Oynatıcıya atlaAna içeriğe atlaAltbilgiye atla
  • 28.04.2025
Türkiye’deki pek çok sektörde girişimci ruhu, azmi ve mücadelesiyle sayısız başarıya imza atmış iş kadınlarının girişimcilik öyküsü “Girişimci Kadınlar” ile ekranlara geliyor. “Girişimci Kadınlar”, geri dönüşüme elverişli ürünler, sürdürülebilir üretim anlayışı, sıfır atık projeleri ya da farklı pazarlama stratejileri ile fark yaratmış kadın girişimcilerin başarı dolu hikayelerini konu ediyor.

Girişimcilik öyküsünü bizzat kendilerinden dinleyen “Girişimci Kadınlar” belgeseli, iş dünyasında önemli bir yer edinmeyi başaran girişimci kadınların yaşadığı zorlukları, kurdukları hayalleri ve gerçekleştirdikleri başarıları izleyenleriyle buluşturuyor. Sektöre yön veren, farklı bir soluk getiren, büyük başarılara imza atmış kadın girişimcilerin hikayelerini izleyenleri ile paylaşan “Girişimci Kadınlar”, kadınlara da ilham kaynağı oluyor.
Döküm
00:00Güzellikler Dünyası
00:02Paraf'ın katkılarıyla
00:03Müzik
00:06Müzik
00:07Ben Münevver Kepenek
00:30Çiftçi bir ailenin ilk çocuğu olarak
00:33Dünyaya gelmişim. Aile mesleğimizi
00:35Devam ettiriyorum.
00:41Müzik
00:42Tohumları nasıl yaşatabilirim?
00:43Gelecek nesillere nasıl aktarabilirim?
00:46Gibi bir idealim vardı.
00:47Müzik
00:49Müzik
00:51Müzik
00:53Eskişehir, Koskayı Köyü'nde yaşıyorum.
01:11Doğma büyüğümü bu köylüyüm.
01:13Çiftçi bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya gelmişim.
01:17Ve şu anda da aile mesleğimizi devam ettiriyorum.
01:20İlkokulu köyümde okudum.
01:22Koskayı Köyü İlk Öğretim Okulu.
01:24Daha sonra ortaokul, lise, üniversite bunları Eskişehir Merkez'de okudum.
01:30Arkeoloji, iktisat ve tarım bölümleri mezunuyum.
01:33Şu anda da sosyoloji okuyorum.
01:35Arkeolojiyi merak edip okudum.
01:40Ve iktisatı da aslında bugün tarım yapmamın nedenlerinden birisi.
01:45İktisat bölümünde katıldığım ilk ders oldu.
01:49Çünkü üretimin bir sürü iktisat felsefesi içerisinde üretimin ne kadar önemli bir konu olduğunu
01:56ve eninde sonunda üretim yapacağımı o zamandan biliyordum.
01:59Daha sonra tarıma yöneldikten sonra da tarım bölümünü açık öğretimden okudum.
02:05Şu anda da işin daha sosyolojik boyutları karşıma çıktı.
02:11Çünkü tarım sadece ziraat bilgisi ya da ekonomi bilgisiyle değil,
02:17aynı zamanda orada yaşayan ve o işi yapan insanların hayatına da dokunan bir şey.
02:25Ve işin sosyolojik tarafları var.
02:26Ben de özellikle kadınların ve çocukların, kırsalda yaşayan kadın ve çocukların hakları,
02:32onların refahları nasıl artırılabilir gibi konulara yoğunlaştım.
02:37Çünkü kırsalda sürdürülebilirliğin temeli kadının kırsalda sürdürülebilir bir şekilde yaşıyor olması.
02:44Kadının ve çocuğun refahı varsa, okul, sağlık ocağı gibi hizmetler kırsala gitmişse,
02:50kenttekinden neredeyse bir fark yoksa hatta yaşadığı zorluklara göre kıyasladığımızda
02:57daha avantajlı bir konumdaysa kırsalda yaşayan kadınlar,
03:01o zaman kırsalda yaşamak onlar için daha sürdürülebilir olur diye.
03:06Bununla ilgili de Eskişehir Tarım İl Müdürlüğümüzün de katkılarıyla
03:092020 yılında Eskişehir Kadın Çiftçiler Derneği'ni kurduk.
03:15Ben de halen başkanlığını yürütüyorum ve kurucu başkanıyım aynı zamanda.
03:19Çiftçilik mesleğini seçmemdeki bir etken de çocukluğumdan beri tarım yapmak istiyordum.
03:41Yani en büyük hayallerimden biriydi.
03:43Bir hayal kuralım deyip ellerimi şöyle yaptığımda kendimi bir beyaz bir atın üzerinde
03:49yanımda köpeğim var, yine beyaz bir köpeğim ve tarlaları dolaştığımı hayal ederdim hep.
03:54Üniversite yıllarında da tohumların bilincine ulaştım.
03:58Yerel tohumların, tarımdaki sürdürülebilirliğin temel kaynaklarından birinin de
04:03genetik kaynakları olduğunu ve bölgelere göre uyum sağlamış olan tohumların
04:10ne kadar kıymetli olduğunu, sürdürülebilir olduğunu ve aynı zamanda yemek kültürümüzün
04:16birer parçası olduklarını da böylelikle fark ettim.
04:19Her bölgede yetişen domatesi, kabağı, buğdayı bunlar farklı farklı ve
04:24o coğrafyadaki insanların yemek kültürlerini belirliyorlar başlı başına.
04:29Ve buna yöneldim.
04:30Bu hem çocukluk hayalim, hem köyde, kırsalda doğup büyüyen bir çocuk olarak
04:36o sorunları biliyor olarak bugüne gelmiş olmak, hem faydalı olup bu alanda
04:42işte kadın ve çocukların refahı üzerine bir şeyler yapabileceğime inanmak.
04:46Beni bugün bir çiftçi yaptı.
04:49Yani girişimciliğimin en temel üç nedeni bunlardır.
04:53Ben bu ideallerimi, hayallerimi iş olarak dönüştürmem şu şekilde oldu.
05:15Başlangıçta insanlar için, yani kırsalda yaşayan insanlar, özellikle kadın ve çocuklar için
05:21sosyal açıdan ne yapabilirim gibi bir sorumluluk vardı.
05:26Tohumlarla ilgili olarak da tohumları nasıl yaşatabilirim, gelecek nesillere nasıl aktarabilirim gibi bir idealim vardı.
05:33Fakat bu ideallerin bir şekilde gerçeğe dönüşmesi gerekiyordu.
05:38Kentteki insanın da aynı zamanda sağlıklı beslenme gibi bir ihtiyacı var.
05:43Ve ben tohumları çoğaltmaya, yaşatmaya başladığımda bunların tohumlarını ücretsiz dağıtmaya başladım.
05:50Fakat şöyle bir eksikle karşılaştım.
05:52Tohumları ulaştırdığım herkes tohumları ekebilecek donanıma sahip değil, yetiştirebilecek
05:58ya da yetiştirdiği üründen tekrar tohum alabilecek donanıma sahip değil.
06:03Ya da bunları çok küçük bahçelerde, hobi bahçelerinde yapıp tohumlar yaşıyor.
06:08Hani işte sanat sanat için midir, sanat toplum için midir diye bir anlayış vardır ya.
06:14Ben de kendime şunu sordum.
06:15Tohum tohum için midir?
06:16Yani bir domates tohumunu onu bir domates olarak yaşatmak için mi mücadele ediyoruz?
06:23Yoksa tohum toplum için midir?
06:24Yani toplumun o sağlıklı ve yerel olan domatesi evinde, salçasında, ketçabında, yemeklerinde kullanması için mi?
06:33Hani ihtiyaçlarını karşılaması, beslenmesi için mi üretiyoruz?
06:37Bu domates diyorum ama buğdaydan tutun da diğer sebzeler, kabak, mısır her şey için geçerli.
06:43Ve ben buna karar verdiğimde aslında şöyle bir şey oldu.
06:47Tohumları sadece üretim yapan kadınlarla paylaştım.
06:51Ve o kadınların o tohumları ekip onlardan sebze ürettiklerinde kentteki o benden tohum isteyen ama istedikleri tohumu yetiştirme şartları, imkanları kısıtlı olan insanlara da sizin istediğiniz tohumun ürün hali var.
07:09Bunu alırsanız daha sürdürülebilir bir model gerçekleştirmiş oluruz.
07:13Böylelikle kadınlar kırsalda yaşamaya, sağlıklı olanı üretmeye, sürdürülebilir olanı üretmeye devam ederler.
07:21Ve siz de tüketerek aslında biz ona türetici diyoruz.
07:24Yani bir üreticiyi var ettikleri, yaşattıkları onun sürdürülebilirliğini sağladıkları için onlar da tüketerek bu sisteme dahil olmuş oluyorlar.
07:34Ve ben de işin bu kısmında kendim aslında bunu bir örnek olma misyonuyla yaptım.
07:39Başlangıçta sebze yapmak istedim ama sebzenin tek başına yani çalıştığım varsayılırsa biraz zor ve aslında domates konusunda uzman olanın domatesi üretmesi gibi.
07:53Hani herkesin kendi alanında üretim yapması daha sağlıklıydı ve bunu hani diğer kadınlara paylaştırmak gerektiğinde.
07:59Ve ben şu anda kuru tarım yapıyorum.
08:02Özellikle buğday, nohut, mercimek.
08:05Yani buğdayında 18 çeşit yerel buğday üretiyorum.
08:09Ve her birinin farklı özellikleri var.
08:12Bulgur ışığı yapmak için, un yapmak için, yufka açmak için, baklava açmak için diye her birinin farklı özellikleri var.
08:20Yine yetişme şartları olarak farklı özellikler var.
08:23Kimi ılıman iklim seviyor, kimi sulamaktan hoşlanıyor, kimisi daha kuru tarıma, zor şartlara daha uyumlu.
08:30Hem bu genetik materyalleri elimde tutmuş oluyorum hem de buğday çeşitlerini tanıtmış ve yaşatmış oluyorum.
08:36Bunları da yine un, bulgur olarak, irmik olarak, göce olarak işleyip son tüketiciye de internet üzerinden kendim ulaştırıyorum.
08:46Diğer işte yine bakliyatları o şekilde üretiyorum.
08:50Tıbbi bitki üretimleri yapıyorum.
08:51Çörek otu gibi, kara mürver gibi, kara buğday, greçka gibi yine tıbbi bitki üretimleri yapıyorum.
08:57Şu anda da işte mesela bal üretimi yapıyorum.
09:01Arılarımı tıbbi bitki ekilişi yaptığım tarlaların yanına koyarak onlardan tıbbi bal elde ediyorum.
09:08Bunları aslında hepsine birer örnek olarak fikir olsun diye yapmak ve yaygınlaştırmak için yapıyorum.
09:15Bir de bizim toplumumuzda şöyle bir şey var.
09:17Bir şey yapalım dediğiniz zaman insanlar onun yapılıp yapılamayacağı konusunda endişe ederler ve risk almaktan çok hoşlanmayabiliyorlar.
09:29O yüzden o riski ben alıyorum.
09:30Yani işte ilk çörek otu ekelim dediğimde burada çörek otu olmaz dediler.
09:35Bakıyorum su istemeyen bir bitki, yani bizim buranın iklimine de uygun bir bitki çörek otu olur ama hiç kimse çörek otu ekmediği için insanlar burada çörek otu yetişmeyeceğini zannediyor.
09:48Bunun riskini kendim alıp çörek otu ekip çok da güzel çörek otu hasat ettiğimde bunun artık yapılabilir bir şey olduğunu görmüş oluyorlar.
09:56Hani böylelikle aslında yaptığım her farklı üretimde deneme olarak kendim yapıp daha sonra bunu yaygınlaştırmayı uygun buluyorum.
10:06Yani bu yolla da işte hem kırsalda hem de kentteki insanlar için hem bir köprü oluşmuş oluyor.
10:12Kentte yaşayan insanlar ürünlerini doğrudan üreticiden aldığında onun ne şartlarda üretildiğini, ihtiyaçlarını, zorluklarını öğrenmiş oluyorlar.
10:22Köydeki insanlar da kendilerini kaliteli üretim yaptıkları için ve bunu son tüketiciye ulaştırıp o takdiri beğeniye aldıkları için mutlu hissetmiş oluyorlar.
10:33Ben de böyle bir olaya vesile olduğum için mutlu hissediyorum.
10:36Üç yıl önce Tarım Bakanlığı'nın bir HİBE desteği açıklandı, uzman eller projesi.
10:56Ben de tarım bölümü mezunu olduğum için bu projeye başvurdum.
11:00Dört tane gebe düve aldım proje kapsamında.
11:02Şu anda da yaklaşık 10 tane hayvanım var.
11:06Bazıları da gebe, yakın zamanda doğumlarını bekliyorum.
11:11Onlar da siment alerika hayvanlar ve sütlerini satıyorum.
11:15Çok kaliteli sütleri var.
11:17Büyütmeyi düşünüyorum hayvancılık işini de.
11:19Bu şekilde hem ineklerin besinini üretmiş olduğum buğday sap, onların sapları, buğdaylar,
11:25işte un yaptığımda artı kalan kepek gibi ürünlerle hayvanlarımı besliyorum.
11:31Hem de hayvanların gübresiyle tarlalarımı gübreliyorum.
11:36Bu şekilde doğal bir döngü olmuş oluyor.
11:38Girdi maliyetlerimi mümkün olduğunca azaltmaya çalışıyorum.
11:41Aslında hayvancılıkta bana devlet dışında kimse destek olmadı.
11:45Hatta herkes şunu söyledi.
11:48Tek başına yapılacak iş değil hayvancılık ve yapamazsın dediler.
11:52Ailemden bir destek görmedim maddi manevi başlangıçta.
11:57Çünkü tek başına sürdüremeyeceğimi düşündükleri için
12:00hani başlangıçta da destek olmayalım.
12:03Hani başlayamasın diye düşündüler muhtemelen.
12:06Ama inekleri alıp getirdim.
12:10O yıl havalar da kurak gitmişti.
12:13Şu anda şurada gördüğünüz saman balyalarının hiçbiri o yıl yoktu.
12:17Saman balyalarını veresiye aldım bir samancıdan.
12:21Sonra küspe almam gerekiyordu hayvanlar için.
12:25Dedim ya ürünlerimi sattım, müşterilerim var.
12:28Müşterilerimden rica ettim.
12:30Ürünlerimden alırsanız ben hayvanlarımın yemini alacağım diye.
12:32Onlar sağ olsunlar ürünlerimden alarak bana yine destek oldular.
12:37Ve ben o sayede hayvanların yemini aldım.
12:40Daha sonra sigortasını yaptırmam gerekiyordu.
12:43Destekleme kapsamındaki şartlardan biri.
12:46Yine bir sigortacı yardımcı oldu ve onu taksitle ödeme imkanım oldu.
12:51Bu şekilde başladım.
12:53Veterinerim sağ olsun yardımcı oldu.
12:55Hala da yardımcı olur.
12:57Fuat amcam sağ olsun.
12:59Ve bu şekilde hayvancılığa başlamış oldum.
13:01Şimdilerde ailem yardımcı oluyor.
13:05Çünkü vazgeçmeyeceğimi ve bu işi sürdürebileceğimi gördüler.
13:10Buna ikna oldular.
13:11Ama başlangıçta devletin verdiği destek dışında bir desteğim yoktu en başında.
13:16Sonra süreç böyle gelişti.
13:18Kadın olarak tarım sektöründe olmak aslında zor.
13:33Belki başka sektörlerde bu aşamalar aşılmış.
13:36Kadın erkek eşit çalışıyor olabilir ama
13:38tarımda insanlar kadınları işin başında olarak görmeye alışmamışlar.
13:44Yani bugün bankaya gitseniz herhangi bir kamu kurumuna gitseniz bütün evraklar erkekler üzerinedir.
13:52Tarlanın tapusu, çiftçi kayıt sistemine kayıtlı olan erkektir.
13:57Bankadan kredi alınmışsa erkek alıyordur.
14:00Hepsi erkeklerin üzerinedir.
14:02O yüzden kadınlar aslında eli toprağa değenler kadındır.
14:06Eline diken batan kadındır.
14:08Bir gülü, bir çiçeği yetiştiren, bitkiyi yetiştiren, çapasını yapan.
14:13Aslında bunlar hep kadındır.
14:14İneği doğurtan, buzağı besleyen bunlar yine kadındır.
14:17Ama kadınlar hep arka plandadır ve hep erkekler önde görünür.
14:22Çiftçi diye tanımladığımızda hep aklımıza erkek gelir.
14:25O yüzden kadın olarak kendini çiftçi olarak tanımlamak,
14:29böyle bir alanda ön planda olmak biraz yadırganıyor açıkçası.
14:34Ve sektördeki insanların, yani çalışanların genele erkek.
14:39Mesela yem almaya gidiyorum, orada erkekler var.
14:42İşte birine nakliye işi yaptırmak istiyorum.
14:45Bu işi yapan erkek ve onunla muhatap oluyorsun, şaşırıyorlar.
14:48Yani senin işte erkek kardeşin yok mu, kocan yok mu, baban yok mu gibi tepkilerle karşılaşıyorum.
14:55Yani evet de bu benim işim.
14:57Yani bunu ben kendi işimi kendim yapmak istiyorum.
15:00Bu biraz hani şaşkınlıkla karşılaşılan bir durum oluyor.
15:04Çok zorluk olarak da nitelemiyorum.
15:06Evet, biraz hani her işin zorluğu olduğu gibi.
15:10Hani bunda da bizim bunu normal karşılamamız gerekiyor.
15:14Bundan 10 yıl önce bir kadının araba kullandığını gördüğümüzde de
15:17aa kadın sürücü diyorduk artık demiyoruz.
15:20Günümüzde de kadın çiftçi denince şaşırıyor insanlar ama
15:23bence buna da alışacaklardır.
15:36Şimdi yaptığım işten manevi olarak çok haz alıyorum.
15:46Bir kere üretmek dünyanın en güzel şeyi.
15:49Hani bir nevi neredeyse yoktan var etmek gibi.
15:52Çünkü siz o tohumu ekmeseniz olmayacak, siz o ineğe bakmasanız olmayacaktı aslında.
15:56Ama onu yapıyorsunuz ve büyük fedakarlıklarla yapıyorsunuz.
16:00Üreten herkes aslında büyük fedakarlıklarla yapıyor.
16:03Hani burada da bir aklıma bir söz geliyor.
16:06Atamızın üreten köylü milletin efendisidir diyor.
16:10Türkiye'nin gerçek sahibi ve efendisi gerçek müstahsil olan köylüdür.
16:14Ve herkesten daha çok refaha hak eden de köylüdür diyor.
16:19Yani gerçekten köylünün o kadar manevi bir köylü olmanın
16:24ama gerçekten üreten köylü olmanın çok manevi bir hazdı var.
16:27Bir işte inek doğum yaptığında, ektiğim buğdaylar çimlendiğinde, hasat ettiğimde ben yaşadığım mutluluğu hiçbir şekilde tarif edemem.
16:39Fakat manevi olarak tam karşılığını alabiliyor muyuz kısmında?
16:43Aslında biraz alamıyoruz.
16:46Çünkü yani yaptığımız üretimde harcadığımız maliyetlere göre bir bizim ürünümüzün fiyatlandırması olmadığında alamıyoruz.
16:57Bir de şöyle bir şey var.
16:58Mesela kullandığımız ürünün fiyatını biz belirlemiyoruz.
17:03İşte gübre, mazot bunların fiyatlarını biz belirlemiyoruz.
17:06Ama ürünlerimizi satış yaparken ürünlerimizin fiyatlarını yine biz belirlemiyoruz.
17:12Ve ben bir yıl öncesinde buğdayı ektiğimde o ürünü hasat ettiğimde kaç liraya satacağımı bilmiyorum.
17:18Gibi hani bu şekilde maddi olarak karşılığını alamadığımız şeyler oluyor.
17:23Tabi bu hayvancılık için de geçerli.
17:25Yani yemin fiyatını ben belirlemediğim gibi sütün fiyatını da aslında ben belirlemiyorum.
17:31Ve ulusal anlamda belirlenen süt fiyatına göre de biz köyde süt satamıyoruz.
17:38Yani köye gelen sütçü her zaman için daha düşük fiyattan bizim sütlerimizi alıyor.
17:44Ben sütlerimi kendim paketleyip şehre götürüp satıyorum.
17:48Ama tabi orada da aslında benim sütü istediğim fiyata satmış olmuyorum.
17:53Orada da kendi işçiliğim işin içine giriyor.
17:56Hani yoksa yine o fiyata sattım.
17:58Sayılmaz yani.
17:59Bu şekilde hani.
18:00Ama manevi olarak hem üretmek hem ürettiğimizi sağlıklı, iyi gıdayı, temiz gıdayı son tüketiciye ulaştırmak çok keyifli.
18:09İleriye yönelik koyduğum hedefler tabi ki var.
18:30Bu işleri seviyorum ve bunu devam ettirmek istiyorum.
18:34Özellikle hayvancılık ve çiftçiliği bir arada yürütmek istiyorum.
18:38En büyük hayallerimden biri de hayvanlarımın bütün yem ihtiyacını şu anda neredeyse %80'ini kendim üretiyorum.
18:47Ama ilerleyen zamanlarda %100'ünü kendim ürettiğim bir sisteme geçmek ve ağrı işletme olarak daha kaliteli genetik kaynaklarla hayvanlarla devam etmek ideallerimden bir tanesi.
19:01Bir diğer hayalim de arıcılık üzerine.
19:04Aynı zamanda arıcılık da yapıyorum.
19:06Az önce size bahsettiğim tıbbi bal üretimini bir tık daha ileriye taşıyarak tamamen tıbbi bitkilerden oluşturduğum bir bal ormanı yaratmak ve orada tıbbi nitelikli ilaç olarak kullanılabilecek bal ve arı ürünleri üretmek istiyorum.
19:22Ve sosyal açıdan diğer hayallerimden biri de tarım alanında söz sahibi olabileceğim, benim gibi köylü çiftçi olan insanların, özellikle kadınların ve çocukların haklarını, ihtiyaçlarını daha iyi dile getirebileceğim, onlar için bir şeyler yapabileceğim bir konumda söz sahibi olmak istiyorum.
19:42İleride ürünlerimi kendim satabileceğim daha büyük bir işletmeye sahip olmak da istiyorum.
19:49Şu anda bir röportaj yaptığımız yer aynı zamanda yol kenarı da olduğu için burada bir işletme kurup ürünlerimin hem tanıtımını hem de satışını yapabileceğim.
20:00Aynı zamanda özellikle şehir dışından gelecek olan misafirlere özellikle kahvaltı hizmeti verebileceğim bir mekan tasarlıyorum.
20:082019 yılında da bir kamu kurumunun açtığı yarışmada bu projemle birincilik ödülü kazanmıştım Eskişehir'de.
20:15Bunu hayata geçirebileceğim, doğru zamanı bekliyorum diyelim.
20:19Ve bu sayede hem Eskişehir'in yerel ürünlerini öncelikle ülke genelinde tanıtımını yapmak,
20:26yerel ürünlerin özellikle coğrafi işaretli ve sadece o bölgede üretilebilecek özel ürünlerin tanıtımını yapmak,
20:36onların sürdürülebilirliğini, üretimdeki devamlılığını sağlamak istiyorum.
20:42Ve tabii ki markalaşmak istiyorum.
20:44Yine süt ürünleri, yerel buğdaylar, tıbbi bitkiler ve arı ürünleri üzerine bu üretimleri gerçekleştirmek ve büyütmek hedeflerimden biri.
20:53Tarım Bakanlığı'nın uzman eller projesinden yararlandım.
21:12Eskişehir Kadın Çiftçiler Derneği'nden bahsetmiştim.
21:16Dernek faaliyetleri için sürekli zaten sahadayım.
21:19Ve bu tür desteklemelerden haberdar oluyorum.
21:23Bizzat Tarım İl Müdürümüz bu konularda çok ilgilidir.
21:27Ve bizi sürekli destekler konusunda da haberdar eder.
21:31Kendisi söylemişti, uzman eller projesi var, sen de yararlanabilirsin, çevrende de varsa duyurabilirsin diye.
21:38Ben de hem kendim başvurup hem de diğer çiftçi arkadaşlara da bu konudan haberdar etmiştim.
21:44Bir kadın girişimci olarak yaptığım işe inanmak ve inandığım konu üzerinde çabalamak çok önemli.
22:04Çünkü ben hayatım boyunca hep şuna inandım.
22:07Bir işe girişiyorsanız sizin gibi o işi yapmak isteyen başka insanlar vardır ve sizi takip ediyorlar.
22:16Mesela ben en büyük çocuk olarak ailemin bana yüklediği bir misyon vardı.
22:20İşte kardeşlerine iyi örnek olacaksın diye.
22:23Bunu bütün hayatım boyunca düşündüm.
22:25Şimdi ben bir kadın girişimci olarak marjinal bir şey yapıyorsam, diğer içinde bu işi tek başına yapmak isteyen başka kadınlar da beni takip ediyorlarsa,
22:35ben başarısız olmaktan korkarım.
22:39Onların denemeden vazgeçmelerine neden olmaktan korkarım.
22:42O yüzden de bir kadın girişimci olarak bir girişimde bulunuyorsanız,
22:47bir kere sizi takip eden diğer kadınlara iyi örnek olmak için o işi başarmalısınız.
22:52Yani kesinlikle azim, kararlılık, yaptığın şeye inanmak kesinlikle çok önemli.
23:00Bir de şöyle bir şey var, bir şeye inanmanız gerçekten gerekiyor.
23:04Yani işte bu işi yaparsak bundan şöyle para kazanırız gibi değil.
23:08Yani siz orada bir ihtiyaç gördüğünüz için o işi yapın.
23:11Benim şu ana kadar yaptığım her şeyde aslında toplumdaki bir ihtiyacı gidermek istedim.
23:17Yani tohumları korumak için bir işe giriştim.
23:20Kadınları daha refah bir şekilde yaşatabilmek için bir işe giriştim.
23:26Yani kadın olarak işte kadın başına bir şeylerin yapılabileceğini göstermek için bir işe giriştim.
23:33Ve hepsinde bu amaçlarıma ulaştığımda aslında o yaşadığım manevi doyum,
23:38insanlardan aldığım geri dönüşler, bunların takdir edilmesi,
23:42özellikle kadın arkadaşlarım bana gelip,
23:44ya biz de bu işi yapmak istiyoruz dediklerinde duyduğum haz,
23:48onlara yardım etmenin verdiği o manevi doyum,
23:51hani bunları hiçbir şeyle anlatamam.
23:53Ve kesinlikle kararlı olmanız gerekiyor.
23:56Ve sizin inanmanız için böyle manevi şeyler gerekiyor.
24:00Hani bunu ideale çevirebilmeniz için manevi şeyler gerekiyor.
24:04Eğer içlerinde bu yoksa, emin değillerse ya da işte bu işi yaptı da işte filan zengin oldu biz de yapalım.
24:14Öyle değil konu.
24:15Yani gerçekten inanarak yapmak gerekiyor.
24:34Çiftçiliğin zorlu yanları tarlada, işte ahırda, çalışma saati olmaksızın,
24:42işte tatili olmaksızın, sosyal hakları olmaksızın,
24:49işte tatillerde çalıştığında çift maaş olmaksızın çalışıyorsun.
24:55Yani bunlar zaten çiftçiliği yapan insanların çiftçiliğe başlarken bildiği şeyler.
25:03Hani buraya kadar bir sorun yok.
25:05Ama şöyle bir şey var, toplumda itibar gören bir meslek değil çiftçilik.
25:10Yani asıl beni üzen kısmı bu.
25:12Çünkü gıdayı üretiyoruz biz.
25:15Ve istisnasız herkesin tükettiği gıda.
25:19Yani hayatında hiçbir çiftçi tanımayan bir insan bile sofraya oturduğunda,
25:26hatta sabah kalktığında bir Egeli'nin ürettiği zeytini, zeytinyağını tüketerek güne başlıyor.
25:32Bir köylünün ineğinden çıkan sütten olan peyniri, tereyağını tüketerek
25:37veya bir aracının ürünü olan balı tüketerek güne başlıyor.
25:42Öğlen bir restorana gidip yemek yeseniz yine orada yediğiniz salatayı da köylü üretti ya da çiftçi üretti.
25:48Ve eti ekmeği de çiftçi üretti.
25:51Hani akşam bir tas çorba içseniz onu da ben üretiyorum.
25:54Yani ama hiçbir zaman ya da çoğunlukla diyelim çiftçi itibar görmüyor.
26:00Çocukken biz okuldan gelir gelmez ailemize yardım etme sorumluluğuyla doğrudan ahıra koşardık.
26:06Ve anneme ahır işlerinde yardım ederdik.
26:08E tabi köy şartları işte her gün beş kardeşiz, her gün banyo yapamıyorsun.
26:13Ertesi gün okula gittiğimizde yanımızdaki arkadaşımız tarafından ahır kokuyorsun diye dışlanırdık mesela.
26:20Ya da otobüse bindiğimizde yanımıza kimse oturmak istemezdi ahır kokuyorsun diye.
26:25Yani ve bunun o çocuklar bugünün aslında devlet memurları, işçileri ya da bugünün sosyal hayatında karşılaştığımız insanlar.
26:35Ve çoğunlukla değişmiyor.
26:37Yani bir köylü gördüğünde insanlar direkt senli benli konuşmaya başlıyor.
26:42Yani başka bir kıyafet ya da başka bir işte çalışan birisine siz diye hitap edilirken bir köylü olduğu anlaşıldığında direkt sen diye hitap ediliyor.
26:52Hani burada hitap şekli aslında ya da beden dili insanların yani seni kendisinden daha aşağıda gördüğünü gösteriyor.
27:00Oysa ki herkesin yani bugün en önemli olan mesleklerde olduğu gibi belki de hepsinden önemlisi çiftçilik.
27:08Çünkü avantajları az olan ama zorlukları çok olan bir meslek.
27:13Yani aksine o insanları kırsalda yaşayan özellikle kırsalda bir doğalgaz gibi internet gibi şehirdeki insanların sahip olduklarının farkında bile olmadıkları,
27:24özelliklerden, imkanlardan yoksun bir şekilde yaşayan insanlara bizim saygıyla yaklaşmamız gerekirken onlara böyle bir üstten bakma durumu var.
27:35Dolayısıyla çiftçilik aslında toplumda itibar gören bir meslek olması gerekiyor.
27:40Ve olmadığı sürece de kırsalın sürdürülebilirliği zor diye düşünüyorum.
27:45Aslında benim ailem de bu yüzden hiçbirimizin çiftçi olmasını istemedi.
27:51Çünkü okuyup işte masa başında bir işimiz olsun, onlar gibi işte yağmurda, çamurda çalışmak zorunda kalmayalım,
28:01işte üstümüz başımız temiz olsun, ahırda, çamurda çalışmayalım diye ve riskleri çok olan bir meslek.
28:09Yani ben, bizim ailemiz özellikle kuru tarım yapıyoruz, hatta bu bölge çoğunlukla kuru tarım yapıyor.
28:16Yağmur yağmadığında biz riske girmiş oluyoruz.
28:18Yağmur çok yağdığında bitkilerimiz mantar hastalığı oluyor, yine riske girmiş oluyoruz.
28:23Dolu yağdığında ürünler parç paramparça oluyor.
28:26İşte akşam ahırda 10 hayvan bırakıp sabah gidip 9 bulabilirsiniz, birisi ölmüş olabilir, can taşıyor.
28:34Yani her şey aslında çiftçilikte risk ve zor şartlarda yapılıyor.
28:39Buna karşın da bunun toplumda en azından manevi olarak bir destek ve takdir görmesini isterim yani.
28:46Kendi işini yapmak isteyen kadınlar kesinlikle inandıkları işi yapsınlar.
29:08Çünkü bir şeyi yapmış olmanın pişmanlığıyla yapmamış olmanın pişmanlığı çok farklı.
29:13Yani yapmış olmalarını tavsiye ediyorum.
29:16Sen o işi yapamazsın diyen insanlara çok dikkat etsinler.
29:20Çünkü onu yapamazsın diyen insanlar sizin belki çok yakınlarınızda olabilir.
29:25Ama kendileri haklı çıkmak için yani yapamamanız için elinden geleni de yapabilirler aynı zamanda.
29:33O yüzden bir işi kendiniz yapabileceğinize inanıyorsanız, başarabileceğinize inanıyorsanız mutlaka o işe girişsinler.
29:42Onun dışında kadın oldukları için kesinlikle eksik ya da dezavantajlı değiller.
29:47Aksine kadın olmak, daha çok yönlü düşünebilmek, daha titiz iş yapabilmek, daha başarılı olmak gibi aslında artılar sağlayan bir şey.
30:00O yüzden aslında girişimcilerin hepsi keşke kadınlar olsa.
30:04İzlediğiniz için teşekkür ederim.
30:34İzlediğiniz için teşekkür ederim.
31:04İzlediğiniz için teşekkür ederim.

Önerilen