İsrail, İran'a beklenen saldırıyı gerçekleştirdi. Saldırıda nükleer tesisler hedef alındı. Saldırıda İran'ın askeri kademesinin en üst düzey isimleri ve nükleer bilimcileri öldü. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, söz konusu saldırının günler süreceğini söyledi. Peki, Ankara bu saldırılara dair ne yorumlar yapıyor? CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova aktardı.
00:00Şunu söyleyeyim, gelişmeler çok yakından takip ediliyor Ankara'da.
00:04Ha sürpriz oldu mu derseniz, benim edindiğim izlenim Ankara için bu durum sürpriz olmadı.
00:10Aslında sistematik olarak süreç içerisinde bu noktaya geldi veya getirildi gibi bir bakış açısı var.
00:17Malum nükleer müzakereler, az önce Trump da açıklama yaptı, masada taraflar pozisyonlarını korudu.
00:23Dolayısıyla bir çözüm ışığı da yoktu.
00:26Son pazar günü bir toplantı daha yapılacaktı ama o da beklenmedi.
00:31İsrail, İran'a saldırdı ve Ankara'da bunu resmi ağızlardan kınadı elbette.
00:36Neden? Çünkü bölgede bir istikrarsızlık yaratma potansiyeli taşıyan bir saldırı bu.
00:42Zaten Dışişleri Bakanlığı da iki noktaya dikkat çekti.
00:45Bir, bu saldırı uluslararası hukuku açıkça ihlal ediyor denildi.
00:49İki, İsrail'in bölgede yürüttüğü stratejik bir istikrarsızlaştırma politikasına dikkat çekildi.
00:57Ve bu saldırı da o anlamda buna hizmet eden bir provokasyon olarak nitelendirildi.
01:03Ve uluslararası toplum acilen harekete geçsin çağrısını da yaptı.
01:08Başkent Ankara elbette diplomatik olarak da Ankara bu meselenin bölgeye sıçramaması,
01:14herhangi bir istikrarsızlığa yol açmaması için devrede olacak.
01:17Cumhurbaşkanı'nın bir düşünülen kuvvet umman ziyareti vardı, onu olacak bakacağız.
01:23Ama onun ötesinde Dışişleri Bakanı da bölgedeki meslektaşlarıyla bir görüşme trafiği gerçekleştirecektir diye düşünüyoruz.
01:31Tabii Ankara bölgedeki problemlerin malum bölge ülkelerinin inisiyatifinde ve istikrarsızlığa yol açmayacak şekilde çözümlenmesinden yana bir politika izliyor.
01:42Bu meselede de bu politikasını sürdürecektir.
01:45Nedir kritik unsurlar Türkiye açısından olumsuz olasılıklar?
01:51Bir istikrarsızlık dediğimiz gibi yani İran'ın vekil güçleri malum farklı ülkelerde bulunuyorlar.
01:57Bunlar hareketlenirse bölgeye sıçraması ve daha yeni yeni belki istikrar kazanmaya başlayan,
02:03başta Suriye olmak üzere bazı ülkelerde yeniden riskli bir takım oluşumların gündeme gelme ihtimali.
02:10Diğer yandan Amerika işte tekrar sıkıntı var deyip atabileceği bazı adımları erteleyebilir asker çekmek gibi.
02:18Nükleer serpinti bu çok ama çok büyük bir risk hem bölge için hem Türkiye için.
02:23İran'da yaşayanların bir kısmı Türk göç riski söz konusu olabilir.
02:27Öte yandan Gazze'deki soykırım gölgede mi bırakılmak isteniyor?
02:32Bu mesele unutturulmak mı isteniyor?
02:34Bir taraftan da bunun endişesi var.
02:36Ama şunu açıkça söyleyeyim Türkiye İran sınırı başta olmak üzere hem havadan hem karadan bütün tedbirlerin alındığının altı çiziliyor Türkiye açısından.
02:47Şu an için bir sıkıntılı durum yok ama bölgesel gelişmeler ve bu gelişmelerin Türkiye etkileri açısından da mesele yakından takip ediliyor.
02:57Şimdi İdris de bahsetti bu bombardıman nasıl gerçekleşti?
03:01Evet Dicle Canava onu da sormak istiyoruz.
03:04Yani bu saldırının nasıl gerçekleştiğine dair nasıl yorumlar yapılıyor orada?
03:09Evet evet yani bu konuda da bir takım değerlendirmeler var elbette.
03:15Önce şunu söyleyeyim hatırlatayım.
03:17Bir, İran yıllardır ambarbo altında malum ve hala çok eski bir teknoloji kullanılıyor.
03:23Hatırlatayım İran Cumhurbaşkanı'nın hayatını kaybettiği Dışişleri Bakanı ile birlikte helikopter kazasında enkazı bulamamışlardı ve Türkiye devreye girmişti.
03:34Akıncı İHA o enkazın yerini tespit etmişti.
03:36Yani teknolojik olarak şu an İran o yıllardır süren ambargonun etkisiyle bir hayli geride diyebiliriz.
03:42İki, İsrail elindeki son teknoloji ve elektronik harp sistemleriyle şu anda belki sayısal olarak ordusuna baktığınız zaman falan filan İran'dan daha küçük çaplı bir ülke gibi görünse de bu anlamda çok üst düzey bir takım argümanlara sahip.
04:03Öyle anlıyoruz. Nitekim İran'ın da dün akşamki bombardımanda savunma sisteminin bu şekilde çökertildiği ihtimal üzerinde duruluyor.
04:11Yani elektronik harp yeni çağın en kritik argümanı.
04:15İşte İsrail'in elindeki teknoloji de İran'ın hava savunma sistemini körleştirecek mahiyette.
04:22Mesela muhtemelen iki yüz uçağın tamamı bir bombardıman uçağı değildi.
04:27Bunların bir kısmı elektronik harp amaçlı kullanılmış olabilir.
04:30Uçakların tamamı İsrail'den havalandı.
04:34Bunu söyleyebilirim.
04:35Ama gruplar halinde gitmiş olma ihtimalleri var.
04:39Nasıl mesela ilk iki grup işte aldatma amaçlı sonraki dört grup saldırı amaçlı gerçekleşmiş olabilir.
04:48En büyük grup aşağı yukarı otuz uçaktan oluşuyor gibi bir izlenim var.
04:53Ve bu uçakların bir kısmı dediğim gibi elektronik olarak hava savunma sistemlerini körleştirecek fonksiyona sahipti.
05:02Harekatın gerçekleşme şeklinden bu anlaşılıyor.
05:06Ve elbette komplike bir operasyon olarak görülüyor.
05:10İçeride Mossad çalışmış belli ki çünkü neden işte başta genelkurmay başkanı ve askerler üst düzey askerler olmak üzere işte bu nükleer çalışmaları yürüten bilim insanları dahil çok önemli isimler nokta hedef alındı.
05:24Peki acaba Mossad'a İran içerisinden bir destek verilmiş olabilir mi?
05:29Çok mümkün bunu da söyleyebilirim.
05:32Çünkü İran'da rejim karşıtı muhaliflerin varlığını unutmamak gerekiyor.
05:37Ve rejimin gitmesini isteyenlerin desteği de elbette söz konusu olmuş olabilir.
05:42Şunu da hatırlatayım.
05:43Hamas lideri Haniye'nin, İsmail Haniye'nin de Tahran'da bu şekilde nokta atışı öldürüldüğü ve arkasına yine biz içeriden destek mi var diye konuştuğumuzu ben çok iyi hatırlıyorum.
05:54Tabi şimdi bu süreç nereye evrilecek? Ankara dediğim gibi takipte ama devam edeceği görüşü var.
06:01Yani dalga dalga bu saldırılar sürebilir beklentisi var.
06:05İran'ın vereceği reaksiyona bağlı olarak savaşın gidişatı da netleşecek deniyor.
06:11Ama belli ki burada işte Amerika ve İsrail'in temel hedefi nükleer tesislere zarar vermekten ziyade çünkü çok büyük bir risk taşıyor bölge için.
06:21Rejimi hırpalamak öyle görünüyor.
06:24Burada da işte nükleer anlaşma imzalayacak bir rejim isteniyor belli ki.
06:29Bu tarz yorumlar da yapılabilir.
06:31Ya mevcut yönetim oturup imzalayacak veya yeni bir yönetim gelecek o imzalayacak.
06:36Yani harekatın sonucuna göre İran'ın bir şekilde tekrar masaya oturmak durumunda kalabileceği de konuşuluyor.
06:43Bir de şunu söyleyeyim ve bitireyim.
06:45İşte Amerika Birleşik Devletleri'nin malum bir süredir hep konuşuyoruz.
06:49Daha çok dikkatini Pasifik'e vermek istediği, oraya gitmek istediği, bunun için acele ettiği hep yorumluyoruz bunları konuşuyoruz.
06:56Irak ve Suriye bir şekilde yoluna girdi giriyor.
06:59Ama İran şu anda en büyük sıkıntı ve risk Amerika ve İsrail açısından elbette.
07:05Yani asker anlamda değil ama işte bu nükleer tehdit açısından Amerika bunu çözmeden gitmek istemiyor belli ki.
07:13O yüzden İran'ı anlaşmaya zorlayacaktır gibi bir bakış açısı var Ankara'da da.
07:19Bu yaz son nokta koyulabilir mi?
07:21Hedefe doğru bu yaz İran sıkıştırılabilir mi?
07:27Bunları göreceğiz elbette.
07:29Şu an Amerika askeri olarak devrede değil ama olmazsa yani bu yaz içerisinde bu nükleer anlaşma konusu bir çözüme kavuşmazsa,
07:37İran masaya dönmezse veya bir anlamda işte çözüme yakın bir ışık yakmazsa,
07:44Amerika Birleşik Devletleri'nin de sonbahara doğru doğrudan meselenin içine her türlü dahil olabileceği yönünde okumalar da var.
