00:24binibisita raw tayo ng ating kamag-anak na pumanaw na.
00:27Dami ng moth.
00:30Ayon sa eksperto, ang mga naglalaki ang insekto ay hindi paru-paru, kundi tropical swallowtail moth.
00:37At pasibig rasyon daw ng paglabas nito ay dahil sa sobrang liwanag ng urban areas.
00:43Ang mga ituro kasi ay naa-attract sa mga ilaw.
00:47Pero hindi daw ito dapat katakutan dahil hindi naman daw ito nagdadala na sakit o kaya naman ay nangangagat.
01:00Samantala ang lugar naman na ito, sa Jensan, binalot ng takot ilang gabi na nakakalipas.
01:07Dahil ang lugar, binisita raw ng...
01:09Wak-wak?
01:16Ang videong ito ay kuha ng isang residente.
01:19Sa babungan, isang lalaki ang pilit na tinataboy ang di umanoy-wak-wak.
01:23Ngayon lang po ako nakakakita ng ganong kalaki.
01:26Para talaga siyang wak-wak.
01:28Aswa nga kaya ang nilalang nanamataan sa Jensan?
01:30Ang wak-wak ay isang nilalang mula sa mga kwentong bayan sa Visayas at Mindanao.
01:57Ito raw ay isang malaking paniki o ibon.
02:00May maahabang kuko o klos, matalas sa mga ngipin, may malalaking pakpak na kulay itim.
02:06Tinawag itong wak-wak dahil sa tunog di umanoh na ginagawa ng pakpak nito kapag lumilipad.
02:11Ang dami mong alam, si Tim.
02:14Makikita sa video ang isang lalaki na hinahampas ang isang tusportos sa di pakitang nilalang sa bubungan.
02:21Matapos ang ilang paghampas, ang nilalang na di umanoy-wak-wak ayon sa residente, bumipad na palayo.
02:26Ang uploader ng video na si Milky, naniniwala ng nakunan daw niya ay isang nilalang na napapalot ng kababalaghan.
02:36Nasa loob daw siya ng bahay nang bigas ng tawagi ng kapitbahay para tignan ng tilaro aswang sa bubungan.
02:42Halo-halo po yung reaksyon ng mga tao nun. May mga taong natatakot, siyempre nakakatakot naman tingnan talagay.
02:49Magkagulo aming barangay dito guys kasi may wak-wak.
02:54Malaki at pula po ang mata niya. Napakahaba po ng pakpak.
02:58Yung uso niya po, masyadong kumbaga matangos ang ilong niya.
03:03Kung ngayon lang po ako nakakakita ng ganong kalaki para talaga siyang wak-wak.
03:07Ang mga residente tuloy, labis ang pag-aalala.
03:10Hindi may iwasan po na natatakot yung mga tao dito sa kaligid.
03:14Sa palilikot ng imahinasyon, isang aswang ang nakuna ng video sa Jensen na umani ng 14.8 million views.
03:22Nakakakita ng ganong kalaki para talaga siyang wak-wak.
03:27Aswang nga kaya ang nilalang na namataan sa Jensen?
03:32Yung paniniwala tungkol sa wak-wak ay isang matagal ng paniniwala ng mga bisaya.
03:37Napansin na ito ng mga early Spanish chroniclers nang dumating sila sa Pilipinas noong 16th century na merong paniniwala ang mga kabisayaan na merong isang nilalang na tinatawag ngayon na wak-wak na nangangain ng taon.
03:57Sa kasalukuyang panahon, mahirap ng patotohanan kung may totoong nga bang wak-wak o wala.
04:04Ayon sa ibang nakakita, ang nilalang daw na namataan nilang dumidipad ay isang paniki.
04:09Malaking paniki nakasabi dyan.
04:12Malaking paniki po.
04:14May ilang komento pa sa video na sinasabing isa raw itong flying fox.
04:17Sa Pilipinas, matatagpuan ng ilang uri ng flying fox.
04:23Pero ito nga kaya ang nakita nila.
04:28Pinakita namin kay Tayal ang picture ng paniki na ito.
04:32Kamukhang kamukha po nito.
04:34Ang paniking nakita namin.
04:37Ito po siya.
04:40Ayon sa isang wildfire biologist mula sa UP Institute of Biology,
04:43malaki ang chance na isang flying fox nang ang nakita si Jensen.
04:47Based dun sa size, nung lumilipad na hayop,
04:51it's probably a species of flying fox or yung malalaking mga paniki.
04:56Either yung giant golden crown flying fox or yung large flying fox.
05:00Kapag gabi, lumilipad sila sa mga malalayang lugar para maghanap ng pagkain nila.
05:04And so, hindi may iwasan na madaan sila or mapunta sila dun sa mga lugar
05:10kung saan may mga nakaterang mga tao.
05:12So, posibleng nagpahinga yung paniki.
05:15In the middle of its flying, papunta o pa-uwi sa pinagkainan niya.
05:22Ang pangalan na flying fox ay dahil daw sa pagkakawig ng muka ng paniki
05:26sa mga fox.
05:27May mag-ulis itong ilong, malalaking mata at makilis na balahibo.
05:32May wingspan ito na halos maabot ng 1.5 to 1.7 meters o halos sila laki ng tao.
05:37Pero mag-aanlan ang katawan ito.
05:39Mga 1 to 1.5 kilos lang.
05:40Yung wak-wak sila, yung mga parang aswang.
05:44And di na-depict sila as yung mga lumilipad na may malalaking pakpak.
05:48And unfortunately, yung mga flying fox natin, sila yung mga...
05:52Dahil nga paniki sila, mayroon silang mga wings na sobrang lalapad at malalaki.
05:57Kaya posibleng yung dinang galing actually yung legend ng wak-wak.
06:03May ilang species ng flying fox na considered na endangered species.
06:08Yung giant golden crown flying fox,
06:10so isa dun sa mga posibleng species nung nandun sa footage,
06:14is an endangered species.
06:16Ibig sabihin nun, sobrang onti na lang ng mga population nila dito sa Pilipinas.
06:24Hindi nila po gusto mga hampasin talaga yung paniki.
06:27Kundi pinapaalis lang po nila yung paniking yun.
06:30Maraming kakaibang hayop sa ating kapaligiran.
06:35At kung wala tayong sapat na kaalaman,
06:37maring sila'y ating katakutan.
06:40Kaya ang lagi nating paalala ay kilalanin at huwag na huwag silang sasaktan.
06:45Dahil ang iba sa mga ito tulad ng flying fox nanganganib ng maubos sa kalikasan.
06:52Naghan kay kagnahibaluan,
06:54Kuya Kim!
07:00Kaya ang lagi nating paalala ay kilalanin at huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag na huwag
