Erdoğan hangi diplomat için bastırıyor?
Yunan botları Türk sahillerinde, Ankara sessiz
Akdeniz uzlaşmasını Atina duyurdu
️ Barçın Yinanç ve gazeteci Zeynep Gürcanlı yorumladı
Yunan botları Türk sahillerinde, Ankara sessiz
Akdeniz uzlaşmasını Atina duyurdu
️ Barçın Yinanç ve gazeteci Zeynep Gürcanlı yorumladı
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhabalar ben Barça İnanç. Dış politika ile içli dışlı programıyla karşınızdayım.
00:04Bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için gittiği New York'taki temaslarını mercak altına alacağız.
00:13Bu temasların kulis bilgileri ile sizlere anlamlandırmak için programda konuğum gazeteci Zeynep Gürcanlı olacak. Merhaba Zeynep.
00:23Merhaba.
00:25Biz Zeynep Gürcanlı ile çok uzun yıllar Türk liderlerinin New York'taki temaslarını çok yakından takip ettik.
00:33Her bir görüşmenin perde arkasını alırdık, Türk yetkililerden bilgi alırdık, yetmedi karşı taraftan bilgi alırdık.
00:41O zamanlar işimiz daha kolaydı.
00:43Maalesef şimdilerde bu görüşmelerin perde arkası hiç neredeyse doğru dürüst aktarılmıyor ya da tek kanaldan aktarılıyor.
00:53Dolayısıyla biz Zeynep ile bugün yapılan açıklamaların satır aralarından aldığımız kulis bilgiler ve narcizane tecrübemizi konuşturarak biraz ne olup bittiğini sizlere aktarmaya çalışacağız.
01:09Şimdi ilk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın New York'a gelişinden başlayalım.
01:15Bu gelişte ilk olarak onu karşılayan önemli ve ilginç bir isim vardı.
01:22Dışişleri Bakanlığı'nın eski müsteşarlarından Büyükelçi Feridun Sinirloğlu.
01:26Kendisi Türkiye'nin eski New York daimi temsilcisi.
01:30Dolayısıyla aslında normal şartlarda orada olmak durumunda değil ama aslında hala Birleşmiş Milletler'de bir şapkası da var.
01:41Afganistan'la ilgili bir özel misyon taşıyor Feridun Sinirloğlu.
01:46Ama aslında şuradan girmemiz gerekiyor konuya.
01:51Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Feridun Sinirloğlu'nun Agit Genel Sekreterliği adaylığı için de New York'ta lobi yaptı.
02:01Bununla ilgili ben biraz background bilgi paylaşayım.
02:04Agit Genel Sekreterliği bu ayın başında süresi doldu.
02:11Normal şartlarda birden fazla ülkenin adaylığı söz konusuydu.
02:16Türk tarafının verdiği bilgiye göre Yunanistan tarafı Ankara'ya ulaştı ve ortak adaylık koyalım dedi.
02:26Bu çerçevede de Dışişleri'nin eski müsteşarlarından Feridun Sinirloğlu, Agit Genel Sekreterliği için Yunanistan'dan diplomat Maria Telalyan'da
02:36yine Agit'in daha altındaki bir kurumun başına direktör olarak adaylığını koydular.
02:43Malta dönem başkanı, Malta dönem başkanı anladığım kadarıyla yaz boyunca yaptığı danışmalardan sonra
02:51aslında Arnavutluk Dışişleri Bakanı İgli Hasani'nin üzerinde daha büyük bir mutabakat olduğu düşüncesiyle
02:59Ağustos ayında İgli Hasani Arnavutluk adayını uzlaşma masasına koyuyor.
03:06Fakat 3 ülke buna itiraz ediyor.
03:10Biz bu uzlaşmaya katılmayız diyor.
03:12İhtimalen bunun içinde tabi Türkiye'de var.
03:14Bunun üzerine pazartesi günü Türkiye-Yunan ortaklığı tekrar bir uzlaşma var mı yok mu diye sürece sokuluyor onay sürecine.
03:26Ancak buradan da uzlaşma çıkmadığını anlıyoruz.
03:30Şu an itibariyle Agit Genel Sekreterliği seçimi kilitlenmiş durumda.
03:35Zeynep buradan ben topu sana atayım.
03:38Sen bugünkü yazında da bu konuya dikkat çekiyorsun.
03:41New York temaslarının bir gündem maddesi olarak.
03:44Oradan da bize sen bu genel sekreterlik seçimini Türkiye'nin kazanmasını mümkün görüp görmediğini de ekleyerek devam et buradan istersen.
03:54Şöyle anlatayım.
03:56Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın New York'ta Türkiye evindeki ilk teması ilginçti.
04:01Neden? Çünkü Arnavutluk Başbakanı Rama ile bir araya geldi.
04:04Belli ki bu konu konuşuldu ve bir uzlaşma bulunmaya çalışıldı.
04:10Ama o uzlaşma olmadı.
04:12Olmadı ki aynı gün.
04:13Yani Rama ile bir gün önce konuştu akşamına.
04:15Ertesi gün Agit'te isimler koyuldu.
04:18Fakat yine uzlaşma çıkmadı.
04:20Agit'teki mesele şu.
04:21Bir konsansus olması gerekiyor.
04:23Ne yazık ki bu konsansus hala bulunabilmiş değil.
04:25Ve benim edindiğim kulis bilgilerine göre Rusya karşı çıkıyor.
04:29Rusya'nın bir itirazı var.
04:32Bir NATO üyesinin genel sekreterliğini almasını istemediğini ifade ediyor.
04:37Bu çerçevede Rusya'nın ve onun etrafındaki ülkelerin itirazı nedeniyle Feridun Sinirloğlu henüz seçilebilmiş değil.
04:48Benim gördüğüm önümüzdeki dönemde Moskova'nın üzerine biraz baskı yapacak Ankara.
04:54Zaten Putin ile Erdoğan'ın görüşmesi olacak bu ay içinde Kazan'da.
04:58Bir birlik zirvesi için gidecek oraya.
05:01Misafir olarak gidecek Erdoğan.
05:03Hem üyelik meselesi ele alınacak.
05:05Hem de Putin ile ayrı bir görüşmesi teyit edildi.
05:08Zirve marjında ama ayrı uzunca bir görüşme zamanı ayrılmış Erdoğan Putin için.
05:15Bu çerçevede de bu konunun mutlaka gündeme geleceğini tahmin edebiliyoruz.
05:19Açabilir mi o kilidi?
05:20Onu bilmiyoruz elbette.
05:22Anladım.
05:23Aslında Türkiye'nin Rusya'yı ikna etmesi çok da zor olmayabilir gibime geliyor doğrusunu söylemek gerekirse.
05:30Fakat bana öyle geliyor ki Türkiye'nin özellikle bu insan hakları sicili nedeniyle Avrupa'daki bazı ülkelerin de Türkiye'nin genel sekreterlik adaylığına itiraz edebileceğini düşünüyorum açıkçası.
05:45Gerçi sinirli oğluna yakın kaynaklar özellikle Amerika ve İngiltere'nin sinirli oğlunu desteklediğini söylüyorlar.
05:52Ama açıkçası Avrupa'dan bir destek söz konusu olur mu yahut da Avrupa buna itiraz etmeden kalır mı onu bilemiyorum.
06:01Bununla ilgili bir yorum yapmak ister misin?
06:03Oradan çünkü miç otobüsle görüşmeye geçeyim.
06:06Elbette yapmak isterim çünkü benim edindiğim izlerimde Avrupa'dan çok ciddi bir itirazın gelmediği bu da Yunanistan sayesinde olduğu Avrupa Dayanışması, Avrupa Birliği Dayanışması çerçevesinde Yunanistan'ın o dayanışmayı kotardığına ilişkin bilgiler var.
06:22Bende buradaki en büyük meselenin Rusya olduğuna ilişkin ama Rusya'da öyle azımsanacak bir mesele değil.
06:29Çünkü işte Ukrayna Kursk meselesi ve diğer konular var.
06:33Bir de tabi ceza mahkemesinde bir dava var Putin aleyhine ve bütün Rusya aleyhine.
06:38Agit İnsan Hakları meselesinde hem iki tane NATO ülkesi olacak.
06:43Genel sekreter Türkiye olacak ve insan haklarından sorumlu olan dairenin başında da bir Yunanlı diplomat olacak.
06:51O da bir NATO ülkesi.
06:53Buna çok sıcak bakmadığını ben duydum dışişleri kaynaklarından Rusya tarafının.
07:00Peki o zaman bunu takip etmeye devam edeceğiz.
07:03O zaman gerçekten bizim çok alışkın olmadığımız bir şey yaşandı.
07:08Türkiye ile Yunanistan daha birkaç yıl öncesine kadar neredeyse işte savaş rüzgarları esiyordu.
07:16Cumhurbaşkanı işte bir gece ansızın gelebiliriz derken birdenbire Türk Yunan diplomasisini bir iş birliği içinde görüyoruz.
07:24Önemli bir uluslararası örgütün tepe noktaları için.
07:28Fakat buradan bu Michotakis ile New York'ta yapılan görüşmeye geçelim.
07:34Ama ondan önce de Yunan botlarının Türkiye sahiline, Bodrum ve Datça sahillerine bu kadar yaklaşmasına üzerinden bir geçelim istiyorum.
07:44Çünkü açıkçası sen de ben de işte Ankara'da yıllarca diplomasi muhabirliği yaptık.
07:50Böyle bir şey olması durumunda Ankara'nın çok daha sert açıklama yapması beklenirdi.
07:56En azından resmi açıklama yapılırdı.
07:59İhtimalen sen ve ben dışişleri bakanlığının kapısında pusuya yatmıştık.
08:03Çünkü Yunan büyük elçi Yunanistan Ankara büyük elçisi işte kulağının çekilmesi için dışişleri bakanlığına çağrılırdı.
08:11Halbuki bir sessizlik söz konusu.
08:16Sen bu sessizliği neye bağlıyorsun?
08:19Çünkü çok yakın geçmişte de biliyorsun bu Mavi Vatan konusunda özellikle işte CHP'nin bir takım eleştirileri üzerine bir tartışma yaşanmıştı.
08:30Sen nasıl bakıyorsun bu Yunan botlarının bu kadar yaklaşmasına?
08:36Hemen yine bir parantez açayım.
08:38Yani hani sen de ben de kardak krizlerini yaşadık.
08:41Aidiyeti belirsiz yani Türkiye'nin gözünde aidiyeti belirsiz adalarla ilgili bunlar yaşanıyordu.
08:47Hani benim gazetecilik kariyerimde ilk defa böyle bir şey görüyorum.
08:51Ya da daha önce yaşandıysa da basına yansımadı diye tahmin ediyorum.
08:55Şöyle bir şey var.
08:57Bunu Yunanların açıklamasını söyleyeyim önce sıcak takip konusuna koyuyorlar.
09:03Yani Türkiye ile Yunanistan arasında Ege'de göçmenlere karşı Türkiye ile AB arasında da Ege'ye de bu işte kaçak sığınmacılara karşı bir uzlaşma var.
09:14Bu uzlaşma çerçevesinde bir Yunan botlarının işte bu sığınmacıları belirledikleri ve bir sıcak takip çerçevesinde durmayarak devam ettikleri söyleniyor.
09:29Yani bunun ihlal değil de bir sıcak takip konseptine konulması konusunda Ankara ile Atina arasında bir uzlaşma var gibi.
09:39Bu da uluslararası ilişkilerde kabul edilebilir. Egemenlik haklarına aykırı bir tavır olmakla birlikte kabul edilebilir bir durum.
09:46Ama şu da var.
09:48Yine de sıcak takip olsun ya da olmasın senin de söylediğin gibi geçmişte benzer olaylar yaşandığında çok büyük krizler çıkmıştı iki ülke arasında.
09:57Şimdi hiç sessizlik, ses çıkmaması dışişleri bakanından ki hiç açıklama yapılmadı.
10:02Dışişleri bakanından açıklama yapılmadı.
10:04Şunu gösteriyor.
10:06Bu bahar havasına, bu normalleşme havasına Ankara böylesine bir olay yüzünden zarar gelsin istemiyor.
10:14Çünkü belli ki bunun üzerine yeni taşlar, yeni tuğlalar döşenecek.
10:19Bunun da izlemini zaten Micot Akiz Erdoğan'ın görüşmesinden sonra ilk izlenimleri aldık.
10:24Hangi taşın döşeneceğine ilişkin ilk izlenimler geldi.
10:28Şimdi burada şunu da altına çizmek lazım.
10:32Ankara ne yaptı?
10:33Bir dışişleri açıklamasıyla kınayıp bunu bir iki ülke arasında büyük bir krize çevirmek yerine İçişleri Bakanlığı üzerinden bir açıklama yaptı.
10:41Neden İçişleri Bakanlığı?
10:42Çünkü sahil güvenlik komutanlığı İçişleri Bakanlığı'na bağlı bir komutanlık.
10:47Bu çerçevede işi teknik bir yanlışlığa, teknik bir sıkıntıya kadar indirgemiş oldu Ankara dışişleri yerine İçişleri Bakanlığı tarafından yaparak.
10:58Sanki bu böyle bir uluslararası ilişkiler meselesi değil de hani küçük içeride olan bir mesele gibi yansıtıldı.
11:06Böylece ne Atina küstürülmüş oldu ne olay krize dönüşmüş oldu.
11:10Ankara da kendi çapında bir tepki verdiğini Türkiye'deki vatandaşlara seçmenlere de iletebilmiş oldu.
11:17Ama dedim ya bir normalleşme var ve üzerine bir takım tuğlalar döşemeye belli ki hem Atina hem Ankara kararlı.
11:24Onun için bu bahar havasını bozmayı kimse istemiyor. En azından böyle küçük bir olay için.
11:29Anladığım kadarıyla bu bahar havası Miço Takis Erdoğan New York görüşmesine de yansımış durumda.
11:38Hatta böyle sanıyorum sen de bugün ekonomi gazetesindeki yazında da dikkat çekiyorsun bu Hakan Fidan'ın takmış olduğu kravatın renginin mavi olmasına.
11:50Fakat şimdi enteresan bir şey var o da görüşmeden sonra Reuters haber ajansının yaptığı bir habere göre Yunan Dışişleri Bakanı bir açıklama yapmış.
12:02Ve iki lider Dışişleri Bakanlarını kıtasahanlığı ve münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırılmasına ilişkin görüşmelerin başlaması için koşulların elverişli olup olmadığını araştırmakla görevlendirdi gibi bir cümle var.
12:20Tabi diplomaside bütün bu cümleler çok büyük önem taşıyor. Birazdan arkadaşlarım da bu cümleleri belki ekrana getireceklerdir.
12:31Normal şartlarda aslında iki taraf arasında çok uzun süredir hatta yıllardır istikşafi görüşmeler yapılıyor.
12:41Ve bu istikşafi görüşmelerin amacı iki taraf arasındaki sorunların ne olduğu üzerine bir uzlaşma sağlamak.
12:52Yani sorunların çözüm parametreleri vesaire değil ama öncelikle iki taraf arasındaki sorunlar ne?
13:00Öncelikle bunlar üzerinde bir uzlaşma için yapılıyordu bu istikşafi görüşmeler.
13:06Şimdi acaba bu açıklamadan şunu mu çıkarmalıyız?
13:11Evet sorunların tespiti yapıldı.
13:15Yani ben bir iki uzmana sorduğumda böyle bir yorum aldım açıkçası.
13:20Sorunların tespitinde bir uzlaşma var.
13:24Dolayısıyla şimdi biraz daha çözüm yollarına dönük bir sürecin başlaması gibi okunabilir gibi bir yorum duydum ben bir uzmandan.
13:35Tabi burada da yine altını çizmek lazım Zeynep.
13:38Yani açıklama Yunan tarafından geliyor ve Ankara tarafından.
13:43Hani resmi açıklamayı bırakalım.
13:46Perde arkasından bile acaba gazeteciler en azından New York'takiler hiç bilgilendirildiler mi?
13:53Doğrusu emin değilim.
13:55O nedenle biz bu aşamada biraz Yunan bakanın açıklaması üzerinden gitmek durumundayız.
14:01Topu sana atayım.
14:03Şöyle söyleyeyim.
14:05Öncelikle bu açıklama meselesine iyi ki geldin.
14:08Çünkü bu benim de Türkiye Cumhuriyeti'nde çalışan 30 yıllık bir gazeteci olarak içimde bir yaradır.
14:14Çünkü dış politikada artık sadece dış politikada değil aslında ekonomide de en kritik konuları biz yabancı basından öğrenir olduk.
14:21Mesela yani şu BRICS konusunu nereden öğrendik? Bloomberg'dan öğrendik.
14:25Türkiye BRICS'e başvuruda bulunuyor, üyelik başvurusunda bulunuyor haberini biz Bloomberg'dan öğreniyoruz.
14:31Ya da ekonomide çok önemli bir adım atılacak.
14:34Bunu Reuters'taki ismi açıklanmayan yetkililerden çoğunlukla öğreniyoruz.
14:39Hep de doğru çıkıyor bu arada.
14:40Yani oradaki meslektaşlarımız da gayet başarılı iş yapıyorlar.
14:43Ama işte içeride gazeteciliğin ne kadar öldürüldüğünü gösteren bir şey.
14:48Ya da bir başka şey S-400 meselesini bir Yunan gazetesinden öğrendik.
14:52Yani Türkiye ile Amerika arasında yürüyen S-400 ve F-35 pazarlığının ayrıntılarını yine bir Yunan gazetesi katimerinden duyuyoruz.
15:01Bu Ankara'nın ne kadar kapalı olduğunu, ne kadar kendi vatandaşlarına, kendi seçmenlerine bilgi vermek konusunda ketum olduğunu gösteren bir durum.
15:12Ne yazık ki AKP iktidarında bu konu giderek daha da kapalı hale geldi.
15:19Daha da ciddi bir sorun olduğunu söylemek mümkün.
15:22Oysa demokrasilerde hükümetlerin kamuoyuna, halklara gazeteciler aracılığıyla bilgi vermesi gerekir.
15:30Bunun hiç olmadığını görüyoruz.
15:32Ben de muhalefet temsilcileriyle konuştuğumda onların da en az Türk vatandaşları, her Türk vatandaşı gibi hiçbir bilgiye sahip olmadıklarını,
15:41bir takım pazarlıkların yapıldığı ki bunlar önemli pazarlıklar, Türkiye'nin geleceğine etkileyecek pazarlıklar ve bunlara hiçbir bilgi verilmediğini de söylüyorlar.
15:51Kimse bilmiyor yani. 3-5 kişi dışında, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve yakın çevresi dışında, Dışişleri Bakanlığı bile çok yerde,
16:00Kibriks olayında bunu gördük, çok yerde devre dışı kalıyor. Dışişleri bürokratlarına bile bilgi verilmiyor.
16:05Şimdi bu şeye dönersek, benim yorumum ne? Bu yapılan Yunanların yaptığı açıklamaya.
16:11Benim yorumum şu, istikşafi görüşmeler, sorun var mı yok mu diye anlamak için yapılan istikşafi görüşmeler bürokrat düzeyinde, üst düzey bürokrasi düzeyinde yürüyordu.
16:22Ama bu bir adım daha atıldığını gösteriyor.
16:25İki bakan görevlendirilmiş, Miço Takis ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından. Yani iş artık siyasi konu aşamaya gelmiş ve konu da belirlenmiş.
16:36İşte oradaki deniz sınırlarının belirlenmesi Doğu Akdeniz'deki belki Ege'deki de ayrıntıları bilmediğimiz için çok fazla konuşamıyoruz Yunanlardan gelen bilgi çerçevesinde.
16:49Ama benim yorumum bu işin artık siyasete yansıması.
16:52Dışişleri Bakanı dediğimiz iki tarafta da siyasi kişilikler ve karar alıcılar, karar verme yetkisine sahip insanlar.
17:00Dolayısıyla bu karar alıcılara taşınması demek artık çözümün eğer yakınsa bir adım daha yakın olması demek.
17:08Eğer uzlaşırlarsa elbette. Çünkü konu çok karmaşık. Çünkü konu hakikaten çok ciddi bir hukuksal konu.
17:15Ama siyaseten bunu çözüme eğilimine girdiğini söylemek mümkün.
17:20Ankara ve Atina'nın sonucu hep beraber göreceğiz.
17:23Evet Zeynep aslında bu açıklama çok önemli bir açıklama.
17:28Aslında ben Yunan basınında da çok fazla bu aşamada bir şey görmedim.
17:32Yani acaba saat farkından mı kaynaklanıyor?
17:35Çünkü normalde hani bizim bildiğimiz Yunanistan hep şöyle der.
17:39Aslında bizim bir sorunumuz yok. Sorunu olan sizsiniz.
17:42Yani bizim işte kıta sağlığı hakkımız var. Siz buna itiraz ediyorsunuz.
17:47Madem itiraz ediyorsunuz işte Uluslararası Adalet Mahkemesi'ne gidin.
17:52Yani 99 yumuşamasına kadar yani Atina hani bunları bir oturup hani sorun var mı yok muyu bile konuşmak istemezken
18:03şimdi hani bu konularda hatta senin de söylediğin gibi bir üst seviyeye çıkarıp çıkıp konuşalım demesini açıkçası ben önemsedim.
18:15Çok teşekkür ederim. Ağzına sağlık.
18:18Gerçekten bizim biz gazetecilerin bu Türk yetkililerinden herhangi bir bilgi alamaması
18:26hani sadece biz gazetecilere saygısızlık değil aslında Türk kamuoyuna da büyük saygısızlık bir nevi açıkçası yani koyun yerine konmak gibi bir durum oluyor.
18:38Ama şimdi buradan örneğin Savunma Bakanlığı kaynakları bir açıklama yapmışlar.
18:43Senin bahsettiğin işte bir Yunan basınında S-400'ler ve S-35'lerle ilgili bir işte haber çıktı.
18:52Deniyor ki Amerikan tarafı güya bir teklifte bulunmuş ki bu doğrulanmıyor benim kaynaklarım tarafından.
18:59İşte S-400'lerin İncirlik üstündeki Amerikan bölümüne konuşlanması karşılığında Türkiye'nin F-35'e geri döneceğine dair bir formül üzerinde görüşmeler ilerlemiş diye Yunan basınından bir haber çıktı.
19:15Şimdi Savunma Bakanlığı kaynakları da şimdi bu da enteresan bir şey.
19:20Bu konuda üçüncü ülkeler tarafından yapılan algı oluşturma amaçlı haberlere itibar etmemek, ihtiyatlı yaklaşmak gerekir.
19:29Şimdi ne demek ihtiyatlı yaklaşmak? Hani dersin ki ya doğrudur ya yanlıştır.
19:33Her halükarda şu anda bu iki konuda her iki ülkenin durumunda da bir değişiklik yok demiş Savunma Bakanlığı kaynakları.
19:44Ben açıkçası Türk-Yunan yumuşamasında özellikle Ankara'nın da çok ihtiyatlı ve dikkatli gitmesini, sessiz diplomasi yapmasını işte bir takım konularda alttan almasını
20:01biraz da Amerikan kongresine dönük bir ikinci hedefte taşıyabileceğini düşünüyorum.
20:10Çünkü malum S-400'lerle ilgili yaptırımların kalkması, F-35'lerin geriye dönmesi için her halükarda kongrenin de onayı gerekecek.
20:21Türk-Yunan yumuşaması kongreden bu anlamda olumlu sonuç alınabilmesi için önemli.
20:28Ama şunun altını da çizmek gerekiyor.
20:31Zeynep bu noktada tekrar sana çok kısaca pas atacağım çünkü başka konulara da girmek istiyorum.
20:38Normal şartlarda bu kadar seçimlere az bir süre kala S-400, F-35 denkleminde bir çözüme ulaşılması pek mümkün gözükmüyor gibi geliyor bana.
20:51Amerika'da seçimlere bu kadar az zaman kalmışken.
20:54Ama en azından şu tespiti yapabiliriz diye düşünüyorum.
20:58Eskiden iki tarafta bir nevi kestirip atıyordu.
21:01Yani Türk tarafı biraz daha çözüm üretmeye yanaşıyordu.
21:05Ama Amerikan tarafı ben bu konuda çok netim.
21:08S-400'lerin mülkiyetini elinizden çıkaracaksınız ondan sonra F-35'e geri dönüşü konuşabiliriz diye çok daha sert bir tutum içindeydi.
21:19Şimdilerde anlıyoruz ki biraz daha Amerikan tarafında da bu konuda biraz daha konuşmaya hevesli olduğuna dair işaretler var.
21:31Türk-Amerikan ilişkilerinde de özellikle bu İsveç-NATO meselesinden sonra daha bir havanın yumuşadığını gözlemliyoruz.
21:40Bilmiyorum katılır mısın? Çok kısa alayım yorumunu.
21:43Şöyle söyleyeyim yani Amerikalıların başından beri endişesi NATO'nun doğu kanadı, güneydoğu kanadı ki Türkiye oluyor bu.
21:53Çok ciddi bir zafiyet içine girmiş durumda.
21:56Çünkü Türkiye'nin hava savunma sistemleri eskidi, uçakları eskidi.
22:00Şimdi AKP hükümeti sürekli İHA'larla ve SİHA'larla bunun telafi edildiğini söylüyor ama mümkün değil.
22:06Savaş uçağının yeri ayrı.
22:08Savunmada Türkiye'nin savunması bir tarafa, NATO da bunu kendi savunması açısından bakıyor.
22:13Dolayısıyla Amerikalılar hem Türkiye'nin eskiyen F-16 uçakları konusunu ciddi önemsiyorlar, NATO bağlamında bakıyorlar.
22:21Yani Türkiye'yi çok sevdiklerinden değil, bizim kaşımız gözümüz için değil elbette.
22:27Ama NATO bağlamında güneydoğu kanadının hele ki böyle hareketli bir ortamda savaş sürerken Karadeniz'in kuzeyinde zafiyete girmesini istemiyorlar.
22:38Bu yüzden formül üretme çabası başladı.
22:40Ama bu formül yürür mü yürümez mi o konuda ben biraz daha karamsarım.
22:44Çünkü Türkiye'ye yönelik yaptırımlar bir Amerikan yasası, karar değil yasası çerçevesinde alındı.
22:51Yani yasa değişikliği yapmaları lazım Türkiye eğer elinden çıkarmazsa o S-400'leri.
22:58Bu da yani o yasa değişikliğini yeni yönetime kim gelirse gelsin kongreden geçirebilir mi?
23:07Yeni yasa tadil edilir mi?
23:09Çok zordur çünkü Amerika'da bir yasa çıkarmak.
23:11Pek çok pazarlık döner.
23:13Ben onun çok olası olduğunu düşünmüyorum.
23:16Peki o zaman buradan hemen istersen Almanya Başbakanı'yla yapılan görüşmeye ve de Ermenistan Devlet Başkanı Nikol Paşinyan'la yapılan görüşmeye geçelim istersen.
23:26Çünkü Scholz'la yapılan görüşmede de ihtimalen Eurofighter'lar meselesi vardı.
23:32Kısaca onu alayım senden.
23:36İşte dedim ya biraz önce bahsettiğim o hava savunma sistemlerinin Türkiye'nin çok ciddi bir zafiyete uğramış olması nedeniyle
23:44Önce Amerikalılara gidildi F-16'ların modernizasyonu konusunda.
23:48Orada en azından 10 ay çıktı Washington yönetiminden.
23:51Şimdi o işin ayrıntıları yürüyor.
23:54Gelecek F-16'lar modernize edilecekler ama Türkiye'de mi orada mı bilmiyoruz.
23:58Orada da hala bir pazarlık sürecinin devam ettiğini söylemek mümkün.
24:02Ama bu yeterli değil çünkü bütün etrafımızdaki ülkeler F-35 gibi 5. nesil uçağa geçtiler, savaş uçağına geçtiler.
24:10Oysa F-16'lar 4. nesil hadi biraz modernize edip 4.5 nesil olabiliyor.
24:15Geride kalıyor Türkiye.
24:17Bunun için yine Eurofighter'lara yönelik bir yönelme var.
24:22Hani biraz çeşitlendirmek için ve güçlendirmek için Türkiye'nin hava savunma sistemini.
24:27Bir başka mesele de eğer bir uzlaşma olursa gerek Amerikalılardan ya da olmazsa Almanlardan ve İtalyanlardan
24:34Türk savaş uçağı için motor konusunda destek de isteniyordu.
24:38Bunun da altını çizmek lazım.
24:40Sadece savaş uçağı meselesi yok.
24:42Türkiye'nin bir de kendi Kaan savaş uçağını yapmak gibi bir hevesi var, çalışmaları var.
24:49Fakat motor konusunda tıkandı kaldı Türkiye.
24:52Dolayısıyla bu motoru nasıl yaparız?
24:55F-16 motorlarını koymaya kalktılar fakat uçağın dizaynı buna uygun olmadı falan.
25:00Bir dolu sıkıntılar yaşandı o çerçevede.
25:02Şimdi yapılmaya çalışılan işte bu Kaan'a uygun bir motorun geliştirilmesi,
25:09oradan buradan destek alarak elbette teknolojik destek alarak geliştirilmesi üzerinde ciddi bir çaba var.
25:15Ve bu konu konuşuldu Scholz'la.
25:17Çünkü İtalyanlar okey verdiler Eurofighter'lar için ama Almanlar'da pek öyle bir hareketlenme yok.
25:23O zaman Pashinyan'la ilgili birkaç cümle ben söyleyeyim istersen.
25:28Bence bu görüşme de önemliydi.
25:31Maalesef Türk-Ermenistan normalleşmesinde beklenen adımlar atılmıyor.
25:38Aslında Türkiye normal şartlarda Azerbaycan-Ermenistan normalleşmesinin olması halinde
25:46Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin de aynı şekilde paralel bir şekilde iyileşeceğini söylemişti.
25:54Ama son dönemlerde bu söylem önce siz kesin bir barış anlaşmasına imza atın, biz ondan sonra harekete geçeriz noktasına dönmüş gözüküyor.
26:06Açıkçası görebildiğim kadarıyla Azerbaycan'ın Ankara üzerinde çok ciddi bir baskısı var.
26:13Nihai anlaşmaya ulaşmadan Ankara'nın adım atmasını kesinlikle istemiyor.
26:19Ama biraz Ankara'nın ben açıkçası vakit kaybettiğini düşünüyorum.
26:23Pashinyan Türkiye ile normalleşmeye çok önem veriyor.
26:28Açıkçası Azerbaycan'la yapılan görüşmeler nedeniyle de ülkesinde çok sert eleştirilere de maruz kalıyor.
26:37Bu eleştirileri göğüsleyebilmek için de Türkiye ile normalleşmeden eline bir takım somut kazanımlar olması
26:45bu eleştirileri daha rahat göğüslemesi için avantaj sağlardı diye düşünüyorum.
26:54Seni birazdan bırakacağız.
26:57Son birkaç yorumla devam etmek istiyorum.
27:00Özellikle Cumhurbaşkanı'nın Dünya 5'ten büyüktür sloganının Times Square'da yer alması, Türk bayraklı konvoylar.
27:12Bunlarla ilgili neler söylemek istersin?
27:15Bu kadar izledik biz seninle New York'taki hakikaten Birleşmiş Milletler Genel Kurulu çalışmalarını.
27:22Ben böyle şeylere pek rastlamadım.
27:24Rastlasaydım da güler geçerdim diye düşünüyorum.
27:27Çünkü çok dikkat çekici bir usul değil.
27:29Sadece harcanmış bir para var ortada ama sonucunu alabilecek miyiz? Hayır.
27:33Elbette bunu Cumhurbaşkanı Erdoğan görmüştür.
27:36Onun görebileceği bir güzergahta o kamyonlar silsilesini arka arkaya geçirmişlerdir diye düşünüyorum.
27:43Yani bunun biraz Türk'ün Türkiye propagandasından öteye geçtiğini düşünenlerden değilim.
27:49Aksine ben sana soruyla cevap vereyim bu konudan.
27:52Sen İstanbul'dasın ben Ankara'dayım.
27:55Buradaki ana caddelerden, arterlerden üzerine Amerikan bayrağı koyulmuş ya da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı'nın bir takım sloganlarının yer aldığı bir iki kamyon geçerse bizim Amerika Birleşik Devletleri'ne bakışımız değişir mi?
28:10Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak kimin değişir?
28:13Yani bunu para harcamak, birilerine para kazandırmak ötesinde ne gibi bir katkısı olur?
28:19Bunu ciddi şekilde tartışmak lazım.
28:21Üstelik Türkiye'nin ekonomik kriz içinde olduğu, çok ciddi tasarruf tecrübelerinin alındığı, insanların artık açlık sınırında olduğu bir ortamda bu kamyonlara verilmiş para hakikaten benim Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak ve bir gazeteci olarak gözüme battı.
28:35Çünkü bunun bir somut sonucu olması mümkün değil.
28:38Olumlu bir sonucu olması da mümkün değil.
28:40Buna ek olarak New York'a giden heyetin kalabalıklığını falan filan da ekleyebiliriz.
28:47Bol sayıda uçaklarla gidilmesini bir şatafat halinde ekleyebiliriz.
28:52Bunların hepsi aslında sorgulamamız gereken unsurlar.
28:56Tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları olarak.
28:58Çünkü yani enflasyonun bu kadar yüksek olduğu, ücretlerin giderek eridiği bir ortamda.
29:03Orada kamyon tutulmuş.
29:053-5 tane kamyon orada burada gezmiş.
29:08Bunun somut sonucu ne?
29:09Ona kaç dolar verdiniz?
29:11Bu benim için sorgulanması ve hükümetin de cevap vermesi gereken bir sorudur.
29:15Ama dedim ya yani yaşamsal konularda bile cevap vermeyen bir hükümetten de.
29:20Böylesine kendilerini zora da sokabilecek bir unsurda cevap vermelerini beklemek de biraz hayalcilik elbette.
29:26Bunda farkındayım.
29:28Zeynep şimdi son 3 notla bitireceğim.
29:31Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için New York'taki temaslarını.
29:40Sen onlardan istediğini seçip yorum yapmak istiyorsan yorumunu yap.
29:45Ondan sonra seni gönderelim ama birincisi Cumhurbaşkanı'nın konuşma yaparken işte fotoğraflar çıktı.
29:54Boş koltuklara konuştuğuna dair fotoğrafları gördük.
29:59Onun dışında konuşmanın sonuna doğru Paris meseleyi işte Paris Olimpiyatları'na getirdi.
30:06Paris Olimpiyatları açılışına dönük onun ciddi eleştirileri vardı tabii.
30:11Bu eleştirileri tekrar gündeme getirdi diyorum bu ikinci anekdot.
30:17Ve son olarak üçüncü anekdotumuzda şunun da altını çizmemiz gerekiyor.
30:21Muhalefet lideri CHP Genel Başkanı Özgür Özel'de New York'taydı.
30:26Sosyalist Enternasyonal'in toplantısına katıldı.
30:30Orada Sosyalist Enternasyonal'in bir sonraki toplantısının Ramallah'ta yapılması önerisine getirdi.
30:37Bunun dışında da Rum temsilcinin Türkiye'den işgalci olarak bahsetmesi üzerine de toplantıyı terk ettiği haberleri geldi.
30:49Bu son üç anekdotla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu notlarını kapatacağım.
30:57Senin son yorumlarınla sonra da seni yolcu edeceğim.
31:01Boş koltuk meselesi biraz tartışmalı bir konu.
31:04Ben de onu paylaştım bu boş koltuklara ilişkin fotoğrafı ama ardından sildim.
31:10Çünkü koltukları dolu gösteren fotoğraflar da vardı.
31:14Bu konuda çok ciddi teknolojik olarak bir takım oynamalar yapılabileceği için onu paylaşmak benim açımdan yanlıştı.
31:23Sildim.
31:24Çünkü hükümet kaynakları ya da hükümete yakın gazetecilerin paylaştığı fotoğraflar da oldukça doluydu.
31:29Onu bir kere söylemek lazım adil olabilmek için.
31:32Olimpiyatlar meselesine gelmesi Erdoğan'ın bana göre yanlıştı.
31:37Çünkü Erdoğan çok güçlü bir konuşma yaptı.
31:39Hangi konuda? Gazze konusunda.
31:41Çok güçlü bir konuşmaydı.
31:42Hakikaten çok dikkat çekici, çok güçlü bir konuşma yaptı.
31:46Fakat dağıttı.
31:49Ardından olimpiyat açılış törenine gelmesi, diğer başka konulara gelmesi konuşmayı dağıttı.
31:56Bana göre eğer o güçlü konuşmayı orada bırakabilseydi.
32:00Çünkü Erdoğan konuşacak mecra bulmakta zorluk çeken bir lider değil.
32:05Hem ülke içinde hem ülke dışında sürekli kendini rahat rahat ifade edebilen bir lider.
32:11Ve bunları başka toplantılarda söyleyebilirdi.
32:14Bana göre keşke sadece Gazze'yi konuşup bunu ön plana çıkarıp orada kesseydi.
32:19Diğer bütün konuları başka platformlarda da zaten dile getirebilirdi.
32:23O zaman konuşması son derece etkili olurdu.
32:26Çok daha fazla dikkat çeker ve tartışma yaratabilirdi.
32:30Çünkü sonuçta Gazze meselesi bir insanlık meselesi.
32:34Ve bu konuda Türkiye'nin hemfikir olduğunu söylemek mümkün.
32:37Sen biraz önce ifade ettin.
32:39Hükümeti de, iktidara da, muhalefeti de.
32:42Hatta küçük partiler, sokaktaki vatandaş, herkes.
32:46İsrail'in Gazze'deki operasyonlarının artık soykırıma vardığını ve insanlık dışı bir boyuta gittiği konusunda hemfikir.
32:53Herkesin içi kanıyor, içi yanıyor.
32:55Dolayısıyla ben keşke diyorum Erdoğan onu orada yapsaydı ve orada bitirebilseydi.
33:02O olimpiyat meselesine ya da diğer konulara hiç girmeden o mesajlar nasıl olsa verilirdi.
33:08Özgür Özel konusunda da son bir not söyleyeyim.
33:11Hakikaten çıkışı önemliydi, orada olması da önemliydi.
33:14Biz buna pek alışık değiliz son dönemlerde.
33:18Yurt dışında muhalefetin bu kadar söz sahibi olup sesini çıkartmasına.
33:22Ben de hemen bir notla bitireyim.
33:24Özgür Özel'in Türk evini kullanması, orada yaptığı ikili görüşmeler konusunda bana göre altı çizilmesi gereken bir not.
33:32Çünkü Türk evi aslında Türkiye Cumhuriyeti'nin malı, ne iktidarın ne muhalefetin değil her Türk vatandaşının malı.
33:39Bunun da altını çizmek için Özgür Özel oradaki görüşmeleri için yer olarak Türk evini seçti.
33:44Bunu da bir not olarak söylemiş olayım.
33:47Zeynep Gürcan'ı Ekonomi Gazetesi'ndeki yazılarını kaçırmayın derim.
33:51Çok teşekkürler programa katıldığın için.
33:53Seni uğurlayalım, emeklerine ağzına sağlık. Teşekkürler.
33:57Ben teşekkürler, iyi yayınlar.
34:00Evet, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun yapıldığı New York'tan son bir notla konuyu tekrar bitirelim.
34:07Çünkü gözden kaçmasın istiyorum.
34:09İran Cumhurbaşkanı Pezeşkian New York'ta ve Genel Kurul toplantısında yapacağı konuşma öncesinde basına bir açıklama yaptı.
34:18Gerilimi diyalog yoluyla çözmeye çalışalım dedi.
34:22Diyalog vurgusu yaptı.
34:24İsrail'de aynı şeyi yapmaya istekli olduğu sürece tüm silahları bir kenara bırakmayı teklif etmiş İran Cumhurbaşkanı basına yaptığı açıklamada diyorum ve buradan radara geçiyorum.
34:49Hakan Fidan New York'ta temasları devam ediyor.
34:52Arnavutluk, Hollanda Dışişleri Bakanları ile temasları olacak.
34:56Bugün ayrıca İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun New York'ta bir konuşma yapması bekleniyor.
35:03Önümüzdeki hafta meclis 1 Ekim'de açılıyor.
35:07Diplomatik açıdan ise NATO Genel Sekreterinin görevi bitiyor 1 Ekim'de.
35:12Yeni Genel Sekreter Mark Rutte görevine başlayacak.
35:16Bunun dışında 2 Ekim'de de unutmamamız gereken maalesef acı bir yıldönümü var.
35:21O da Suudi Arabistanlı gazeteci Kaşıkçı'nın ölüm yıldönümü 2 Ekim'de diyoruz.
35:28Programı hazırlamada yardımcı olan editör arkadaşımız Buse Söğütlü'ye teşekkür ederek programı kapatıyorum.
35:37Önümüzdeki hafta görüşmek üzere.