Skip to playerSkip to main contentSkip to footer
  • 4/22/2025
Farewell, thank you and rest in peace Papa Francis I.…

#The Intruder

Category

🗞
News
Transcript
00:00The Intruder. Real news, real insights.
00:10To all Filipinos in Cebu, Bisayas, Mindanao and the entire Philippines and to everyone who are watching our program across the globe, Maying Hapun, good afternoon.
00:21I'm Mike Durrano and today is Tuesday, April 22, 2025 and welcome to another edition of The Intruder.
00:30The Intruder.
01:00The Intruder.
01:02The Intruder.
01:04The Intruder.
01:06The Intruder.
01:08The Intruder.
01:10The Intruder.
01:12The Intruder.
01:14The Intruder.
01:16The Intruder.
01:18The Intruder.
01:20The Intruder.
01:22The Intruder.
01:24The Intruder.
01:26The Intruder.
01:28The Intruder.
01:29The Intruder.
01:30The Intruder.
01:31The Intruder.
01:32The Intruder.
01:34The Intruder.
01:35The Intruder.
01:36The Intruder.
01:37Part of The Intruder.
01:39The Intruder.
01:40The Intruder.
01:41The Intruder.
01:43It is Easter Monday, mga kaigsunan.
02:13It is Easter Monday, mga kaigsunan.
02:43It is Easter Monday, mga kaigsunan.
02:46It is Easter Monday, mga kaigsunan.
02:55And I say farewell, thank you, and rest in peace, Papa Francis Uno.
03:33It is Easter Monday, mga kaigsunan.
03:38It is Easter Monday, mga kaigsunan.
03:43It is Easter Monday, mga kaigsunan.
03:48It is Easter Monday, mga kaigsunan.
03:53It is Easter Monday, mga kaigsunan.
03:58It is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:03It is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:08It is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:13It is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:18So far, by far, this is the largest people crowd in history, mga kaigsunan.
04:27So, it is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:29So, it is Easter Monday, mga kaigsunan.
04:32Si Papa Francis Uno, may Himo sa pag-timbuya ng katauhang Pilipinong sa iyong pag-bisita sa At Built Nasod.
04:41So, it's not only in Manila.
05:11It's not only in Manila.
05:41Papa Francis Uno, mga Higala.
05:45Usa sa mga dako kayo niya na kanabang kabilin, mga Higson,
05:51sa iyahang pagbangatungdanan, isip,
05:54baoy pinakataas na opisyal sa Roman Catholic Empire, mga Higala.
06:02Baoy successor ni Saint Peter, mga Higson.
06:05Sa Romano-Katolikong simbahan,
06:09ang iyahang yun na ipakadakan, baunig duha,
06:13kaimportante kayo na misyon sa iyang pagbangatungdanan, mga Higala.
06:18Number one, ang pagtabang sa mga kabus,
06:24kining issue sa social injustice, mga Higala.
06:28O number two, kining paghimo na,
06:32pagprotektar,
06:34nang ato siya, nga planeta, mga Higala,
06:39kining environmental protection, mga Higson,
06:42kining nga baong planeta,
06:46booy atong pinuianan,
06:48kanatong tanan, mga Higson,
06:50baunig ang ayan o matarong labang,
06:53nang ato nang atimanon, mga Higson.
06:55So, baunig ang hirongda,
06:58nga nung after Manila,
07:01si Pope Francis Uno,
07:04mehimok pagbisita nga to sa,
07:06kining,
07:07takloban at later,
07:09kining mangong
07:12grabe kakusog ng mga
07:15super typhoons,
07:17mga Higala, mga hurricanes,
07:20ang itong bok na hirongda ni ini,
07:22baunig ang atong gyanlan,
07:25kining bang abnormal warming of the oceans
07:29because of climate change, mga Higala.
07:34Baunig ang nagbantas ka ron, mga Higson,
07:37kining grabe kakusog ng mga bagyo,
07:39o nga,
07:41kining isang grabe uang mga Higala,
07:44grabe sa nga huwaw,
07:46these are already symptoms
07:48of what is to come,
07:51or if that,
07:51it has already arrived, mga Higson,
07:53yunig ang atong problema
07:55sa climate change,
07:57yunig ang atong kalibutan
07:59to go usap sa atong pag-abusar mga Higala.
08:02So,
08:02in his lifetime,
08:05usanin sa mga gitutukan
08:07ni Papa Francis Uno,
08:10mga kahigsunan.
08:11Sa atong pagpadayon ka ron,
08:15atong atong sang pag-hisgot,
08:18anong iyang kamatayon,
08:19there are questions from our viewers.
08:22Sir,
08:22ang samay,
08:23surod mahitabo ka ron,
08:25yan ang ato asab,
08:26na Roman Catholic Church.
08:30Human o sab,
08:31kinibang,
08:32mitaliwan ang santo-tapa,
08:38so,
08:38ang samay,
08:39kinibang atong mahitabo,
08:41karon,
08:41sa ato ang,
08:43the Vatican,
08:44mga Higala.
08:45So,
08:46doon na ni funeral ceremonies
08:48for Pope Francis,
08:50mga Higson,
08:51or ya,
08:52kinibang,
08:53mag-subay ni,
08:54sa kinibang,
08:55ah,
08:57ceremonias,
08:58mga Higala,
08:59that is,
09:00carefully,
09:00orchestrated rights and rituals
09:04of the Roman Catholic Church
09:06based on tradition,
09:08mga Higson.
09:09Ong-appel na,
09:10sa kinibang,
09:11mga Habilin,
09:12ni Papa Francis Uno,
09:14sa iya sab,
09:15ding itong,
09:16ah,
09:17manner sa paglubong ka niya,
09:19mga Higson.
09:20O niya,
09:21sunod na yun,
09:22eh,
09:22mo niya,
09:23ang certification of death,
09:25eh,
09:25kinahanglag manin,
09:26ah,
09:27ang formal confirmation,
09:29will be made,
09:32mga Higala,
09:34ah,
09:34ngagto sa,
09:35kinin iyang,
09:37pinoyanan,
09:37kinin chapel,
09:38at,
09:41the Vatican's,
09:43Santa Marta Hotel,
09:44mga Higala,
09:45diin,
09:46ah,
09:46may puyo,
09:47no,
09:47si Papa Francis Uno,
09:48kay,
09:49ah,
09:50normally,
09:52ang mga,
09:52santupapa,
09:53ang haman mo puyo,
09:54no,
09:54sa apostolic,
09:56palace,
09:57mga Higala,
09:57but in his case,
09:59si Papa Francis Uno,
10:02ah,
10:02opted to stay in,
10:03ah,
10:04Santa Marta Hotel,
10:06mga Higala,
10:06no,
10:07no,
10:07no,
10:08niya,
10:09ang,
10:09ah,
10:10agto himoon,
10:12kinin,
10:12certification of death,
10:13bagay so,
10:14on.
10:15O niya,
10:15ang procedure,
10:17ang,
10:18ah,
10:18head of,
10:19ah,
10:19kinin,
10:20the Vatican's health service,
10:23buhi mo,
10:23nito,
10:24ang,
10:24ang examination sa iyang,
10:25ah,
10:26patayang lawas,
10:27mga Higsoon,
10:27o niya,
10:28buhi mo,
10:28pag-certify,
10:30no,
10:30sa iya saan na,
10:32a cause of death,
10:33o niya,
10:33mo,
10:34formally,
10:36ah,
10:36write the report,
10:37busuat sa mausan na report,
10:40o niya,
10:40ang iyang,
10:41patayang lawas,
10:42mga Higsoon,
10:43pusto ni,
10:44no,
10:44puti nga,
10:45panakton,
10:45inig kahuman,
10:47and then,
10:47ah,
10:47after,
10:48barendi na,
10:50ah,
10:51katauhan,
10:53sa tibokalimutan,
10:54no,
10:55ang,
10:55binilyong,
10:57ka mga Romano,
10:58katholiko,
10:58na,
10:59kristyanos,
11:00will be afforded the opportunity,
11:02one last time,
11:03no,
11:03niya,
11:04magkakita,
11:06sa,
11:06patayang lawas,
11:08mga Higala,
11:09no,
11:09sa ato ang,
11:10santo papa,
11:11and,
11:12ah,
11:12body of the pope,
11:14or,
11:14kinig iyang casket,
11:16mga Higsoon,
11:16kinig iyang lungon,
11:18will be,
11:18ah,
11:20held for public display,
11:22at St. Peter's Basilica,
11:30Christian faithfuls,
11:38to pay their last respects,
11:40no,
11:41sa tuasang,
11:42santo papa,
11:43mga Higala,
11:44ah,
11:45when we were,
11:47in,
11:48Rome,
11:49mga Higsoon,
11:49I think that was,
11:502021,
11:52ah,
11:54we attended,
11:56no,
11:56several times,
11:58niya,
11:59magkakita,
11:59ta,
12:00santo papa,
12:00but,
12:01ah,
12:01unfortunately,
12:03wakagyan may katayming,
12:04mga Higsoon,
12:05and,
12:05ah,
12:07kinig,
12:08dako ni,
12:09no,
12:09na,
12:10paghimoon,
12:11na,
12:12kinig ritual,
12:14mga Higala,
12:14sa,
12:15ah,
12:16pang display,
12:18sa patayang lawas,
12:19sa santo papa,
12:20sa,
12:20ah,
12:21publiko,
12:22o,
12:22niya,
12:23ang musulod ni,
12:24mga Higsoon,
12:25mo,
12:26na,
12:26ang,
12:27burial,
12:28mga Higala,
12:29no,
12:29paglubong,
12:30ah,
12:30di papa Francis Uno,
12:32the funeral mass,
12:34will be held at St. Peter's Basilica,
12:37o,
12:37niya,
12:37ah,
12:38ah,
12:39ang,
12:40preside ni,
12:41ni,
12:41mo,
12:41ni,
12:42ang,
12:42karnilinggo,
12:43mga Higala,
12:44ah,
12:45American Cardinal,
12:47Kevin Farrell,
12:48mga Higsoon,
12:49o,
12:50niya,
12:51ang,
12:52paglubong sa patayang lawas ni papa Francis Uno,
12:58he expressed his desire to be buried in the Basilica of Santa Maria Maiore,
13:07a 5th century church in Rome,
13:09mga Higala,
13:10o,
13:10niya,
13:10ang iyang patayang lawas,
13:13mga Higsoon,
13:13so,
13:14isoon kini,
13:15sa usak,
13:15ah,
13:17kahoy nga lumun,
13:18o,
13:19niya,
13:20doon ni zinc coffin inside,
13:24simplifying the traditional tree coffin ritual,
13:28no,
13:29kanabang,
13:30daanang naandam,
13:32sa ito asag,
13:33ah,
13:34kining paglubong,
13:35sa,
13:36mga santupapa,
13:38sa Romano,
13:39katoliko,
13:39nga simbahan,
13:40mga Higsoon.
13:42So,
13:42baun niya ang mga rituals,
13:44nga pag-ihiboon?
13:45The first,
13:46atusiyang panimay,
13:48o,
13:48niya,
13:49ang ikanoha,
13:50alang sa publiko,
13:52o,
13:52niya,
13:52ikatuno,
13:53baun niyang paglubong kiniya,
13:55mga Higala,
13:57and,
13:57ah,
13:58kinahanglan,
13:59no,
13:59ang mga kardinal,
14:02muhimu sab sa,
14:03pang,
14:05ah,
14:05convene,
14:06mga Higsoon,
14:08o,
14:08niya,
14:08ila ni,
14:09ah,
14:10hiboon,
14:10ang,
14:12pag-determinar sa pizza,
14:15no,
14:15kanos ani,
14:15ilubong ang santupapa,
14:17mga Higala,
14:18ah,
14:18four to six days,
14:21humang sa iyo,
14:22siya ang nakamatayon,
14:23kagahapong,
14:23adlawah,
14:24mga Higsoon.
14:25O,
14:25niya,
14:26ah,
14:28bauna ang,
14:29proseso,
14:30ilubong,
14:31o,
14:31niya,
14:32sa santupapa,
14:33ah,
14:33busunod,
14:34o,
14:34niya,
14:34mga Higsoon,
14:35kiring proseso,
14:36no,
14:36sa,
14:37a conclave,
14:38mga Higsoon,
14:39no,
14:39mga tanang uman,
14:41sir,
14:41sa,
14:42wapaman ni,
14:43mga Higala,
14:43wapamay,
14:45napili,
14:45ng santupapa,
14:46what will happen,
14:47kisa may,
14:49bangulo ka,
14:49no,
14:50sa,
14:50to,
14:50asang Romano,
14:51katolikong simbahan,
14:52no,
14:52while we are in the process,
15:21of selecting the new Pope,
15:23mga Higala,
15:24bau ni ang,
15:25ah,
15:26kamerlinggo,
15:28ang,
15:28ah,
15:29American Cardinal,
15:30nga si,
15:31Kevin Farrell,
15:33mga Higala,
15:33no,
15:34so,
15:36in,
15:36humansya ko,
15:37an,
15:37kining,
15:38ah,
15:40paglubong,
15:41o,
15:42sa may,
15:42proseso,
15:43niya,
15:43na,
15:43sir,
15:43no,
15:44so,
15:44naamin ko,
15:45kanang,
15:45ako gingong naging,
15:46a conclave,
15:47so,
15:47doon ay,
15:48kanang,
15:48himoon nga election,
15:50ang College of Cardinals,
15:52mga Higala,
15:53his go pa na to,
15:54o,
15:54kanang nga mausam nga proseso,
15:57but,
15:57before that,
15:59ah,
15:59before tamang,
16:01tuki,
16:01mga Higala,
16:02o,
16:02kung sa'yo may karoon,
16:04pag ilis ang Santo Papa,
16:06ato sa'ng ilailahong,
16:07mga Higala,
16:08kinsama ni si Papa Francis Uno,
16:10no,
16:10no,
16:10no,
16:10no,
16:11no,
16:11no,
16:12no,
16:12no,
16:12no,
16:12no,
16:12no,
16:12no,
16:12no,
16:13no,
16:13no,
16:13no,
16:13no,
16:13no,
16:13no,
16:13no,
16:14no,
16:18Francis nga pangan,
16:20mga Higala,
16:20by the way,
16:22for the information sa itong mga viewers,
16:24di mo kalimutan,
16:25well,
16:26I think,
16:26umay-ubay siya itong mga viewers na sa'yo na,
16:29tungod itong,
16:30ah,
16:32karianto,
16:33when we were younger,
16:34ako,
16:35mga Higala,
16:36ang Santo Papa nga akong naamtan was si,
16:39kuwan,
16:40ito si Pope John Paul II,
16:42o nga yun si Benedict Bagaigson,
16:46o nga ba yun si Papa,
16:48Francis,
16:50mure ang ikatuluh,
16:51nga Santo Papa nga akong naamtan,
16:53mga Higala,
16:54mga Filipinos were so fond of John Paul II,
16:59mga Higala,
17:01mga itong ubay-ubay yun,
17:02nga mga kasayuran,
17:04nga itong nasayuran,
17:05kaya during the death of John Paul II,
17:09mga itong mga tao,
17:10marag naidukar,
17:11o nga sana yung proseso sa pagpili,
17:14o bagong Santo Papa,
17:15but allow me to,
17:17again,
17:18refresh,
17:19sa kining maong kasayuran karun,
17:21nga itong tuluban nun,
17:23but,
17:24ato sa kining tubangon,
17:26kinsa man ni si Papa Francis I,
17:29mga Higala,
17:30kaya kining mga Santo Papa,
17:34mga Higsun,
17:35di li man ni sila,
17:37di man ni mo ilang pangan,
17:38when they are elected,
17:40they are given a chance,
17:42mga Higala,
17:43nga mupili,
17:44o kinsa man,
17:45nga Santos,
17:46o kinsa man,
17:47nga,
17:48nga,
17:48nga,
17:48nga,
17:49nga pangan mga Higala,
17:50nga ilang gamitong,
17:52puli,
17:53sa ila ha,
17:54o sabi ito nga,
17:55personal Christian name,
17:57mga Higsun,
17:58nga ilang na dawat,
17:59during baptism,
18:01mga Higala,
18:01ilisda na ni mo,
18:03nung imo siya mga pangan.
18:05So,
18:06kini si Papa Francis I,
18:08he was born as Jorge Mario Berguglio,
18:14mga Higala,
18:15on December 17, 1936,
18:20mga Higala,
18:20and Buenos Aires, Argentina,
18:25mga Higala,
18:26o nga,
18:28he is a son of Italian immigrants,
18:33mga Higsun,
18:34so kiting,
18:35migrations mga Europeans,
18:38paingon sa South America,
18:42was prevalent mga Higala,
18:45before the Second World War,
18:48mga Higsun,
18:49so kiting,
18:49mga 1936,
18:52so mga immigrants,
18:54nung ikas Europe,
18:57mihimo,
18:58pagpangindahay,
19:00sa ilang kinabuhi,
19:01in America,
19:03mga Higala,
19:03but in the case of,
19:05kiting Pope Francis I,
19:08nung iyang pamilya,
19:11wala sa United States,
19:13mga Higala,
19:14di migrate kung nilituwa sa
19:16Buenos Aires,
19:18Argentina,
19:19mga Higsun.
19:21Early on in life,
19:22he trained as a chemical technician,
19:24mga Higala,
19:26or he did,
19:26trabaho kini,
19:27sa food processing industry,
19:30mga Higsun,
19:31sa dihang,
19:32iyan yung gibiaan,
19:35gitalikdan,
19:36kini ng maong profesyon,
19:37mga Higala,
19:38as he felt it upon himself,
19:41dunay kinabang panawagan,
19:45alam ka niya,
19:45to serve the church,
19:47mga Higala.
19:49At the age of 21,
19:52nasakit ni si,
19:53si Papa Francis I,
19:55si Jorge Mario Berguglio,
19:58mga Higala,
20:00nasakit ni siya,
20:01o gakuhaan ka ng
20:02grabing
20:04bout of pneumonia,
20:06mga Higsun,
20:07that eventually,
20:08it led
20:09to the removal,
20:10mga Higsun,
20:11sa iyang usah,
20:12sa iyang lungs,
20:13kay duha may
20:14baga sa tao,
20:15mga Higsun,
20:16in order to survive,
20:20you only need one,
20:21pero,
20:22nature,
20:22o gano'o,
20:23mga Higala,
20:24itagaan,
20:24tag duha,
20:25ano na,
20:25kay Spertire,
20:26si Bakug,
20:27Baviria,
20:28mga Higsun,
20:29so,
20:30si Papa Francis I,
20:32o,
20:32since the age of 21,
20:34until 88,
20:35mga Higala,
20:36kung ano lang eh,
20:37o sana lang ni ka lungs,
20:39o sana lang ka lung,
20:40dili lungs,
20:41o ano man,
20:41di naman ni plural,
20:42sorry,
20:43I stand corrected,
20:44mga Higala,
20:44upon,
20:47he lived,
20:49a good life,
20:50mga Higsun,
20:5188 years,
20:53after 21 years old,
20:55nga,
20:56pagkatangtang,
20:56sa iyang,
20:58primero nga baga,
20:59tungod sa pneumonia,
21:00mga Higala,
21:02he entered,
21:05the Jesuit,
21:06order,
21:07mga Higsun,
21:07in 1958,
21:09o rin,
21:10ang toon kineng,
21:11o philosophy,
21:12in Santiago,
21:13Chile,
21:15o sa,
21:16Buenos Aires,
21:17the capital city of Argentina,
21:19mga Higala,
21:21o niya,
21:22sa diya,
21:23nga,
21:23bigraduar,
21:24mga kineng,
21:25sa iya,
21:26nito,
21:26nga,
21:27pagtuong sa,
21:28humanities and philosophy,
21:30he was ordained,
21:32as a priest,
21:32mga Higala,
21:34in the Jesuit order,
21:35in 1969,
21:37and took his vows,
21:39in the Jesuit order,
21:40in 1973,
21:43mga Higsun,
21:43later on,
21:46nangatunggangan kineng,
21:47as the provincial superior,
21:50of the society of Jesus,
21:52in Argentina,
21:53from 1973,
21:54to 1979,
21:56he was appointed,
21:58the auxiliary bishop,
21:59of Buenos Aires,
22:01in 1992,
22:03o niya,
22:03nahimu,
22:04ng arsobispo,
22:05sa Buenos Aires,
22:06Argentina,
22:07in 1998,
22:09mga Higala,
22:09in 2001,
22:13he was,
22:15elected,
22:16to cardinal,
22:17by Pope,
22:18John Paul II,
22:19mga Higsun,
22:20so si,
22:21Papa Juan,
22:25Pablo II,
22:26o pa yun,
22:27ni piling,
22:28yun,
22:28ni handpick,
22:29aning,
22:30Jorge,
22:33Mario,
22:34Berguglio,
22:35or,
22:36Papa Francis Uno,
22:37to become,
22:38a cardinal,
22:39mga Higsun,
22:40o niya,
22:42on March 13,
22:442013,
22:46si,
22:48Papa Benedicto,
22:49ni si Sais,
22:50mga Higala,
22:52kaya normally,
22:53kinimanggong,
22:54mga Santo Papa,
22:55mga bitaw na,
22:56nga,
22:57pagkamatay sa Santo Papa,
22:58appeal yun sa ritual,
22:59nga,
23:00dunay mo certify,
23:01sa iyang kamatayon,
23:03o sa cause of death,
23:04mga Higala,
23:05dunay yung formal entry,
23:07sa kiniming iyang kamatayon,
23:08kay,
23:09maho pa ni,
23:10this will signal,
23:11the succession process,
23:13bagay soon,
23:14sa pagpili,
23:15sa pangong,
23:16Santo Papa,
23:16so,
23:17maho na ikwan yun,
23:17kanabang,
23:18tradisyonal nga,
23:19naandaan nga pamagi,
23:21na,
23:22the Pope,
23:23will serve for life,
23:24mga Higala,
23:27pero,
23:28this tradition,
23:30i-ikwan,
23:31i-usab ni,
23:32during the incumbency,
23:36of Pope Benedict XVI,
23:39tebangi yung soon,
23:40o sa mento ka,
23:42Jerman,
23:42mga Higala,
23:43on niya,
23:45dahimu,
23:46sa kontroversan,
23:47okay,
23:48during the second world war,
23:52Jerman ka,
23:53he was a soldier,
23:55bona nga,
23:57danghan nga,
23:58mga,
23:58speculation,
23:59sebagi yung,
24:00nga,
24:00how can you have a Pope,
24:02ya,
24:02can he,
24:03sakop,
24:04nito,
24:04baga sundao,
24:05ni Hitler,
24:06as,
24:06kwan,
24:06kanang,
24:07Nazi military,
24:09mga Higala,
24:12misan pa sa,
24:13kadanghan,
24:13nito,
24:14nga mga dipingsa,
24:16for Pope Benedict XVI,
24:19but eventually,
24:20he decided,
24:20to let go,
24:22of the position,
24:23mga ison,
24:24so,
24:24yan yung gibuhian,
24:26no,
24:27wa niya,
24:28humana,
24:29he didn't serve
24:31for life,
24:33doon siyang katongdanan,
24:34isip Santo Papa,
24:35and it paved the way,
24:36for the election,
24:37bagaigson,
24:39ni Papa Francis Uno,
24:41to the office
24:43of the Papacy,
24:45mga Higala,
24:46ba o niya,
24:47ang iyasab,
24:48doon nga,
24:48pagkapili,
24:49on March 13,
24:512013,
24:52mga Higala,
24:53Berguglio,
24:54was elected Pope,
24:57o niya,
24:57iyaneng,
24:58guha,
24:59no,
25:00ang pangan,
25:01na,
25:03Francis Uno,
25:04mga Higala,
25:05significant,
25:08kineng,
25:08iyanitong,
25:09pagkapili,
25:10mga Higson,
25:12because,
25:14he made,
25:15history,
25:16mga Higala,
25:17si Berguglio,
25:20ang,
25:21pinakauna,
25:22na Santo Papa,
25:24from the Western Hemisphere,
25:26mga Higala,
25:26kasi,
25:29karan magus,
25:29mga Santo Papa,
25:31poros,
25:31di,
25:31mga Italiano,
25:33mga Higson,
25:34o niya,
25:38kineng,
25:38may go,
25:39kinisir,
25:40ilangang,
25:41pamilya,
25:43they were Italians,
25:44before,
25:45they become,
25:47Argentinians,
25:48mga Higala,
25:49kaya,
25:50they migrated,
25:51ilang pamilya,
25:52from Italy,
25:54going to,
25:55Buenos Aires,
25:56in Argentina,
25:57mga Higala,
25:57so,
26:00pinakauna,
26:02from,
26:03South America,
26:05and the first Pope,
26:06from the Jesuit order,
26:08mga Higson,
26:10o niya,
26:12danghan,
26:12no,
26:13ang,
26:14dahi mo usan,
26:16ng mga kausaman,
26:17kini si,
26:20Papa Francis Uno,
26:23o niya,
26:24significant na yung mga Higala,
26:25nga to,
26:26siyang,
26:27ipahibaw sa itong mga viewers,
26:28karun,
26:30na,
26:31usan na hinunan,
26:33Israel Eric,
26:33nga naman,
26:34nga,
26:34ang iyang,
26:35gamit nga pangan,
26:38ah,
26:39kinimang,
26:40Francis,
26:41mga Higala,
26:42no,
26:43Francis,
26:45because it is in honor,
26:46of St. Francis of Assisi,
26:49mga Higson,
26:50which reminds me,
26:53akong anak,
26:54mga Higala,
26:54ang lalaki,
26:55ang akong second name,
26:57ni Kyle Francis,
26:58kay,
26:59kinimang Francis,
27:01which I know,
27:02wakay din niya gamita,
27:03but,
27:04ah,
27:05we also honor the name,
27:06of St. Francis of Assisi,
27:08mga Higson,
27:10ah,
27:10morang akong anak,
27:11ibutangan akong ikanuhangan,
27:13no,
27:13Francis,
27:14mga Higala,
27:14the same with Pope Francis,
27:17mga Higson,
27:17nga naman,
27:19because,
27:20Pope Francis,
27:22na ilan ni mga Higala,
27:24sa iyang,
27:25kinabuhi,
27:26that is dedicated,
27:27to humility,
27:29love,
27:30and poverty,
27:31for creation,
27:32mga Higson,
27:33pwede,
27:34pwede,
27:34pwede,
27:34pwede ang,
27:36gihimo,
27:39nga,
27:39lifelong mission,
27:41ni Pope Francis I,
27:43ni Berguglio,
27:45mga Higala,
27:46remember the poor,
27:49hinumdumi,
27:50ayaw kalinti,
27:51ang mga kabus,
27:53mga Higson,
27:54pwede,
27:54nga,
27:55iyang gipili,
27:56ang pangan,
27:57nga Francis Uno,
27:59no,
28:00iyang gibiaan,
28:01ang iyang ordinaryo nga pangan,
28:04and he took on,
28:05no,
28:05this name,
28:06and the responsibility,
28:08to lead,
28:09the Roman Catholic Church,
28:10mga Higala,
28:12as an embodiment,
28:13of peace,
28:14poverty,
28:15and environmental stewardship,
28:17mga Higson.
28:19Baw na nga,
28:20agi,
28:22nganlam iya,
28:23ang iyang kaguligon,
28:24o Papa Francis Uno,
28:27mga Higson.
28:29O sa may,
28:30nahimo nga contribution,
28:32no,
28:33ni Pope Francis I,
28:36mga Higala,
28:37no,
28:38number one,
28:42sa iyang mga,
28:43gisugdan,
28:45mga Higala,
28:47maunay,
28:47ang iyang kampanya,
28:49for social justice,
28:52and poverty reduction,
28:54mga Higson.
28:55O sa iyang kaguligon,
28:57nga,
28:58significant kayo,
29:00kaya itong Santo Papa,
29:02nagagikan,
29:02mga Higala,
29:03sa South America,
29:05because,
29:06dili,
29:08kinabang,
29:09layo,
29:09kaniya,
29:11ang dagway,
29:12sa kawanon,
29:13mga Higson.
29:14And it's also because of this
29:17background,
29:19mga Higala,
29:20na,
29:21nakita,
29:23no,
29:23kinabang,
29:24dunay humility,
29:26ang Santo Papa,
29:27mga Higson.
29:27No,
29:29pagtaubos,
29:30sa iyang kaguligon.
29:33Okay,
29:34when you have,
29:36worth,
29:37and when you have,
29:38power at your disposal,
29:40gilaliban ka,
29:41mauna lang gano'y na hibilin,
29:44one of the few,
29:45emperor,
29:46na hibilin sa kalibutan,
29:48the emperor of the Roman Christian Empire,
29:51mga Higala,
29:52the Pope,
29:53sa ato ang present times.
29:55So,
29:56you have,
29:58wealth,
29:59and power at your disposal,
30:02but,
30:02instead of wielding that power,
30:07ibangandak ng imong,
30:10wartang imong gahong,
30:13Pope Francis,
30:15instead,
30:16opted to champion
30:17the calling for social justice
30:20sa tandang ng mga kanasuran,
30:22mga Higala,
30:23not only Christian countries,
30:25mga Higala,
30:26kundili appeal na.
30:27So,
30:28ang mga,
30:29kuwan,
30:30kinibang,
30:31non-Christian countries,
30:33mga Higala,
30:35mauna,
30:36no?
30:36Ang iyang,
30:37gihatagan,
30:39o gdako,
30:39nito ang emphasis,
30:41that the church,
30:43is a church for the poor,
30:44mga Higala.
30:46Mauna,
30:46kinahanglan,
30:48na matunpa ang atong kaparian,
30:50have to work tirelessly,
30:52to address,
30:53the issues of inequality,
30:55and marginalization,
30:57mga Higsoon.
31:00No?
31:01Nako kayo,
31:02kinika mausam,
31:03nga trabaho,
31:04mga Higala.
31:06But I'm happy,
31:07no?
31:07Nga,
31:09doon na tayo,
31:09Santo Papa,
31:11nga,
31:12kanabang,
31:14nakahinom doon,
31:15sa mga kabos,
31:16mga Higala.
31:18Because,
31:19titang mga Kristianos,
31:20ang ay na to,
31:22kanabang,
31:25panaminan,
31:26mga Higsoon,
31:27that, you know,
31:27bago lang na humang
31:28ang Lenten season,
31:29bago lang na humang
31:30si Ma na Santa.
31:32A day ago,
31:34we celebrated,
31:35na kanang,
31:37Easter Sunday,
31:39mga Higala.
31:40Kagahapon,
31:41muna to gigan lang,
31:42Easter Monday,
31:43mga Higsoon.
31:45So,
31:46panaginom na to,
31:47sir,
31:47nga,
31:48ang kinibang,
31:50importante nga itong balikan,
31:54ang kinabuhi ni Kristo,
31:55mga Higala,
31:56di ba?
31:57God had all,
32:01the power to choose.
32:04Asa siya,
32:05mahimong,
32:05ipakataw,
32:06mga Higsoon.
32:07He could have opted to be born,
32:10as the son of a king.
32:11No?
32:12Or,
32:13maka nito,
32:13kanang,
32:14anak sa pinakadato,
32:17nga tao,
32:17kaya rin nito,
32:18komportable nga,
32:19kinabuhi,
32:19mga Higala.
32:21But,
32:22he opted.
32:24Ipakataw,
32:25mga Higala,
32:25pasungan,
32:27anak sa usaka,
32:30carpenter,
32:31mga Higsoon,
32:32kasi,
32:33Saint Joseph was a carpenter,
32:35panday,
32:36sa tuang,
32:38katilingban,
32:39mga Higala.
32:41O,
32:41nga,
32:43wa,
32:44nagtuska ng kwan,
32:45kanaban,
32:45palasyo,
32:46mga Higala,
32:46itang,
32:47ipakataho sa,
32:48pasungan,
32:50mga Higala.
32:51And that tells you,
32:53kanabang,
32:54ang,
32:56teachings,
32:57atong gino,
32:57is all about,
32:59humility,
33:00pagpaubos,
33:01imong kaugalingon,
33:02mga Higsoon.
33:03And that is,
33:04the message,
33:04sa,
33:05primero,
33:07mission,
33:08nga,
33:09gihimo,
33:09sa Santo Papa,
33:11sa iyang,
33:12pagpangatongdanan,
33:13mga Higala,
33:14ang pagatiman,
33:15sa mga pobre,
33:16o mga kabus,
33:17sa itong katilingban.
33:20Ika doon,
33:20ha,
33:21niya,
33:22ditong,
33:22ditutukan,
33:23mga Higsoon,
33:23kining,
33:23environmental advocacy,
33:25mga,
33:26yung ipagawas niya,
33:27kining,
33:27encyclical,
33:28laudato si,
33:30mga Higala,
33:31which call for urgent action,
33:33to combat climate change,
33:36and to protect the environment,
33:38mga Higsoon.
33:40Importante kayo,
33:42kining maong,
33:42encyclical,
33:44mga Higala,
33:45I don't know,
33:46sa mehitabo rin eh,
33:47kay,
33:49while,
33:50naani,
33:51ang,
33:51kung anong,
33:52Paris,
33:54a convention,
33:55mga Higala,
33:57nagisuglame sa,
33:58kung anong,
33:59kinig,
33:59mga kanasuran,
34:00ka ron,
34:00mga Higsoon,
34:01regarding,
34:02the agreement to reduce,
34:05carbon emissions,
34:06yan to sa tong atmosphere,
34:08mga Higala,
34:09kayo mo na itumbok,
34:10na hinungdan,
34:11sa abnormal,
34:12global warming,
34:13ka ron,
34:13sa tong planeta,
34:16but then again,
34:17mga higun tayo,
34:18nga niya,
34:19in the case of the United States of America,
34:23nga niya,
34:23si,
34:24Donald Trump,
34:25is elected,
34:26into the presidency,
34:28nga,
34:29nga,
34:29nga,
34:29nga,
34:29nga,
34:29nga,
34:30biggest economist,
34:32di mo kalimutan,
34:33ang Amerika,
34:34karoon,
34:35mga Higala,
34:36during the,
34:37Biden administration,
34:39bisuod na sa,
34:40kineng,
34:40Paris Accord,
34:42but,
34:42karoon,
34:42ni gawas sa,
34:43Donald Trump,
34:44eh,
34:45rato,
34:45pang Donald Trump,
34:46na isya,
34:46mutuo,
34:47nga,
34:47nga,
34:47nga,
34:47kanay,
34:48kineng,
34:49climate change,
34:50mga Higala,
34:51so,
34:53and,
34:53karoon,
34:55ang mga,
34:56national parks,
34:58ipang abliha,
34:59ni Donald Trump,
35:00eh,
35:00pwede na,
35:01ang mga,
35:03bayonaryo,
35:04niyang mga French,
35:05pwede na,
35:06mga apply,
35:07for laging,
35:07konsesyon,
35:08ng mga Higala,
35:09o,
35:09niya,
35:10kinisang,
35:11mga,
35:11sanctuary,
35:13sa,
35:13kineng,
35:14marine,
35:15life,
35:16and ecosystem,
35:17mga Higala,
35:18ipang abliha,
35:19sa karoon,
35:19alam,
35:20sa commercial,
35:21fishing,
35:22mga Higsoon.
35:24So,
35:24ingunta na,
35:24pastilanser,
35:27doon ay kahayag,
35:28doon ay kanyit-ngit,
35:30kalibutan,
35:30mga Higala.
35:32Doon na tayo,
35:33mga leaders,
35:34na nagtinguha,
35:36for the protection,
35:37sa itong environment,
35:38doon na siya,
35:38yung mga leaders,
35:40Eric,
35:41na,
35:41mga,
35:42manggubangay,
35:43mga Higala.
35:46So,
35:46na-tarong na sa inyo,
35:47mag,
35:48mauna,
35:49ang importante,
35:51we have to hold,
35:52and stand,
35:53our ground,
35:54mga Higala,
35:55importante,
35:56na itong dipinsahan,
35:57kinikato siya,
35:58ang kinaiyahan,
35:59mga Higsoon,
36:00as started,
36:01by Pope Francis,
36:03the first,
36:04mga Higala,
36:05during his lifetime.
36:07Ang ikatulong,
36:08itong,
36:09kinibang,
36:11mahinumduman,
36:12na siya,
36:12natampo,
36:13ni Papa Francis I,
36:15morning,
36:16reformation,
36:17sa,
36:18batikang,
36:18mga Higala.
36:20Kung sabi,
36:21pasabot,
36:21anang reformation.
36:22So,
36:23daghang kayo,
36:25na mga kaso,
36:26mga Higsoon,
36:27sa sexual abuses,
36:29nagihimo,
36:30nito sa itong kaparian.
36:32O,
36:33niya,
36:33kung sabi,
36:33normal consequence niya,
36:34na?
36:37Ang,
36:37mahita mo,
36:38mga Higsoon,
36:38mauna nga,
36:40in this,
36:43paralon,
36:43kinibang,
36:44mga Higala,
36:44so that,
36:45kinibang,
36:45mga Sandan,
36:47will be held accountable,
36:50ngatos ilang mga,
36:52binuhatan,
36:52ni Mayo,
36:53mga Higsoon,
36:55in the past,
36:58ang atong church leadership,
37:00mauaw man,
37:01mga Higala.
37:02Nguni nga,
37:03ang kaso,
37:03tabun-tabunan,
37:04nung niya,
37:05na yun,
37:05isetol ang kaso,
37:06kaya ron dili,
37:08mga Kwanba,
37:09kadang dili,
37:09matribukar nito sa publiko,
37:11mga Higsoon.
37:12But in the case of,
37:14Pope Francis,
37:15mga Higsoon,
37:16laki,
37:16no?
37:16ngihimo,
37:17ni Papa Francis uno,
37:19he advocated for increased transparency,
37:22and accountability,
37:24mga Higsoon.
37:26Kinsa itong mga Sandan,
37:27ang ay nga silutan,
37:29o niya,
37:30appeal ni ini,
37:31kineng,
37:32ah,
37:33pagsiguro,
37:33mga Higala,
37:34nga niya,
37:35ang transparency,
37:37and financial management,
37:39o ang pagsugpo,
37:40anong corruption,
37:41mga Higsoon,
37:43to make church operations more efficient,
37:46and more importantly,
37:48more ethical,
37:49mga Higala.
37:51Eh,
37:51nahibao biyata,
37:52no?
37:52Ang simbahan,
37:54naging,
37:54sir,
37:55it's fueled by donations,
37:58mga Higsoon,
37:59no?
38:00Ang kwarta sa simbahan,
38:02gikan sa goodwill,
38:04no?
38:04sa katawahan,
38:04mga Higsoon.
38:06Mauna,
38:07na,
38:08kinahang lang,
38:09ibalik ni,
38:10no?
38:11Nga to sa,
38:12baayo nga,
38:13servisyo,
38:14sa Christian community,
38:16mga Higala.
38:18Nandili,
38:18kayo,
38:19gamiton kineng,
38:20sa personal,
38:21nitong bisyo,
38:22o kapritsos,
38:23mga pare,
38:24mga Higsoon.
38:25Mauna,
38:25ay,
38:26gi-advocate,
38:28o gi-institute,
38:29ni Papa Francis Uno,
38:31ang transparency,
38:33and accountability,
38:35mga Higala.
38:36Dili,
38:36lalim,
38:37dili,
38:38sayon.
38:39Kiningiang,
38:39gi-hibo,
38:40mga Higala.
38:41Mauna,
38:41na,
38:42during his lifetime,
38:43si Papa Francis Uno,
38:45is not exempt,
38:47sa libak,
38:47mga Higsoon.
38:48Pero,
38:48waaasya dito,
38:51magpa,
38:51da,
38:52aning istama,
38:53aning,
38:53libak-libak,
38:54Engineer Eric,
38:55yan yung,
38:56brusok ng mga Higala,
38:58because he wanted to see,
39:00changes,
39:01mga Higsoon,
39:02and to implement,
39:04kinibang real reforms,
39:06diya sa to,
39:07asang Romano-Katholikong simbahan,
39:09mga Higsoon.
39:11O,
39:12diya,
39:13one of the,
39:14controversial part,
39:16kineng,
39:17inclusivity,
39:18mga Higsoon.
39:18No,
39:20mo ba nga,
39:22ianggi pang tunlo,
39:24kineng,
39:25atong kababayanan,
39:26to,
39:27important positions of power,
39:29mga Higala,
39:31appeal na ni ini,
39:32kineng si Sister Simona Brambilla,
39:35as the Prefect of the Dicastery for Institutes of Consecrated Life and Societies for Apostolic Life,
39:43mga Higsoon.
39:45So,
39:45ianggitangaan papel ang atong kababayanan,
39:47appeal na,
39:48kineng,
39:50kontroversal nga pag-ila,
39:52kineng,
39:53kinibang,
39:55pag-sob si mga homosexuals,
39:59LGBTQ community,
40:02in ilasam nga common law,
40:05ang kaminyoon,
40:06mga Higsoon.
40:08This is kontroversal,
40:09parang ako,
40:11ang simbahan,
40:15mga Higala,
40:15kineng,
40:15maumatang,
40:16ang Romano-Katolikong simbahan,
40:19is very conservative,
40:21mga Higsoon.
40:21Mga Higala,
40:22mga Higala,
40:26mga Higala,
40:27ang Katolikong simbahan,
40:29walak knowledge nga,
40:30pwede na,
40:31no?
40:31but Papa Francis I
40:33sa iya dito
40:35na tinguha mga isu
40:37to give realization
40:39aming spiritus
40:41inclusivity mga higala
40:43ito sa'yo nga
40:45bisa nung nili
40:47pa makakasal ng LGBT
40:49ang simbahan
40:51mga higala but at least
40:53the acknowledge
40:55sa ito Santo Papa
40:56na inyo ng katungod
40:59na busub yan ang
41:01kaminyon
41:04although
41:06wak na i-legitimize mga higala
41:09so that's the controversial part
41:10controversial part
41:13ang uber to igor
41:15hindi na mahilbo sir
41:16bawalag yun ang kinahanglan
41:18binary mga higala
41:21binary
41:22lalaki or babae
41:25ang imong gender sa imong pagkatao
41:27bawalag imong gender
41:29hantong kang mamatay
41:30ka ng imo
41:31nitong biological assignment
41:32during birth
41:33mga higala
41:34mga mga muna ikuan
41:36ka ng conservative view
41:38mga higsoon
41:38po Francis nga
41:40sa'yo nga
41:42ka ng LGBT
41:45lesbian
41:46gay
41:47homosexual
41:48they too are human beings
41:51they exist
41:52as long as wapoy
41:54naligsan nga yan
41:55katungod yung magtao
41:56so be it
41:57mauna mga higala
42:00one of the
42:01controversial
42:03kininga mga
42:04baruganan
42:07sa itong santong papa
42:07during his lifetime
42:09mga igsoon
42:09ako sa isumpay din
42:11kining interfaith
42:12dialogue
42:13mga igsoon
42:14okay
42:15ang santong papa
42:17dihimong na
42:19ipagtuyok sa kalimutan
42:20o niya
42:21lakig istorya
42:24sa mga
42:25buddhist
42:26sa mga
42:27hindus
42:28natalilain
42:29ng mga
42:30reliyon
42:30mga higala
42:31and
42:33Francis
42:36first
42:36the first
42:37mga isang
42:38champion
42:38interfaith
42:39dialogue
42:40mga higala
42:41kinanglan
42:43nakawan ko
42:43kanabang
42:44let us learn
42:46how to
42:47respect
42:47each other
42:49mga higala
42:50kung sa ibang
42:52pagtuo
42:52kanabang
42:53di kang mamugos
42:54bastilan
42:57sa among
42:57namataan
42:59magondkarianto
43:00it's
43:02christianity
43:03or nothing
43:03mga
43:04mga
43:04mission
43:05ngay mo
43:05nang i-convert
43:06ng imong
43:06isigataw
43:07pagka
43:08christianos
43:09because by doing that
43:11imo na ang
43:12masalbar
43:13mahataga
43:14ni mo siyang
43:14tsansa
43:15sa kaluasan
43:16mga higala
43:17pero
43:19kanang
43:20mga
43:21old school
43:22na istilo
43:22had
43:24kinibang
43:26caused
43:26so much
43:27grief
43:27and conflict
43:29sa kalibutan
43:30mga higala
43:30kinibang
43:32ilisdan
43:33nakawin
43:34nakawin
43:34si papa
43:35Francis
43:35iyan
43:36ang ilisdan
43:37kinibang
43:38instead
43:39interfaith
43:40dialogue
43:41mga higson
43:42and
43:43finally
43:44katapusan
43:46niya
43:46itong
43:46kinibang
43:49pabaagi
43:51sa iyan
43:51itong
43:52pagduma
43:53isip
43:53santupapa
43:54mga higayang
43:55pagpromote
43:56sa kinig
43:57synod
43:57mga higson
43:58o
43:58decentralization
44:00sa itong simbahan
44:01right now
44:03centralized
44:04vatican
44:05boy
44:05sintro
44:06siya
44:06mga higayang
44:08mga higayang
44:09administration
44:10the style
44:11of management
44:12ni Pope
44:14Francis
44:14the first
44:14kung
44:15niyang
44:15higayang
44:15ang
44:16direction
44:16mga higayang
44:17sa simbahang
44:18romano
44:18katoliko
44:19will be
44:20decentralization
44:21mga higayang
44:21because that
44:22will enable
44:23the church
44:23to immediately
44:24respond to
44:26the needs
44:26of its
44:26constituents
44:27at the
44:28local level
44:28mga higayang
44:29di na
44:30maghuwat
44:30di tos
44:31ita
44:31ibabaw
44:31kung
44:32siya
44:32himuong
44:33disisyon
44:34mga higayang
44:34o mga
44:37atong
44:38isgutan
44:39kisamay
44:40mga
44:40contenders
44:41na mga
44:43kardinal
44:44mga
44:44egson
44:44na mupulik
44:45ang Papa
44:45Francis
44:46I
44:46o saman
44:47yung
44:47proseso
44:47sa
44:48conclave
44:48mga
44:48higayang
44:49isgutan
44:50tinig
44:51ba
44:51because
44:51unfortunately
44:52we
44:52run
44:53out of
44:53time
44:53mga
44:54mangita
44:55sa
44:55tangkwan
44:56kining
44:56itong
44:57mga
44:57pare
44:59siguro
44:59from
44:59the
45:00diocese
45:01of
45:01Cebu
45:01ito
45:02na
45:02yung
45:03pangutan
45:03o
45:03ng
45:03mga
45:04higayang
45:04kinsay
45:05iran
45:05posibli
45:07karong
45:08mga
45:08bet
45:10o
45:10ang
45:11mga
45:11mga
45:11mga
45:11mga
45:11mga
45:12mga
45:12mga
45:13mga
45:14mga
45:14egson
45:15tomorrow
45:16sa
45:16anong
45:17ganoon
45:17na patay
45:17ang gamay
45:18ng
45:18panahon
45:19atong
45:19isgutan
45:20kiring
45:21constitutional
45:22crisis
45:23karong
45:23rin
45:23sa
45:23estanos
45:24unido
45:25sa
45:25amerika
45:25mga
45:26higala
45:26itong
45:28isgutan
45:29importante
45:29sa
45:30ang
45:31panghitabu
45:32karong
45:32sa
45:32kalibutan
45:33that
45:34will
45:34also
45:34impact
45:35the
45:35filipino
45:36americans
45:36o
45:37ang
45:37mga
45:37filipinos
45:38filipinas
45:38because
45:39this
45:40will
45:40affect
45:40the
45:40dollar
45:41remittances
45:42mga
45:43filipino
45:44dias
45:44america
45:45mga
45:45higala
45:45to
45:46kiyong
45:47tani
45:47ma
45:47kaya
45:48iwanatay
45:48igos
45:49ang oras
45:49karong
45:49hapuna
45:50ni
45:50atong
45:50tuluman
45:51doon
45:52and
45:52thank you
45:52to
45:53everyone
45:53naking
45:54ubansam
45:54kanato
45:55karong
45:55hapuna
45:55nagang
45:56salamat
45:56and
45:57may
45:57hapon
45:58karong
45:58taran
45:59the intruder
46:00real news
46:03real
46:04insights
46:05you

Recommended