01:00Her şehrin kendine özgü bir geleneği, güzelliği, geçmişten getirdiği adetleri, yemekleri, tatlıları, şerbetleri var.
01:10Ve bunların ortaya çıkarılması, bunların coğrafi işaret alması bence çok çok değerli.
01:16Ama gelişen dünyada bu tek başına yeterli mi? Değil.
01:20Coğrafi işaretle birlikte aynı zamanda bunların marka tescilinin de alınması gerekiyor.
01:25Eğer siz bu coğrafi işaretlerin marka tescilini almazsanız bir tarafı eksik kalmış olur.
01:32Şimdi baktığınız zaman Avrupa'daki bazı ülkelerde kayısı üretimi yok.
01:37Ama sizden kayısıyı alıyor, siz üretiyorsunuz.
01:41Bütün meşakkatini, sıkıntısını siz çekiyorsunuz.
01:44Alıyor onu, kendi marka tescilini üzerine vuruyor.
01:47Tekrar onu piyasaya sürüp sizden aldığı fiyatın dört katına, beş katına bütün dünyaya onu ihraç ediyor.
01:55Onun için coğrafi işaret çok çok değerli.
01:59Gittikçe de Türkiye'de bir farkındalık oluştu.
02:02Artık herkes ya bu benim geleneğimden gelen, atarımdan, ecdadımdan gelen bir ürün.
02:09Gelecek nesillere taşımam lazım.
02:11Nasıl yapmam lazım?
02:12O zaman bunun bir coğrafi işaretini alalım.
02:15Gelecek nesillere taşınsın.
02:16Bu Türkiye genelinde, bütün şehirlerde bir farkındalık, bir uyanış ortaya çıkardı.
02:23Umarım bundan sonra da bu ürünlerin marka tescilleri alınarak bunları da böylece taçlandırmış oluruz.
02:40Sizin de gördüğünüz gibi hiçbir müdahale olmadan ortaya çıkan bir tuz.
02:46Çok ilginç.
02:47Hiçbir katkı maddesi olmayan bir tuz ve bütün araştırmalara göre insan sağlığına da en iyi gelen tuzlardan birisi,
02:56Munzur dağlarındaki kaya tuzu yataklarından geçen ve yeraltı sularında dağın doğal yapsıyla buluşan ve eritilip tuzlu su şeklinde ortaya çıkan bir tuz.
03:07Hiçbir müdahale yok.
03:09Orada gördüğünüz gibi havuzlar var.
03:12Tuz geliyor orada suyla beraber birikiyor.
03:15Sonra arkadaşlarımız o suyun içerisinden tuzu alıyor, kurutmaya götürüyor.
03:20Sonra onları paketleyip hiçbir katkı olmadan piyasaya sürüyoruz.
03:24Kemah tuzu diyoruz ama hani buna tuz demek sadece tuz olarak ifade etmek biraz yalın kalıyor.
03:45Evliya Çelebi Seyahat Namesi'nde övdüğü Osmanlı Sarayı'nda kullanılan çok kıymetli bir ürünümüz aslında.
03:53Yaklaşık bin yıllık mazisi olan sofralarımıza lezzet katan bir ürün.
03:58Malumunuz paranın icadından önce de tuz.
04:01Bartır'da yani takas ekonomisinde kullanılan çok kıymetli bir emtiyaydı.
04:06İşte günümüzde de hem sofralarımıza lezzet katan hem ürünlerimizin raf ömürlerini uzatan kıymetli bir ürünümüz.
04:122021 yılında Erzincan Valiliğimizin talimatları doğrultusunda yine Kemah İlçe Tarım Müdürlüğü'nün katkılarıyla Türk Patent ve Marka Kurumu'na başvurusu yapıldı.
04:22Ve yaklaşık 3 yıldır coğrafi işareti bir ürünümüz.
04:25Gurur duyduğumuz Erzincan'ı temsil eden bir ürünümüzdür.
04:28Yaklaşık bin yıla dayanan bir tarihi var Kemah Tuzu'nun.
04:43Hatta tuzların içerisinde hani tabii ki ülkemizdeki tüm tuzlar çok değerli.
04:48Ama en eski işletme Kemah'taki.
04:50Bu kuyu yaklaşık 50 metre uzunluğunda çok eskiden yaklaşık bin yıl önce insanlar kendilerince işte borularla, derme çatma malzemelerle bir kuyu gibi yapmışlar burayı.
05:03Buradan gelen su buhar havuzlarında buharlaşıyor.
05:08Devamında tuz oluşuyor.
05:10Kemah Tuzu dağlarda biriken yeraltı suları geliyor.
05:13O tamamen organik olarak bizim kuyuya doluyor.
05:18Dolduktan sonra da burası yaklaşık 3 ay, 3,5 ay hani yazın dönemine göre maksimum 4 ay tuz üretebilen bir işletme.
05:27Çünkü normalde hani bunları kurutmak için bir makineye herhangi bir şey kullanılmadığından güneş enerjisine ihtiyaç duyuyorlar.
05:35Aşağıda göletlerde, havuzlarda bekleyerek tamamen doğal bir şekilde üretime hazır oluyor.
05:43Bizim tuzumuz güneş buharlaştırmasıyla oluşuyor gölleri aktararak.
05:59Ama işin temelinde bulunduğumuz yerin dağın içinde kaya tuzu var.
06:02Bu kaya tuzu kışın, yağın, kar yağmurun kaya tuzuna çarparak suyun altta tuzlu su şeklinde birikmesiyle tuzlu su deposu oluşuyor.
06:11Biz onu gözesinden çıkartarak ilk büyük havuzlarımıza, göl havuzlarına aktarıyoruz.
06:16Ardından oradan biraz tuzluluk derecesini arttırıp üretim göllerimiz olan arkamda gördüğünüz düşük seviyeli havuzlarımıza aktarıyoruz.
06:23Bunlar 3 gün hava böyle güzel olursa 2 gün içerisinde bile tatlı suyu uçuyor ve tuzlu suyu kristalize olup tuz haline alıyor.
06:30Biz bunları sonradan çekiyoruz, paketliyoruz.
06:33Tartımı, dikimi derken kaba işlemini halledikten sonra müşterimize sunuyoruz.
06:38Şimdi buraya baktığınız zaman bu kadar doğal bir tuzun, bu kadar iyi bir standartlarının olması gerçekten diyorum bunu neyle açıklayabiliriz bilmiyorum.
06:59Erzincan'ın topraklarında, her yer öyle olabilir ama benim burada kısa sürede gördüğüm, mesela bizim burada bir su kaynağı bulduk.
07:08Suyun pH değeri 9.7.
07:11Zemzemin 10 biliyorsunuz.
07:13Bir su kaynağımız şu anda 9.7.
07:16Bizim burada bir maden suyumuz çıkıyor.
07:19İsviçre Türk İş Adamları Derneği Başkanı, onu İsviçre'de anlaştılar, orada satıyor.
07:26Mesela diyor testini yaptırdım, dediler ki Avrupa'da böyle bir maden suyu yok diyorlar.
07:31Yani buranın topraklarının inanılmaz bir güzelliği var.
07:37Bizim kemah tuzunun da en önemli özelliği bu diye düşünüyorum.
07:41Muzur Dağları'ndan altında bulunan tuz yatakları, ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde alan yağmur sularıyla, kar sularıyla birlikte
08:06dağın altındaki tuz yatakları eriyerek sıvılaşmış bir şekilde yeryüzüne çıkıyor.
08:12Daha sonra doğal havuzlarda güneş ve rüzgar katkısı marifetiyle kristalize edilerek doğal bir şekilde üretilen bir tuz.
08:20Belki lezzetli olmasının sebebi işte bu doğal olmasından kaynaklı.
08:25Ve sadece tuz değil aslında bir damak tadı olduğunu düşünüyoruz.
08:34Bu tuzun çok değerli olduğunu, çevre illerin ve Kemah'ın köylerinin, Erzincan'ın kullandığını biliyordum ama
08:52vakti zamanı geldiğinde yani 2020 yılında Sayın Valimiz bize coğrafi işaret tescili istedi Kemah tuzuna.
09:01Sayın Kaymakamımızla biz de hani Tarım ve Orman Müdürlüğü olarak elimizden geleni yaptık, numuneleri aldık.
09:09Erzincan'ı üniversiteye gönderdik.
09:11Orada oranları çok ideal çıktı.
09:13Açıkçası coğrafi işaret tescil belgesi alabilmek için bir yerlerden hani atıfta bulunmamız lazım.
09:21Şöyle söyleyeyim, ben ne kadar ya da yöre insanı ne kadar hani yüz yıllardır, bin yıllardır bu tuz var dese de bize bir kanıt gerekiyor.
09:29Biz de o dönem işte makalelere baktık.
09:32Evliya Çelebi seyahat namesinde Kemah tuzundan övgüyle bahseder.
09:37Kemah tuzu öyle lezzetli bir tuzdur ki Bingöl Yaylası'na kadar tüm Kemah halkı ve çevreleri bu tuzdan faydalanır.
09:45Öyle lezzetlidir ki eşi benzeri bulunmaz diyor.
09:48Biz de seyahatnamede yazan hani tam olarak söyleyemedim tabii ki o sözlerden atıfta bulunarak coğrafi işaret aldık.
10:07Bizim kaynak tuzumuzun artısı şudur.
10:12Ağır mineralleri daha düşük seviyededir.
10:14Bu kaya tuzuna çarparak geldiği için şimdi kaya tuzu bütün mineralleri alır dağdaki.
10:19Ama bizimki bunu bir damıtma gibi düşünürsek her şeyini almıyor.
10:23Tabii ki belli standartları karşılıyor ama ağır mineral seviyesi düşük.
10:27Ve ardından bizimki daha demin de bahsettiğimiz için doğal olduğu için herhangi bir kimyasanın süreçten geçmiyor.
10:33Tabii bu böyle olunca böbrek gibi organlar daha rahat bu ürünü sindirebiliyor.
10:38İşletmeyi ilk aldığımız yıllardaki analizlerimizle şu anki tuz analizlerimiz aynı.
10:44Biz düzenli olarak analizlerimizi yaptırıyoruz ve hala bir tuzun minerallerinde bir düşüş, bir değer kaybı gibi negatif bir durumla karşılaşmadık.
11:03Bizim hakikaten insanımız kendi topraklarına ait, çok enteresan bizim burayı işleten beyefendi diyor ki
11:15Sayın Valim diyor bu ülkenin topraklarından çıkan bu ürünü ben kendi vatandaşıma sunmadan dışarıya vermek istemiyorum.
11:23Bunu ilkesel olarak ben benimsiyorum.
11:26Fakat biz oranın potansiyelini yüzde yüze çıkardığımız zaman bu tuzu da ihraç edebiliriz.
11:33Ama şu anda iç piyasaya zaten bunu yetiştiremiyor üreten kişi.
11:37Oranın biraz daha genişletilmesi gerekiyor.
11:40Doğal bir tuz ve hakikaten Cenab-ı Allah'ın lütfu diye düşünüyorum ben.
11:46Yer altından, munzurun sularından geliyor.
11:49Orada birleşiyor ve bu tuz ortaya çıkıyor.
11:52Biz inşallah oraya destek vererek orayı yüzde yüze çıkarırsak hem iç piyasayı hem de dış piyasaya bu tuzu sunmuş olacağız.
12:01Ama şu anda üretilen tuzların hiçbiri iç piyasaya yetiştirilemiyor.
12:06Aynı anda hemen Türkiye'nin değişik yerlerine gidiyor.
12:09İnşallah orayı o tuzu daha değerli, marka değerini daha görünür yapabilmek için elimizden gelen bütün gayret ve çabayı gösteriyoruz.
12:22Malumunuz bizler de Sanayi Teknoloji Bakanlığı uhdesinde faaliyet gösteren kalkınma ajansları olarak bölgede Erzurum, Erzincan ve Bayburt'a faaliyet göstermekteyiz.
12:38Hem 81 ilimizde hem ajans düzeyimizde, 3 ilimizde coğrafi işaretli ürünlerimizin sayısının artmasını destekliyoruz.
12:46Teknik destek programımız kapsamında da coğrafi işaretli ürünlerin tescil edilmesine yönelik destekler sağlamaktayız.
12:52A keza desteklenen ya da coğrafi işareti tescil edilen ürünlerin de yine ulusal ve uluslararası fuarlarda sergilenerek farkındalıklarına, bu ürünlere yönelik farkındalığın artmasına da katkı sağlıyoruz.
13:04Yorex fuarımız var malumunuz, top uhdesinde düzenlenen.
13:08Ajans olarak işte bu gibi coğrafi işaretli ürünlerimizi yöresel ürünler fuarına da götürerek ulusal ve uluslararası düzeyde farkındalık oluşturmaya katkı sağlıyoruz.
13:22Şöyle söyleyeyim, kemah tuzu tamamen doğal, neticede yeraltı sularının erimesiyle belli yollardan, aşamalardan geçerek geliyor.
13:41Ve gördüğünüz gibi normal şartlarda bu tesise araç girişi de yasak, toz oluyor diye araç girişi yok.
13:49Çalışanların da belli bir titizliğiyle tamamen doğal olarak rengi, kokusu, kıvamı, başka tuzlarla karşılaştırdığınızda damak tadınıza da çok hitap ediyor.
14:01Mesela bazı ürünlerin, coğrafi işaret alan bazı ürünlerde de kullanıldığını gördük biz.
14:08Örnek vereyim isterseniz, bafra pidesinin de öz hani bafra pidesi hakiki olanda kemah tuzu olmazsa pide olmuyor.
14:18Direkt kemah tuzunu kullanıyorlar.
14:20Doğal ürünlere talep arttığı için tabii ki de biz de bundan etkileniyoruz.
14:39Bizim ürünümüze de fazlasıyla talep artıyor.
14:42Biz de talebi karşılamak için her sene havuzlarımızı arttırıyoruz.
14:51Coğrafi işaret aldıktan sonra da tabii ürünümüze talep arttı.
14:55Bu yurt dışı talebi de dahil.
14:56Ama lakin yurt dışı talebini bile karşılayamadığımız için yurt dışına tuz göndermiyoruz.
15:02Bu talebi karşılayamıyoruz şu an.
15:03Biz şu an burada 5 ve 10 kiloluk olarak ürünümüzü yolluyoruz.
15:07Tabii bunun içinde bir arge çalışmalarımız da var.
15:10Ürünümüzü daha küçük paketlemelerde yaparak daha çok müşterimize ulaşmaya çalışmaya uğraşıyoruz.
15:16Benim buradan değerli izleyicilerimize söyleyeceğim şu.
15:33Yani şehirlerinizden sıkılmış olabilirsiniz.
15:36Trafikten bunalmış olabilirsiniz.
15:38Ya şöyle bir gün iki gün kendime bir zaman ayırayım, kendimi bulayım doğayla, tabiatla, dağla, insanlarla, kuşlarla kendimi bir terapi merkezine atayım diyorsanız.
15:53Erzincan bunun için gerçekten inanılmaz bir şehir.
15:57Biz bütün samimiyetimizle, bütün misafirperverliğimizle sizleri burada ağırlayacağımızdan emin olabilirsiniz.
16:05Hayat bir şekilde geçip gidiyor ve gerçekten insan mutlu olmayı da hak ediyor.
16:13Sizler de hak ediyorsunuz.
16:14Onun için Erzincan'ın bu güzelliklerini, bu samimiyetini, bu coğrafi işaretli ürünlerini tatmanızı ve bir kez olsun geldiğinizde ailenizle, sevdiklerinizle tekrar tekrar geleceğinizi düşünüyorum ben.
16:29Onun için hepinizi Erzincan'a davet ediyorum.
