Yalova'da bulunan ve Osmanlı'nın geleneksel kağıt üretim tekniğinin yaşatıldığı İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi, 2013 yılından beri milyonları aşan ziyaretçi rakamlarına ulaştı.
03:47El yapımı kağıtçılık biraz gecikti ülkemizde.
03:50Ancak son 10 yıldır ileri düzeyde yeni kağıthaneler açılmaya başladı.
03:54El yapımı kağıdı biz ithal ediyorduk.
03:56Şimdi artık birçok hattat, ebrucu, minyatür, katı ve tesip gibi geleneksel sanatlarımıza
04:02Türkiye'de kağıt üretildiğini duyar olduk.
04:05Bunların da çok önemli bir kısmı bizim öğrencimiz.
04:07Burada ücretsiz eğitim alan kişiler olduğu için gururluyuz.
04:12Amacımız tabi yüzlerce atölye yaparak bu piyasanın tamamını almak.
04:16Ortadoğu'ya da bu geleneksel sanatlarla ilgili kağıdın ihracını Yalova'dan sağlamak.
04:23İbrahimiteferika matbaanın kağıt ihtiyacını karşılamak için Yalova'ya gelip
04:28hırka deresi olarak bildiğimiz ve senelerdir aradığımız aslında tam olarak neresi olduğunu
04:33belirlemeye çalıştığımız hırka deresi üzerinde bir kağıthane inşa ediyor.
04:3815 yıl kadar üretim yaptığına eminiz.
04:41Ondan sonrasıyla ilgili bazı kesin olmayan bilgiler var ama
04:4515 yıl 12 ustayla gece gündüz olmak şeklinde burada kağıt üretiliyor.
04:52Müze o geleneği oradaki kalan malzemeleri dikkate alarak aynı üretim geleneğini devam ettirmek istiyor.
04:59Yani gelenekten çıkmamak amacındayız biz.
05:03Kağıtçılığımızı o şekilde Osmanlı kağıtçılığı şeklinde tertipliyoruz.
05:08Eğitimlerimizi de o şekilde veriyoruz.
05:10Müze aynı zamanda bir eğitim ortamı oldu.
05:12Bir akademi gibi bir müze haline geldi.
05:14İnanıyoruz ki daha da büyüyecek ve Yalova'nın marka değeri olacak bu kağıt ve kağıtçılık.
05:18Dolayısıyla elmalıkta değildir de diyemeyiz ancak şu an köy olarak elmalığın içerisindeki dere içerisinde
05:25şu anki elmalık köyünde olmadığına kesin belgelerle ulaştığımız belgelerle artık biz eminiz.
05:30Çünkü bir şeyin en önemli vesikası olan tapusunu bulduk biz.
05:34Kağıthanenin kendi tapusunu bulduk.
05:36Türkiye Büyük Millet Meclisi kütüphanesinden ve Osmanlı arşivlerinden bulunan yeni belgelerle
05:42şu anki müze binamıza birkaç yüz metre uzaklıktaki bir alanda hırka deresi üzerindeki bir alanda
05:51dağdan alınan bir su ile daha yukarıdan alınan bir su ile değirmen döndürüldüğü artık kesinleşmiştir.
05:59Sorunumuz kayıp olan hırka deresini bulmaktı.
06:04Hırka deresi bulunmaktı.
06:05Hırka deresini ve direkt net bir şekilde Osmanlı tapularında kağıthane yazıyor burada.
06:12Hırka deresi ve kağıthanenin olduğu yer çok önemliydi.
06:16Hırka deresini bulduk.
06:17En önemli sorunumuz buydu.
06:19Elmalıktaki derenin hırka deresi olduğuyla ilgili hiçbir bilgiye bugüne kadar ulaşamadık.
06:25Tabii çok sonra bunun üzerine bizim için daha sürprizli günümüz krokilerinden de yine değirmen hırka isimlerine rastladık.
06:35Ve son olarak bizi en mutlu eden bu konuda harita Osmanlı arşivlerinde bulduğumuz az önce de anlattığımız
06:48Bakın burada Kadıköy, Samanlı, Elmalık köy isimleri var.
06:521800'lerdeki bir harita.
06:54Ancak Hacı Mehmet çiftliği yazıyor.
06:56Hacı Mehmet köyü yok.
06:58Çünkü Hacı Mehmet çiftliği Elmalık sınırlarına bağlı, Elmalık'ın yönetimine verilmiş bir çiftlik.
07:06Hırka ile Hacı Mehmet'in de aynı yer olduğunu nüfus sayım defterlerinden daha sonra öğrendik.
07:13Çünkü aynı ailelerin 21 yıl aradan sonra Hırka köyündeyken Hacı Mehmet'te torunlarının devam ettiği belgelerine rastladık.
07:24Zaten bu da hırka deresinin bu dere, şu anki bizim bildiğimiz Yalova'mızın içinden geçen bu dere olduğunun garantisi altına alındığı.
07:32Yani bizi çok sevindirdi bu.
07:35Net olan bir şey var.
07:37Elmalıklılar bu kağıt eleminin işletmesini yapıyor.
07:41Dönemin Elmalıklı Rum ayrıları.
07:4312 tane usta bizim şu an tespit edebildiğimiz.
07:4612 tane usta.
07:48Bu da çok önemlidir.
07:49Kağıtçılıkta 12 usta.
07:50Bu kağıt eleminin Osmanlı'ya çok fazla oranda kağıt ürettiğini gösteriyor.
07:54Hatta köyü vergiden mahvoldu.
07:56Elmalık köyü vergiden mahvoldu.
07:58Onunla ilgili de belgelerimiz var.
08:00Osmanlı'nın ilk kağıdı ürettiği Yalova Kağıthanesi.
08:05O zamanki ismiyle Kağıthane-i Yalakavat.
08:09Yalova'nın bugün merkezinde kalan bir yerdedir.
08:14Denize çok yakın bir mesafede.
08:16Bizim müzemizde de birkaç yüz metre olan Yalova'nın şehir merkezinde kalmaktadır.
08:21O dönem Hacı Mehmet çiftliğine bağlı bir kağıthaneymiş.
08:25Bizim de şöyle bir şansımız var.
08:29Tespit ettiğimiz bu değirmen daha 1994'e kadar, yakın bir zamana kadar ayakta olan ve resimlerine planlarına ulaşabildiğimiz bir değirmen.
08:37Nasıl bir kağıthane yapacağımızı biliyoruz.
08:39Yalova çok önemli bir ivme kazandıracak.
08:42Çok önemli bir turizm merkezi olacağına inandığımız ve yine eğitim merkezi olacağına inandığımız bir kağıtçılık tarihi binası da olacaktır burası.
08:52Eski elbiselerle biz burada kağıt üretiyoruz.
08:55Aynı zamanda dünyanın hızla tükenen kaynaklarına dikkat çekmek isteyip ağaçtan kağıt değil de elbise batıktan kağıdı özendiriyoruz biz burada.
09:07Burada bir maketimiz var.
09:09Kağıthane olduğuna inandığımız maket.
09:11Tabii başta inancımızı nasıl destekledik?
09:141700'lü yıllara ait yani 18. yüzyıla ait yapı tarzı nedir onlara baktık.
09:21Avrupa'da aynı dönemdeki kağıthanelere bakıp bir şey yaptık.
