00:00Deprem büyüklüğü açıklandı. Bursa merkezli, gemlik merkezli 4,3 büyüklüğünde bir deprem olduğu açıklandı.
00:08Sayın Pampal sizin değerlendirmelerinizi aslında biraz da yansıtan bir deprem mi büyüklüğü ve yine gemlikte olmasıyla birlikte buyurun lütfen.
00:19Aynen öyle. Maalesef öyle. Yani bu bölge her an yıkıcı derken kaç? 7-7,5 arası.
00:287-2, 7-3 büyüklüğünde deprem üretebilecek aktif bir fayın üzerinde bulunan bir bölge.
00:36Gemlik, Orhan Gazi, İznik, Pamukova, Doğu'ya doğru, Sakarya'ya doğru, Bolu'ya doğru devam eden Kuzey Anadolu fayının Marmara bölgesindeki orta kesimini oluşturan yani bir Kuzey Pol var biliyorsunuz.
00:51O 17 Ağustos 1999'da İzmit'ten Körfez çıkışına kadar adalara doğru kırıldı ve 7-4'lük deprem üretti.
01:041894'de Adalar fayı kırıldı.
01:09Onunla belli bir açı yapan bir deprem ama o da aynı Kuzey Kol sayılabilecek bir pegmen.
01:171894 depremini üretti.
01:21Şu anda 23 Nisan'da deprem olan Orta Marmara fayının batı kesimi doğuya doğru devam ediyor.
01:28Boğaz çıkışına doğru yani Eminönü hizalarına kadar devam eden bir fay.
01:33Orta kırılmamış kesimin 7 civarı bir deprem üreteceği ne varsayabiliriz.
01:41Bu Kuzey Kol.
01:42Kuzey Kol batıya doğru devam ediyor.
01:451935'de 6-3'lük bir deprem var.
01:48Bumburgaz'ın hemen batısında.
01:50Sonra da 1912 Mürefte depremi.
01:537-4'lük, 7-3'lük Tekirdağ-Mürefte bölgesi.
01:57Yani batısı kırıldı.
01:58Sonra 1965'de yine 6,5'lük bir deprem daha var.
02:17Marmara'nın işte orta kesimine, orta Marmara'ya kadar kırıldı Kuzey Kol.
02:22Ve enerjisini boşalttı.
02:23Şu anda 1894'te de Adalar fayı kırıldı.
02:27Arada 1766'da iki deprem üreten Kuzey Kol üzerinde.
02:33Birinci depremi 23 Nisan'da yaşadık 6-2.
02:36İkincisinin gelmesi muhtemel.
02:38Güneyde İstanbul'u tehdit eden fay kıpır kıpır.
02:42Güneyde işte Bursa'yı ve Orhan Gazi, Gemlik, İznik, Pamukova gibi bütün o bölgeyi,
02:49Yalova ve İzmit bir miktar şanslı büyük şanslılık yaşadıkları için 17 Ağustos'ta orada yapılar yenilendi.
03:00Ve o tarihten itibaren yapılan yapılardan muhtemeldir ki depreme dayanıklı olarak yapılıyor.
03:05Böyle kabul etmemiz gerekiyor en azından.
03:07Ancak diğerleri Bursa çevresi maalesef öyle değil.
03:12O bakımdan bir an önce, bir an önce ki bu demin belirttim.
03:18Yani bu büyük fayın kırılmak üzere ısınma hareketleri olarak değerlendiriyorum.
03:25Hazırlık hareketleri olarak değerlendiriyorum bu kırılmaları.
03:28Bu söylediğiniz yıllardır 99 depreminden sonra çok çok konuşulan bu Büyük Marmara depremi korkusunu biraz daha bizi korkutmuş oluyor.
03:41Biraz daha detaylandırır mısınız hocam?
03:43Yayın başında detaylandırmıştınız ama büyük fay dediğiniz nereden nereye olan fay.
03:49İstanbul'da yıllardır söylüyoruz bir korku var.
03:53Ben Kocaeli Üniversitesi mezunuyum.
03:5499 depreminden sonra oraya gittiğimde 10 yıl geçmesine rağmen insanların gözündeki korkuyu gözlerimle gördüm.
04:02Muhabir olarak ne yazık ki 6 Şubat depreminde gittim.
04:06Adıyaman'da, Kahramanmaraş'ta, Hatay'da yaşanan o yıkımı, acıyı, korkuyu, karanlığı, sevdiklerini kaybedenleri gördüm.
04:16Kelimelerle anlatmanın zor olduğu süreçler bunlar önemli.
04:21Hazırlıklı olmamız gerektiği önemli.
04:23Sayın Başkan biraz önce Gemilik Belediye Başkanı yayında da söyledi.
04:27Siz uzmanlar hatırlatıyorsunuz deprem değil yapı öldürür.
04:31Bunun ilgili neler yapmalıyız?
04:33Bize bir özet ver misiniz hocam?
04:35Bakın o deprem değil yapı öldürür sözü de bana ait bir söz.
04:4017 Ağustos 99 depreminden sonra bir televizyon kanalında rahmetli Ahmet Mete Işıkar'a o zaman bakandı, turizm bakanı Erkan Mumcu ve benim katıldığım bir açık oturumda depremi konuşurken sarf ettiğim bir cümledir.
04:59O Türkiye çapında kabul gördü.
05:02Gerçekten de deprem değil, depreme dayanıklı olmayan yapılar yıkılarak insanların ölümüne yol açıyor.
05:10Yani ya o günden beri Marmara bölgesini depreme hazırlayalım diye bas bas bağırıyoruz.
05:16Yani işte depremden yaklaşık bir 15-20 gün sonra 17 Ağustos'tan sonra bu programı yaptık İstanbul'da.
05:24İsim vermekte mahsur var mı bilmiyorum.
05:26Kanal D ekranlarında bu cümleyi sarf ettiğimi net olarak hatırlıyorum.
05:34Kayıtlar bulunursa görülecektir.
05:36Yani o günden beri İstanbul başta olmak üzere Marmara bölgesini depreme hazırlayalım.
05:41Çünkü bölge, işte söyledim yani Takarya civarından çatallanıp kuzeyden kuzey kol, adalar, işte Eminönü, Zeytinburnu şu anda kırılacak diye korktuğumuz
05:54Orta Marmara fayı, kumburgazı fayı 1766'da iki kere kırılmış ve İstanbul'u yıkmış.
06:035000 civarında Cankaybun'a yol açmış.
06:0617 Ağustos'ta doğu taraf kırıldı.
06:081894'te gene ikisinin ortasında adalar fayı kırıldı.
06:12Söyledim 1935'te 6,6 kumburgazın yakın batısında, Zeykol'dan söz ediyorum.
06:19Sonra 1912'de, sonra değil önce tabii, mürette depremi Tekirdağ civarını yıktı.
06:287,3,7,4 değerler verildi.
06:301975'te de 6,7'lik gene Ege'ye doğru bu kırılma devam etti.
06:36O kesimin, batı kesimin kırıldığını görüyoruz.
06:39Doğusu da kırıldı, ortada Orta Marmara fayı.
06:42Bunu İstanbul için konuşuyoruz.
06:44Genel güneye baktığımızda da söyledim.
06:47Yani Gemlik, İznik, Pamukova, bu fay, orta kol, 1065'ten beri suskun ve 7'nin üzerine deprem üretmiş bir kol.
06:58Ve işte biz Gemlik'i konuştuk ama orada sadece Gemlik yok.
07:02Asıl asıl fayın göbeğinde yer alan İznik.
07:06İznik tarihi, arkeolojik çok önemli bir merkez yerleşim alanı.
07:13Buraların depreme hazırlanmış olması gerekirdi.
07:16Hala da tartışmakla geçiriyoruz.
07:18Yani Bursa'yı, son zamanlarda güncel çalışmalar yapıldı.
07:24Bursa fayı, 7,7'ye kadar büyüklükte deprem üretecek aktif bir fay.
07:301855'te kırılmış.
07:32Çok büyük yıkımlara yol açmış.
07:34Yani bu fayların üstünde bu yerleşim alanları.
07:39Bursa gibi Türkiye'nin en önemli nüfusunun, sanayisinin, ekonomisinin bulunduğu.
07:46Marmara dediğinizde zaten böyle.
07:48Sadece İstanbul'u ele almamalıyız.
07:50Yani Marmara'yı bir bütün olarak ele alıp değerlendirmeli ve projeleri ona göre geliştirmeliyiz.
07:57Marmara bölgesi Türkiye için son derecede önemli.
08:00Yani İstanbul yıkılırsa Türkiye altında kalır diyoruz.
08:04Sadece İstanbul'u kastetmiyoruz.
08:06Orada Bursa'da var, orada işte Gemlik'te var, Orhan Gazi'de var, Yalova'da var, Bekirdağ'a var, Çanakkale, Balık, Yütür.
08:14Bunların hepsi Kuzey Anadolu fayının kuzey ve güney kollarının üreteceği,
08:19yıkıcı depremlerden birinci derecede etkilenecek yerleşim alanları.
08:25O bakımdan da Marmara bölgesini bütüncül bir planlamayla, programla ele alarak depreme hazırlamamız gerekiyor.
08:35İstanbul'a da çakılıp kalmamalıyız.
08:37Ancak tabii İstanbul, İstanbul dünyanın göz bebeği, bizim göz bebeğimiz.
08:41İstanbul içinde tehlikenin çok büyük ve yakın olduğunu söylüyoruz, değerlendiriyoruz.
08:48Ayrıca da İstanbul'u etkileyecek deprem işte siz de yayının başında belirttiniz.
08:53Yani İstanbul'un orta Marmara fayının kırılması gerekmiyor.
08:58Güney kırılırsa işte Gemlik'te 4-2-4-3'ü siz Bağcılar'da çok ciddi hissettiniz.
09:03Bu 6,5'dan, 7'den daha büyük olursa yıkımlar gelir.
09:08Yani İstanbul'da yıkımlar gelir.
09:10İstanbul'un Anadolu yakasında da gelir, Avrupa yakasında da gelir.
09:15İstanbul'un Avrupa yakası zeminlerinin dolayısıyla da deprem riskinin çok yüksek olduğu yerleşim alanları
09:22Avrupa yakasının sahil kesimlerinde, dahile yakın kesimlerinde.
09:26İstanbul'un en kötü zeminleri, formasyonlar.
09:30Yani biz Büyükçekme'de İstanbul Üniversitesi jeolojide öğrencilik yaptım ben 70'li yılların ortalarında filan.
09:38Oraya tatbikat için, heyelan gözlemi için Büyükçekmece'ye götürürdü bizi rahmetli Enver Altınlı Hoca.
09:46Oralar hep heyelan bölgesidir.
09:48Zemin çok götüdür, heyelanlıdır.
09:51Demin söylediğiniz yamaçlara çok yüksek katlı yapılar yapılmış.
09:55Yamaçlarda depremin en önemli ikinci letkilerinden biri kitle hareketleri yani heyelanlardır.
10:01Sadece sarsıntı etkisiyle yıkmaz deprem.
10:04Aynı zamanda orada gelişecek heyelanlar, yamaç hareketleri depremi aratacak büyüklükte yıkımlara yola çarpıyor.
10:12O da öyle on binlerce insanın öldüğü, depremden çok heyelan nedeniyle on binin üzerinde can kaybının olduğu olaylar var.
10:21O bakımda...
10:22Hocam bu söylediğiniz önemli.
10:24İzninizle araya giriyorum zaman zaman.
10:27Bu noktada şunu söylemek lazım.
10:29Sizin de cümleniz deprem değil, yapı öldürür diye buna hazırlıklı olmak lazım ama zemin çok önemli.
10:35Zemin için kısacık bir hatırlatma izleyicilerimize 6 Şubat depremlerinde Adıyaman'da Gölbaşı ilçesi var.
10:44Gölbaşı'nda binalar, zeminleri ya battı ya temeline hiçbir şey olmadı ama bina bütünlüğü korunarak temelden sökülüp yan yattı 6 Şubat depremlerinde.
10:55Bir ay sonra biz bazı uzmanlarla sondaja gittik, canlı yayın yaptık CNN Türk ekranlarında.
11:02Canlı yayında 16,5 metrelik sondajda 16,5 metrede sıvı çamur çıktı.
11:09Yani zemini hiç uygun değil.
11:11Depremi yaptığınız binanın kalitesinden öte zemini uygun şekilde, doğru şekilde yapmak da çok önemli.
11:17Söylediğiniz nokta önemli.
11:18Gözümle şahit olduğum için bir jeolog değilim ya da inşaat mühendisi değilim ama sizi uzmanların dile getirmesiyle,
11:35Yani çok sayıda 6 Şubat depremlerinde sıvılaşma, İskenderun'da, Atay'da, ovalarda kum püskürmesi yapıları,
11:4598 depreminde, Ceyhan depreminde, Adana'da, 17 Ağustos'ta, Sakarya civarında binaların olduğu gibi zemine gömüldüğü,
11:55yattığı örnekler çoktur.
11:57Yani o bakımdan adam gibi bir zemin etüdüyle, adam gibi bir planlamayla ve doğru düzgün projelerin mühendislik hizmetiyle hayata geçirilmesi gerekir.
12:09Bunu bugüne kadar yapmadık ama bundan sonra yapalım artık yeter ya.