- 7/22/2025
Aired (July 20, 2025): Mga pambihirang transportasyon na ginagamit ng mga mag-aaral, alamin sa video na ito.
Category
😹
FunTranscript
00:00.
00:10Calvario sa transportasyon.
00:12Pwento ito ng araw-araw na sakripisyo
00:15na taon-taong pinagdaraanan ng mga mag-aaral.
00:18Habang madaling nakarating ang ila-studyante sa mga eskwelahan,
00:23maraming kapaspalag na bata ang kailangan pang suungin ng panganib para makapag-aaral.
00:30Mga kable ang nagdaan para makapasok sa eskwela, isang maling hakbang, pwede nilang ikamatay.
00:40Maging ang mga guro, lumalakad ng milya-milya, makapagturo lamang.
00:49Sumabay sa mapaghamong agos ng ilog.
00:56Rumaragas ang agos naman ang nilulusong ng mga guro ito sa pabinsya ng Sarangani dahil sa lakas ng ulan.
01:05Walang habal-habal na maghahatid sana sa kanila.
01:12Sa iba't ibang sulok ng bansa, hindi selebrasyon ang pagbabalik eskwela, kundi isang pakikipaglaban.
01:19Sa harap ng mga ganitong suliranin, walang maaasahan si Juan kundi ang kanya sarili.
01:28Kailangan dumiskarte sa ngalan ng edukasyon.
01:31Ngayong gabi, ibibida namin ang mga pambihirang transportasyong maghahatid sa eskwela sa mga bagong pag-asa ng bayan tungo sa kanilang mga pangarap.
01:46I wonder, hanggang saan nga ba kayang gawin ang mga batang Juan para abutin ang kanilang pangarap?
01:56Pagkatapos ng klase, ang ama-estudyante sa para lang ito sa Taggawayan, Quezon, diretsyo uwi.
02:12Ang mahuli kasi, wala nang masasakyan.
02:18Ang sinasakyan nila, skate o yung tila kwadradong kariton na may tatlong maninipis na tablang upuan.
02:40At pinaaandar ng malilait na makinang degas, habang ang apat nitong gulong nakapatong sa rilis ng tren na may rutang Maynila hanggang Legaspe City sa Albay.
02:56In 1995, ma'am, may mga...
02:58Basta mong dati, may napasaran dito.
03:00Ngayon, ma'am, nung magka meron ng mga bagyo,
03:03hindi nagka-problema yung rilis, natigil yung transaksyon nila dito, yung probyaga.
03:08Pero ngayon, may mga nadaana ulit na tren, maintenance sila mga gumagawa.
03:12Malaking tulungan sa amin ang skate dito.
03:15Kasi, ma'am, malayo, wala pang karasada sa aming matinoin kung matang bayan.
03:20Kagaya nga, yung mga napasok ng mga bata, yun ang ginagawa namin ng service.
03:28Ayon sa mga residente, 30 minuto lang ang biyahe sa skate palabas o mapunta sa kanilang bayan.
03:33Kumpara sa isang oras na biyahe na hindi pa sementado ang mga daan.
03:38Mas mabilis po yung transportasyon sa skate po, ma'am.
03:43Kasi may karasada nga po dito, ma'am.
03:45Hindi pa po totally talagang naayos po.
03:48Kasi pa po napakalayo po, ma'am, ng pag-ikot, papuntang bayan po.
03:51Ay sa skate po, ma'am, dire-direto lang.
03:54Para sa 400 estudyante ng Katimo National High School, 90% o 360 mag-aaral, skate ang nagsisilbing transportasyon.
04:08Sa 10 pisong pamasahe kasi, nahihatid na sila ng skate sa eskwela at pauwi sa kanilang bahay.
04:16Pag sinasakay po kami ng skate, hindi pa kami nalala.
04:19Dahil po sa skate, yung mga karamihan pong kabatani, wala pong imasasakya kung walang skate.
04:26Napakalaking ambag po kasi po, kapag magpocommute po sila ay minsan po ay mas nakakatipid po sila sa pamasahe
04:33at the same time po ay nakakatipid din po sa oras ng pagpasok, hindi po sila nalili.
04:38Bawat skate, nakapagsasakay rao ng hanggang 15 estudyante na maaari pang umabot ng hanggang 20 kung may sasabit.
04:49Kaya ang bawat estudyante, ang pasahero, tila may kaangkas ding peligro.
04:57Wala silang proteksyon o anumang harang. Wala rin sapat na hawakan.
05:01Sa isang malingkabig o liko, posibleng silang malagay sa peligro.
05:06Lalo't bumabagtas din sila sa mga kurbadang kalsada, matatarik na bangin at tumatawid sa umuuga-ugang tulay.
05:20Kaya ang kanilang kaligtasan, nakasalalay sa choper o nagmamaniobra ng skate.
05:28Ang isa pang kalbaryo ng choper, kapag may nakasalubong na ibang skate o may paparaang tren,
05:34kailangan silang magbigay daan at buhati ng skate palayo sa riles.
05:38Kung sino ang may kakaunting pasahero ang dapat magparaya.
05:42Iisang paras lang kasi ng riles ang kanilang ginagamit.
05:45Ang bigat ng skate, umaabot sa 30 hanggang 40 kilo.
05:53Kaya ang driver na skate dapat na may kapartner sa bawat pagbiyahe.
05:57Yung akin pong likod, masabi na po ang ramdam na po ang bigat.
06:03May crack na po kasi ang spinal cord ko sa may bandang baba.
06:07Hindi na po ako yarabga.
06:08Puso na po ako sa aking anak.
06:12Pero bukod tangiraw ang maingay at lumang skate na ito,
06:15hindi kasi maton o malaki ang katawa ng driver nito.
06:18Kundi isa ring estudyante.
06:23Ang 15 anyos at grade 9 na si Renz.
06:28Grade 6 pa lang daw si Renz nang turuan ng amang si Reynante
06:32sa pagmumaniobra ng skate.
06:38Mula na magkaroon ng skolyosis si Tatay Reynante,
06:41bumigay na rin ang kanyang katawan at di na kinayang mag-skate mag-isa.
06:45Ang ina naman ni Renz na si Nanay Jane,
06:47nagtatrabaho sa Maynila bilang kahera.
06:50Nag-iipon para sa kanilang panganay na nasa kolehyo na.
06:55Kaya si Renz, sanay nang magbanat ng buto at kumita sa sariling paraan.
06:59Renz ang basada po.
07:00Pinikita po ko ng 400.
07:02Pinikita ko po.
07:04Pinabili ka po ng bigas.
07:06Tapos ang baon ko.
07:07Hindi naman po tutali na.
07:08Talagang pinagtrabaho ko siya.
07:10Yan po ay kagustuhan niya din at pinag-usapan namin.
07:16Nag-i-speak po ko.
07:17Aray pang baon.
07:18Hindi naman po mahirap.
07:20Ano mo binakta lang po.
07:22Pinabot po namin yung bukas kaya mabigat.
07:25Wala raw sa vokabularyo ni Renz na ikahiya ang pamamasada ng skate.
07:30Lalo't ito ang tumutos to sa kanyang pag-aaral.
07:34Medyo mahihain po siya tahimik.
07:36Masipag po siyang pumasok at saka po
07:38maayos din naman po yung kanyang pag-aaral.
07:40Hindi po siya nailang o hindi po siya nahihirapan sa kanyang pag-aaral.
07:47Kapag oras na nag-uwian,
07:49hinihintay na ng kanyang ama si Renz sa terminal ng skate.
07:52Konting pahinga
07:55at sasabak na sa pamamasada.
08:00Hindi po ako naihiyak.
08:01Hindi po.
08:02Barangal po yun eh.
08:03Hindi po kayo nababang skate.
08:05O na lang po naging skate.
08:12Pero tila di swerte sa biyahe ang mag-ama ng araw na yun.
08:16Dahil di sila puno ng pasahero.
08:19Ilang beses silang nagbuhat ng kanilang skate.
08:27Sa maghapong kasama namin siya,
08:29nakilala namin ng tahimik at mahihiaing bata.
08:32Na tila pinatibay na rin ang panahon.
08:34Pero na pag-usapan namin ng tungkol sa buhay nila,
08:37nakita namin sa kanyang mga mata ang kamusmusan.
08:40Isang batang pilit lumalaban sa mga hamon ng buhay.
08:44Ang hindi masabi ni Renz sa salita,
08:46tuloy ang ibinulong ng kanyang luha.
08:49Hibis ko lang pa ni mama eh.
08:55Ah, narapan na po ang mag-reskate.
08:58Ah, na po.
08:59Naglap na po ang lukad po.
09:01Gagawin saan.
09:04Bagamat naaunawaan ni Renz ang sitwasyon ng kanilang buhay,
09:07para sa kanya.
09:09Ang muling pang kasama ang kanyang ina
09:11at mabuo ang kanilang pamilya,
09:13ay sapat ng karangian.
09:25Tindera po ako.
09:26Ang duty ko po dito is
09:28alas tres ng hapon hanggang
09:30alas kwatro ng madaling araw.
09:33Kapag may kita siya,
09:35bibigay niya po sa akin yun.
09:37Tapos mapahingi na lang ako ng padlod.
09:40Ganon.
09:41Okay lang.
09:42Mabaik po siyang baka.
09:44Emosyonal man dahil sa pangungulila sa anak,
09:47matapang pa rin na hinaharap ang hamon ng buhay.
09:50Kaya po ako nandito,
09:51kahit labag po sa loob ko,
09:53sakripisya lang po.
10:00Ang estudyanting si Renz na batak na sa pamamasada ng skate,
10:03nag-aalok muna ng sakay sa kanyang mga kaklase
10:07para may pambaon sa eskwela.
10:10Wala na kasing kakayahang makapagtrabahong mag-isa ang kanyang ama.
10:18Ang kwento ng pagsasubikap ni Renz,
10:20umani ng simpatsya at paghanga,
10:22kaya may mga nag-abot ng tulong.
10:24Habang namamasada, walang kaalam-alam ang mag-ama na ang kanilang kasalubong,
10:34isang magandang sorpresa.
10:36Naalaman din ng tagkawayan LGU at provincial government ang kalahagayan ni Renz,
10:47kaya din na rin sila nag-atubiling maghatid ng tulong.
10:50Ito po ito yung mga grocery, tapos ito po ay mga bigas.
10:54Renz at tatay rin nante, sa inyo na rin po ang brand new skate na ito.
11:02Ito yung cash na galing din sa pamahalaan ng ating bayan.
11:08Nangako rin ang lokal na pamahalaan na imomonitor nila ang pag-aaral ni Renz
11:13hanggang makatuntong siya ng kolehyo.
11:19Kung edukasyon ang susi sa kaunlaran para sa iba.
11:22Para kina rin sa tatay rin nante, edukasyon ang sasakyan patungo sa mas maginhawang buhay.
11:36Saksi tayo sa iba't ibang diskarte at paraan ng mga estudyante sa mga kanayunan
11:40para makapasok sa eskwela.
11:43Handang maghira para sa minimithing edukasyon.
11:52Ang magkapatid na Angel at Precious ng Sultan Kudarat,
11:55sanggang dikit daw para makamit ang pangarap na diploma.
11:59Handang magsakripisyo para sa isa't isa.
12:03Ang estudyante si Angel, sa bawat hakbang, tilapasan ang daigdig.
12:08Bukod sa kanyang mga gamit, buhat-buhat kasi niya ang kapatid sa magkabilang balika.
12:22Habang iniahanda ng ina si Yolanda ang bahaw ng magkapatid sa eskwela,
12:34ang 13-anyos na si Angel puspusan na sa pag-asikaso sa nakababatang kapatid na si Precious,
12:41guardian angel sa totoong buhay.
12:44Paalis ng bahay, papasok sa eskwela?
12:55Tilapasan na nga ni Angel ang daigdig na may bigat na 25 kilo
13:01o katumbas ng kalahating kabang bigas.
13:05Kaya naman sa bawat hakbang, hindi maiwasang kapusensya ng hininga.
13:09Bata pa lang daw, napansin na ni Yolanda na hindi normal ang binti ni Precious.
13:37Kumpara sa normal na buto, mas malambot ito.
13:44Sabi ng doktor, sakit niya daw ni Precious yung sa buto.
13:48Hindi na daw siya makalakad na ano yan, ng habang buhay.
13:52Naglambot talaga ang katawan ko mamba, parang hindi ko maano na paano na lang ang anak ko.
13:57Hindi na makalakad, paano na lang halimbawa kung wala anak ko, sino nang mag-alaga sa kanya.
14:01Nang magbukas ang pasokan itong taon, si Angel na ang nagsilbing school service ni Precious.
14:09Papasok at pauwi, pasa ni Angel ang kapatid.
14:14Pero nang sumunod na linggo, nagmagandang loob ang kanyang tsuhin.
14:21Pero pag-apak sa paaralan, mga paa at binti ulit ni Angel ang nagpapakilos kay Precious.
14:39Minsan po, napapagod din po ako at hinihingal po kasi mabigat po si Precious.
14:49Minsan po, sumasakit yung likod ko.
14:52Ang tunog ng titik M ay, mmm!
15:05Para yung nag-aaral ngayon sa ilalim ng alternative learning system, si Angel at Precious.
15:12Ang hangad daw kasi ng magkapatid, sabay na makapasok sa high school sa susunod na pasokan.
15:18Nakita ko sa kanya yung concern niya sa kanyang kapatid.
15:21Kasi first time nga nakita namin na buhat-buhat niya si Precious, yung kinakargan niya.
15:28So parang naawa kami kasi mabigat si Precious kahit nga ako nabigatan kung ako mag-try na i-ayusin sa pag-upo.
15:37Sa buong maghapon, kapito ko si Precious kay Angel.
15:40Mula silid-aralan hanggang sa palikuran o saan mang gustong pumunta ni Precious.
15:45Si Angel ang nagsisilbi niyang mga paa.
15:57Sa kabila ng kalagayan ni Precious, hindi daw siya pinahinaan ng loob minsan man.
16:01Sa kala ng kanyang pangarap, nasuportado raw ang kapatid na si Angel.
16:09Para kay Angel, hindi raw kailanman naging pabigat si Precious.
16:13Pag makagraduate ako, gusto ko makaturo ng mga bata.
16:27Gusto ko maging teacher.
16:29Gusto ko po ang makapagtapos ng pag-aaral at gusto ko maging nurse para matuluan ko ang kapatid ko at magulang ko.
16:37Gusto ko po talaga kaming makapagtapos ng pag-aaral para makaaon kami sa hirap.
16:43Habang buhay naman daw magpapasalamat si Yolanda sa lahat ng sakripisyon ni Angel para sa kanyang kapatid.
16:52Panatag na kay adyan man yung ate niya, tsaka yung mga teacher nila, mga mabubuti man, masikaso man sa kanila.
17:00Mag-aaral silang mabuti, tapos para makatapos sila, para kahit na wala na ako sa mundo, hindi silang mahirapan.
17:08Bilang handog sa dedikasyon at pagsasakripisyo ni Angel at Precious para makapag-aaral,
17:21may munting surpresa ang I-Wonder sa tulong ng lokal na pamahalaan ng Takurong.
17:27Ito ang tulong galing sa ating city government.
17:31Meron tayong wheelchair para sa'yo, para hindi na mahirapan na ang pati.
17:48Tuloy-tuloy natin ipacheck-up sa Tibo-Q Children's Hospital sa Babasukuyo.
17:56Sa murang edad, batid-deprecious ang sakripisyo ng nakatatandang kapatid.
18:16Sana hindi ka na makapoy sa pagbulitsakon, palanggang tikya ate.
18:24Pero para kay Angel, habang buhay na silang sanggang dikit.
18:30Lahat raw ng pangarap, magkasama nilang aabutin, kahit pa araw-araw niya itong pasanin.
18:37Hanggang sa pagtandaan namin, gusto ko nandito lang ako sa tabi ng kapatid ko.
18:43Para sa kapatid ko, gagawin ko lahat.
18:50Cowboy hat, check!
18:52Cowboy OOTD, check!
18:55Boots, check!
18:58Ready na tumakbo ang ating pambatong cowboy!
19:01Cowboy!
19:10Pero hindi sa racetrack ang kanilang takbo, ha?
19:15Kundi sa kalsada.
19:19Papasok sa eskwela?
19:20Kakaibang paandari yata yan, ha?
19:24Iha!
19:26Yan ang kawandor natin si Say Rose, grade 9 student sa Hinguog Comprehensive National High School Samisamis Oriental.
19:36Itong June 25, nag-viral ang kanyang video kung saan nagmala-cowboy siya papasok sa eskwelahan.
19:43Pero I wonder, bakit nga ba nangangabayo si Say Rose papasok sa eskwela?
19:52Gamit na akong kabayo para makatipid ko sa pamasahe.
19:58Walong taong gulang pa lang kasi si Say Rose.
20:00Marunong na siyang mga bayo.
20:02Ang pagkahilig sa horseback riding, minana niya sa ama niya at sa mga kapatid.
20:07Ang paborito niyang alaga, ang kanyang BFF na si Kipo.
20:10Noong nahiwalay si Say Rose Neo kay Kipo, naging malungkot ang bata.
20:15Palagi niyang pinagsasabi sa amin kung ano na ang nangyari at ano na kaya ang lagay ni Kipo sa bukid nun.
20:20Dalawang taong pa lang kasi si Kipo, nang mapunta siya sa pamilya ni La Say Rose.
20:27At mula nun, ito na ang naging kasakasama niya saan man siya maparoon.
20:33Masayang masaya si Say Rose nung nagkita sila ni Kipo, tuwang-tuwa siya.
20:40Dahil hindi nga mapaghiwalay, kasakasama niya ito kahit saan siya pumunta.
20:46Sanay man daw mga bayo, abot-abot pa rin daw ang kaba ng mga magulang ni Say Rose sa tuwing mga bayo siya.
21:05Kinakabahan din kami dahil hindi namin sigurado ang daan, pinapanalangin na lang po namin na maging safety po siya.
21:15Kung pwede nga rin daw na araw-arawin ni Say Rose ang pangangabayo para makatipid, mayroon daw kasi siyang pinag-iipunan.
21:23Nagtipid ko sa pamasay para makasilpon. Gapang hulam ko sa kuya o silpon para makagamit.
21:31Good job ka dyan, Say Rose!
21:33It can be a good example to every student that if there is no other means of transportation, then you can have to use what is available in their home.
21:46Para sa siguradong kinabukasan ni Say Rose, may munting handog ang I-Wander sa tulong ng lokal na pamahalaan ng hinguog.
21:54It's not the amount but it's the point nga di-appreciate ka.
22:03Si Say Rose na yun ma'am, taga na ko siya ang scholarship certification.
22:07Now once mag-enroll na siya sa college, patumati na ganyan siya ang scholar sa LGU.
22:13Say Rose!
22:15Go, go, go, go, Say Rose!
22:17Talaga namang winner ang mag-BFF na si Say Rose at Kipo.
22:24Hataw kung hataw.
22:26Para sa kanilang servisyo at pangarap.
22:29Ngayon nagsimula na naman ang klase, may kanya-kanyang paraan ang mga estudyante para tuparin ang kanilang pangarap na edukasyon.
22:44Handang suungin ang peligro.
22:46Kakayanin ang lahat para abutin ang inaasam na diploma.
22:51Mga ka-Wander, kung may mga topic po kayo na gustong pag-usapan, mag-email lang po kayo sa iWanderGTV at gmail.com.
23:00Ako po si Susan Enriquez.
23:02I-follow niyo po kami sa aming social media accounts.
23:04Ako po si Empoy Marquez.
23:06Magkita-kita po tayo tuwing linggo ng gabi sa GTV.
23:09At ang mga tanong ni Juan, bibigyan namin ng kasagutan dito lang sa iWander!
23:21Mga ka-Wander.
23:36Mga ka-Wander.
23:40Mga ka-Wander.
23:42Mga ka-Wander.