Squirrel, posible bang pagmulan ng sakit na MPOX? | Born to be Wild - video Dailymotion

GMA Public Affairs

Aired (June 15, 2025): Kamakailan, may napabalita na isang lahi ng mga squirrel ang pinagmulan umano ng sakit na monkeypox. Bago sila husgahan, panoorin muna ang video!

Transcript

00:00Squirrel

00:02Squirrel

00:04Squirrel

00:06Maagang nagigising ang Squirrel

00:09Wala muso

00:13Pinti

00:15Hagang buntot

00:17Nililinis niya ang kanyang katawan

00:22Pagkatapos

00:29Susuyo rin na niya ang puno

00:33Inangatkat niya ang sanga ng puno para hindi humaba ang kanyang ngipin

00:41Handa na siyang kumain ng dahon at prutas

00:48Sa kabila ng pag-aalaga ng squirrel sa kanyang sarili, may dala pa rin daw itong panganib

01:02Dahil ang cute na hayop na ito, isa raw sa mga pinagmula ng di umanay kinatatakutang M-PACs

01:12Pero bago natin silahusgahan, alamin muna natin ang kanilang konto

01:18Kadalasan ginagawang alaga sa bahay ang mga cute na hayop na ito

01:28At kapag nakawala, isang malaking problema

01:32Dahil ang kanilang lahi, pwedeng magkalap sa kalsada at kabahayan

01:39Gaya ng squirrel na ito, napati sa kawad ng kuryente

01:44Tumatawid

01:46Pamilya ang turing kay Alvin

01:57Para siyang asok, pumakipaglaro sa kanyang amo na si Sherwin

02:02Dalawang taon na raw niya itong alaga

02:05Nare-recognize ni Alvin yung mga tao nandito

02:08Lalo na yung pangalan na nare-recognize na pag tinawag mo siya, gumagawa rin siyang sounds

02:12Pero ayon sa mga eksperto, ang squirrel pwedeng magdala ng sakit sa tao

02:19Ayon sa World Health Organization

02:22Ang MPACs ay isang zoonotic disease na nagmula sa hayop

02:27Ang virus, posible raw na dala ng mga unggoy at squirrel na naipapasa sa tao

02:33Sa Democratic Republic of Congo, unang naitala ang kaso ng MPACs

02:38Sa Pilipinas, umabot na sa 911 ang kaso ng MPACs mula 2024

02:43So very important, mag-isolate

02:45May mga cases tayong nireport na matay

02:48Pero hindi sila namatay from the MPACs

02:50Namatay sila from advanced HIV

02:53Ang tinitingnan at pinaka-reservo ng MPACs ay hindi sa unggoy kundi sa mga daga

03:03And then of course, mga nangyaring outbreaks sa Africa

03:07So nagkakaroon siguro sila ng interaction ng mga daga na ito, mga squirrels

03:12Siyempre, minsan kinakain

03:15So baka dun siguro nagkaroon ng hawaan

03:19Ang pagpasa ng sakit mula sa hayop papuntang sa tao

03:23Dahil sa paglapit at interaction nito sa isa't isa

03:27Maging sa iligal na bintahan at transportasyon nito

03:32Ang maaaring pagmula ng tinatawag na zoonotic disease

03:39Sa Palawan

03:41Sako-sakong kaliskis at patay na pangolin

03:44Ang nasa kwote ng Palawan Council for Sustainable Development

03:48So yung lahat ng sako na yun is around 11,000 heads of pangolins

03:56Kailangan natin magsuot ng protective gears

04:03Ito pa na yung mga pangolin natin

04:07So for them to get the skills, kailangan nilang tuklapin ito isa-isa

04:11Itong mga kaliskis na ito, if they're still alive, they will die out of pain

04:15Pero yun mo, parang ang tinutukla pa ng kuko

04:18Isa-isa

04:19And these are so many

04:21Sobrang kawawa itong mga hayop na ito

04:25Their mead is considered a delicacy

04:28And it's like a symbol of wealth

04:31If you can invite your friends to a pangolin dish

04:34That shows how your status

04:36The scales on the other hand

04:38They are an ingredient of more than 500 prescriptions

04:42And some 60, I think

04:45Accepted traditional Chinese medicine products

04:49Isa rin sa virus carrier ang pangolin

04:53Kahit patay na, maaari pa rin itong maipasa ang virus na pwedeng pagmula ng iba't ibang sakit sa tao

04:59Look at this!

05:00A container full of pangolin

05:02Nakalagay dito sa loob

05:05Look at this, oh

05:07Oh my God

05:09So yung mga pangolin na nakalagay dito

05:11Punong-puno of different sizes, no?

05:13May mas malalaki like

05:14Halimbawa itong isang to

05:16I'm gonna lift it up

05:19Wow, so heavy, so huge

05:21Itong mga pangolin na ito

05:25No-confiscate nila

05:26Wala na, scales

05:27Pero nakatabi pa rin yung kanilang laman

05:29Just like this

05:30Siguro

05:31Para naman ibenta yung karmi

05:33This one's around 2 to 3 kilograms lang

05:36Sobrang likit

05:37And yet, na-subject na siya dito sa ganitong klaseng abuse

05:41And pain

05:43And murder

05:44Kung iisipin mo naman talaga, no?

05:52Tayo yung mga tao na

05:54Dapat nangangalaga dito sa

05:56Wildlife

05:58Patuloy ang mga eksperto sa pag-aaral

06:00Para maiwasan na kumalat

06:02Ang iba't ibang zoonotic diseases

06:05Gaya ng grupo niya Dr. Philip Alpiola

06:08Isang wildlife biologist

06:10Mala sa University of the Philippines, Los Banyos, Laguna

06:12Sumama kami sa ginawa niyang pag-aaral sa mga paniki sa mga pangiling

06:17Na kilalang carrier ng beta-coronavirus

06:21Paraan nila ito para maintindihan at maiwasan ang sunod na pandemya

06:27Oras na ng paglabas ng mga paniki

06:35Oras na rin para magsuot ng karagdagang proteksyon sa katawan

06:39Ganyan yung proseso

06:40Meron silang makukuhang paniki na matatrap dito sa

06:44Ano natin, misnets natin

06:46So yun, tinatanggal nila sa misnets

06:48Inuingatan nila na hindi

06:50Mabalian

06:51Or masaktan

06:53Yung batch na napunta dito sa misnets

06:55Bago kuhanan ng swab sample ang paniki

07:01Kailangan muna namin silang kuhanan ng detalye tulad ng forearm length, kasarian at edad

07:07Tito mo, ito yung isa sa mga maliit

07:09Dapat yung pag-handle mo ay hindi masyado mahigpet

07:13Kasi napakasaya lang din ang mga paniki ito

07:15So konting apply mo lang ng pressure

07:17Pwede baka mamatay

07:21Pagkatapos na mas swab, agad din itong pakakawalan

07:26Itong klase naman ito

07:28Rhinoluchus

07:30Arcturatus

07:32Ito ay lalaki

07:34Ang male

07:39Ang paniki na ito, inoobserbahan muna ang paligid bago lumipad

07:46At huli naming sinuri ang pinakmalaking insect eating bat

07:49Ang diadem leaf nung spot

07:52Pagka ganyan, gumagalo-galing ilong niya

07:55Nag-e-ecolocate na rin yan

07:57Dumidiscarte na

07:59Paano ba? Ano pang mayayari dito?

08:04Ang lahat ng sample na kinuha sa paniki ay ipapadala sa Japan

08:09Doon malalaman kung carrier at kung anong klase ng virus ang maaaring meron sa mga paniki

08:16Ang resulta ng aming pag-aaral sa Mount Makiling at sa iba't ibang lugar sa Pilipinas ay

08:22Unang-una dito, mga coronavirus, mga apat o limang klase ng mga coronavirus

08:27So, hindi pa namin alam kung ito ay nakakahawa sa sa tao

08:32Maraming salamat sa panonood ng Born to be Wild

08:34Para sa iba pang kwento tungkol sa ating kalikasan, magsubscribe na sa GMA Public Affairs YouTube channel

08:41Pag-aaral sa GMA Public Affairs

Squirrel, posible bang pagmulan ng sakit na MPOX? | Born to be Wild

Category

Transcript

Recommended