Yıllardır üzerinde oturuyorlardı... Tam 1.800 yıllık çıktı

Haber3.com

01.11.2024

Ordu'da Roma İmparatorluğu döneminden kalma tam 1.800 yıllık bir tarihi eserin yıllardır oturak olarak kullanıldığı tespit edildi.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Ağabeyim hocam.

00:04Ben arayayım seni. Haberleşelim.

00:10Bunun bedelsi de. Kimse böyle aydınlatıp da bize şey

00:15yapamadı.

00:18Bak istersen şöyle yapabilirim.

00:22Burada bir şeyler yazıyor. Işte şu öbür köşede çıktı. Bu

00:29şineki gibi eder vesaire. Vardır ama burada.

00:44Ulu kabirsallıktır. Burada bu yol falan yoktu. Çok kişi

00:48getirdik buraya biz. Geldi bu da şey kimse okuyup da netice

00:54veremedi. Netice veremediler. Çok kişi geldi

00:59bu taşı okumaya. Yazın birkaç kişiye gösterildi. Evet. Ama

01:05kimse okuyup da netice veremedi. Işte zamanın yaşlı

01:09yedi tane hacısı bu cami yapmaya karar verdiler de altmış

01:14yedisi senesinde. Taşı ne getirmek gücü olmayınca aslan

01:20ııı Nusri abi Osman'dır da biz aslan diyoruz. Aslan Göksu'nun

01:24torunu var. Ben teyzem o Kerim diye. Evet. Bu çocuğun

01:28sırtına kaldırıyor. Dört kişi bu taşı. Şu taşı dört kişinin

01:32kaldırıcı taşı o askere gitmeden ölen çocuk sırtına

01:36götürüyor. Tek başına. Bir günce Musallar taşı yapılıyor

01:39şuraya. Ondan sonra buraya getiriliyor. Ama çok bunun

01:45benzerini yaptıracağız. Şuraya koyacağız. Yani. Burada yatarak

01:49değil. Yol kenarında tabelası olacak ki.

01:59Hı hı.

02:04Öncelikle çok önemli bir eser gerçekten. Eee çünkü ordu

02:07bölgesinde eee ilk defa eee Latince yazılı bir Roma

02:11miltaşına rastlıyoruz. Ordu Fatsa çevresinde. Eee tabii eee

02:16bu tip eserler genelde özellikle Karadeniz bölgesi

02:19gibi ormanlık alanlarda tespit etmesi zor eserler. Eee bölgeye

02:23geldik. Eee yerinde incelemelerde bulunduk. Eee ve

02:27ilk izlemimiz açıkçası bunun bir Roma dönemine ait Latince

02:31eee yazılı bir miltaşı olduğu yönündeydi. Daha sonra eee

02:35konunun uzmanlarına danışmak gerekti tabii ki Marmara

02:38Üniversitesi tarih bölümünden eee eski Helen ve eee Latin

02:42dilleri uzmanı eee Profesör Doktor Hüseyin Sami Öztürk'le

02:46eee görüştük. Ona gönderdiğimiz bilgiler

02:48doğrultusunda bunun eee Roma İmparatoru üçüncü Gordianus

02:52dönemine ait bir miltaşı olduğunu anladık. Milattan

02:55sonra iki yüz otuz dokuz yıllarına ait. Eee miltaşı eee

02:59Roma döneminde özellikle ikinci, üçüncü yüzyıllarda çok

03:02yaygın olarak Roma İmparatorluğu'nun bütün

03:04topraklarına eee dikilmiş eee yolları, güzergahları gösteren

03:09ve imparatoru da aynı zamanda onurlandıran eee dikili

03:14taşlardır. Eee Anadolu'da bunlarla ilgili geniş çaplı

03:18çalışmalar yapılmıştır. Özellikle David French eee

03:20İngiliz arkeoloji eee adına Asya eee minörünün yani küçük

03:24Asya'nın, Anadolu'nun Roma mil taşları eee konunu çok geniş

03:28kapsamlı bir çalışma yapmıştır. Eee biz de ilk önce ona

03:31baktık tabii ki eee ve orada bu yazıtın bulunmadığını yani yeni

03:35keşfedilen bir yazıt olduğunda bu şekilde anlamış olduk daha

03:39önce yayınlanmadığını. Eee burada imparatorun eee buradan

03:42geçen Roma yolunu onardığıyla ilgili, yenilettiğiyle ilgili

03:45bir bilgiye yer verilmiş ve ikinci mile ait olduğu üzerinde

03:51yazıda, yazıtta belirtilmiş ki aşağı yukarı ııı Bolaman,

03:55Yalıköy sahilleri civarına denk gelen bir mesafe. Yani ııı

03:59olasılıkla buradan geçen yol, Laleli Köyü'nden geçen yol ııı

04:03Bolaman sahilinden ııı İç Anadolu'ya doğru ııı devam eden

04:08Roma yollarının hemen başlangıcında ııı yer alıyordu.

04:12Iıı bu açıdan hem bölgenin ııı Roma dönemindeki güzergahlarının

04:17belirlenmesi, Roma dönemi tarihi hakkında bilgi vermesi

04:20açısından önemli bir yazıt tabii ki. Bir de en başta

04:23söylediğim gibi ııı gerçekten bu tip eserlerin bulunması zor

04:27bir coğrafya. O açıdan ııı bunu ııı tespit edebilmek bizim için

04:31çok önemli oldu. Hem FATSA ııı kültür tarihine önemli bir ııı

04:36eser kazandırmış olduk bu şekilde. Hem de bölgenin

04:39tarihiyle ilgili ııı önemli bilgiler edinmiş olduk. Iıı

04:43evet ııı vardır muhtemelen ama bahsettiğim ııı coğrafi

04:47zorluklardan dolayı tespit etmek zor oluyor. Buradan ııı

04:50bizi izleyenlere de seslenmek istiyorum. Özellikle

04:52vatandaşlar tıpkı Edebiyat Öğretmenimiz Aydınbal'ın

04:55yaptığı gibi önemli bir sorumluluk. Iıı çevrede bu

04:58eserler varsa çevrelerinde hemen bölgedeki müzeye

05:02öncelikli olarak ııı veyahut da ııı bölge belediyelerinde ııı

05:06FATSA'daki Cevat Erbil hocamızın ııı gerçekleştirdiği

05:10görev ve makamda bulunan kültür müdürlerine sorumlulara

05:14iletmeleri biz ııı Ordu Üniversitesi Sanat Tarihi

05:17Bölümü olarak hem sanat tarihçiler hem arkeologlar

05:19üniversitemizde. Öncelikli olarak tabii ki bölgemizi bu

05:22tip araştırmalarını yapmakla sorumluyuz. Iıı bunları

05:25çalışıyoruz. Gittikçe sayılarının artacağını da

05:28düşünüyoruz. Gölge Üzeri Miltaşı'nın üzerinde ııı uzun

05:33ııı satırlar boyunca bir yazıt yer alıyor. Tabii bu tip

05:36yazıtlarda ııı özellikle miltaşlar üzerinde öncelikle

05:40ııı uzunca imparatorun ııı yüceltilmesi, onun isminin

05:44anılması çok önemli. Bu dikili taşın ııı bu miltaşın hangi

05:47dönemde dikildiğiyle ilgili imparatorun ismine ve

05:50ünvanlarına yer verilmiş uzunca. Daha sonra bu miltaşını

05:54ııı satırın sonlarına doğru buradan geçen Roma yolunu ııı

05:58Roma İmparatoru üçüncü Gordianus'un onardığını

06:01yenilettiğini anlıyoruz. Iıı İmparator Gordianus'un ismi de

06:05hatta burada hemen bir, iki, üç, dört, beşinci satırda yer

06:10alıyor. Yazıtın sonundaysa Roma rakamıyla ııı iki rakamını

06:15okuyabiliyoruz. Iıı anlaşılan ııı ikinci mile. Yani ııı Roma

06:20döneminde günümüzde yaklaşık bin dört yüz seksen ııı metreye

06:24gelen bir birimdir Roma mili. Iıı bir kara mili. Iıı aşağı

06:28yukarı üç kilometrelik bir mesafe yolun başlangıcından

06:32bulunduğumuz Naleli Köy Camii'ndeki noktaya kadar eğer

06:35taş gerçekten de bu yakınlarda bulunduysa şu anda orjinal

06:39yerinde durmuyor. Iıı onu da belirtmek gerekir. Iıı üç

06:42kilometrelik bir mesafe ki bu da ııı limana ııı hem Bolaman

06:46hem Yalıköy limanlarına uygun bir mesafeyi veriyor. Yazının

06:50üzerinden bu bilgileri alabiliyoruz. Iıı tabii bu ııı

06:54tip eserlerin bulunmasında çevredeki yaptığımız

06:57araştırmalarda destek çok önemli. Iıı bu konuda da ııı

07:00bize her zaman ııı her konuda maddi manevi desteklerini

07:03esirgemeyen ııı Fatsa Belediye Başkanımız Sayın İbrahim

07:06Etemkibar'a teşekkürü bir borç biliyorum. Çünkü ııı idari

07:11görevlerde sorumluluklarda bulunanların desteği olmadan bu

07:15tip kültür varlıklarının kazandırılması ve bunun hakkında

07:18bilimsel çalışmaların yapılması mümkün olmuyor. Şimdi orada üç

07:21tane taş varmış. Ikisi kaybolmuş. Bir tanesi duruyor.

07:25Ha. Bu da sizin işinize yarayabilir diye ben ön

07:27bilgi olarak. Ben tabii merak ettim. Bu Yahudi virajları

07:30nereden geliyor diye. Bin dokuz yüz elli iki de bu yol işte

07:33bağır durumdayken işte aslen ııı Bulgar olup Trakya bölgesinde

07:39yaşadığı söylenen bir tane kamyoncu vefat ediyor. Işte onun

07:43içinde binaen onu da oraya tabii. Biz buraya çay sohbet

07:47yeri olarak kullanıyoruz. Bunun tarihi bir anlamı olduğunu

07:49bilmiyoruz ama şüphelendiğimiz için birkaç kişiyi getirdik

07:54biz bunu. Evet. Bize böyle bir tarihinden kimse bahsetmedi.

07:58Yani eski bu işleri bilen insanlardan bile davet ettiklerimiz

08:05oldu. Evet. Bunun şu anlamı var diye bize kimse bir şey

08:09söylemedi. Bura bizim çay sohbet yerimiz. Altmış sekiz

08:12senesinden beri burada bu taş. Altmış sekizden bu yani. Evet.

08:15Bin dokuz yüz altmış sekizden beri bu taş burada. Evet.

08:20Söylesenize. Evet Mahmut amca seni tanıyabilir miyiz? Iıı ben

08:23isim Mehmetoğlu Mahmut Türkmen. Babalarımız bize vekil yani

08:28şey yaptı devretti. Evet. Bu camiyi yapımından beri. Şimdi

08:34bu taşı caminin temelinden çıktığı zaman da bu yazıyı

08:39görünce birkaç kişileri getirdik ama bir netice

08:42alamadık. Evet. Yani şu yani bu taşın bu mazisi var. Veyahut da

08:48şu şekil diye bir alamadık. Alamayınca da bu sefer oturak

08:54taşı yani o zamanda böyle oturağımız da yoktu. Bunu

08:58buraya oturak olarak da gelen misafiri ağırlamak için işte

09:02sohbet etmek için gelen cemaatin oturup sohbet etmek

09:06için yaptık. Oturduk ama bunun bu şekil yani olduğunu

09:12bilmiyorduk. Yani çok kişiler getirdik. Bize bir netice bu

09:18şu diye bir netice veren olmadı. Evet. Yani bu yazıyı

09:23kimse herkes okuyup da tam bize aydınlatmadı. Evet. Hala da

09:28kullanıyoruz. Ama şimdi siz götüreceksiniz. Biz neye

09:32oturacağız? Üzülüyorum tabii. Böyle bir eser elimizden kayıyor.

09:38Ama biz kıymetini bilememişiz. Şey yapmayın zarar vermeyeceğiz.

09:42Hadi el atın. Kaldırın. Alttan. Alttan. Alttan. Tamam.

09:51Tamam bırak. Yukarıda. Hadi.

10:00Bismillah. Hadi. Kaldır. Kaldır. Kaldır. Kaldır. Kaldır.

10:04Kaldır. Az kaldı. Az kaldı. Sosun yavaş. Yavaş.

10:10Hadi.

10:17Söyle Mahmut amca niye üzgünsün? Bu taşın bu kadar

10:20değerli olduğunu bilmediğimizden dolayı bu taşı

10:24üstünde oturduk. Değerini bilmediğiniz için ama şimdi

10:29değerini öğrenince gitmesine çok üzüldük. Belediye

10:33başkanımızdan bunun boşluğunu doldurmak için bir oturmaya

10:37oturak istiyoruz. Üstü kapalı olsun. Evet. Üstü kapalı olursa

10:41memnun oluruz.

Önerilen