- 5 gün önce
Rusya'daki 8.8'lik depremde neler yaşandı? Rusya depremi Türkiye'deki fay hatlarını etkiler mi? Gazze'de durum ne kadar kritik? Hastalıkların ana sebebi ne? Yardımlar ne ölçüde bölgeye ulaştırılabiliyor? Uluslararası toplum ne diyor? Kriz nasıl son bulacak? Savaş çocukların psikolojisini nasıl etkiliyor? Yapay zeka devrimleri savaşları nasıl etkiliyor? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Jeofizik Uzmanı Volkan Sevilgen, OXFAM Politika Yöneticisi Bushra Khalidi ve Siber Güvenlik Uzmanı Seyfullah Kılıç yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5.1 kamp programına hoş geldiniz.
00:08Bu hafta ilk gündelimiz Rusya'da olan 8.8 şiddetindeki deprem.
00:1330 Temmuz 2025'te yerel saatle 11.24'te 8.8 şiddetinde son derece şiddetli bir deprem meydana geldi.
00:22Tek bir kişi bile hayatını kaybetmedi.
00:24Ancak deprem sonrasında tsunami alarmı verildi.
00:27Tsunami normal şartlarda bir uçak hızıyla hareket ediyor.
00:32Deprem Rusya'da olduğu için de yaklaşık 7-8 saat sonra başta Hawaii olmak üzere Amerikan kıyılarına ve Japonya'ya ulaştı.
00:41Neyse ki herhangi bir hayat kaybı orada da olmadı.
00:45Önceden tedbirler alındı ve korkulduğu gibi bir tsunami felaketi yaşanmadı.
00:51Çeşitli tahliyeler yapıldı.
00:52Özellikle kruz gemileri de Hawaii'de bazı gemiler yolcuları limanda bırakıp açığa çekildiler.
00:59Volkan Sevilgen normal şartlarda San Francisco'nda yaşıyor ama yaz günlerinde şu anda Türkiye'de yayınımıza katılıyor.
01:06Volkan Rusya'da Kamçatka açıklarında meydana gelen bu 8.8 büyüklüğündeki deprem hakkında ne biliyoruz?
01:13Çünkü yer kabuğu yer değiştirdi deniliyor.
01:16Doğru mu? Bu kadar büyük bir etkisi oldu mu?
01:17Kamçatka açıklarında olan deprem 8.8 büyüklüğünde çok büyük bir deprem.
01:25Bu depremden daha büyük en son deprem 2011 yılında Japonya açıklarında olan Tohoku depremiydi.
01:34Bu depremde Tohoku depreminde hatırlarsınız özellikle tsunami'den kaynaklı çok ciddi hasarlar oluşmuştu Japonya'da.
01:42nükleer santralde hasarlar oluşmuştu nükleer santralin kurtarılması ile ilgili çok ciddi çalışmalar yapılmıştı.
01:53Bu Rusya'da olan depremde ise Kamçatka bölgesi nispeten daha az nüfusun yoğun olduğu bir yer.
02:01Sadece 200 bin kişilik bir nüfus söz konusu olduğu için çok ciddi bir hasar meydana gelmedi.
02:11Bu Kamçatka'da olan depremle Japonya'da olan depreminin olduğu fay sistemi aşağı yukarı birbirine benzer fay sistemleridir.
02:21Bu fay sistemlerinin özellikle dalma batma zonu dediğimiz fayın kıtaların altına girdiği, kıtaların altına girdiği için ve bir eğimle bunu gerçekleştirdiği için
02:35fay yüzeylerinin normal bizim Kuzey Anadolu faylarına göre çok daha büyük yüzeylere sahip olduğu için bu tarz faylarda çok büyük depremleri görmekteyiz.
02:48Bu depremde, 8.8 büyüklüğündeki bu depremde yaklaşık 350 km'lik bir fay boyu yaklaşık 8 metre boyunca ötelendi.
03:02Bu da yaklaşık 3,5 dakika boyunca bir sarsıntı, çok şiddetli bir sarsıntı meydana getirdi.
03:10Eğer Kahramanmaraş depremleriyle karşılaştırırsanız, Kahramanmaraş depremlerinde bu süre yaklaşık 1-1,5 dakika civarındaydı.
03:18Yani nereden baksınız, süre olarak en az 2 kat daha fazla, daha uzun olan bir depremden bahsediyoruz.
03:26Sarsıntı olarak da çok daha şiddetli bir depremden bahsediyoruz.
03:30Tabii herkesin aklın kıyısında olan ve bir türlü sormaya çekindiği, acaba bu depremler Türkiye'yi etkiler mi diye.
03:35Etkiler mi sence herhangi bir etkisi olur mu Türkiye'deki fay hatlarıyla ilgili?
03:38Depremin doğası gereği, depremler nadir ama çok yıkıcı doğa olayları olduğu için insanlarda bir gevşeme, bir rahatlama, deprem olmadığı dönemde sanki deprem hiç olmayacakmış gibi davranma eğilimi oluyor.
03:57Bu her ülkede oluyor ama bizim ülkemizde birazcık daha fazla oluyor.
04:00Daha 2023 yılında çok ciddi, çok büyük bir deprem yaşadık.
04:06Ondan sonra bu Nisan'da gene İstanbul'da 6 büyüklüğün üzerinde bir deprem yaşadık.
04:14Dolayısıyla bu depremler aslında çok sık bir şekilde kendilerini bize hatırlatıyorlar.
04:20Bu konuda hiç durmadan aslında çalışmamız gerekiyor.
04:25Şu anda elimizde yeni bir sinyal yok bu depremle ilgili.
04:29Önümüzde beklediğimiz depremle ilgili değişen bir durum yok.
04:326.2 büyüklüğündeki deprem bizim deprem beklentilerimizi düşürmedi.
04:38Dolayısıyla bizim hala da çok ciddi, büyük bir deprem olacakmış gibi bütün hazırlıklarımızı yapmamız hem bireysel hem devlet açısından yapılması gereken bütün çalışmaların yapılması gerekiyor.
04:54Sevgili Volkan çok çok teşekkür ederim. Sağ olasın.
04:57Sevgili seyirciler bu haftanın asıl gündemi ise Gazze.
05:00Gazze'de bir soykırım yaşanıyor.
05:01Özellikle İsrail'de ikisi azınlık hükümetinin üyesi, faşist diyebileceğimiz parti lideri Benjamin Netanyahu'yu bu katliama biraz gönüllü de olsa zorluyor da diyebiliriz.
05:13Tabi Netanyahu'nda çeşitli politik ve adli soruşturmalar nedeniyle hükümette kalma isteği bir anlamda bu politikayı,
05:21yani şu andaki İsrail hükümetinin Gazze'de uyguladığı bu soykırım politikasının kendileri açısından tırnak içinde söylüyorum meşrulaştırıyor.
05:29Ancak mızrak artık çuvala sığmıyor.
05:33Bütün dünya artık buna açıktan soykırım demeye başladı.
05:37Amerika Birleşik Devletleri bile düşünün neden devletleri bile diyorum.
05:41Çünkü Amerika Birleşik Devletleri'nde öyle bir Yahudi lobisi etkinliği var ki Amerika'dan önce İsrail'in çıkarları geliyor.
05:49Nasıl böyle oldu? Çok uzun bir tarihi perspektif var.
05:52Ama şu andaki durum böyleydi.
05:55Artık böyle değil.
05:56Amerikan basını mesela Washington Post binlerce hayatını kaybeden gencin çocukların isimlerini tek tek yazdı.
06:02Kimilerinin hayatlarını, hayat hikayelerini kısaca anlattı.
06:06Pek çok Amerikan medyasında bununla ilgili anti İsrail veya bu Gazze'de yaşananlarla ilgili haberler çıkıyor.
06:14Gazze'de ise durum felaket.
06:16Düşünebiliyor musunuz?
06:17En son herhalde bu görüntüleri Bosna Savaşı sırasında Sırp kamplarında görmüştük.
06:21Daha önce son gördüğümüz yer Afrika'daki açlık bu We Are The World konserlerinin düzenlenmesine neden olan o dönemdi.
06:29Daha önce 2. Dünya Savaşı'ndaki soykınım kamplarında görmüştük.
06:34Şu anda insani yardım için günde 600 tırın girmesi gereken Gazze'ye sadece 120 tıra izin veriliyor.
06:41Zaten koordinasyon da yok ve koordinasyon olmadığı için de mesela bazen yukarıdan atılan çeşitli yiyecek paketlerinin paraşütü açılmayınca insanlar 4 tonluk un paketlerinin altında kalıp hayatını kaybediyor.
06:57Çeşitli ülkelerden tepkiler var.
06:59Fransa Filistin'i tanıyacağını açıklamıştı.
07:01İngiltere'de önümüzdeki 2 ay verdi.
07:04Eğer böyle giderse Filistin'i tanıyacaklarını açıkladı.
07:07Önümüzdeki günlerde Gazze'deki bu yaşananlar artık insan olanın içine sindiremeyeceği görüntüler bütün dünyadaki İsrail'le ilişkileri etkileyeceği benziyor.
07:17Büşra Halidi, Oxfam politika yöneticisi yayınımıza Filistin'den bağlanıyor.
07:23Büşra Hanım şu anda Gazze'deki mevcut durum nedir?
07:26Bizlerle paylaşır mısınız?
07:27Ne yaşanıyor orada?
07:28Şu an Gazze'de yaşananlar kelimenin tam anlamıyla bir kabus.
07:37Sadece izlediğimiz bir krizden bahsetmiyoruz.
07:40Bunu hizmet verdiğimiz topluluklar ve sağdaki çalışma arkadaşlarımız aracılığıyla birebir yaşıyoruz.
07:46Geçtiğimiz cumartesi günü bir meslekleşimle konuştuğumda hiçbir şey yemeden, bir yudum su bile içmeden işe gittiğini ve o günü sadece bir tane ekmeksiz falafel ile geçirdiğini söyledi.
07:57Başka biri, o gün yaptığım aramalardan birinde bana şöyle dedi.
08:02Artık hiçbir röportaj, hiçbir bilgi ya da çağrı bir anlam ifade etmiyor.
08:07Bunların ötesindeyiz artık.
08:08Bir anneyle konuştum.
08:1111 aylık bebeğinin hala emeklemediğini, dişlerinin çıkmadığını anlattı.
08:15Çünkü mama yok.
08:17Kendi sütü de açlıktan kesilmiş durumda.
08:20Başka bir anne ise bebeğine boş bir biberon verdiğini söyledi.
08:24Sadece dikkatini dağıtmak için.
08:26Çünkü bebek açlıktan sürekli ağlıyor.
08:28Pazarlar bomboş.
08:30Fiyatlar akıl almaz derecede yüksek.
08:33İnsanlar saatlerce kuyrukta bekleyip elleri boş dönüyor.
08:37Biz de salgın hastalıkların yayılımıyla ilgili bir analiz yaptık.
08:41Çünkü burada mesele sadece açlık değil.
08:43Gazze'de yaşamın tüm sistemi çökmüş durumda.
08:46Bugün Gazze'de tanıklık ettiğimiz şey, ölümcül ama engellenebilir bir halk sağlığı felaketi.
08:51Ve bu durum, İsrail'in devam eden ablukası ve yardım engellemeleriyle doğrudan bağlantılı.
08:58Artık insanlar yalnızca bombalarla değil, açlıkla değil, ishal gibi önlenebilir hastalıklarla da ölüyor.
09:05Kanlı ishal vakalarında %302'lik bir artış var.
09:09Akutsulu ishal %150 artmış durumda.
09:12Sarılık yani hepatit %100 oranında yükseldi.
09:16Bu hastalıklar insanların temiz suya, hijyene ve sağlık hizmetine erişememesiyle doğrudan bağlantılı.
09:23Bu bir doğal afet değil.
09:25Bu, siyasi kararların sonucu.
09:27Tüm bu kısıtlamalar bir gecede kaldırılabilir.
09:30Gazze'ye açılan geçişler açılabilir, gıda akışı sağlanabilir.
09:34Ama uluslararası toplum bu açlığın sürmesine göz yummayı tercih ediyor.
09:38Ve her geçen gün, her gecikme Gazze'de çocukların açlıktan ve hastalıktan ölmesi anlamına geliyor.
09:46İnsani yardım hangi ölçüde bölgeye ulaştırılabiliyor şu anda?
09:57Yardımlar ancak damla damla ulaştırılabiliyor.
10:00Şu anda yaklaşık 420 bin yardım paleti, yani 101 futbol sahasını dolduracak kadar yardım bölgedeki depolarda bekletiliyor.
10:09Sadece Oxfam'a ait 110 bin insani yardım ürünü giriş izni bekliyor.
10:14Su tankları, hijyen kitleri, sabun, bebek bezi, gıda kolileri ve daha fazlası.
10:21Ama İsrail özellikle su ve hijyen malzemelerinin girişine sistematik şekilde izin vermiyor.
10:27Geçişler neredeyse tamamen kapalı.
10:30Açıldıklarındaysa yalnızca birkaç saatliğine birkaç tür için açılıyor.
10:34Oysa şu anda Gazze'de devasa bir ihtiyaç söz konusu.
10:38Ayrıca İsrail'in kurduğu Gazze İnsani Yardım Koordinasyon Mekanizması dahilinde yardım dağıtım noktalarında neredeyse her gün katliamlar yaşanıyor.
10:47Yardım bekleyen yaklaşık 1000 Filistinli öldürüldü, binlercesi yaralandı.
10:52İsrail 2 milyon insanı Gazze topraklarının sadece %12'sine sıkıştırmış durumda.
10:57Dışarıda tırlarla dolu yardımlar bekliyor.
11:01İçeride ise yardım malzemelerinin olduğu depolara bile ulaşamıyoruz.
11:05Çünkü yollar güvensiz, ekiplerimiz için sahaya çıkmak imkansız hale geldi.
11:10Bu abluka yardımın parçalanmış yapısıyla birlikte kaosa ve kitlesel ölümlere yol açıyor.
11:15Bu hafta gelişen bu uluslararası tepkiyi, uluslararası toplumun tepkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
11:26Orada nasıl etkisi oluyor? Geliyor mu oraya ses?
11:32Ne yazık ki bir yanıt yok.
11:34Hiç kimse gerçekten bir şey yapmıyor.
11:37Uluslararası toplumun yapabildiği en iyi şey güzel açıklamalar yayınlamak.
11:41Ama artık zaman kalmadı.
11:43Bizim uçaklarda ıntılan yardım paketlerine ihtiyacımız yok.
11:46Yüzer limanlara ya da askeri korumalı dağıtım sistemlerine de ihtiyacımız yok.
11:52Sembolik jestler değil, gerçek adımlar görmek istiyoruz.
11:55Bir kadın küçük bir alanda kendi sebzelerini yetiştirebilsin diye onlara tohum verdiğimiz bir topluluğu anlattı.
12:02Aylar sonra yeniden ziyarete gittiğimizde şöyle dedi.
12:06Tohumları kendi ellerimizle ektik.
12:08Bamya çişe kaçmaya başlamıştı.
12:09Sonra tahliye emri geldi.
12:12Tek besin kaynağımızı da geride bırakmak zorunda kaldık.
12:16İnsanlar çocuklarını beslemekle hayatta kalmak arasında bir seçim yapmak zorunda kalıyor.
12:20Ve çoğu bu seçimi yapamadan hayatını kaybediyor.
12:24İnsan hakları savunuculuğunu yaptığını iddia eden ülkeler bu sınavda sınıfta kaldı.
12:29Açlığın bir savaş silahı olarak kullanılmasına göz yumuluyor.
12:33Gerekli yaptırımlar uygulanmıyor.
12:35Bizim artık endişe değil, sonuç istemeye hakkımız var.
12:38Her kapalı sınır kapısı, her gecikme için bir hesap sorulmalı.
12:43Bu bir yardım meselesi değil.
12:45Devletlerin uluslararası hukuka ve insanlığa karşı yükümlülükleri var.
12:50Ve tarih şunu hatırlayacak.
12:52Gıda ve ilaç tırlarda ve depolarda beklerken,
12:55dünya siyaset adına insanların açlıktan ölmesine izin verdi.
12:59Çocuklar ölürken liderler sadece tartıştı.
13:02Sizce acilen atılması gereken adımlar ne?
13:13En acil ihtiyaç derhal ve kalıcı bir ateşkes.
13:16Tüm kara geçişlerinin açılması gerekiyor.
13:19Yardım sürecinin askeri değil,
13:21Birleşmiş Milletler Öncülüğü'nde insani yardım ilkelerine uygun olarak yürütülmesi şart.
13:26Boş sözlere değil, gerçek adımlara ihtiyacımız var.
13:29Devletler uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmeli.
13:33Aksi halde şu an Gazze'de tanıklık ettiğimiz bu suçlara ortak olacaklar.
13:38Uluslararası hukuk düzeni çöküyor.
13:40Bir daha asla sözüyle kurulan sistem parçalanıyor.
13:47Sadece mesele fiziksel açlıkla değil.
13:49Şimdi 2 milyon 300 bin kişinin yaşadığı Gazze'de 2 milyon kişi yerinden,
13:54yurdundan bir anlamda edilmiş durumda.
13:57Hatta yardım uçakları Gazze'ye yardım malzemesi atarken,
14:01İsrailliler gazetecileri uyarıyorlar aşağının görüntüsünü çekmeyin diye,
14:05yıkım o kadar büyük ki onun çekilmesine de izin vermiyorlar.
14:08Böyle bir yıkımda mesele sadece açlıkla değil.
14:11Ne olacak Gazze'de büyüyen bu çocukların psikolojisi?
14:13Bununla ilgili hiç düşünen, konuşan var mı orada?
14:15Daha önce paylaştığım hikayeler çocukların psikolojisini zaten ortaya koyuyor.
14:26Yardım sırasına giren bir annenin gördüğü şey, un torbalarının üzerinde kan.
14:30Anneler ekmek için yalvarırken vuruluyor.
14:34Şu an Gazze'de bir nesil yitiriyoruz.
14:36Çocuklar mecazen değil, gerçek anlamda açlıktan ölüyor.
14:40Bir anne, çocuğunun o gün iki kez açlıktan bayıldığını anlattı.
14:45Bir diğeri, iki gündür çocuğum hiçbir şey yemedi.
14:48Ben de hamileyim, ben de açım.
14:51Artık bombalardan değil, çocuklarımı gözümün önünde yavaş yavaş kaybetmekten korkuyorum, dedi.
14:58Rafah sokaklarında yiyecek arayan bir genç, sadece boş midelerin sesini duyduğunu anlattı.
15:04Eve döndüğünde yardım sırasında vurulmuş bir arkadaşın cesedini taşıyordu.
15:082021'de Gazze'de binden fazla çocukla bir araştırma yaptık.
15:13Tek bir soru sorduk.
15:15Dünyadan ne umuyorsunuz?
15:17Verdikleri cevap ise çok netti.
15:19Artık umudumuz yok.
15:21Kendimizi tamamen terk edilmiş hissediyoruz.
15:24Hayal edin, çocuklar, ki normalde bizi umut verirler, artık umutlarını yitirmiş.
15:29Çocuklar cennete gitmek istediklerini söylüyor.
15:32Çünkü orada incir, üzüm, çikolata var.
15:36Orada yiyecek var.
15:37Burası artık geldiğimiz nokta.
15:40Bu savaşın çocuklar üzerinde uzun vadeli etkisi ne olacak bilmiyorum.
15:44Çünkü modern tarihte böyle bir savaş yaşanmadı.
15:50Sayın Büşra Halidi, çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
15:54Sevgili seyirciler, geleceğin savaşları konuşuluyor.
15:57Bu hafta Türkiye'nin en çok konuştuğu konulardan bir tanesi gazap adlı bir bombayı denemesiydi.
16:02Newsweek dahil pek çok ülkede haber oldu.
16:05NATO'nun havadan atılan en büyük bombalarından bir tanesi olduğu bu haberlere yansıdı.
16:11Düşmana korku, dosta güven verdi desek geridir.
16:14Yunanistan her ne kadar düşmanımız değil şimdilik ama endişeyle gelişmeleri izlediğini belirtti.
16:20Bir yandan da artık çağımızda sadece bombalar konuşmayacak.
16:24Yapay zeka ile beraber, yapay zekadaki devrimle beraber önümüzdeki günlerde siber savaşlarında daha çok ön plana çıkacağı konuşulmaya başlandı.
16:33Nitekim Open AM kurucusu Sam Altman verdiği bir demeçle bu savaşların önümüzdeki gün yapay zeka ile daha da bitip biçimleneceğini, farklı savaşlar görebileceğimizi belirtti.
16:45İsterseniz gelin biraz bu konuya bakalım.
16:47Seyfullah Kılıç, siber güvenlik uzmanı, yayın konuğu.
16:51Seyfullah Bey bu yeni savaşlar kavramını biraz açalım mı?
16:54Nedir bu yeni savaşlar?
16:55Yani bilmediğimiz bir savaş durumu geliyor acaba?
16:57Yapay zekanın gelişmesiyle beraber tabi siber güvenlik de ve siber savaşlar da kendini geliştirdi.
17:05Özellikle devlet destekli hackerlar veya siber teröristler dediğimiz bu işi tamamen kötü niyetli kullanan kişiler,
17:14yapay zeka ile beraber daha çok sofistike saldırılar yapmaya başladı.
17:18Yani bir virüs yazma, trojan geliştirme veya spesifik bir telefona, cihaza girme kötü niyetli kişilerin yapay zekayı kullanarak gerçekten kötü sonuçlar ve finansal veya herhangi bir cana dokunacak bir zarar verme noktasına geldi diyebiliriz.
17:39Siber savaşlar dediğimizde aslında dijitalden dijitale dediğimiz savaşlar aklımıza gelebiliyor.
17:48Ama bugünün dünyasında artık bu geçerli değil.
17:50Yani dijital olmayan veya çok üst düzey bir elektronik cihazlara veya elektronik sistemlere yapılacak bir savaşlar da aslında siber savaşlara girebiliyor.
18:02Yani dünyada bugün iyi donanımlı ve devlet destekli hackerlar bir ülkenin elektrik şebekesini kesebilir veya uydu sistemlerini hackleyebilir.
18:13Bunlar filmlerde gördüğümüz konular ama gerçekten bu yapılabilir, yapılabildi de.
18:17Geçmiş örneklerde bu var.
18:18Örneğin Rusya'nın Ukrayna'ya yaptığı siber saldırıda enerji şebekelerine, SCADA dediğimiz enerji sistemlerine yönelik saldırıda çok ciddi sonuçlara yönelen bir saldırı oldu.
18:33Ve sonuçta da bir ülkenin, bir şehrin elektronik kesebilmeyi başardılar Rus hackerlar.
18:38Tabii ki karşı atak da yaptı Ukrayna ama burada siber saldırıda şu da çok önemli tabii.
18:45Savunma noktasında komansiyonel savaştaki gibi savunma olamıyor maalesef.
18:49Yani bir cephedeki veya bir radar istansiyonunda çalışan bir kişinin savunması gibi olmuyor maalesef.
18:55Siber saldırılar anlık oluyor veya çok uzun vadede ispara toplanıp bir saniyede gerçekleşebiliyor saldırılar.
19:04Yani savunma maalesef olamıyor.
19:07Yani anlık savunma maalesef olamıyor.
19:10Savunma da aynı şekilde saldırı gibi çok uzun vadede hazırlıklı olması gerekiyor.
19:15Yine soruya istinaden bu konuyu dile getirmem lazım.
19:21Yapay zekada, yani yapay zekanın gelişmesi nasıl resimde, sesle, video oluşturmada, yazı oluşturmada yapay zeka bir noktaya geldiyse de
19:30siber saldırılarda da yapay zekayı kullanan hackerlar olduğu olacak da ileride.
19:35Yani bir sisteme zarar verecek virüsü saniyeler içerisinde bugün bir yapay zeka rahatlıkla geliştirebilir.
19:42Sizce bu yeni savaşlar, özellikle devletler arası yeni savaşlar konvansiyonel savaşlardan daha mı tehlikeli olacak?
19:48Yapay zeka bunun işine girdiği zaman en büyük tehlike nerede beliriyor sizin gördüğünüz kadarıyla?
19:54Aslında savaşları, bunu askerler daha çok bilir tabii ki, savaşların kazanılması aslında karada bitiyor.
20:04Yani karadan karaya savaşlarda bitiyor.
20:07Ama siber savaşlarda bu savaşa, yani konvansiyonel bildiğimiz savaşlarda çok büyük etkisi olmaya başladı bugün.
20:13Yani kullandığınız bütün elektronik cihazların felç edilmesi, kullanılamaması, uydu sistemleri veya çok büyük bankalara ve altyapılara elektrik, özellikle elektrik şebekelerinin yapılacak bir siber saldırıda konvansiyonel savaşa destek verecek bir noktaya geldi siber savaş.
20:29Tabii ki bunun da engellenmesi için çok büyük eğitimli insan çalıştırılması ve son teknoloji gidişatın takip edilmesi, özellikle yapay zeka gibi ve çok yeni gelişmiş siber saldırıların savunulmasıyla ilgili de çalışılması gerekli.
20:52Yani savunulması da çok kolay değil bu işin.
20:54Bu işin aslında en başında OSINT dediğimiz, açık kaynak istihbaratı dediğimiz bir topik yatıyor, bir konu yatıyor.
21:03Siber güvenliğin en önemli konulardan biri de bu.
21:05Yani devletler arasında siber savaş dediğimizde istihbarat bunun ilk boyutu.
21:12Siber istihbarat ya da açık kaynak istihbarat dediğimizde bu da siber güvenliğin en önemli boyutlarından biri.
21:17Yani herhangi bir devletlere yapılacak bir siber saldırıda topladığınız açık kaynak alanlarında topladığınız küçük bir istihbarat bile siber savaşın boyutunu değiştirebiliyor.
21:30Biz yapay zekayı konuşurken hep işte hayatımıza şöyle etkileyecek böyle etkileyecek diyoruz ama asıl savunma sanayilerinde, silah sanayinde ben büyük bir devrim yaratacağını endişeyle izliyorum.
21:41Orası da kapalı bir kutu ne olduğunu da bilmiyoruz.
21:43Sizin hiç bilginiz var mı bu konuyla ilgili?
21:45Yapay zeka dediğim gibi çok fazla gelişti ve artık yıllar değil aylar bile takip edemiyoruz.
21:53Her ay yeni bir yapay zeka teknolojisi veya yeni bir model çıkıyor.
21:57Yapay zeka modeli çıkıyor.
21:59Tabii bu çıkan teknolojiler son kullanıcıya yönelik teknolojiler ya da biziz dediğimiz enterprise firmaların kullandığı, çok büyük kuruluşların kullandığı yapay zeka teknolojileri oluyor.
22:08Ama bununla beraber de açık kaynakla geliştirilebilen veya açık kaynakla sunulan bazı yapay zeka modelleri var.
22:17Bu modelleri siz kullanıp kendi eğitim setlerinizden veya kendi büyük veri setlerinizden eğitebiliyorsunuz.
22:23İşte burada etik olmayan yerler gelebiliyor.
22:26Yani o eğittiğiniz modeli veya kendi geliştirdiğiniz yapay zeka eğitim modelini kötü niyetli olarak da kullanabiliyorsunuz.
22:34Mesela insanlara zarar verecek bir virüs yazabiliyorsunuz.
22:40Yani virüs dediğim siber virüs değil, normal biyo virüs geliştirebiliyorsunuz.
22:44Veya gerçekten zero day dediğimiz sıfırıncı gün açıklı gerçekten bir virüs veya trojan veya açık kapı dediğimiz bir yazılım veya bir trojan geliştirebiliyorsunuz bu yapay zeka teknolojileriyle.
22:59Tabii bunu chat GPT, grog gibi teknolojiler izin vermez.
23:02Çünkü etik sınırlı bir şekilde kullanılmaya izin veriliyor.
23:06Ve ona göre eğitiliyor tabii ki.
23:07Büyük devletler veya çok büyük kuruluşlar bu tarz yapay zeka modellerini kendi eğitim setleriyle geliştirerek çok büyük zarara dönüştürebilecek sonuçlarla karşılaşabiliyor.
23:20Örneğin dediğim gibi trojan veya çok sofistike yapılacak bir virüs.
23:25Türkiye sizce bu savaş, yeni savaş konseptine hazır mı?
23:30Ne tür hazırlıklar yapıyor?
23:31Evet öncelikle savunma sanayi başkanlığının kurumuş olduğu siber güvenlik kümelenmesi var.
23:37Bütün şirketleri bir arada toplayıp hem özel hem kamu hem de startupları bir araya getirip bu problemleri çözme aşamasında gerçekten çok iyiler.
23:46Ve bununla beraber teşvikler de var tabii ki devlet teşvikleri.
23:50Özel kurumlar, holdingler, şirketler de artık kendi çapında çok büyük şekilde ilerlemeye başladı siber güvenlikte özellikle yapay zekada.
23:57Çok üst düzey yetkin kişiler çalışıyor bu gibi kuruluşlarda, holdinglerde.
24:03Bugün yetkinliğimiz ne durumda dersek gerçekten dünyanın, yani mobilden örnek vereyim mesela, mobil güvenlikten örnek vereyim.
24:12Bugün çoğu Avrupa ülkesinde mobil security alanında çok iyi noktadayız.
24:18Yani mobil geliştirme konusunda da ve mobilin güvenlik alanında da çok iyi noktadayız diyebilirim.
24:24Özellikle dijitalin kullanılması, yaygınlaşması ve bunu hazmetmemiz çok hızlı oluyor bizim ülkece.
24:32Tabii siber güvenlikte de böyle oluyor.
24:33Çok fazla siber güvenlik şirketleri var Türkiye'mizde.
24:36Ve bunu da kendi ürünlerini ve hizmetlerini farklı ülkelere ihraç eden firmalarımız da var.
24:42Bu konuda çok kötü değiliz, çok süper de değiliz ama gerçekten iyi noktadayız diyebilirim.
24:49Hatta bununla ilgili yapılan istatistikler var.
24:51OECD'nin rakamlarında vermem gerekirse, yani sayıda dünyada top 3 seviyesine girebiliriz diyebilirim sahibir sekutu alanında.
24:59Evet, bir 5N1K'nın daha sonuna geldik.
25:02Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar.
25:05Ben Cüneyt Özdemir.
25:06Hepinize iyi günler, iyi akşamlar dilerim.
Önerilen
1:09
|
Sıradaki
1:32
2:00
1:37
1:57
8:02
2:59