00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza.
00:15Bugün ekonomi gündemini konuşacağız.
00:17Geçtiğimiz günlerde Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan bir açıklama yaptı.
00:20Hemen aktarayım, kendi ifadeleriyle diyor ki
00:23Asgari ücrete yılda bir kez zam yaptığımız için sanayici ve ihracatçılarımızdan çok büyük tebrikler aldık.
00:29Şimdi bu ifade bana biraz garip geldi.
00:31Çünkü asgari ücrete bir kez zam yapıldığı için aslında Vedat Işıkhan çok geniş kesimlerden, emeklilerden ve asgari ücretlilerden de ciddi bir tepki almıştı.
00:41Bundan söz etmiyor, sanayicilerden ve ihracatçılardan aldığı tebriklerden söz ediyor.
00:46Ben de şimdi Prof. Dr. Aziz Konukman'a döneceğim ve ona danışacağım.
00:50Sözü ona bırakayım.
00:51Sayın Hocam, bu ifadeleri hakkında neler söylersiniz?
00:55Çok ilginçtir.
00:57Yani Sayın Bakan, Merkez Bankası'nın yayınlarını bir incelese, oradaki uzmanların araştırma sonuçlarını birileri kendisine iletse, emin olun böyle açıklamalar yapmaz.
01:10Bu bakış açısı yanlış.
01:12Yani buradaki mantık ne?
01:15Eğer asgari ücret iki kez belirlenirse bu bizim maliyetlerimizi olumsuz etkiler.
01:21Benim anlayabildiğimi söylüyorum.
01:22Bu da ihracata bu artışlar olumsuz etki yaratır.
01:27Onun için tek belirlendiği için tebrik ediyorlar.
01:31Biz zaten yıllardır seninle yaptığımız programlarda da maalesef Türkiye'deki iktisat politikalarının hep sermaye lehine düzenlendiğini söylüyorduk.
01:42Hatta bütçenin sermaye lehine bir bütçe olduğunu söylüyordum.
01:46Emekçinin adı yok diyordum.
01:48Şimdi Sayın Bakan bizi adeta doğruluyor.
01:51Bu bir itirafname gibi.
01:53Yani emin olun biz söyletmeye kalksak söylemezdi.
01:57Fakat ilginçtir sermaye çevrelerini açıkça överek kendisini böylece kendileri lehine olan bir düzenlemeyi itiraf etmiş oldular.
02:10Bir kere bunun altını çizelim.
02:12Bu hayırlara vesile olsun.
02:15Allah söyletti derler ya bu hoş bir şey.
02:18İlk defa bir itirafname yapmış oldular.
02:21Fakat bunun bilimsel bir temeli yok onu söyleyeyim.
02:25Nedir o bilimsel temel?
02:26Yani asgari ücretin neden olduğu maliyet artışları sonucunda ihracatçı zor durumda kalmıyor.
02:34Yani böyle bir şey şehir efsanesi.
02:37Merkez Bankası'nın bu yönde yapılmış bir çalışması var.
02:42Ben çalışmayı şimdi buradan hemen tıklayarak söyleyeyim.
02:47Bu çalışma şey yılında yapılmış.
02:51Asgari ücretin ihracatçılar üzerindeki etkisi yüksek oranlı asgari ücret artışları.
02:57Yüksek oranlı asgari ücret artışlarından evde edilen bulgular diye.
03:05Epey bir yazar var.
03:07İngilizce yazılmış.
03:08Ağustos 2019'da yayınlanmış.
03:11Yani tabii Merkez Bankası'nı bağlamıyor ama akademik bir çalışma.
03:15Güzel bir çalışma.
03:16Merkez Bankası uzmanları hazırlamış.
03:19Bayağı kapsamlı bir çalışma.
03:21Ben şimdi onu tercüme ederek söylüyorum.
03:24Diyor ki orada onu hemen şuradan özetlemiştim.
03:29Bu araştırmanın sonuçları yani bulguları asgari ücret artışının ihracat fiyatları üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını gösteriyor.
03:39E bu telaşe ne o zaman?
03:41Ya kavganız ne, tartışmanız ne ya?
03:44Bu çok net bir şekilde bu araştırma bunu koyuyor.
03:48Hatta şöyle biraz daha açarak söyleyeyim.
03:52Bu durum ihracatçıların uluslararası ticarette fiyat alıcıları olduğunu ve üretici maliyetlerin kısa vadede ihracat fiyatları üzerinde çok az etkisi olduğunu ima etmektedir.
04:07Benim sözlerim değil bu.
04:08Araştırmacıların sözleri.
04:10Özet bölümünde de ifade etmişler.
04:13Demek ki Işık Han bunu duysaydı o ihracatçıların ya da sanayicilerin bu söylediklerinin bilimsel bir temeli olmadığını görecekti.
04:24Niye telaşlanıyorsunuz kardeşim?
04:26İki kez asgari ücret artışları olayınca sizin ihracatınız bundan olumsuz etkilenmiyor.
04:33Çok sınırlı bir etki var.
04:36Sevgili İrem, Merkez Bankası'nın bir başka raporunun da sonucunu paylaşayım istersen.
04:42Tarihini de vereyim.
04:44Merkez Bankası bir çalışma yapıyor.
04:55O çalışmada kısa vadede acaba ne kadar etkiliyor, uzun vadede ne kadar fiyatları etkiliyor diye bir çalışma yapmışlar.
05:05Çünkü bir de böyle bir argüman vardı hatırla.
05:07Ya asgari ücret zamları dezenflasyon programının riske uğratıyor değil mi hatırlayalım.
05:13Hatta Sender'den Purs bizim notumuzu yükseltti ya orada diyor ki aman ha diyor otuzdan fazla yüzde otuzdan fazla asgari ücreti artırmayın.
05:23Yoksa sizin programınız riske girer diyor.
05:25Nitekim bunu talimat gibi almışlar ki zamda otuz oldu.
05:29Yani uluslararası finans çevrelerini dinliyor bu iktidar.
05:34Bakın orada yapılan araştırma tarihini de vereyim.
05:38Merkez Bankası'nın iki bin yirmi üç yılındaki üçüncü raporu enflasyon raporu.
05:44Orada bir çalışma yapılmış öyle diyor.
05:46Asgari ücrette her yüzde birlik artış tüfe üzerinde sıfır sıfır yedi oranında etki yaratıyor.
05:54Bunu otuzla yapalım.
05:56Yüzde otuz artış acaba kısa vadede bizim enflasyon ne kadar etkiliyor rakamı veriyorum.
06:02Yüzde iki virgül bir utanır insan ya bir daha söylüyorum.
06:07Yüzde otuz asgari ücret arttığında kısa vadede enflasyon yüzde iki virgül bir yükseliyor.
06:14Yani gerçekten daha fare doğurmuş gibi bir şey.
06:18Peki uzun vadede uzun vadedeki etkisi yüzde sıfır on iki somutlaştıralım.
06:25Yüzde üç virgül altı uzun vadede yüzde otuzluk zam ancak enflasyona üç virgül altı etki yaratıyor.
06:33Demek ki iki tane safsata şehir efsanesi çökmüş durumda.
06:38Kimin çalışmalarıyla Merkez Bankası'nın bir tanesi resmi raporu bir tanesi uzmanlarının raporu.
06:45Dolayısıyla gerçekle ilgisi yok.
06:47İkincisi velev ki diyelim ki asgari ücret artışı bizim ihracatçıların rekabetini olumsuz etkiledi.
06:57Kardeşim emek yoğun teknolojiler üzerine rekabet etmeyin ya.
07:03Yüksek katma değer yaratın yüksek teknolojiler kullanın değil mi?
07:07Hatta yüksek ücretlerle de çalışabilirsiniz ama ne yaparsınız?
07:13Bir sürü firmanın önüne geçip rekabetçi olursunuz.
07:16Siz ne yapıyorsunuz?
07:17Düşük ücretler üzerinden dünyaya açılmak istiyorsunuz.
07:20Bunun modası geçti.
07:22Ne oluyor?
07:23Eskiden Çin'den daha düşük ücretler diye seviniyorduk.
07:26Bazıları da ne diyor?
07:28Mısır'da ücretler çok düşükmüş.
07:30Hadi gidelim fabrikaları Mısır'a taşıyalım.
07:33Bunların hepsi aslında bir itirafname gibi.
07:37Nedir o?
07:38Biz yüksek emek yoğun düşük teknolojilerle çalışıyoruz.
07:4321. yüzyıla Türk sanayisi böyle hazırlanmamalı.
07:46Bu ayıptır.
07:47Yani askeri ücretten ya da ücretlerin düşüklüğü üzerinden eğer siz rekabet gücü kazanmak istiyorsanız bu eski bir modadır.
07:57Siz gerçekten ihracatınızı rekabetçi bir yere getirmek istiyorsanız yüksek teknolojiler yüksek katma değerli ürünler üretin kardeşim.
08:06Artık bu ayıba bir son verin.
08:08İnsan onuruna yakışmayan ücretlerle açlık sınırına yakın ücretlerle döviz kazansanız ne olur ya?
08:16Bu ayıp hepinize yeter.
08:18Dolayısıyla birinci sorunun yanıtını böyle vermiş olalım sevgili İrem.
08:22Evet.
08:23Hemen ikinci soruya geçeyim.
08:25Asgari ücret zamından söz ettik.
08:27Şimdi %30'luk bir zam yapıldı.
08:29Emekliler çok çok daha düşük bir zam yaptılar ama bu açıklamanın hemen ardından gelen akaryakıt zamları,
08:35yol köprü ücretleri, ortalama kira ücretleri elbette %30'un çok çok üzerinde.
08:41Ama Erdoğan da diyor ki biz yurttaşımızı hiçbir zaman enflasyona ezdirmedik.
08:45Bu ne peris bu ne lahana turşusu diyeyim sözü size bırakayım.
08:49Aynen.
08:50Sevgili İrem sen zaten sorunun cevabını verdin.
08:53Bakın bu utanç tablosudur.
08:55Ne dedin?
08:56%30.
08:57Aslında bu öngörülen enflasyon kadar diyorlardı.
