"Ekonomik özgürlük, bireylerin piyasa içinde serbestçe hareket edebilmesi" anlamına geliyor. Bu kavram, farklı ekonomik sistemlerde farklı şekillerde tanımlanıyor ve uygulanıyor. Peki; 'ekonomik özgürlük' hangi sistem ile nasıl mümkün olur? Detaylar haberimizde.
00:00Bugün dijital cüzdanınızla saniyeler içinde yatırım yapabiliyor, e-ticaretten gelir elde edebiliyor, kendi işinizi kurabiliyorsunuz.
00:23Ancak bu özgürlük insanlık tarihinin büyük kısmı için sadece bir hayalden ibaretti.
00:30Ekonomik özgürlük M.Ö. 3000'lerde Mezopotamya'da ya da Antik Roma'da sadece birkaç kişi içindi.
00:37Çünkü üretim, toprak ve insan emeği üzerindeki hak doğuştan belirleniyordu.
00:41Antik Roma'dan feodal düzene kadar küçük değişiklikler olsa da 18. yüzyıla kadar tam bir ekonomik özgürlükten bahsetmek pek mümkün olmadı.
00:521776 yılında Adam Smith, Milletlerin Zenginliği adlı kitabını yayımladı.
00:57Bu kitapta ilk kez ekonomik özgürlüğün felsefesinin temeli atıldı.
01:01Anayasal temellerle güvence altına alınmış, hukukun üstünlüğü hiç şüphesiz ekonomik özgürlüğünde temel dinamikleri arasında yer alıyor.
01:12Smith'e göre her birey kendi çıkarını maksimize ederse, görünmez birey toplumu da zenginleştirirdi.
01:18Devlet ise sadece güvenlik ve adalet sağlamalıydı.
01:21Bu fikir ekonomik özgürlüğün doğuşu olarak kabul edildi.
01:24Peki bugün gelinen noktada ekonomik özgürlük hangi sistemle mümkün?
01:31Maalesef Türkiye'de bir tasarruf açığımız var.
01:33Hem bu küçük yaşlardaki bireyler için geçerli hem de orta ve üst yaştaki bireyler için de geçerli.
01:38Öyle ki ekonomik özgürlüklerle yaşam kalitesi seviyesi veya gelişme arasında kuvvetli bir ilişki bulunuyor.
01:47Ne alırsak alalım zamanında pahalı olan şey bile ilerleyen zamanlar ucuza gelecek.
01:52Yani burada aslında küçük küçük birikim yapmak mı yoksa bir arsa araba almak mı hep bir soru işareti.
01:57Uzmanlar günün sonunda tasarruf yapabilmenin önemine dikkat çekiyor.
02:01Önemli olan küçük küçük de olsa bir tasarruf yapabilmek.
02:04Yani evet düzenli bir gelirimiz var.
02:06Bir gram altın alamıyor olsak bile altın fonu açıp bankada 10 lira, 15 lira, 50 TL günlük bir tutar eğer biriktirirsek damlaya damlaya göl olur.
02:14Uluslararası düzeyde altının fiyatının ve piyasa değerlerinin oynamasına neden olan açıklamalar yapılsa da uzmanlara göre bunun da bir çözümü var.
02:23Hem tasarruf yapmak hem de nasıl harcamayı bilmemiz gerekiyor.
02:26Yani bir maaşınız var maaş elde ettiniz ama o maaşı harcamayı bilmiyorsanız ve maaşınız ve gelirinizden daha fazla bir şekilde harcamayı yapıyorsanız bu da büyük bir sorun.
02:35Ve kredi kartı vurgusu.
02:36Bir maaş ya da düzenli geliriniz varsa bu maaş ya da düzenli gelir de kredi kartına yapılan harcamalara çok dikkat edilmeli.
02:42Sizin olmayan bir paraya harcıyorsunuz ve ödünç aldınız o parayı.
02:45Uzmanlar kredi kartı kullananların bu gerçeğin bilincinde olarak kullanmaları gerektiğini söylüyor.
02:54Peki kredi kartı hayatımıza nasıl girdi?
02:57Temelleri 20. yüzyılın Amerika Birleşik Devletleri'ne dayanıyor bu sistemin.
03:011950 yılında Frank McNamara'nın Birleşik Yemeği'nde cüzdanı unutmasıyla aklına gelen bir fikir bütün ödeme pratiklerini etkiledi.
03:10Öyle ki bu fikir harca sonra öde.
03:12Motosuyla önce binlerin ardından on binlerin yüz binlerin derken günün sonunda milyonların cüzdanına girdi.
03:19Amerikan ekonomisinin büyümesinin temel nedenlerinden biri oldu.
03:23İçinde bulunduğumuz küresel mimari 2. Dünya Savaşı'ndan sonra 80 yılı geride bıraktı.
03:28Dolayısıyla bugün yaşanan bir takım sıkıntı ve sancılar bizzat bu sistemin kurucusu ve banisi olan Amerika Birleşik Devletleri
03:37ve onun başkanı eliyle ortaya koyulan bir takım sarsıcı hamleler belki de artık değişim zamanının geldiğine işaret eden önemli deliller arasında sayılıyor.
03:49Bu değişim gerçekleşir mi? Bambaşka bir soru işareti.
03:52Ola ki tasarruf yapamıyoruz ya da harcamalarımız çok fazla. Yine bununla beraber işte bir çocukken de hep kullanılırdı kumbaralar.
04:00Kumbara gibi 1 lira da olsa 5 lira da olsa mutlaka kenara bir para konulmalı.
04:04Peki tasarruf nedir? Tasarruf yapmak hiçbir şey almamak mıdır?
04:08Tasarruf yapmak aslında hep işte almak istediğimiz şeyleri öteleyelim ya da lüks harcama yapmayalım şeklinde algılansa dahi aslında burada tasarruf yapmak bu değil.
04:16Tasarruf yapmanın bir başka biçimi de insanın kendine yatırım yapması.
04:20Yani kişi eğer kendini geliştiriyorsa, kurslarla, okullarla ya da bir sanat ya da meslek öğreniyorsa bu da bir tasarruf yapma biçimidir.
04:27Uzmanların genel itibariyle görüşleri tasarruf noktasında birleşiyor.
