Przechodzień 1984

Name: Przechodzień 1984
Uploaded: 2025-06-17T15:35:34+00:00
Duration: 36 min 57 s
Channel: Miasto
Description: Watch Przechodzie&nacute; 1984 - Miasto on Dailymotion

Miasto

3 days ago

Category

🎥

Short film

Transcript

Display full video transcript

00:00KONIEC

00:30KONIEC

01:00KONIEC

01:30Czy pan wierzy w człowieka?

01:33Straszliwe pytanie, niezwykle patetyczne.

01:37I właśnie nie wiadomo, co na to odpowiedzieć, bo jeśli odpowiem, że nie wierzę w człowieka

01:42i chciałbym ich wszystkich wsadzić do mózgu koncentracyjnego, to się nie będzie nadawało do sztuki.

01:49Nie wypada artyści. Artysta musi mówić, że strasznie kocham ludzi, marzę o tym, żeby byli szczęśliwi.

01:55Także to jest pytanie, jakby nie na premierę.

02:01Nie wierzę w człowieka, niebieski to ptak.

02:07Proszę mi zadać normalne europejskie pytanie.

02:09Ja, wychowany w kulcie człowieka, podziwię do umiejętności, możliwości, niezwykłości człowieka jako fenomena we wszechświecie,

02:29ja się napatrzyłem strasznej nędzy ludzkiej, małości, nikczemności.

02:37W związku z tym ja się nauczyłem o ostrożności.

02:41Ja jestem pierwszym.

02:50Wracam do swojej ziemi z daleka.

02:52Czego tu chcesz?

02:55Przyszedłem naprawić krzywdy.

02:57Krzywdzi mieć ludzi?

02:59My nie jest krzywcona.

03:02Kto?

03:03Może ty?

03:05Może on?

03:06Może oni?

03:06Ludzie wiele mnie pomogli.

03:08Ja miałem szczęście, chyba, do ludzi i to, że gdzieś coś zrobiłem w życiu,

03:14gdzieś poszedłem przed siebie i jakiś kawałek uszedłem,

03:19to zawdzięczam to ogromnej ilości ludzi, ludzi wybitnych, znanych, a często jakimś anonimom.

03:25Ja nawet w jakiś sposób zawdzięczam coś może i moim cenzorom.

03:30Może pani myśleć, co pani chce, ale ja wiele przeżyłem.

03:33W tym kraju to nie nowina.

03:36Gdym napisał w książce, nikt by nie uwierzył.

03:40Rządziłem ludźmi, tłukłem kamienie na drogach.

03:43Rozdawałem domy i żebrałem o kawałek chleba.

03:46Strzelałem do człowieka i mnie!

03:48Duszono pętlą z durdu kolczastego.

03:53Moje wszystkie nieśmiałości, moje pewne pokraczne zachowania,

03:58moje pewne lęki biorą się z...

04:02z obawą przed śmiesznością.

04:07A obawa przed śmiesznością się pewnie jeszcze z czegoś dalszego się bierze.

04:12Proszę, widzicie, ten lemen.

04:14O nie, nie muszę wszystkiego mówić i wszystkiego zdradzać.

04:18Oto macie przed sobą geniusza, który przeszedł w triumfie przez świat.

04:22Jeszcze wzrusza i jeszcze się rusza,

04:26choć nie mało stuknęło mu lat.

04:28Ja nie chciałbym być, nie chciałbym nigdy być zawodowym literatem

04:32i zawodowym filmowcem, bo ponieważ...

04:36ponieważ w tym jest jakaś pycha.

04:41Ja nie koresponduję, nie zbieram listów,

04:45nie mam biurka, nie mam piór,

04:47nie mam maszyny do pisania,

04:49nie mam warsztatu, notatek nie robię,

04:54nie mówię o...

04:55Pan powiedział teraz bardzo ciekawą rzecz,

04:57Pan pozwoli, że sobie zarotuję.

04:59Miałem takie zadatki na takiego literata z ciepełkiem,

05:02takie serdeczne książeczki z humorem i z leską pisać.

05:06Jakby mnie za to zaczęli płacić,

05:09pieśnić i gładzić po głowie,

05:10może mam doszedł do jakiegoś...

05:13do jakichś sukcesów w tej dziedzinie,

05:15tylko ponieważ warunki tu były inne.

05:17To są socjalistyczne warunki.

05:20Właściwie za wszystko płacą prawie to samo.

05:23I za wszystko jakby nagradza publiczność prawie to samo.

05:26Musisz już coś?

05:46Właśnie rozpocząłem.

05:48Co to będzie?

05:54Nic rewelacyjnego.

05:57Wyszła mi ochota

05:58napisać trochę głupstw o sobie.

06:05Zawsze pisałeś o sobie.

06:08Za pomyślność...

06:10Coś podpiszemy?

06:31Chcieliśmy ci coś zaproponować.

06:45W imieniu kolegów.

06:47Co chcę ci zaproponować?

06:50Żebyś dziś o ósmej wieczorem spalił się przed umawem...

06:53Dlaczego ja?

06:55Dlaczego do mnie z tym przychodzicie?

06:56Wszystko to niech uchowa na świecie.

07:13Nasze wyśniki wciąż przy Tobie są.

07:17Rodzie noc i kryłów nam przestrzenią.

07:20A robotnik daje Twoje rąk

07:26I przez serce nam jak nie skończysz

07:30Żyje jak rozgaz Twój potężny los

07:35Uraż odniesz wieś na trudne krzywne

07:39Wypułamy Twój ścieżkliwy los

07:44Jest dla mnie zastanawiające co się ze mną stało

07:52Jak niby w swoim wewnętrznym przekonaniu

07:56Wydaje mi się, że ja się w ogóle nie zmieniłem

07:59Tymczasem pewne obiektywne dowody, ślady, przedmioty

08:03Świadczą o tym, że ja się niezwykle zmieniłem

08:06Zresztą może nawet jakby innym człowiekiem

08:09Trudno o tym mówić, bo to demagog natychmiast powie

08:13O, on się chce wykręcić

08:15On chce siebie usprawiedliwić

08:17Że na przykład, że nie może odpowiadać

08:19Ze swoje błędy młodości czy tam wieku dojrzałego

08:23Otóż nie, jest to po prostu fenomen zastanawiający

08:27Że jak daleką drogę człowiek odbywa w swoim życiu

08:31Zdjęcia

08:35Zdjęcia

08:37Zdjęcia

08:39Zdjęcia

08:41Zdjęcia

08:43Zdjęcia

08:45KONIEC

09:15Gygantem towarzyskim

09:17Ja usiłuję wszystkich spiąć

09:19w żartobliwy sposób przy stole

09:21Chcę, żeby coś się działo

09:23Żeby jakaś bajiska, żeby nie było nudy

09:25Kiedy indziej stanę w ogonku

09:27Ja nagle

09:29Jestem prawie stale taka baba

09:31która będzie zaraz gotować obiad

09:33Ja tak wszystko wiem, jaki makaron tego

09:35Siedzę wśród

09:37jakiś, wiem

09:39takich zgryźliwych indylektualizm

09:41Zatychmiast się tak cofam do środka

09:43Ja też staję się taki zgryźliwy

09:45Mnie się wydaje, że ja już się ustawiłem

09:47w ten sposób, że mnie nie było

09:49Jak pan wie, mnie często mylą

09:51Biorą za kogoś innego

09:55A kto pan jest?

09:57Mam blizny na całym ciele

09:59Raz w przerazie

10:01Skóra jakby z rusztu zdjęta

10:05Może już lepsza byłaby śmierć

10:07niż takie życie

10:09Niech pan uważa

10:11I komu ani słowa

10:13Gdyby coś pan zapukał trzy razy

10:17Żywego by nie wezmą

10:19Każdy ma jakiś numer w życiu

10:21To jak każdy cyrkowiec ma tam

10:23Potrójne salto ze śrubą

10:25To jest jego numer

10:27Tak moim numerem życiowym jest

10:29Bo jest kaliczna umiejętność

10:31Obłuskania się siebie

10:33Z pozy, z zachlystu

10:35Z jakiegoś zatokowania się

10:37Zafałszowania się

10:39W każdej sekundzie mogę odkrąć się

10:43I tak się utrzykać od ludzi

10:45KONIEC

10:47KONIEC

10:49KONIEC

10:51KONIEC

10:53KONIEC

10:55KONIEC

10:57KONIEC

10:59KONIEC

11:01KONIEC

11:03KONIEC

11:05KONIEC

11:07KONIEC

11:09KONIEC

11:11KONIEC

11:13KONIEC

11:15KONIEC

11:17KONIEC

11:19KONIEC

11:21KONIEC

11:23KONIEC

11:25KONIEC

11:27KONIEC

11:29KONIEC

11:31KONIEC

11:33KONIEC

11:35KONIEC

11:37KONIEC

11:39KONIEC

11:41Kiedy miałem ochoty, ogromnej apetyty na podróże, to nie bardzo było można jeździć.

11:51Natomiast wtedy, kiedy już mogłem jeździć, to przestałem lubić jeżdżenie i podróżowanie.

11:59Z wiekiem człowiek jednak się najlepiej czuje we własnym koncie.

12:03Ja najlepiej się czuję we własnej nyszy ze swoim kotem.

12:07Świat się staje coraz mniejszy. Na przykład Manhattan czy Long Island w moim odczuciu staje się jakby prowincją Kłośniany czy Wileńszczyzny.

12:19Że gdzieś tam na brzegach tego województwa czy tego regionu leżą te wyspy.

12:26Zrobiły na mnie wrażenie Chiny ogromne.

12:28Chiny poszerzyły moją wiedzę jakby o sztuce, o człowieku, jego doli na ziemi.

12:36Nasłodziwszy się tymi Chinami, taki pełen podziwu i czołbitości wobec tego wspaniałego subkontynentu,

12:43nagle przyjechałem pociągiem podmiejskim z Wilna do kolonii wileńskiej.

12:48Wyszedłem tak, popatrzyłem w stronę Wilenki, w tą samą głębię studnia tej doliny.

12:54I pomyślałem sobie, że jednak chyba kolonia wileńska jest najładniejsza.

13:06Najpewniej i najlepiej mi idzie, jeśli mi idzie pisanie, to dopiero wtedy, kiedy moich bogaterów zaprowadzę w te miejsca swojego dzieciństwa,

13:16które na wszeróżny sposób adaptuję do sytuacji powojennych, współczesnych.

13:21Jedynym takim wyjątkiem jest może Warszawa, do której się w końcu przyzwyczaiłem,

13:25która się stała środowiskiem, otoczeniem czy sztafarzem moich kilku powieści.

13:31Muzyka

13:43Mnie się tak wydaje, że jestem niezwykle wrażliwy

14:06i mam zdolności mediumiczne w odbieraniu pewnej histerii czy nastrojów społecznych.

14:15Ja bardzo czuję temperaturę społeczeństwa, znaczy ja wiem dokładnie ile kresek ma powyżej normy społeczeństwa albo poniżej.

14:23Co się dzieje? Czuję, co idzie, co się zbliża, co będzie.

14:27Może tak jest, że właśnie w Polsce cudy przychodzą wtedy, kiedy są niechciane.

14:34To dotyczy innych społeczeństw, że one strasznie myślą o cudzie, pracują na cud i mają.

14:38W Polsce być może właśnie jest odwrotnie, że cudy przychodzą, kiedy nie są spodziewane.

14:43Muzyka

14:56Moje dzieciństwo miało dużo słońca, miało dużo swobody, miało dużo jakichś wolności.

15:12Ja od rana do nocy ganiałem po wszystkich zakamarkach tego mikroświata.

15:18Ja właściwie się zjawiałem w domu, późnym wieczorem w lecie, gdzie z kozionuszką jakiś domownik na mnie czekał przy wejściu do ogrodu.

15:29Po śmierci ojca matka przez pewien czas pracowała i zostawiała mnie trzy i pół letniego na ileś tam godzin, kiedy szła do pracy zamkniętego.

15:42Ja pamiętam, że całe lata trawiłem na zwalczaniu tego lęku w sobie i na marzeniu, żeby mnie zostawiali szparę, na przykład w oknie odchodząc.

15:53Jak miałem 12-15 lat, oczywiście romanse były dla mnie najważniejsze.

16:02Ja się podkochiwałem w różnych koleżankach, które były, wszystkie były ode mnie o pół głowy, przynajmniej wyższe.

16:11Pamiętam, jak się strasznie męczyłem, chodząc na palcach ciągle, tak, żeby dodać sobie tych paru centymetrów, tak, wie, chodzić na spacer, na randkę, na palcach, 6 kilometrów, to nie było, proszę pana, bardzo łatwe i miłe.

16:29Każdy ma mola, co go szmola.

16:33Każdy człowiek właściwie wspina się nieustannie do góry, o ile nie deklasuje się, nie leci na tak zwany pysk.

16:42Ale czyli tendencją naturalną jest wspinanie się.

16:46Oczywiście na to można powiedzieć, że są pewne okazje historyczne, czy sytuacje społeczno-polityczne, które sprzyjają temu wspinaniu się.

16:56Ja niewątpliwie skorzystałem z takich okazji historycznych.

17:06Ta wojna miała też kolory, i barwy, i radości.

17:11Myśmy się strasznie rwali do partyzantki, do broni, do walki, a liści do matury nas nie puszczono.

17:17I właściwie potem myśmy się urwali i sami przyłączyli się w trakcie powstania Wilińskiego.

17:26do oddziału, jaki nam się trafił na naszej drodze.

17:32Ta, ta, ta ta.

17:42Ta ta, ta ta ta ta...

17:43Myśmy przeżyli w tym błysku tego powstania tej akcji burza wilińskiej.

17:48Wszystkimi nędzami i wielkościami tej akcji, która w końcu nie za bardzo się udała.

17:54Mój oddział był jednym z ostatnich

18:05takich kilku chłopaków

18:07kilkunastu inteligenckich

18:09chłopców po maturach

18:10sprytnych, przytomnych

18:12którzy się po prostu nie dali

18:15na nic złapać, na nic wziąć

18:17jakby z bronią w ręku

18:19obronili się

18:20których jakaś organizacja

18:23ostatnia hardeńska

18:24kobieca, dziewczęca

18:27wyciągnęła z lasu

18:29namówiła do tego

18:31że warto jednak żyć

18:32jeszcze dużo ludzi walczyło

18:44o tą Polskę

18:45którą sobie wyobraziło w latach wojny

18:48myślało pod ziemią

18:50jeszcze to podziemie było silne

18:51jeszcze desperaci walczyli

18:53właśnie do końca

18:54ja przecież byłem jednym

18:56z tych desperatów

18:57trochę wcześniej wyjętym

18:59z lasów i rojstów wileńskich

19:02ale

19:04radość życia była

19:07może w jakiś sposób

19:09silniejsza od tych

19:10zaciekłości politycznych

19:12dlatego może te pokolenia

19:14akowskie jednak powoli się

19:15ujawniały i włączały się

19:18w nurt życia

19:20biologia

19:23sama siła witalna

19:25tak jak zawsze

19:26po zimie

19:27czy po mrozach

19:28to gwałtownie wybucha

19:29przyroda

19:30tak po tych mrozach

19:31wojny

19:32na tych zgliściach

19:34to wszystko zaczęło się

19:35w straszliwy

19:36bujny sposób

19:37plenić

19:38wszyscy chcieli

19:38zmierzyć się życiem

19:40pisać chyłkiem nieśmiało

19:58znaczy jakieś

19:58pierwsze reportażyki

20:00oczywiście jak każdy

20:01popełniłem

20:02około sześciu wierszy

20:04w sumie

20:05w życiu

20:05i zacząłem jakieś recenzjki

20:08pisać przy pomocy Macha

20:09ponieważ moja polszczyzna

20:11bardziej przypominała

20:12język Puszkina i Dostojewskiego

20:15niż język Mickiewicza i Kochanowskiego

20:17nurt powstawał

20:19który redagować miał

20:20Borowski z Bratnym

20:22kolego

20:23proza nam by się przydała

20:26wy zdaje się

20:26jesteście rozaikiem

20:28ja nie

20:29nie wypadało zaprzeczyć

20:30ja w ten sposób przymuszony

20:32mieszkałem jeszcze

20:33w Brysolu

20:33bo jeszcze nie

20:34byłem taki przesiedlony

20:35z tą redakcją

20:36jako nieodzowny pracownik

20:38do Warszawy

20:39w hotelu siadłem

20:40i napisałem podale

20:42opowiadanie

20:43kapra, koziołek i ja

20:44chyba w czasie

20:45jednego weekendu

20:47znaczy w sobotę i niedzielę

20:48nie jedząc

20:50nie pijąc

20:50spocony ze strachu

20:52w ten sposób

20:53popełniłem debiut

20:54poddałem się

21:03marxizmowi

21:04po pierwsze

21:05najprostszej sprawy

21:07która

21:08właściwie dla

21:09moich pokolenia

21:10jest zrozumiała

21:11a dziwnie jest

21:12niezrozumiała

21:12dla następnych

21:13z rozczarowania

21:15do

21:16do

21:17przegranej

21:18przez moje pokolenia

21:19wojny

21:20wstąpiłem do partii

21:23spodobał mi się

21:24marxizm

21:25którego dobrze nie znałem

21:26i nigdy go nie poznałem

21:28może teraz czasem

21:29sięgnę coś tam

21:30poczytam

21:30ale podobał mi się

21:31jego racjonalizm

21:33mógłbym być

21:45paniczem

21:46jakby takim

21:49ponad wszystkim

21:49paniczem

21:50lekko obrażonym

21:52na życie

21:53koło mnie

21:54a ja nie

21:56ja byłem

21:56ja się

21:57ja padłem

21:58można powiedzieć

22:00że spadłem

22:01na dno

22:01byłem razem z tymi

22:02jakimiś

22:03aparacikami

22:04z tymi

22:04grzesznikami

22:06ja nie pisałem

22:17nie robiłem robótek

22:18dla obzagowych

22:20na jakieś zamówienia

22:21tylko ja

22:22pisałem

22:22tak jak uważałem

22:24że raz w życiu

22:27można

22:28podporządkować się

22:30i

22:30i zrezygnować

22:31ze swoich ambicji

22:33czysto artystycznych

22:34dla jakiejś sprawy

22:36moje straty

22:36to było

22:37pięć nieudałych

22:38czy wadliwych

22:39czy ulomnych

22:40czy chorych książek

22:41przecież mi się zaczęło

22:43dopiero później

22:44lepiej powodzić

22:45jako literatowi

22:46kiedy właśnie sobie powiedziałem

22:47nigdy więcej

22:48pięćdziesiąty szósty rok

22:56przyjąłem

22:57na swój sposób

22:59z ogromną rezerwą

23:01dla mnie ten kataklizm

23:04nie był łatwym

23:05takim saltem

23:06do tyłu

23:07w ciągu paru godzin

23:08i ja się nie

23:11nie zmieniłem

23:12z dnia na dzień

23:12ja to przeżywałem

23:14przetruwałem

23:15przetrawiałem

23:17a może

23:17i przetruwałem

23:18w sobie

23:19nie mogłem udawać

23:23naiwniaka

23:24ja to wybrałem

23:26świadomie

23:26z ogromnymi bólami

23:28których ślady są

23:29w moich

23:30książkach

23:31na krzyja to władza

23:32gdzie te wszystkie

23:33wahania

23:33inteligenta

23:34który przyjmuje

23:35nową wiarę

23:36są bardzo zapisane

23:37tak jak mogłem

23:38najszczerzej

23:39i wobec tego

23:40ja

23:41nie

23:42nie mogłem

23:43głupiego udawać

23:44i powiedzieć

23:44a to przepraszam

23:45pomyliłem się

23:46już jestem inny

23:47ja się czułem

24:09raczej

24:10raczej

24:11oszukanym

24:12także może

24:13biorącym

24:14udział

24:15w jakimś

24:15oszustwie

24:16ale wie pan

24:18w ogóle

24:18już tak powiedziałem

24:19i sam

24:20sam się zdziwiłem

24:22tym łatwością

24:24nazywania

24:26nie mogę

24:40nie mogę

24:54nie mogę znaleźć

24:56u siebie

24:56jakiś kart

24:58kilku

24:58czy film

25:00jakiś

25:00kilku

25:01ujęć

25:02które bym

25:03chciał

25:03ocalać

25:04zresztą nie wiem

25:05czy bym chciał ocalać

25:06bo nie wiem

25:07trudno mnie wyobrazić

25:08tego kogoś kto kiedyś

25:10za parę lat

25:11czy po mojej śmierci

25:11będzie na to patrzył

25:12czy to czytał

25:13i ja rzeczywiście

25:14troszkę czuję

25:15jak

25:15jak jakiś

25:16skrachowany

25:19babiloński

25:20kapłan

25:22po drugiej wojnie

25:23światowej

25:24jak gdyby w odwet

25:25za pewno z siebie

25:27sztuki dawnej

25:28jak gdyby

25:29za karę

25:30za jej pychę

25:31za jej pańskość

25:33za jej pogardę

25:35dla maluczkich

25:36wszystkie kanony

25:38zostały rozbite

25:39w proch i w pył

25:41i grafomania

25:43cudowna

25:44wyzwolona

25:44goła

25:45bezczelna

25:46uskrzydlona

25:47unosi się

25:48panuje

25:49grasuje

25:50przestajmy się

25:51łudzić

25:52że są jakieś

25:53zdane przez Boga

25:55czy przez naturę

25:56prawa sztuki

25:57i Pana

25:58szlachetne

25:59rygory artystyczne

26:00którym Pan

26:01chce sprostać

26:02Panie Andrzeju

26:03są drobiny

26:04prowincjonalne

26:06i staroświeckie

26:07żyjemy ojcze

26:09w czasach

26:10wielkiego kryzysu

26:11giną lasy

26:14umierają rzeki

26:15wysychają morza

26:16ludzie odwiedzają

26:18księżyc

26:19ludzie przekroczyli

26:22próg nieba

26:22zstąpili

26:24na tamten świat

26:33nastąpił

26:44jak wieżył

26:45Babel

26:46Babel

26:46straszny krzyk

26:47tysiące

26:48haseł

26:50tysiące

26:52złotych myśli

26:52Momotów

26:54to wszystko

26:54lata w powietrzu

26:56i nie wiadomo

26:56co jest co

26:57ale

26:58proszę Pana

27:00ale proszę Pana

27:02jak powiadają mań

27:03tylko wierze

27:04nie wiadomo

27:04co to jest prawda

27:05każdy ma swoją prawdę

27:06a liści

27:07na końcu

27:09człowiek

27:09przyparty do muru

27:11wie co jest prawda

27:12a co jest kłamstwo

27:13komplikacja jest matką prostoty

27:16co to znaczy

27:17to tylko tyle znaczy

27:20szukamy zlogodzenia

27:22naszych cierpień

27:22z naszego

27:23niepewności

27:27naszych strachów

27:28naszych lęków

27:28naszej histerii

27:30i o dziwo

27:31ta sztuka

27:33ona leczy

27:35będąc sama produktem

27:38jakiejś

27:39jakiejś formy

27:40choroby

27:41wiele rzeczy podziwiam

27:51ale myślę że

27:52jedyne czego

27:54myśmy się dorobili

27:56to jest sztuka

27:58ponieważ sztuka

27:59jest

27:59zapisem

28:00naszej obecności

28:02nie uciekniesz

28:04nie uciekniesz

28:05nie uciekniesz

28:07nie uciekniesz

28:10nie uciekniesz

28:11nie uciekniesz

28:13nie uciekniesz

28:15nie uciekniesz

28:16nie uciekniesz

28:17nie uciekniesz

28:19nie uciekniesz

28:22nie uciekniesz

28:23Doszedłem do takiego wniosku, że po tych swoich doświadczeniach, takich uwagich, że jeśli człowiek pisze, to nie powinien być zobligowany żadnymi dyscyplinami zewnętrznymi,

28:48że musi tylko słuchać swego sumienia i nie zapisać swój czas, tak jak mu to dyktuje jego staroświecka dusza.

29:03Lepiej jest jak artysta, do niczego nie należy.

29:18312.

29:48Właśnie z 58 lat, w tą, tego 22 czerwca i to jest dla mnie moją własną jakąś granicą.

30:13Powiedz mi dokładnie, miesiąc, dzień i godzinę twojego rodzenia.

30:1822 czerwca o północy.

30:21Bardzo lubię te konstelacje. Rak w opozycji do Wenus.

30:25Jestem w takim życiowym momencie nienajlepszym.

30:29Jestem, jakby przeżywam jakby pewną konieczność odmiany swojej wewnętrznej w tym, co robię.

30:38Chcę napisać małą powieść o domniemanym życiu mojej babki, o której nic nie wiem i o przyjściu na świat mojego ojca, o którym też nic nie wiem,

30:53bo nie miałem czasu zapytać w czasie wojny, kiedy miałem dookoła swoich bliskich swoją rodzinę, a kiedy teraz bym mógł ich zapytać, to na ogół nie żyją.

31:02Może kiedyś twoja matka powiedziała ci, kim był mój dziad?

31:07Chłopem litewskim, żołnierzem rosyjskim, wędrownym żydowskim kupcem.

31:11Być może moi dziadkowie, którzy mieli bardzo życie jakby patrząc z boku dzisiaj, niewdzięczne, znaczy bardzo pracowite, bardzo ciężko pracowali i szalenie mieli mało przyjemności.

31:31Największą ich przyjemnością była modlitwa.

31:36Ja tak dzisiaj myślę, jak tutaj się gdzieś od nich lepiej urządziłem, dalej zaszedłem, dalej pobiegłem, poleciałem w życiu.

31:44Ja dzisiaj się zastanawiam, czy ja jestem szczęśliwszy, nie jestem pewien.

31:48Ja dlatego mówiąc wszystko to, co mówię, zdaję sobie sprawę, że ja wygłaszam ogromną, długą i bardzo staranną mowę obrończą.

32:03Ja bronię swojego, tego co zrobiłem i swojego ułożenia rąk, palców i swego oka.

32:18Ja bym chciał ocalić wiele rzeczy z tego, co robiłem.

32:28Gdybym się wydawał jakiś nastrój, zapisałem, czy coś z losu jakiegoś pokolenia, czy coś z pewnego pejzażu, który był i minął.

32:39Coś chciałem. Coś szalenie ważnego chciałem, ale już nie pamiętam.

32:48Może chciałeś zostawić trwały kształt swego życia.

32:52W tym, co powiedziałam, jest coś ciekawego. Przepraszam, że siebie pochwaliłem.

32:59Głamca! On jest głamca!

33:13No już, niech pan coś powie, no.