Tarihi sevdiren ve merak uyandıran program Tarihte Yürüyen Adam geçmişten günümüze kadar ayakta kalmayı başaran tarihi yapıları ve hikâyelerini izleyicilerle buluşturuyor.
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Kategori
📺
TV ve DiziDöküm
00:00Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
00:30Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
01:01Tarihte yürüyen adam vakıf eserlerimiz olarak bu hafta Cerrahpaşa Camii'ndeyiz.
01:07Semte ismini veren bu caminin banisi Cerrah Mehmet Paşa, Osmanlı ordusu içerisinde cerrah olarak yetiştirilmiş devşirmelerden birisiydi.
01:20Daha ileriki tarihlerde vezirlik ve sadrazanlık yapan Cerrah Mehmet Paşa bu semte yaptırmış olduğu bu cami ile beraber ismini bugüne kadar yaşatmaktadır.
01:31Osmanlı sistemindeki devşirmeliğin en güzel örneklerinden bir tanesi olan Cerrahpaşa Camii'nin kendisi ve banisinin fakir bir Balkan çocuğundan
01:44Osmanlı'nın en yetkin mevkisine kadar gelip İstanbul'un imar sisteminde, İstanbul'un imarında önemli eserler bırakarak bu hayattan göçüp gitmesi.
01:56İşte Osmanlı medeniyetini Cerrahpaşa Camii üzerinden sizlere aktarmaya çalışacağız efendim.
02:14Osmanlı devşirme sistemi içerisinde Balkanlardan fakir bir ailenin çocuğu olarak devşirilen Mehmet Paşa ileriki tarihlerde yani askerinin içerisinde meslekleşmeye başladıklarında
02:42kendisi askeri cerrah olarak yerleştiriliyor. Yani Osmanlı ordusu içerisinde bir cerrahlık sistemi var.
02:51Bugün çok çalışılmamıştır bu konu üzerinde Aykut Kazancıgilin bir gayretleri vardı ama maalesef hocamız bir pek çok kitapları yayınlama arasında bu çalışmasını tamamlayamadı.
03:03Bu cerrahlık sistemi içerisine yetişen Cerrah Mehmet Paşa daha sonra padişah olacak Şehzade Üçüncü Mehmet'in de sünnetini gerçekleştirmiştir.
03:12Üçüncü Murat ve Üçüncü Mehmet döneminin devlet adamı olarak vezirlik, sadrazamlık makamlarında bulunan ve Osmanlı ordusunda seferlere katılan Cerrah Mehmet Paşa'nın
03:24hem mesleki yanında hem devlet bürokrasisinde yöneticilik olarak da başarılı bir hayat sürmüştür.
03:30İnşa ettirdiği buradaki külliyesi, cami, türbesi, şadırvanı, hamamı ve medresesiyle beraber bir külliyeydi.
03:40Bu bölgenin şenlendirmesi amacıyla oluşturulmuş bir yapıydı ki maalesef bu bölge geçmiş tarihlerde İstanbul'un yangınları ve depremleriyle beraber
03:53daha sonraki tarihlerde de imar çalışmalarıyla beraber maalesef ve maalesef çok büyük tahribat ve kimliğini yitirmiş bir bölgedir.
04:02Tarihi Yarımada'nın geçmiş demografik yapısı ve şehirleşme açısından incelendiğinde en gözde noktalardan bir tanesi Sultanahmet Meydanı, Beyazıt,
04:12bugünkü Fatih Camii'nin olduğu alanlar ve Haliç kıyıları dikkate alınır.
04:18Ama İstanbul'un hem Osmanlı öncesi hem Osmanlı dönemindeki İstanbul'un yedinci tepesi olarak ifade edilen bu bölge çok daha fazla incelenememiştir.
04:29İşte bunların sebeplerinden bir tanesi İstanbul'un depremleri ve akabindeki yangınlarıdır.
04:34Daha sonra yapılan imar yollarının açılmaya gayret edilmesiyle beraber maalesef pek çok yıkım yaşanmış kimlikler kaybolmuştur.
04:43Ve plansız yeni kampüslerin inşası da maalesef bölgenin tarihi kimliğini geri plana atmıştır.
04:52Osmanlı öncesi Romalı yani halkımızın ifadesiyle Bizanslı bürokratların, devlet erkanının ve liman bölgesinde ticaret yapan,
05:06uluslararası ticarette söz sahibi olan tüccarların, saraylarının, köşklerinin olduğu yer bu Marmara kıyısının Cerrahpaşa ve Davutpaşa sempleri bölgesindeydi.
05:20Osmanlı döneminde de bu gelenek devam etmişti.
05:24Hatta ve hatta buradaki ticari gelenek de bu sürekliliğini 19. yüzyıla kadar sürdürmüştür.
05:34Cerrah Mehmetpaşa'nın burada bu yapının, bu külliyenin inşa ettirmesindeki temel nokta buydu.
05:41Esasında devletin bürokratlarının ikamet ettiği köşklerinin ya da diğer yapılarının yer aldığı mevki, semt burasıydı.
05:53Cerrahpaşa semtinin cumhuriyet dönemine kadar ki bir ciddi bir sürekliliği olmakla beraber,
05:59ileriki tarihlerde Cerrahpaşa hastanesinin büyütülmesi, yeni binaların inşasıyla beraber maalesef mahalleler ortadan kaldırılmış,
06:08hafızalar da silinmiştir.
06:10Ve bu arada da pek çok eserler de ortadan kaldırılmış oldu.
06:16Şimdi Cerrahpaşa semtinin içerisinde Cerrahpaşa Camii merkezi aldığımızda,
06:23bu yapının hemen kuzey tarafında Haseki Külliyesi'ni görmekteyiz.
06:28Biraz daha ileride Bayrampaşa Külliyesi yer almakta.
06:33Yolun devamındaki, bu yol çok önemlidir, Aksaray'dan gelip buradan Koca Mustafa Paşa'ya giden karayolu vardır.
06:41Bu yol Osmanlı döneminden beri hatta Osmanlı'nın öncesinde Bizans döneminden beri var olan kadim yollardan bir tanesidir.
06:51İşte bu Koca Mustafa Paşa'ya doğru giden, oradan itibaren Yedikule'ye kadar varan bu yol Mesa yollarının kanatlarından bir tanesiydi.
07:00Ve bu yüzden de burada çok fazla hem Roma döneminde hem Osmanlı döneminde eserler inşa ettirilmiş ve iskan burada yoğun olarak yer almıştı.
07:10Bu sebepten de pek çok külliyeler burada inşa edilir.
07:14Hatta ki mimar sınırının ilk inşa ettirdiği külliye olan Haseki Külliyesi,
07:18yani Hürrem Sultan'ın, Kanun Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan'ın inşa ettirdiği Haseki Külliyesi bu güzergah üzerindeydi.
07:26Bayrampaşa Külliyesi de bu sebepten buradaydı.
07:29Devamında da İstanbul'daki en önemli çinilerle öne çıkan Hekibaşı Alipaşa Camii ve onun sonrasındaki Yedikule'ye doğru uzanan yolun üzerindeki bütün o kültür varlıkların hepsinin temel sebebi buydu.
07:45Cerrahpaşa Camii bütün bunların tam başlangıç noktasında bugün yer almaktadır.
07:50O yüzden de İstanbul'un yedinci tepesi bugünkü Cerrahpaşa Camii'nin olduğu yer olarak kabul edilmektedir.
07:59İlginç bir yer.
08:01İlginç bir yer.
08:03İlginç bir yer.
08:05İlginç bir yer.
08:07İlginç bir yer.
08:09İlginç bir yer.
08:11İlginç bir yer.
08:13İlginç bir yer.
08:15İlginç bir yer.
08:17İlginç bir yer.
08:19İlginç bir yer.
08:22Cerrahpaşa Camii'nin inşasıyla ilgili tarihler 1593-1594 tarihi düşünmektedir.
08:29Ama yine bu caminin külliyesinin parçalarından bir tanesi olan hemen avlu duvarlarının köşe başında yer alan ve Osmanlı döneminin önemli nakkaşlarından ve şairlerinden Sahi Çelebi.
08:42Sahi Çelebi biliyorsunuz Mimar Sinan'ın otobiyografisini yazan şahısdır.
08:47Mimar Sinan'ın arkadaşı, yoldaşıydı.
08:49Ve Sahi Çelebi'nin kitabesini hazırladığı çeşme kitabesinde 1594-1595 yılı tarih düşürmüştür.
08:58Yani esasında 1594-1595 yıllarında bu külliye tamamlanmıştır.
09:03Külliyenin tamamlanması da hemen Cerrah Mehmetpaşa'nın yatmakta olduğu türbesinin inşasının tamamlanmasıyla oluyor.
09:12Külliye içerisinde bölgenin tamamen ihtiyacını görecek nitelikte yapılar oluşturulmuştu.
09:20Hamam, bugün günümüze ulaşmayan 1908'de artık hamam vasfından çıkarılan daha ileriki tarihlerde satılıp artık bu yerine yeni bir binanın inşa edildiği Cerrahpaşa Hamamı.
09:32Bölgenin hamam ihtiyacını görüyordu.
09:34Hemen karşısında bu külliyenin medresesi yer almaktaydı.
09:38Ama o medresenin ismi değişikti.
09:40Gevher Sultan Medresesi.
09:42Sebebi de Cerrah Mehmetpaşa'nın, Kaptani Derya Pihaleppaşa'nın vefatta sonra eşi Gevher Memlük Sultan ile evlenmesinden dolayıdır.
09:52Yani şunu anlıyoruz.
09:54O medreseyi Cerrah Mehmetpaşa eşi adına inşa ettiriyor.
10:00Ya da eşi bu külliyenin bir parçası olarak bu medresenin inşasında katkı bulunuyor.
10:07Bugüne kadar eşinin ismini taşıyor olması çok önemlidir.
10:10Halen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa bünyesinde tıp tarihi ve araştırmalar için kullanılan ve Süheyl Ünver'in de koleksiyonunu yer aldığı bir merkez olarak değerlendirilmektedir.
10:24Cerrah Mehmetpaşa'nın, şu an benim bulunduğum son cemaat kısmı maalesef 1894 depreminde minarenin devrilmesi ve buradaki son cemaat kısmının yıkılmasıyla beraber uzun yıllar burası haraf vaziyette kalmıştı.
10:401982 yılında vakıflar genel müdürlüğü idaresinde yapı restore ediliyor ve bu son cemaat kısmı da dönemin özgür özellikleri içerisinde tamamlanıyor.
10:54Cerrah Mehmetpaşa Camii'nin maalesef üç önemli döneminde büyük tahribat görmüştür.
11:02Bunlardan bir tanesi 1660 tarihindeki Büyük İstanbul Yangını'ydı.
11:09Esasında Cerrahpaşa Camii tahrip oluyor bu yangından ama burada İstanbul'un büyük bir kısmı hatta Cerrahpaşa semti büyük tahrip görüyor.
11:18Bu büyük yangında halk eşyalarını kurtarmak için Cerrahpaşa Camii'nin içerisine eşyalarını yiyor ve eşyalarıyla beraber çoluğunu çocuğunu da buraya yerleştiriyor.
11:30Ama maalesef yangın buraya kadar sıçrıyor ve Cerrahpaşa Camii 1660 İstanbul yangınında mahalleyle beraber yanıyor.
11:40Bu her yangın maalesef hafızaların silinmesi gibidir.
11:45Depremler gibi bugün yakın tarihimizde yaşadığımız Hatay depreminde de pek çok hatıralar silindi.
11:52Habibin Accar Camii'nin kubbesi çöktü, pek çok yapılar tahrip oldu, yıkıldı.
11:58Nasıl onunla ilgili hafızalar yok oluyorsa geçmiş dönemlerde yaşanan bu büyük yangınlar ve depremler semtlerin hafızalarını maalesef silip atmıştır.
12:10İşte Cerrahpaşa Camii üzerinden bu bölgenin değişimini de bu şekilde görebilmekteyiz.
12:16İleriki tarihlerde yine 1782 tarihinde yaşanan büyük yangında yine Cerrahpaşa Camii zarar görüyor ve etrafındaki semt de kül oluyor.
12:25İstanbul'un 1894 depreminde yine mahallede pek çok yapılar yıkılıyor.
12:30Bunun öncesi tabii ki var. Roma döneminde de bu bölge tekrar tekrar inşa ediliyor.
12:35Tekrar tekrar depremlerden dolayı yıkıldığı tarihi kaynaklarda görüyoruz ki buradaki en önemli yapılardan bir tanesi Roma döneminde Arkadyus sutunu idi.
12:45Arkadyus sutunu İstanbul'un önemli anıtlarından bir tanesi de Evliya Çelebi İstanbul Seyahatnamesi'ndeki cildinde bu Arkadyus sutunundan da bahseder.
12:56İstanbul'un tırsın anıtlardan bir tanesi olduğunu ifade eder.
13:01Bu Arkadyus sutunda İmparator Arkadyus'un kendi zaferlerinin adına yaptırmış olduğu bir anıttı.
13:08400 yılında, 402 yılında inşa edilen bu anıt Arkadyus'un adını taşımak dedi.
13:15412 yılına geldiğimizde 2. Teodosus babasının atlı heykelini koymuştu.
13:21Ama 17. yüzyılda meydana gelen depremde maalesef bu atlı heykel devrilmiş ve anıtta büyük zarar görmüştü.
13:32715-716 yıllarında da Arkadyus sutunu yıkılma tehlikesinden dolayı Roma döneminde yıktırılmıştır.
13:39Bugün o anıtın kaidesi durmaktadır.
13:42Esasında o anıtı üzerinden şunu da söyleyebiliriz.
13:44Osmanlı'nın korumacılığı.
14:01Osmanlı dönemi korumacılıktan bahsetmeye başlarsak esasında dünyadaki ilk korumacılıklardan bir tanesinden bahsetmiş oluruz.
14:15Biliyorsunuz insan hakları üzerinde Fatih Sultan Mehmet ile başlayan pek çok belge insan haklarına saygı yüzyıllar sonra insan hakları beyanlaması ile ancak o döneme ulaşabilmiştir.
14:29Bugün dünyada restorasyon ve korumacılık üzerinde konuşulurken esasında Osmanlı dönemindeki korumacılık hep es geçilir.
14:37Bunlardan bir tanesi Çemberlitaş'tır.
14:40Çemberlitaş'taki o tavuk pazarı yangınında o anıt tahrip olmasına rağmen ama Hristiyanlar için kutsal kabul edildiği için ki İstanbul fethedilmiş,
14:50İstanbul artık Osmanlı medeniyetinin bütün unsurları beraber yaşarken Hristiyanların bu anıtı gösterdiği saygıdan dolayı koruma altına alınmış
14:58ve bugünkü ismiyle Çemberlitaş olarak ifade edilmiştir.
15:02Çünkü metal çemberlerle beraber o taş bugüne kadar korumuştur.
15:06İki Kıztaşı, Kıztaşı isminin yaşatılıyor olması orada anıtını muhafaza edilmesi önemli noktadır ki İstanbul'un en büyük dünya savaşında yaşandığı dönemlerde bile Kıztaşı restore edilmiştir.
15:20Ve o şekilde bugüne kadar o yaşanan restorasyonla beraber bugüne kadar ulaşmıştır.
15:25Aynı şekilde bugün Arkatyus sutunu olarak belirtilen anıt yıkılıp atılabilirdi kaidesi ama bugüne kadar muhafaza edilmiştir.
15:34Ve İstanbul'un yangınlarından sonrasında yaşanan pek çok imar düzenlemeleri o taş muhafaza edildiğini görüyoruz.
15:42Esasında Osmanlı korumacılığı kendisinden önceki her medeniyete saygıdır.
15:47Bugün Selçuklu eserlerinde şipoli yani devşirme malzeme olarak ifade edilen yapıların bu yapıların yüzeylerinde pek çok Roma dönemi ve kendi öncesi dönemine ait kalıntıları görebiliriz.
16:00Onları tıraşlayıp ya da taşları ters çevirip içeriye duvarın içerisine gömmek yerine o eserlerin bütün kalıntılarını duvar yüzeyinde kullanmıştır.
16:12Bu geçmişe olan saygının önemli bir ifadesiydi.
16:17İlginç ama derecesiz.
16:19İlginç değil de harim bir mesafede vardığı hepsine karşılanır.
16:23Bir dünyanın en lezzetli ve en hızlı yaşamanın bir tarihi.
16:28Şu an Cerapaca Camii'nin iç mekanındayız, harim kısmındayız.
16:32Şu an Cerrahpaşa Camii'nin iç mekandayız, yani harim kısmındayız.
16:45Bu caminin Klasik Osmanlı mimarisine inşa edildiğini bütün açıklarıyla görmekteyiz.
16:51Klasik formu ve tezzinat anlaşıyla beraber, klasik bir minberle beraber yine aynı şekilde
16:59mihrabı görebilmekteyiz.
17:02Cerrahpaşa Camii altı istinadlı, yani altı ayak üzerine oturan bir kubbe ile örtüldür.
17:08Bu şekilde inşa edilmesinin temel sebebi İstanbul'un depremlerine karşı alınmış
17:13bir önlemdir.
17:14Bu yapının geçmiş tarihlerde yan kısımda tuvalet için bir hafriyat yapılmıştı ve
17:20o dönem içerisinde tarihçi Necdet İşli ile beraber buraya geldiğimizde caminin
17:25temellerinin aşağıda yatay olarak genişlediğini gördük.
17:30Nasıl mimarisinin yapıları yukarıya piramide olarak yükseliyorsa aynı şekilde
17:34de Osmanlı mimarisi aynı geleneğin buranın mimarı olan Davut Han'ın aynı planşaması
17:40içerisine devam ettiğini görmekteyiz.
17:42Yani Osmanlı Hasa Mimari Teşkilatı'nın mimari formu içerisinde oturtulan sistemi
17:48ki bu mimarisinin başarılarından bir tanesi de aynı sistem tekrar yeni bir düzene doğru
17:55geçilmemiş aynı şekilde aynı nizamda devam etmiştir.
17:58Bu sürekli devamiyet bilginin istikrarlı bir şekilde uygulanmasından başka bir örnek
18:04değildir.
18:05Cerrahpaşa Camii klasik bir Osmanlı mabidir.
18:08Cerrahpaşa Camii'ne geldiğinizde şu noktaya dikkat çekmenizi isterim.
18:12Bugün Eminönü Yeni Camii'ne gittiğinizde bugün Kadırgası Okulu Camii'ne gittiğinizde
18:17ki farklı dönemlerde inşa edilmiş bu yapılarda şu dikkatinizi çekecektir.
18:24Kadınlar Mahfili diye ifade edilen yerin eskiden Kadınlar Mahfili olmadığı ama burada
18:30daha önceki programlarımızda gördüğümüz Mesih Ali Paşa Camii'nde olduğu gibi Edinekapı
18:35Mihrimah Sultan Camii'nde olduğu gibi halkın yoğunlukta olduğu, iskanın yoğunlukta
18:40olduğu yerlerde ticari alanların dışında kalan yerlerde Kadınlar Mahfili geniş tutulmuştur.
18:47Burada da U şeklinde ikinci bir kat oluşturmuş gayet geniş.
18:51İkinci giriş ve çıkışlı merdivenlerin olduğu bir düzenleme ile karşılaşırız.
18:57Çünkü burası önemli bir iskan alanıydı ve kadınların camiye geldikleri bir noktaydı.
19:03Bugün Eminönü Camii olsun işte Kadırgası Okulu Camii olsun ticari alanlarda ya da
19:08Azapkapı Sokullu Camii'ndeki yapıda olsun Kadınlar Mahfili olgusunu iddia etmememiz
19:17gerekiyor.
19:18Çünkü bu bölgeler ticari alanlarda olan bölgelerdi ve buralarda Kadınlar Mahfili
19:23sosyolojik olarak ortadan kaldırılmış.
19:25Sadece müenzin ya da belli kandillerde mevlütanların olduğu mevkidir orası.
19:32Burada 16. yüzyılın güzel bir yapısı içerisinde çok güzel bir şekilde düzenlenmiş
19:39Kadınlar Mahfili ile karşılaşıyoruz.
19:41Bu örnekle dediğim gibi Edinekapı Mihrimah Sultan'da da görmüştük, Semih Ali Paşa
19:45Camii'nde de görmüştük.
19:46Yani bunlara dikkat ederek camilerin mimarisi hakkında genel usluplarda değil yerinde
19:54görerek ve dönemin sosyolojik yapısı dikkate alınarak düşünmek gerekiyor.
20:15Osmanlı tarihi veya İstanbul tarihi yazılırken sosyal hayatın detaylarından bazen unutuyoruz,
20:30kaçırıyoruz ya da detaylar çok dikkat etmiyoruz.
20:32Bu camilerin kubbenin etrafında dolanan bir yürüyüş yolu vardır.
20:36Buna kedi yolu denir.
20:38Normalde her caminin muhakkak bir kedisi vardı.
20:42Bugün bunlar unutulmuştur ya da bazı imamların kedileri muhafaza etmesi,
20:47kedilerin cami içerisinde dolaşmasını büyük bir olay olarak görüyoruz ama Osmanlı döneminde
20:52her caminin bir kedisi muhakkak olurdu.
20:55Tabi o kedinin gidip cami içerisinde pislemesine falan izin verilmezdi ama amaç neydi?
21:02O dönem içerisinde tabii ki haşeratların, farelerden korunmanın bir yöntemiydi.
21:07İkinci bir nokta, Cerrahpaşa Camii gibi camilerde buraya geldiğinizde bunu hissedeceksiniz.
21:14Bu cami Osmanlı dönemi hatiplerin, müezzinlerin müzik eğitimi aldığı bir yerde
21:22ve burada geçen şahıslardan bir tanesi de daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk
21:29Diyanet İşleri Başkanı olacak Rifat Börekçi'ydi.
21:32Cerrahpaşa Camii'nin önemli şahsiyetlerinden burada kıraat dersi verenlerden bir tanesi de
21:41Aziz Nesin'in babasıydı.
21:43Şimdi baktığımızda Cerrahpaşa Camii'nin olduğu alanda Osmanlı demografik yapısında da ilgiçleri taşır.
21:52Her semtin kendi karakteristik yapısı var.
21:55Nasıl İstanbul'un fethinden sonra işte Kastamonu'nun geldiği yerler, Tirelilerin geldiği yerler,
22:03işte bugün Karamanlıların geldiği yerlerden bahsedilir.
22:07Aksaray'da Karamanlıların yerleştirildiğini, Kastamonu bölgesine gelenlerin bugün Tophane bölgesine yerleştirildiğini ifade ederiz.
22:15Ya da bugün Balat yani İzmir bölgesi, Balat'tan getirilen Ermenilerin Balat'a yerleştirildiklerini
22:23ve ismini oradan aldığını ifade ederiz de Osmanlı demografisinde bir daha farklılıklar vardır.
22:30Her semtin kendine ait bir özelliği vardır.
22:34Bunlardan bir tanesi de bu Cerrahpaşa semti Erzurumluların geldiği bir yerde.
22:40Erzurum'dan gelecek bir şahıs İstanbul'a yerleşmeden önce ya da burada Endorun'da eğitim alacak
22:47ya da İstanbul medreselerinde okumak için gelecek burada hemşeriler Erzurum'dan.
22:52Burada adab-ı muhaşereti öğrenir bu şekilde giderdi ve bu şekilde de Osmanlı demografisi içerisinde otokontrol sağlanırdı.
23:00Bugün kontrolsüz bir şekilde hemşericilik adı altındaki bir yığınlaşmanın ötesinde
23:07İstanbul'un kültür ve medeniyeti içerisinde adaptasyonu sağlamamacıyla kullanıldı.
23:13O yüzden de siz buradan işte Erzurum'dan kalktınız, İstanbul'a geliyorsunuz, mevsimlik işçi değilsiniz, yerleşmeye geliyorsunuz.
23:21Referans olarak burayı vermek zorundayız ve Cerrahpaşa'da semtinde işte Erzurum'dan geldiniz.
23:26Cerrahpaşa semtindeki bir ahbabınızı, akrabanızı referans verip o sizin sorumluluğunuzu alıyor
23:31ve burada siz İstanbul'a adaptasyon sağlıyorsunuz.
23:34İşte yoğun göçler maalesef bütün bu özellikleri kaldırır.
23:38Bir süre sonra da herkes kendi bildiği bir İstanbul'u inşa etmeye kalkar.
23:50O gün, Serrahpaşa'ya geldiğinizde, caminin içerisinde yer alan minber, mermer minberin bazı yerlerinde ciddi bir çatlamalar, patlamalar görürsünüz.
24:06Cerahpaşa Camii'ne geldiğinizde caminin içerisinde yer alan minber, mermer minberin
24:15bazı yerlerinde ciddi böyle çatlamalar, patlamalar görürsünüz.
24:18İşte bu 1660 tarihli Büyük İstanbul yangınında yer alan afetinin izleridir.
24:25Daha önce belirttiğim gibi 1660 yangınında bütün o ahşap İstanbul'un Cerahpaşa bölgesi
24:33cayır cayır yanmaktadır.
24:35Ve insanlar eşyaların, canlarının yavrularını kurtarmak için en yakın olan camilere sığmaya başlar.
24:41Ama maalesef bu ahşap yapılarındaki en büyük korkulacak şey çivilerdir.
24:48Mıh denilen bazı eklentilerde çakılar o mıhlar sıcakla beraber fırlar.
24:55İşte o fırlamayla beraber bir iki çivinin Cerahpaşa Camii'ne sıçradığı görülür.
25:01Onun oluşturduğu kıvılcımla beraber o sıcak kıvılcımla beraber bir anda pencerelerden
25:08içeriye giren alev buralara düşmeye başlar.
25:10İçindeki insanlarla beraber bütün cami yanar.
25:14İşte o esnada işte bu mermerler patlar ama çok büyük zarar görmesine rağmen bugüne kadar bu yaşatılır.
25:24Tabi ki devamında tekrardan yaşanılacak yangınla beraber Cerahpaşa Camii tekrar onanılır.
25:31Bu yangınlar o kadar büyük bir zarar vermiştir ki bölge içerisinde.
25:35Turhan Valide Sultan yani bugünkü Eminönü'nün camiyi tamamlatan,
25:38İstanbul'daki en önemli Mısır Çarşısı'na inşa ettirilen Turhan Valide Sultan
25:44bu camiyi ve çevresini tekrardan ihya etmeye düşünür.
25:49Ama önemli olan bir an önce ticari alan yani Eminönü'ndeki ticari alanın
25:54iktisadi yapının düzeltilmesiydi.
25:56Çünkü İstanbul'un iktisadi yapısı düzelmediği zaman bir çok kaoslar oluşuyor.
26:00Bu yüzden de Eminönü'nün cami Mısır Çarşısı inşa edilir ve o bölge tamamen iktisadi düzene sokulu.
26:07Hemen de Mehmet Paşa'nın vakfı akarlar içerisinde bu cami 1660 yılındaki yangından bir yıl içerisinde hemen restore edilir.
26:19Daha sonraki yangınlar da tekrardan ihya edilir.
26:23Ama maalesef 1894 depreminde minareden dolayı zarar görür.
26:29Minarenin son cemaat kısmına devrilmesiyle beraber bu zararı yaşar.
26:3320. yüzyılın başlarında minare tekrardan dönemin zevkine göre inşa ettirilir.
26:40Ama son cemaat kısmı uzun bir dönem 1982'ye kadar o şekilde kalır.
26:45Vakıflar Yenilim Müdürlüğü tarafından da onları alarak bugünkü haline dönüştürülür.
26:58İçerisindeki minareler de bu şekilde kalırlar.
27:00Ama son cemaat kısmına devrilir.
27:02İçerisindeki minareler de bu şekilde kalırlar.
27:04Ama son cemaat kısmına devrilir.
27:06Ama son cemaat kısmına devrilir.
27:08Ama son cemaat kısmına devrilir.
27:10Ama son cemaat kısmına devrilir.
27:12Kaptanı Derya Piyali Paşa'nın vefatıyla beraber dul kalan eşi Gerhard Sultan ile evlenen Cerrah Mehmet Paşa'nın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:25Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:27Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:29Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:31Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:33Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:35Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:37Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:39Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:41Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:43Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:45Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:47Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:49Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:51Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:53Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:55Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:57Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
27:59Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:01Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:03Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:05Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:07Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:09Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:11Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:13Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:43Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:45Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:47Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:49Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:51Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:53Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:55Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:57Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
28:59Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:01Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:03Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:05Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:07Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:09Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:11Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:13Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:15Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:45Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:47Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:49Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:51Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:53Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:55Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:57Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
29:59Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:01Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:03Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:05Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:07Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:09Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:11Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:13Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:15Gerhard Sultan'ın evlendiği bu hanım Sultan 2. Selim'in kızıydı.
30:17Vakıf katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sundu.
30:19Vakıf katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sundu.