu kendi itiraflarıyla görelim İsmet İnönü hatıralarında başlangıçta harf inkılabına
01:35
Enver Paşa'nın Cihan Harbi sırasında Arap harflerini ayrı ayrı yazdırma teşebbüsünden dönülmesini örnek
01:40
göstererek direndiğini Mustafa Kemal 1926 yılında bu fikri kendisine açtığında bu kolay
01:47
bir iş değildir diye itiraz ettiğini anlatır dediğine göre ikazı üzerine inkılab tam iki
01:52
sene gecikmiş öte yandan kanun çıktıktan sonra bir daha eski yazıyı kullanmamıştır harf inkılabı
01:58
çıktıktan sonra şimdiye kadar eski yazıyla yazmış olduğum 20 satırı bulmaz anlaşıldığı kadarıyla
02:04
İsmet Paşa'nın itirazı inkılabın kendisine değil uygulanmasınadır zannetmiştir ki
02:10
inkılaptan sonra her iki alfabede kullanılacak bu da memleketin kültür hayatını kötürüm edecektir
02:16
sanki etmedi İnönü'nün 50 yıllık uzun siyasi ömrü 1922 72 harf inkılabına dair fikirlerini geniş
02:25
bir zaman skalasında açıklamasına müsaade etmiştir bu sayede bu inkılabın altındaki hakiki maksadın
02:31
İzzat onu icra edenlerden biri tarafından yeterince açıklandığını görme imkanını yakalıyoruz aşağıda
02:37
İsmet İnönü'nün 1928 68 yıllarına ait kronolojik sırayla verilen altı açıklaması ışığında harf inkılabındaki
02:46
hakiki maksadın deşifresini yapacağız Asıl gerekçe kolaylık mı Önce harf inkılabı kanununun çıktığı
02:52
ilk Kasım 1928 günü TBMM'de yaptığı konuşmada söylediklerini genişçe görelim ki 40 yıl sonra
02:59
5. maddede inkar ettiği kolaylaştırma faktörünü o tarihte ne büyük bir ısrarla vurguladığını
03:04
hafızamıza nakşedelim Paşa şöyle demiş 1928 Kasım'ında Türk alfabesiyle bu milletin okuma yazma
03:12
kalesine girmesi her tarafta büyük bir açılma büyük bir kolaylık vermiştir ikincisi kolaydır bu
03:21
kolaylıktan hakkıyla istifade etmek ve bunun neticelerini birkaç sene içinde gözle görülür
03:26
bir hale getirmek için hükümet ciddi mesai sarf edecektir hükümet bütün memlekette millet
03:32
mektepleri halinde işinde tarlasında fabrikasında çalışan vatandaşların ayaklarının ucuna getirilen
03:39
kolaylıkla üretecek muallimlerle kolay tedarik olunacak vasıtalarla bu yeni alfabeden tamamıyla
03:45
istifade etmeleri için bütün mesaisini sarf edecektir bu inkılap yapılırken serdedilen gerekçedir
03:52
bakalım hakiki sebep burada denildiği gibi kolaylık mıymış nitekim İnönü'nün bundan 25 yıl sonra bu
03:59
defa muhalefetteyken yaptığı şu açıklama hakiki niyetin ilk izharı olacaktır yeni harfler Cumhuriyetin
04:06
Asrın medeniyeti cemiyetini kabul etmesinin de başlıca dayanağı olmuştur yeni harfler Türk milletini
04:12
bir kültür aleminden başka bir kültür alemine nakletmiştir eski harfler Arap kültür ve medeniyetinin
04:18
sembolü ifadesi ve istila vasıtasıydı Evet yeni harflerle kazandığımız en mühim bir netice orta
04:26
tarzından çıkıp Asrın medeni cemiyetine girmemizin en tesirli vasıtasını elde etmiş olmamızdır
04:32
hiç tereddüt etmeden söylemeliyiz Türk inkılaplarının en ehemmiyetlisi yeni Türk harflerinin kabulüdür
04:38
demek ortaçağdan çıkma ve batı medeniyeti topluluğunu kabul etmenin temel dayanağı imiş yeni harfler
04:45
bu latin harfleriyle batı medeniyetine girmenin en etkili aracını elde etmişiz öyle mi hem de bu
04:51
tereddütsüz bir şekilde Türk inkılaplarının dikkat edin Atatürk inkılapları demiyor en etkilisi yapıyormuş
04:58
onu iyi de bunları 1928 yılında neden söylemediniz diye sormayalım mı şimdi İnönü'nün 27 Mayıs
05:06
tarzının üzerinden henüz altı ay geçmişken bu defa daha net ifadelerle vurguladığı nokta harf
05:11
değiştirmenin hakiki maksadının aslında milletin penceresini bir başka âleme medeniyet âlemini açmak
05:17
olduğudur beraberce okuyalım latin harfleri bir kültürdür milletin penceresini bir başka âleme
05:25
açmak meselesidir bu pencere açılmıştır başbakanlık koltuğuna oturdu iki yıl sonra ise bu defa harfin
05:34
bir şekilde açılan pencerenin dikey yönde açıldığını yani bir yükselme hareketi olduğunu
05:38
vurguladığını görürüz latin harfi devrimi bir şekil değişikliği değildir kültürün çağa geçmiş
05:45
bir âlemden yeni bir yükselme âlemine yönelmesi demektir nihayet bütün şahitleri mezara koyduktan
05:52
sonra 1968 yılında yazdırılan hatıralarında baklayı ağzından çıkarır ve 40 yıl önce boğazını
05:58
kuruturcasına tekrarladığı kolaylığın bir bahaneden ibaret olduğunu üzerine basa basa itiraf
06:04
harf inkılabı bir okuma yazma kolaylığına bağlanamaz okuma yazma kolaylığı enver paşa'yı
06:10
tahrik eden sebeptir ama harf inkılabının bizde tesiri ve büyük faydası kültür değişmesini
06:17
kolaylaştırmasıdır ister istemez Arap kültüründen koptuk Arap kültürünün ve Arap dilinin tesiri
06:24
hakkında yeni nesiller bizim kadar fikir edinemezler latin harflerine geçmek Türk dilini ve milli kültürü
06:31
çalışmak için esaslı bir etken olmuştur nihayet yine 1968 yılında Abdi İpekçi tarafından Banda
06:38
alınan ve Milliyet gazetesinde neşredilen konuşmasında bu inkılabın en mühim noktasının kültür
06:44
istikameti olduğu üzerinde duracaktır harf inkılabı yalnız milleti okuyup yazdırır hale getirmek için
06:50
hasta kolaylığı değildir aynı zamanda kültür istikametidir en mühim yeri orasıdır bunun için
06:58
tesirleri iyi olmuştur ve neticeleri daha büyük olacaktır tarih görüneni tekrar etme değil görünmeyeni
07:05
deşifre etme sanatıdır yukarıda aktardığımız altı in önünün 1928'den 1968'e kadar uzanan bir çizgide
07:14
dilinin altındaki baklayı adım adım nasıl çıkardığını gördük başlangıçta harf inkılabına
07:19
karşı çıkarken sonradan terbiye edilen Profesör Fuat Köprülü ise on yıl sonra hakikati adeta bülbül
07:26
gibi şakımıştır bir milletin eski alfabesini bırakıp yeni bir alfabe kabul etmesi eski bir kültür
07:33
dairesinden çıkıp yeni bir kültür çerçevesi içine girmesi demektir biz Arap harflerini bırakmakla
07:39
orta zaman şark kültüründen silkinip muasır garp kültürü dairesine girmek iradesini göstermiş
07:44
olduk bizi bilinçaltınızdan ara sıra dilinize vuran itiraf namelerini yakalamakla uğraştıracağınıza
07:51
erkekçe çıkıp biz inkılapları doğrudan doğruya batı medeniyetine geçmek ve İslam Osmanlı medeniyetinden
07:57
kopmak için yaptık diyemiyorsunuz değil mi affedersiniz bunu diyebilen biri çıkmıştı içinizden ama o da Türk
08:05
başına değil Avrupa basınına konuşacak kadar cesaret sahibiydi kimdi bu cesur adam diye sormayın lütfen
08:13
ben devrin Adalet Bakanı diyeyim de siz anlayın
Önerilen
0:28
|
Sıradaki
Doğanın zarafeti Siverek’te ortaya çıktı!
Yeni Akit Gazetesi
dün
7:36
Ali Karahasanoğlu: Bana Kemal’ci mi oldun diyen Ekrem’ciler!
Yeni Akit Gazetesi
bugün
0:25
Sevcan Orhan Kıbrıs'ta sahnede fenalaştı
Sözcü Gazetesi
dün
0:56
Ardahan’da cip ile TIR çarpıştı: Ölüler ve yaralılar var
Sözcü Gazetesi
dün
1:31
Atatürk büstüne saldırdığı anın videosunu paylaştı
Sözcü Gazetesi
dün
0:41
İmamoğlu’ndan Muharrem Ayı kutlaması: Muharrem ayı, zulme karşı direnişin, adalet uğruna verilen onurlu mücadelenin simgesidir
T24 Haber
evvelsi gün
0:43
Bursa’da çıkan yangın evlere sıçradı
T24 Haber
evvelsi gün
0:22
Onuachu’dan Trabzonsporlulara mesaj: Henüz tamamlanmamış bir işimiz var
T24 Haber
evvelsi gün
0:59
Mersin'de Kaçak Sigara Ticaretine Geçit Yok: 84 Bin Makaron Ele Geçirildi
Haberler.com
19.02.2025
1:26
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: Emekli zammı gündemde değil
Haberler.com
19.02.2025
0:41
Cenk Torun ve Nevin Torun boşanıyor: Zina iddialarına yanıt geldi
Haberler.com
19.02.2025
6:12
Yaşar Değirmenci: İnsanlığın gidişatından her Müslüman Sorumludur! (2)
Yeni Akit Gazetesi
bugün
1:39
Vatan hainliğinin görüntüsü kamerada! Asın bu şerefsizi…
Yeni Akit Gazetesi
dün
3:01
Bir ömür tezgah başında! 83 yaşındaki usta 62 yıldır çıraksız çalışıyor
Yeni Akit Gazetesi
dün
0:49
Sahilde sürpriz karşılaşma! Mersin'de kameraya takıldı
Yeni Akit Gazetesi
dün
7:06
Karadeniz’in en büyüğü olacak! Hanife Hatun Camii’nde geri sayım
Yeni Akit Gazetesi
dün
4:23
Ahmet Can Karahasanoğlu: Bir eşin gözünden: Kalbin taşrasına yolculuk
Yeni Akit Gazetesi
dün
1:02
Duyarlı mahalle sakinlerinden tepki yağıyor... Sarıyer'de cami önünde edepsiz reklam
Yeni Akit Gazetesi
dün
0:25
NATO zirvesinde Miçotakis fiyaskosu! Kimse yüzüne bakmadı, Yunan medyası bile isyan etti
Yeni Akit Gazetesi
dün
1:02
Duyarlı vatandaşlardan tepki yağıyor! Sarıyer'de cami önünde edepsiz reklam!
Yeni Akit Gazetesi
dün
4:59
Sefa Saygılı: Şifa kaynağımız: Güneş
Yeni Akit Gazetesi
dün
1:06
Sakarya'daki orman yangınında itfaiyecilerin ölümden döndüğü anlar kamerada!
Yeni Akit Gazetesi
dün
6:14
Sonunda bu da oldu! Hayvanlar kimyasal kanalizasyon suyu içiyor
Yeni Akit Gazetesi
dün
0:50
Duyarlı mahalle sakinlerinden tepki yağıyor! Sarıyer'de cami önünde edepsiz reklam
Yeni Akit Gazetesi
dün
3:01
Hikaye farklı ama sonuç yine aynı! ‘Sisteme 1 koyuyorsun 2 alıyorsun’
Yeni Akit Gazetesi
dün
