Aired (June 22, 2025): Ang misteryosong isla ng Siquijor, may mga itinatago umanong yaman sa ilalim ng kanilang karagatan. Alamin 'yan sa video na ito.
00:00On the misteryosong isla ng Sighor, may tinatago manong ganda sa kanilang mahiwagang karanatan.
00:30We are here at the Sikohor. It's called the Healing Island or the Mystical Island.
00:39If we are here, we will visit our main shoreline and coral reef.
00:52At the speedboat, we have to go to the whole hour before we go to the diving spot.
01:00The
01:01Vendigo
01:03Nasa halos 20 di pa ang lalim ng aming sisisirin.
01:11Bukod sa malilita isda, kapansin-pansin din ang matitingkad na kulay ng mga coral.
01:19Nakita ko na ang nagtatago rito, ang isang banded secret o waluwalu.
01:30Sa Pilipinas, binasa ganitong waluwalo dahil sa paniniwalang pusibling mamatay ang taong natuklaw nito.
01:55Sa loob ng walong segundo, walong minuto o walong oras.
02:02Sa ngayon ay wala pa raw antivinom para gumaling sa tuklaw ng waluwalu ayon sa RITM.
02:08Ang mga waluwalu ay hindi basta-basta umatake sa tao.
02:15Mahalaga lang na umiwas at huwag kawakan ang mga ito.
02:21Sa aming patuloy na paglangoy, isang mahiwagang takpo ang aming nakita.
02:32Sa pagitan ng seaweeds o the move ng karagatan, nakatago ang tungpok na entlog ng mga pusit.
02:43Maya-maya pa, nakakita ako ng kakaibang uri ng isda.
02:58Ito ang tinatawag na seahorse.
03:02Hindi gaya ng ibang mga isda, ang mga seahorse ay lumalangoy ng patayo.
03:11Dahil ito sa kanilang dorsal fins o paligpig na nasa likod na ginagamit nila para umusad.
03:20Kapansin-pansin din ang spikes o tusok sa kanilang katawan.
03:38Ginagamit naman nila ito bilang depensa sa kanilang kalaban.
03:46Ayon sa pinakahuling tala ng Project Seahorse of the Philippines,
03:49halos nasa limang milyong seahorse ang iligal na naibibenta taon-taon sa ibang bansa gaya ng China.
03:58Ginagamit daw ang mga ito para sa tradisyonal na medisina.
04:03Sa isla ng Sikahor.
04:06Patatagpuan umuno ang isda na ito.
04:13Relax na relax sa kanyang paglangoy.
04:16Pero maganda man sa paningin, hindi raw ito pwedeng kainin.
04:28Ito ang nakalalaso ng popperfish o butete.
04:31Ang ganilang superpowers, may laso na tinatawag na tetrodotoxin.
04:43Isang kemikal na matatagpuan sa balat at laman loob ng mga butete.
04:47Sa tatlong beses na pagsisid ng aming grupo, namangha ako sa yamang dagat ng Sikahor.
04:58Sa Sikahor, makikita ang bakasyonistang sailfield lizard o ibid.
05:18Isang uri ng reptile na karaniwang makikita sa Pilipinas.
05:27Sa ganda ng talon,
05:28Tila nahihiyang pumunta ang ibid.
05:34Takot sigurong masita sa kanyang pagbisita.
05:38Kaya bumalik na lang siya sa kanyang lungga.
05:45Pag kagat ng dilim, bumalik ang aming grupo sa mga bahura.
05:54Ayon sa grupo ni Lamar, may ilang marine wildlife na mas aktibo sa gabi.
05:59Nagpe-prepare tayo para makita kung ano naman yung behaviors ng mga animals kapag madilim.
06:05Sa ilalim, dalawang pawikan agad ang nakita namin na tila naghahabulan.
06:26Kapansin-pansin din na may mga isdang sumusunod sa isang pawikan.
06:30Pusibling kinakain ng mga isda ang mga maliliit na microorganism na dumilikit sa katawan ng pawikan matapos itong kumain.
06:41Mutualism ang tawag ito.
06:45Nalinis na ang katawan ng pawikan.
06:48Nabusog pa ang isda.
06:54Kung may mga lamang dagat na aktibo sa gabi,
06:57may mga nilalang din na piniling magpahinga gaya ng Flying Gornard.
07:04Isang uri ng isda na nabubuhay sa mga tropikal na bansa gaya ng Pilipinas.
07:12Tinawag itong Flying Gornard dahil sa malapad itong palikpik.
07:15Pero wala itong kapangyarihan na lupad at lumutang sa hangin.
07:31Maya-maya pa, isang nilalang ang nagpakitang ilas.
07:36Mapapatras ka sa talas ng kanyang mga sipit.
07:39Ito ang anemo ni Hermit Crab na mukhang naghahariharian sa mga coral.
07:49Maingat niyang binabandayan ang kanyang teritoryo.
07:52Dahil dito, naninirahan at kumukuha ng pagkain.
07:56Ayon sa eksperto, iligal na pangingisda gaya ng cyanide fishing at madaming turista sa lugar ang karangyumang banta sa yamang tubig ng isla.
08:12The threats to the marine biodiversity of Sikivor can include the more general ones like global warming, ocean certification,
08:21but also coastal development and pollution, and the over-cushing of more juvenile species of fish in the shallow waters,
08:30not having chance to be able to reproduce to restock the population.
08:34Although less common yung blast fishing, may mga lalang-lalang pating insidente na pwedeng magkaroon ng long-term effects sa mga bahura at iba pang coastal habitats.
08:43Later on, baka makapekto din ang coastal development, mga resorts at iba pang infrastructure na sisira sa integrity ng baybayeng dagat.
08:53Pwede rin makapekto ang tinatawag natin na unregulated tourism activities kagaya ng pagpangkurahe sa mga bahura, mga snorkelers at divers na nasisipa o nasisira ang mga bahura.
09:07Patapos ang aming pagsisid?
09:10Grabe, kakaiba yung mga nakita namin underwater.
09:14Ng ibang mga isda, nakita namin tulog na.
09:16Papahinga na, nagtatago.
09:18Ngayon may mga ibang aktibo, kakaiba ako ng mga crabs.
09:22Spanish dancer na napakalaki.
09:24The biggest I've ever seen.
09:28Ang dami pa kung paano-ano activities underwater.
09:32Tila isang mahika ang pagsisid sa kanilang targatan.
09:38Naramdaman ko ito kung bakit mahiwaga ang talilang-lamang dagat.
09:41Iba talaga pag-dive sa gabi, mas unusual doon sa mga nakikita natin sa umaga.
09:48At saka parang mas aware ka sa mga surroundings mo.
09:52Na dati hindi mo sila pinapansin.
09:53Ngayon, you would want to notice them.
09:56Kung nagbabalak mabisitahin at sisirin ang misteryosong isla ng Sikior,
10:01mahalaga na marunong rumespeto sa mga buhay ilang na naninirahan dito.
10:05Dahil kung mawawala ito, hindi nito magagampanan ang kanilang tungkulin.
10:12Para mapanatiling mayaman ang biyaya ng kargatan,
