- 01.06.2025
Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Tolga Seçilmiş, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Bölüm Başkanı Adil Tek, Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Başkanı Burhan Sili ve Vize Danışmanı Okan Büyükuğur yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5TBK programına hoş geldiniz.
00:08Bu hafta yine karşınıza dolu bir programla geliyoruz.
00:10İlk durağımız Vietnam ancak konumuz Fransa Devlet Başkanı Macron.
00:15Macron'un Vietnam seyahati dünyada eşi benzeri görünmemiş bir tuhaf rastlantıyla açıldı.
00:22Uçaktan inmeye hazırlanıyordu, uçağın kapısını kaptan açtı ve de bütün dünya,
00:27bütün kameralar Fransa Devlet Başkanı Macron'un eşi Brigitte Macron tarafından tokatlandığını gördü.
00:35Tabi herkes şoka girdi.
00:37Bir devlet başkanının rastlantı da olsa, kaza elen de olsa bu görüntülerin yansıması büyük yankı yarattı.
00:45Günlerce sosyal medya konuştu, Fransa'dan açıklama yapıldı.
00:48Hatta Macron kameraların karşısına geçti ve bunlar Rus istihbaratının bir oyunu.
00:54Deepfake dedi.
00:55Daha önce de hatırlarsanız Ukrayna ziyareti sırasında aynı kompartımanda olduğu Almanya ve İngiltere başbakanlarıyla kameralara yakalanmış.
01:06Bu sefer de masanın üzerinden bir paketi ya da bir kağıt mendili aldığı söylenmişti.
01:13Dışarıdan bakıldığında sanki uyuşturucuyu saklıyormuş gibiydi ama yine Rus istihbaratı suçlanıp bu konuda aslında bir deepfake olayı olduğu söylendi.
01:24Peki deepfake ne?
01:26Şimdi yeni bir derdimiz var.
01:27Bütün dünyanın derdi var.
01:28Özellikle bu yapay zeka geliştikçe artık hani derler ya gözünle görmeden inanma.
01:34Artık gözünüzle gördüğünüzle de inanmayacağınız bir noktaya geldi teknoloji.
01:38Çünkü artık görüntünüzü taklit edebiliyorlar, sesinizi taklit edebiliyorlar ve o kadar başarılı yapıyorlar ki kimi bunu dolandırıcılıkla kullanıyor, kimisi itibarsızlaştırmakla kullanıyor, kimisi bambaşka amaçlarda kullanıyor.
01:51Dezenformasyondan tutun istihbarat örgütlerinin bir numaralı kullanım faaliyetine kadar pek çok alanları var.
01:58Üstelik şu anda hukuki olarak da kolay kolay önlem almak mümkün değil.
02:03Geçtiğimiz hafta San Francisco'daydım.
02:05Yapay zeka ile üretilen bu tür görüntülere ve hatta metinlere yönelik yapay zekalar insanların göremediği bir kod kullanmaya başlamışlar.
02:14Ama tabii onu siz gözünüzde göremediğiniz için çoğu zaman ne olduğunu anlamıyorsunuz.
02:19Tolga seçilmiş, Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi şu anda konuğum.
02:24Tolga hocam şunu merak ediyorum, Rusya ve Fransa arasındaki gerilimden yola çıkarak bu süreçte çok fazla deepfake görüntü gerçekten kullanılır mı?
02:33Bu gidişatı nasıl yorumluyorsunuz acaba?
02:35Bizim aslında Fransa ile Rusya arasındaki gerilimi anlayabilmemiz için deepfake'i iyi anlamamız gerekiyor.
02:42Deepfake nereden aslında çıkmış durumda?
02:45Deep learning bizim kullandığımız aslında bir yöntem, teknolojinin ismi ve fake kelimesi de İngilizce'de sahte anlamına geliyor.
02:53Bu yüzden bunların ikisini bir araya gelerek kötü niyetle bu teknolojinin kullanımına deepfake deniyor.
03:00Bu neye neden olabiliyor?
03:01Tabii ki dezonformasyon, itibar suikasti, finansal dolandırıcılık gibi sorunlara neden olabilecek aslında kötü niyetli kullanıldığında bir aslında yöntem.
03:11Peki deepfake ile ne yapılabiliyor?
03:13Çok aslında tahmin edebildiğiniz gibi görsel, görselimizi, sesimizi hatta jest ve mimiklerimizi taklit edebiliyor deepfake.
03:22Ve bunun aslında bir adım sonrasında ileriki zamanlarda göreceğimiz ve aslında birazcık da korkutucu olan tarafı içerikle bunda birleştirdiğimiz zaman yani sizin görselinizi, jest ve mimiklerinizi taklit edebilmesi için bizim deep learning dediğimiz yöntemle aslında sizin görselinizi, sesinizi, bizim yapay zeka modellerini beslememiz gerekiyor.
03:48Ancak aynı zamanda sizin bugüne kadar konuştuklarınızı, sizin bilgi seviyenizde, bilgi dağarcığınızda eğer oraya yüklerseniz bu durumda hem sizin sesiniz, hem sizin görüntünüz ama aynı zamanda sizin gibi konuşan, sizin gibi sizin tarzınızda sorulara cevap veren bir dijital klonunuz oluşmaya başlıyor ki yakın bir zamanda bunu göreceğiz.
04:09Beklentiler şu seviyede önümüzdeki 5 yıl sonra bu tip kaygılarımızın aslında en üst seviyeye çıkacağı ve bunlarla ilgili sorunlar yaşamaya başlayacağımızı gösteriyor.
04:24Bununla ilgili tabii ki birçok şirket ve ülke çeşitli önlemler almaya başladı.
04:29Şirketlerin hani Google, Meta, TikTok gibi şirketler şu anda sentetik içerik etiketlemesi gibi bir önlem almaya başladı.
04:37Şu anda yayınladıkları içeriklerde bunu zorunlu hale getiriyorlar.
04:41Aynı zamanda hem open source hem de şirketler tarafından verilen bu dijital olarak oluşturulmuş sentetik içerik diyoruz, sentetik görseller diyoruz.
04:53Bunların aslında tespit edilmesine yarayacak aslında araçları sunuyorlar şu anda piyasaya.
04:59Ülkeler de tabii ki bununla ilgili önlemler alıyorlar.
05:03Özellikle Avrupa Birliği'nin bir adım önde olduğunu görüyorum ben burada.
05:07AI Act dediğimiz bir aslında yapay zeka yasaları var.
05:12Bununla beraber DSA dediğimiz dijital hizmetler yasasını şu anda Avrupa çıkartmış durumda.
05:19Çin'in çok katı önlemler aldığını görüyoruz.
05:21Amerika'da şu anda eyaletler bazında bazı çalışmalar var fakat federal olarak aslında böyle bir yasanın çıktığı veya uygulandığından bahsetmemiz şu anda mümkün değil.
05:34Ancak önümüzdeki süreçte bu tip yasaların geldiğini göreceğiz.
05:37Ülkemizdeki durumda biliyorsunuz dezenformasyon yasası var.
05:40Dezenformasyon yasası aslında bir şemsiye gibi şu anda bu tip suçları, bu tip sorunları aslında kapsıyor.
05:47Ancak spesifik olarak şu anda servis sağlayıcılara veya bunun gibi üreticilere herhangi bir şekilde bir kısıtlama, bir zorunluluk veya herhangi bir şekilde yasa kapsamında bir yöntem önermemiş durumda.
06:00Ancak bu tip sorunlarla ilgili veya bundan kaynaklanabilecek sorunlarda bir şemsiye görev gören şu anda dezenformasyon yasamız var.
06:09Gerçekliğin algısının yavaş yavaş kaybolduğu bu dönemde buna karşı ne tür önlemler alınabilir sizce?
06:16Aslında gelecek bize şunu gösteriyor.
06:18Önümüzdeki zamanlarda biz hiçbir zaman için dijital ortamda, örneğin bir dijital yaptığımız bir Zoom toplantısında biz şuna hiçbir zaman için emin olamayacağız.
06:31Karşımızdaki kişi acaba gerçekten gerçek kişi mi yoksa bir klonla mı konuşuyorsunuz?
06:37Bununla ilgili ilk sorun aslında hani bu bir mihenk taşı gibi kabul ediliyor.
06:43Bir yazılı olmasa da aslında böyle bir 2019 yılında yaşanan Almanya'da bir sorun var.
06:49Bir şirkette hiç olmaması gereken para bir deep fake görüşmesi sayesinde hiç olmayacak bir yere doğru transfer ediliyor ve kötü niyetli insanlar kendilerine bu parayı transfer edilmesi sağlıyor.
07:02Bir Almanya'daki bir şirketten. Bunları önümüzdeki zamanlarda daha fazla maalesef duyuyor olacağız.
07:09Aynı 1990'larda yaşadığımız duruma benziyor aslında bu.
07:12Virüs ve antivirüs hani ürünleri şeyleri vardı.
07:16Antivirüs ürünleri vardı.
07:18Sürekli olarak virüsler çıkıyordu ve buna karşı antivirüsler yazılıyordu.
07:21Ve antivirüsler de biz bu bize zarar verecek bilgisayar virüsleriyle savaşmaya çalışıyorduk.
07:27Bunları bilgisayarlarımıza almamaya çalışıyorduk, engellemeye çalışıyorduk.
07:31Aynı durumu aslında burada yaşayacağız gibi duruyor.
07:34Çünkü özellikle online yapılan toplantılar veya online yapılan mülakatlar, iş mülakatları veya ciddi pazarlıkların önümüzdeki dönemlerde belki de yüz yüze yapılacağına,
07:46belki de hani daha fazla bunun bizim el sıkışarak ve karşılıklı birbirimizin gözünün içine bakarak yapacağımız toplantılara dönüşeceği günler önümüzde olabilir.
07:58Hani pandemi zamanda yaşadığımız bu online taraftaki her şeyin online'e dönmesi, her şeyin evden çalışmaya dönmesi, ofislerin terk edilmesinden belki de tam bir ters hareket gibi düşünebiliriz bunu.
08:11Artık böyle birbirimizin yüzüne bakacağımız toplantıları daha fazla yapmaya başlayacağız.
08:14Peki bunu baştan engellemek mümkün mü diye sorular soruyorlar.
08:19Bunu şu anda baştan çok çıkış noktasından engellemenin mümkün olmadığını şimdiden söyleyebilirim.
08:26Çünkü geçenlerde izlediğim bir komedi dizisinde bir replik vardı.
08:31Avcı ne kadar fiilebilirse ayıda o kadar yoğulabilir gibi.
08:35Bu aynı bir yakalamaca gibi düşünebilirsiniz.
08:39Artık bu teknoloji bir kez çıktıktan sonra tekrardan aynı diş macun gibi içine koymanız mümkün değil.
08:47Biz bununla çeşitli yöntemlerle savaşmamız ve bunun önlemlerini almamız gerekiyor.
08:52Şu anda şirketlerin aldığı önlemler ve ülkelerin aldığı önlemlerin bir başlangıç olduğunu söylememiz mümkün.
08:58Tolga Bey çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
09:01Sevgili seyirciler artık iyiden iyiye yaz sezonuna girdik diyebiliriz.
09:05Şimdi yaz sezonu demek de turizm demek.
09:08Gelin görün ki turizmde işler bu yaz bakalım iyi gidecek mi gitmeyecek mi hepimizi endişelendiriyor.
09:14Birkaç nedeni var.
09:16İlki hava şartları, küresel ısınma bütün dünyayı olduğu gibi Türkiye'yi de yakından etkiliyor.
09:22İkincisi ise ekonomi.
09:23Türkiye bazı bölgelerinde özellikle fiyat algısının konuşulduğu, tartışıldığı, kaybolduğu bir döneme girmiş durumda.
09:31Böyle olunca da en çok zorlanan turizm sektöründe çalışanlar oluyor.
09:35Herkes turistik yerlerdeki lahmacunun fiyatını merak etmeye başladılar.
09:40Nasıl Big Mac referansı varsa Amerika'da ya da farklı ülkelerde Türkiye'deki referansla şimdilik lahmacunun fiyatı.
09:48Ama o lahmacun da bir yerde bakmışsınız 300 lira bir yerde bakmışsınız 3000 lira olabiliyor.
09:54Şimdi isterseniz bu turizmde nasıl bir yaz bekliyor bizi bunu iki isimle konuşalım.
09:58Boğaziçi Üniversitesi Kandil Lirası Tanesi Meteoroloji Bölümü Başkanı Adil Tek ilk konuğumuz.
10:04Adil hocam biraz klişe olacak ama bu yaz bizi ne bekliyor?
10:08Küresel ısınmayla birlikte mevsimler de değişmeye başladı, yerleri değişmeye başladı.
10:13Türkiye nasıl etkilenecek sizce bu yaz?
10:15Bizi oldukça yine geçtiğimiz yıllara nazaran sıcak yaz bekliyor.
10:19Şöyle ay ay bir değerlendirme yapmak istersek kısaca.
10:22Haziran ayı biraz daha mevsim normalleri değerler.
10:25Çok sıcak olmamakla birlikte yağış miktarlarında azalma var.
10:30Şu an Mayıs ayı içerisinde yağışlar ortalamalar civarında bazı bölgelerimiz ortalamalar civarında geçti.
10:38Bazı bölgelerimizde ise ortalamaların altta kaldığı yerlerde oldu.
10:43Bayışın özellikle son periyodunda düşen yağışlar vardı.
10:46Türkiye genelinde bu yağışlar bazı yerlerde sel su baskınları oluştururken yine dolu şeklinde yağışları da meydana getirdi.
10:54Haziran ayı Mayıs'a ve diğer haziranlara göre kıyasladığımızda nevsim normalleri bir sıcaklık değerleri bekliyoruz ama
11:01yağışlar açısından haziran yine kurak geçecek.
11:06Temmuz-Ağustos'a da baktığımızda sıcaklıklar ortalamaların üzerinde özellikle iç bölgelerde
11:11yani İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerimizde ortalama değerlerinin üzerine çıkacağını gösteriyor.
11:17Yani sıcak günlerin sayısı soğuk günlerden biraz daha,
11:20yani nevsim normalleri olan değerlerden biraz daha fazla olacak gözüküyor.
11:25Bu da tabii ki Temmuz ve Ağustos'u da aynı benzer şekilde değerlendirebiliriz.
11:30Bu da yaz içerisinde geçen seneye nazaran birkaç sıcak hava dalgası daha olacağını gösteriyor.
11:35Geçen sene daha fazla olmuştu sıcak hava dalgaları ki bu sıcak hava dalgaları geçen sene 4-5 tane sıcak hava dalgası yaşadık.
11:43Bunlar yaklaşık birer hafta boyunca da sürenleri olduğu işlerinde.
11:47Ama bu senede sıcak hava dalgaları geçen seneye nazaran biraz daha sayıları az olabilir.
11:52Yani 3-4 tane, 3 tane, 2-3 tane sıcak hava dalgası olma olasılığı bulunuyor ki bunu nereden söylüyoruz?
11:58İklim modellerimiz var. İklim modellerimiz mevsimler, anomaliler üzerinden çalışıyor.
12:03Mevsim anomalilerde de yaz aylarının özellikle Temmuz ve Ağustos ayının anomallerinin sıcaklıklarının ortalamalarının biraz daha üzerinde seneyeceğini gösteriyor.
12:12Bu da tabii ki sıcak hava dalgalarının yine bu yazda yaşayacağımızı işaret ediyor.
12:17Tabii sıcak hava dalgası tek başına etkili olmuyor.
12:20Yani örneğin İç Anadolu'da sıcaklık değerlerinin 30-35-40 dereceleri çıkması veya Güneydoğu Anadolu'da 40 derecelerin üzerine çıkması.
12:28Evet oralarda bir sıcak hava oluşturuyor ama nemle birlikte özellikle kıyı bölgelerde sıcak hava dalgası sağlık risklerini de beraberinde getiriyor.
12:37Bu yazı için değerlendirmemiz son 2 yaz oldukça sıcak geçti.
12:41Geçen yaz daha da sıcaktı aslında.
12:42Şöyle sıralayabiliriz.
12:442023 yazı sıcak hava dalgaları yaşadık.
12:47Birkaç tane yaşadık.
12:49Ama 2024 yazında ise sıcak hava dalgaları sayısı 4-5 taneye çıktı.
12:53Bu senede yine 2-3 tane sıcak hava dalgası yaşamamız olasılığı gözüküyor.
12:57Bunların bazen uzun soluklu olabiliyor.
13:00Bir haftaya kadar çıkabiliyor.
13:01Bir hafta 10 güne kadar çıkabiliyor sıcak hava dalgaları.
13:04Tabii ki sıcak hava dalgaları Kuzey Afrika üzerinden gelen akışlarla meydana geliyor.
13:09Ekvatoryal sıcak bölgelerin havasını bize doğru taşımış oluyor.
13:13Tabii son yıllarda bu sıcak hava dalgalarının sıklığının artması iklim değişiğinin işaretlerinden birisi.
13:19Önemli göstergelerinden bir tanesi.
13:21Neden böyle oluyor sıcak hava dalgaları artmaya başladı?
13:26Şöyle ki özellikle beraberinde tabii kuraklıkla meydana geliyor.
13:31Sıcak hava dalgaları beraberinde kuraklık.
13:33Ülkemizi bekleyen en büyük tehlikelerden birisi zaten.
13:36Ki bununla ilgili stratejik çalışmaların ve planlamaların yapılması gerekiyor.
13:41Önümüzdeki 10'lu, 20'li, 30'lu, 40'lu yıllar için iklim değişikliği evet hızlı bir şekilde aslında öngörülenden de daha hızlı bir şekilde sıcaklığın arttığını görüyoruz ki.
13:51Paris İklim Anlaşması'nda 1,5 derecelik öngörülen artış, 1,5 derecelik öngörülen artışı artık aşılmış vaziyette.
14:01Tabii az önce bahsetmiştim bunaltıcılık, sıcak hava dalgaları ve bunaltıcılık.
14:04Kıyı bölgelerimiz özellikle İstanbul'la birlikte tabii ki Ege ve Akdeniz'de bunaltıcılığın etkileri gittikçe artık bu da sağlık risklerini beraberinde getirecek gözüküyor.
14:16İklim değişikliği ülkemizdeki en önemli etkisi zaten bunaltıcılık ve su konusundaki su eksikliği.
14:22Yani Türkiye'nin yaklaşık 600 kilogram olan yıllık metrekareye düşen ortalama yağış miktarı önümüzdeki ilerleyen süreçte 300 kilograma kadar da düşecek.
14:31Ve bu ülkemiz açısından hem ekonomik hem diğer konular açısından, öncelikle ekonomik açısından daha sonra diğer konularda yani sağlık açısından bunu peş peşe sıralayabiliriz riskleri.
14:42Birçok risk var devamında gelen ama en önemli riskler ekonomik ve sağlık risklerini beraberinde getirecek.
14:48Yani suya büyük ihtiyacımız olacak.
14:50Bunun için de suyu tutmamız gerekiyor ve nasıl suyu iyi yönetmemiz gerekiyor.
14:55Yani tasarruf tedbirlerini de ona göre uygulamamız gerekiyor.
14:58İklim değişikliğinin en büyük etkilerinden ülkemize olacak sonuçlarından bir tanesi bu.
15:03Yine çok klasik olacak ama barajlar doldu mu?
15:05Biz kaberciler her yaz muhakkak bu haberi yapıyoruz.
15:08Yapmadan olmuyor.
15:09Barajlar doldu mu, susuz mu kalacağız diye merak ediyoruz.
15:13Son durum nedir acaba?
15:14İstanbul'un bu sene su açısından problem olacak gözükmüyor.
15:18Baraj dolduk oranları %80'lerin üzerine çıkmış bir vaziyette.
15:21Ki İstanbul bu sene özellikle kış aylarında kuzeyde gelen akışlarla birlikte hatta İstanbul'la birlikte bizim kuzey kıyılarımız yani kuzeyden gelen akışların çok etkisinde kaldı.
15:32Bu akışlar güney bölgelere çok fazla sarkmadı.
15:35O sebeple İstanbul yağışlar açısından da diğer bölgelerine nazaran yağışlarını ortalamaların üzerinde bir yağış aldı.
15:42Ve baraj dolduk oranlarında yaza girerken %80'lerin üzerine çıkartmış bir vaziyette.
15:47Tabi ki %80 baraj dolduk oranı İstanbul için oldukça bu zaman için yüksek bir rakam.
15:52Ve bu yaz İstanbul'da bir su problemi, bir su kesintisi baraj dolduklarına baktığımızda gözükmüyor.
15:59Ama diğer başka bölgelerde ise barajlar açısından riskler bulunmakta.
16:05İstanbul'da su problemi şu an için gözükmüyor.
16:07Yine yağışlar da devam ediyor.
16:09Ama önümüzdeki haftalardan itibaren biraz daha yaz periyoduna gireceğiz.
16:13Haziranda biraz dolduklar düşecek ama tabi ki İstanbul için yani İstanbul sonbahara kış aylarına rahatlıkla ulaşabilecek su rezervlerine sahip durumda şu anda.
16:23Adil Hocam çok çok teşekkür ederim.
16:25Gelelim turizmin ikinci konusuna.
16:27Kaybolan fiyat algısına.
16:29Şimdi geçtiğimiz yıllarda turizm rekor kırdı.
16:3260 milyondan fazla turist geldi.
16:3564 milyar dolar civarında kar elde edildi.
16:38Büyük bir rakamdı Türkiye için.
16:40Bu yılda hedefler açıklandı.
16:42Ama ne olduğunu isterseniz Alanya Turistik İşletmecileri Derneği Başkanı Burhan Sili'ye soralım.
16:47Burhan Bey bu yıl 2025'in ilk 4-5 ayı nasıl geçti?
16:52Geçen yıllarla karşılaştırdığınızda tablo neydi acaba?
16:54Şöyle aslında ilk 4 aya baktığımız zaman ciddi bir düşüş görünmüyor açıkçası.
17:00Yani farklı pazarlarımızda artışlar, farklı pazarlarımızda düşüşler var.
17:05Ama ilk 4 ay ben Antalya ve Alanya Gazipaşa Havalimanı verilerine dayanarak konuşuyorum.
17:11%0.10'luk bir düşüşümüz var.
17:154 ay içerisinde yaşanan düşüş bu.
17:18Nisan ayı toparladı.
17:20Mart ayında biraz daha yüksekti bu.
17:22Ancak tabi bizim için ana kaynak pazarlardan biri olan Rusya'da ciddi oranda bir düşüş var.
17:28Bu özellikle bizleri etkiliyor.
17:30Bunun haricinde İngiltere pazarı, Polonya pazarı gibi farklı pazarlarda da artışlarımız var.
17:35Yani otel olarak baktığımızda düşüş oranımız çok yüksek değil.
17:40Şimdi yerli turistler daha pahalıya mı kalıyor otellerde?
17:43Böyle bir tartışma vardı ve de pek çok turistle, yerli turistle oteller yerine farklı yöntemler deniyorlar.
17:50Siz otelciler olarak bunu bir analiz eder misiniz?
17:52Yani dışarıdan gelen bir Alman, İtalyan ile buradan rezervasyon yapan bir Türk'ün aldığı fiyat farklı oluyor mu?
17:59İkinci konuklarla alakalı olarak ya da insanların özellikle iç pazar anlamında değerlendirdiğimizde
18:04kendi akrabalarının yanına gitmesi ya da farklı noktalarda konaklığına tercih etmelerini temennediğin ekonomik.
18:11Tabii ki ister istemez bizim fiyatlarımız yükselmek durumunda kaldı.
18:16Çünkü biz ağırlıklı olarak yurt dışına dövizle anlaşma yapan, dövizle satan, döviz girdisi olan
18:23ama ürünlerini TL olarak tedarik eden, yüzde seksen, yüzde doksan civarında ürününü Türkiye'den tedarik eden ve TL'yi de tedarik eden bir sektörüz.
18:34Yani bu anlamda da yerli ikameyle yerinde ihracat yaptığımızı her zaman söyleriz.
18:38Şimdi böyle baktığımız zaman olaya iç pazarda da rakamlar hakikaten birçok insanın ekonomik koşullar nedeniyle ödeyemeyeceği boyutlara geldi.
18:46Airbnb diye tabir ettiğimiz tatil evlerinde, tatil konutlarında ki bugün biliyorsunuz 2023 tarih itibariyle çıkan yasa çerçevesinde
18:56tüm konaklama bilimlerinde bakanlık belgesi olmak zorunda bu evlerinde turizm amaçlı konut belgesi olmak zorunda
19:05bu tarz çalışan konutlarında talep belirli bir oranda artmıştır.
19:08Ama burada şöyle bir fark var tabi, şimdi bizim tesislerimiz bizim bölge için ağırlıklı konuşuyorum.
19:14Antalya, Almanya, işte Kemersi, Belek, Kundu ağırlıklı her şeye dahil çalışan.
19:20Yani 24 saat yiyecek servisi, içecek servisi olan tesisler bir diğer taraftan tabi eğlencesi farklı aktiviteleriyle farklı imkanlar sunan tesisler.
19:31Ama ikinci konut ya da akrabanızın yanında yapmış olduğunuz tatillerde bu olmaklardan yoksulsunuz.
19:37Ama her ne olursa olsun şöyle de bir istatistik var, her 100 kişiden bayram döneminde 8 kişinin tatile çıkacağı şeklinde bir istatistik de var elimizde.
19:46Çıkabileceğiyle ilgili bir istatistik var elimizde.
19:49Dolayısıyla böyle baktığımız zaman ekonomik koşullar iç pazarı da zorluyor.
19:53Yani otel fiyatlarının yükselmesi, biz geçmiş dönemlere baktığımızda bizde iç pazar oranı %15-20'ler seviyesindedir.
20:01Geri kalanı yabancı pazarlardan gelen misafirlerle dolar tesislerimiz söz konusu.
20:08Bu oranın azalması bizler için son derece olumsuz bir durum.
20:12Çünkü farklı noktalarda iç pazar her ne olursa olsun, daha önceki dönemlerde, kriz dönemlerinde olsun, farklı dönemlerde olsun gelmeye devam etmiştir.
20:21Ve bu işle uğraşan tüm ülkelerde de zaten ana kütleyi, daha doğrusu ana misafir profilini iç pazar.
20:28Bu İspanya'da da böyledir, Yunanistan'da da böyledir.
20:31Yani bizim gibi servis veren, turizme hidrat veren ve sinasyonlu ülkelerde de ana pazar iç pazardır aslında.
20:39Ama biraz önce de ifade etmiş olduğum bir neviz ki ekonomik nedenler.
20:43Bizim de kar oranlarımızı minimize etmiş olmamıza rağmen hatta şu anda bir belirsizlik önümüzdeki dönemle alakalı olarak tamam 15 Haziran itibariyle iç pazarın devreye girmesi, 15 Haziran itibariyle tüm kaynak pazarlarımızda okul tatillerinin başlaması hasebiyle rezervasyonların da artacağını biliyoruz.
21:06Ama sonuçta daha önceden görebildiğimiz verileri bugün göremiyoruz.
21:12Öyle ya da böyle bu iş toparlanacaktır.
21:15Bu sene için söylüyorum.
21:16Ama bu pahalılık, daha doğrusu bizim maliyetlerimiz, yeni gelen belgeler, o bu vesaireyi değerlendirdiğimizde bu iş ne yazık ki küçük ve orta ölçekli işletmeler arasından sürdürülebilir olmaktan çıkma durumuna gelmeye başladı.
21:31Burada özellikle iç pazarla alakalı olarak söylüyorum.
21:34Banka kredileri olsun, devlet destekleri olsun, insanların tatile çıkabilmesi anlamında destekler verilmesi lazım.
21:42Çünkü tatil bir ihtiyaç haline olursa olsun.
21:44Ama tabii ki öncelikle tatil lüks bir tüketimdir.
21:48Diğer ana ihtiyaçları halledemeyen insanlara bu anlamda nasıl bir şey olabilir inanın çok değerlendiremiyorum.
21:57Yani çok kolay da değil.
21:58Burhan Bey çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
22:01Sevgili seyirciler bir yandan Türkiye'de Türkiye'ye gelen turist sayısı merak konusu, bir yandan da Türkiye'den giden turist merak konusu.
22:10Çünkü neden gidemiyorsunuz, Schengen vize alamıyorsunuz.
22:13Pek çok karşınıza engeller çıkıyor.
22:16Schengen vize Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı bir vize türü.
22:20Yani bir ülkeden aldığınız zaman Avrupa Birliği'ne üye bütün ülkelere o vizeyle ziyaret edebiliyorsunuz.
22:25Gelin ki gelin görün ki parasını verseniz de randevu tarihi alamıyorsunuz.
22:30Geçtim vizeye almayı randevunun tarihini alamıyorsunuz.
22:32Peki neden böyle bir şey oluyor?
22:35Ne yaşanıyor?
22:35İsterseniz bir vize danışmanı Okan Büyük Uğur'a soralım.
22:38Okan Bey, vize konusunda kimi aracı kurumların botlarla randevu sistemini öne geçirdiklerine yönelik iddialar var.
22:47Bu doğru mu?
22:48Bu haberler doğru mu?
22:49Bu sistem nasıl çalışıyor?
22:50Evet haberler maalesef doğru.
22:52Botlarla alakalı problemler yaşıyoruz.
22:55Çünkü randevuların kısıtlarıcı olduğu için konsoloslar tarafından, özellikle Avrupa için konuşuyorum.
23:00Mecburen devreye yapay zeka bot yazılımları giriyor.
23:02Bunlar da genellikle yurt dışı bağlantılı oluyor.
23:05Rusya, Cezayir.
23:07Onlar yazılımda çok iyiler çünkü.
23:09Hatta Hindistan'da var bu konu hakkında.
23:11Bu durumun önüne geçmek için konsoloslar aksiyon aldı.
23:15Bir problem yok bu konuda.
23:17Ama tabii ki daha tamamen bitiremedik bu olayı.
23:20Fransa konsolosluğu son yaptığı hamlede biraz daha bot yazılımını geliştirdi.
23:26Yani şu anki bot yazılımı Fransa üzerinden çok randevuyu opsiyonlayamıyor.
23:29Yani önüne geçiyor, engelliyor Fransa.
23:32Onun dışındaki diğer Avrupa Birliği ülkeleri de botla alakalı gelişmeler üzerinde devam ediyor.
23:39Botla alakalı sıkıntımız aslında, müzdarip olduğumuz konu şudur.
23:43İşle işte bizim manuel olarak aldığımız randevuyu bize müdahale ettirmeden,
23:48yani nasıldır şunu anlatayım önce.
23:50Bot sisteme müdahale ettiği anda biz randevu ekranına bağlandığımızda
23:55görünen randevuyu bizim alamamamız botun o anda sisteme gelip daha önceden randevuyu sistemden kendi bünyesine aktarmasıdır.
24:06Bu yüzden biz ekranlara girdiğimiz zaman ne kadar IP değişikliği yapsak ya da farklı yöntemlerden etsek,
24:11farklı durumlara bağlanmaya çalışsak hiçbir şekilde randevuyu alamıyoruz.
24:19Çünkü ekranda bizi kilitliyor. Randevu ekranında tamamen bot yazılımı bütün randevuları aldıktan sonra bize ancak ekranda randevu gözükmeye çalışıyor.
24:29Ama o da sanal ekran.
24:30Hiçbir şekilde randevu alamıyoruz.
24:32Mecburen insanlar da ne yapıyor? Bot yazılıma yönelmeye çalışıyor.
24:35Ama fiyatlar fahiş, yüksek insanları yoruyor.
24:38Burada yapılması gereken botun önüne geçilmek ya da konsolosluğun ek randevuları daha çok arttırması.
24:45Bu nedir? Örnek veriyorum. Kota aylık 500 kişi ise ben sadece örnek veriyorum.
24:50Bu kotayı 750 veya 1000'e çıkartarak rahatlatması, randevu sistemi rahatlarsa tabii ki bu durumda bot yazılımları ekarte olacak.
25:00Normal insanlar eskisi gibi randevu olabilecek.
25:02Yani pandemiden önceki duruma döneceğiz.
25:04Ama şu an bu konu muzdarip hiçbir şekilde tam anlamıyla önüne geçilmedi.
25:10Askıda gelişmeler devam ediyor.
25:12Zor verilen randevuları aldınız diyelim gittiniz.
25:15Vizeleri de çok zor veriyorlar.
25:17Neden bunlar bu kadar zor?
25:19Yani yeni mi zorlaştı hep böyle miydi?
25:21Evet en büyük konulardan en sıkıntılı konulardan biri de bu zaten.
25:25Randevuların kısıtlı olmasının nedeni de aslında vize sürenin daha kısa verilmesinden dolayı.
25:31Yani şöyle diyeyim ben size örnek olarak.
25:33Bir vatandaş için normal şartlarda yılda bir defa vize başvurusu yaparken şimdi şu anki dönemin içinde yaklaşık 3-4 defa aynı vatandaşa vize başvurusu yapmak zorunda kalıyoruz.
25:45Bu da ne oluyor?
25:46Yani normal olarak çarpı olarak artıyor.
25:48Yani başvurularda daha çok verim alamıyoruz.
25:52Çünkü yaptığımız başvurularda örnek veriyorum biraz önce dediğim gibi bir yıllık bir kişiye vize alıyorsak ama bu artıştan dolayı yani katlanarak devam ediyor.
26:03Bunun önüne tabii ki geçemiyoruz.
26:04Randevuları nasıl rahatlarsa o zaman da bu benim düşüncem vize süreleri daha da artacak.
26:10Ama bu vize sürelerinin kısa olmasının bazı sebeplerinden biri de yani bazen vatandaşların vizeleri yanlış kullanmasından dolayı olabiliyor.
26:21Nasıl oluyor? Bu çok yerel şiş bir durum değil ama şu şekilde anlatayım.
26:27Nasıl olabilir bu konu?
26:28Örnek veriyorum. Bir Avrupa ülkesi vizesi alınıyor.
26:31A ülkesi vizesi alınıyor ama o vizeyle ilk defa A ülkesine seyahat edilmiyor da B ülkesine seyahat ediliyor.
26:38Bir dahaki vize başvurusunda şu anki dönemden bahsediyorum sadece eskiden değil.
26:42Onu baza alıyorlar. Nasıl baza alıyorlar?
26:44Diyor ki sen A ülkesinden vize aldın yani bizim ülkemizden ama sen ilk seyahatini B ülkesine gerçekleştirdin.
26:51Bu normalde kabul edilen bir şey değil. İçinde bulunduğumuz dönemden bahsediyorum.
26:56Bunun da çok büyük faktörü var.
26:58Tabii ki müşteriler uyarılıyor ama bazen seyahatler uymuyor vesaire.
27:01Tabii ki bunlar dengeleri bozuyor.
27:03Konsolosluklar da bunlardan ister istemez biraz şikayetçi.
27:08Anlayabiliyorum doğru. Onların da kendine göre kuralları var.
27:10Ama dediğim gibi vize sürelerinin artması eğer gerçekleşirse önümüzdeki dönemlerde o zaman bu randevu krizi de belki biraz azalır.
27:20Çünkü bir kişiye dediğim gibi bir vatandaşa eğer yıl içinde 2-3-4 defa aynı kişiye başvuru yapılırsa tabii ki mecburen kat sayıları randevuların artıyor.
27:31Artınca da ister istemez kota sıkıntısı ortaya çıkıyor.
27:36Bunu da düzeltmemiz lazım.
27:37Şimdi Schengen'de Cascade kuralı denen bir şey varmış.
27:41Ben de yeni öğrendim geçtiğimiz günlerde.
27:43Nedir bu kural? Neden bu kadar önemli?
27:45Cascade kuralının AB komisyonunun yani Avrupa Birliği'nin uygulanmış olduğu bir kuraldır.
27:51Bu kural nasıl geçerli?
27:52Şu an pek uygulanmasa da ben açıklayayım size.
27:55Örnek veriyorum.
27:56Son 2 yıl içinde 3 adet Schengen vizesi alınmış ve bu vizeler yönetmeliğe göre doğru kullanılmış Avrupa Birliği tarafından.
28:04O zaman evet bir sonraki vizeniz minimum 1 yıl olma hakkına sahiptir.
28:09Ya da örnek veriyorum.
28:10Son 2 yıl içinde ya da son 3 yıl içinde diyeyim son 3 yıl içinde 3 adet vize aldınız Avrupa'dan ve bu vizeyi yine doğru kuralına doğru şekilde ve yönetmeliğe uygun şekilde kullandınız.
28:21O zaman bir sonraki vizeniz 2 yıl olma ihtimali yüksek.
28:25Ama dediğim gibi şu an bu konu Cascade askıya alındı.
28:30Sebebi zaten randevuların olmayışı vizelerin kısa süreli verilmesinden belli.
28:35Şu an uygulanmıyor.
28:36Ama bazen televizyonda ya da örnek veriyorum.
28:39Sosyal medya şu an çok dönüyor.
28:41Hatta arayan bazı müşteriler de şöyle bir detay veriyor.
28:43Ben diyor sosyal medya Instagram'da gördüm.
28:46Örnek veriyorum şu YouTuber tarafından Cascade uygulaması varmış diye arıyorlar.
28:51Ama diyorum ki şu an bu askıda öyle bir durum yok.
28:54Kaldırılmadı ya da uygulanmıyor demiyorum.
28:57Askıda var evet ama uygulanmıyor.
29:00Onun dışında çok etkileyen konu sosyal medya.
29:03Oraya değineceğim.
29:04Instagram'da ve şu an Twitter'da çok dönüyor.
29:07Cascade olayı.
29:08Diyorlar ki örnek veriyorum.
29:09Bir yıllık vize aldım.
29:11Yeni bir vize başvurusu yapacağım.
29:12Vizelerimi düzenli kullandım.
29:14Hatta çıkıp şov tarzında bunu göstermeye çalışıyorlar.
29:18Konsolosluğa vize başvurusu yaptım.
29:19Üç yılım onaylandı.
29:21Tamam doğru.
29:22Ama bu dediğim gibi tamamen vize başvuruları.
29:24Bütün ülkeler için konuşuyorum.
29:25Ama Avrupa'ya özellikle değineceğim.
29:28Dedikleri şu konsolosluğların.
29:29Yönetmeliğe uygun bir şekilde herhangi bir problem çıkarmadan
29:33ülkemizde ya da ülkelerde.
29:35Yine Avrupa Birliği'nden bahsediyorum.
29:37Ülkeye giriş çıkışlarda vizenizi düzenli kullanıp
29:39vizeye aldığınız ülkeye seyahat ettiyseniz
29:42evet bu kural geçerli diyor.
29:44Ama yine söylüyorum.
29:46Şu an bu kural
29:47Cascade kuralı uygulanmıyor.
29:49Askıda olan bir kuraldır.
29:51Bunu özellikle belirtmek istiyorum.
29:53Altını çizdim.
29:53Üzerinde duruyorum.
29:54Ama tabii ki bu denmiyor.
29:57Kesinlikle uygulanmayacak.
29:59Şu anki durum içinde bulunduğumuz dönemde düzelirse
30:01bu Cascade kuralı tabii ki uygulanacak.
30:04Ama ben şunu söyleyeyim size.
30:06Örnek veriyorum.
30:07Kişi, vatandaş iki yıllık bir vize almış
30:09ve o bitmiş.
30:11Neticesinde yeni bir vizeye başvuru yapacağız.
30:13Aynı ülkeye ya da farklı bir Avrupa ülkesine
30:15vizelerini düzenli kullanmış.
30:17Her şeye uygun.
30:18Yönetmeliğe, kurallara.
30:20Örnek veriyorum.
30:20Evraklar, dokümanlar konusunda.
30:22O kişi
30:23üç yıllık veya beş yıllık alma hakkına yine sahip.
30:26Sahip değildir değil.
30:28İlla Cascade uygulanacak diye bir kural yok.
30:30Yani bu biraz da evrakların ve kişisel durumun getirdiği bir konu.
30:35Evet az gittik uz gittik bir 5N1K'nın daha sonuna geldik.
30:40Önümüz bayram.
30:41Şimdiden hepinize sağlıklı, huzurlu, güzel bayramlar dilerim.
30:44Kurban bayramınızı en içten dileklerimle kutlarım.
30:47Yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar
30:49ben Cüneyt Özdemir.
30:50Hepinize iyi günler dilerim.
Önerilen
3:57
|
Sıradaki
2:33
0:29
1:31
1:10