UNUTULMAYAN İKİ GÜN! 6-7 Eylül olaylarında ne oldu? | VİDEO - Dailymotion Video

CNN TÜRK

6-7 Eylül olaylarının üzerinden tam 69 yıl geçti. Türkiye tarihine talihsiz bir olay olarak geçen bu önemli iki günde ne oldu? Olayları başlatan sebep neydi? Ve en önemlisi, 69 yıl sonra 6-7 Eylül olayları ne kadar hafızalarda kaldı? CNN TÜRK muhabiri Emrah Çakmak sokağa sordu, Hafızaları tazeledi.

Transcript

00:00İNTRO

00:25Dayanışmayla yağmanın kesiştiği iki gündü.

00:29O iki günün sonunda geriye yakılan, yıkılan, tahrip edilen, yağmalanan bir İstanbul kaldı.

00:36O iki günden sonra İstanbul daha gri, daha hüzünlü ve daha suçluydu.

00:42O iki günden sonra tarih bir kenti, devleti ve bir milleti zan altında bıraktı.

00:49Türkiye tarihinin en karanlık ve üzücü olaylarından birisi 6-7 Eylül 1955'te yaşandı.

00:55Selanik'te Atatürk'ün doğduğu eve bomba atıldığı haberleriyle başlayan olaylarda

01:01başta Rumlar olmak üzere gayrimüslim vatandaşların işyerleri, evleri, ibadethaneleri hatta mezarları dahi tahrip edildi.

01:12Resmi kayıtlara göre 70'in üstünde kilise, bir sinagog, iki manastır, 26 okul ile

01:19aralarında ev ve işyerlerinin de bulunduğu binlerce mekan saldırıya uğradı.

01:24Saldırganların hedefleri arasında evler ve mezarlıklar da bulunuyordu.

01:31Olaylar İngiltere'nin başkentinde 1. Londra Konferansı'nın gerçekleştiği tarihte patlak verdi.

01:386-7 Eylül olaylarının ana sebebi Türkiye'nin bildiği davamız olan Kıbrıs meselesinde.

01:44Rahmetli Dışişleri Bakanı dönemin Fatım Üçüz Ordu'nun Londra'daki 1. Londra Konferansı'nda

01:50Kıbrıs adasının tamamının Türkiye'ye bırakılması hususunda toplantıda hukuki taidelerle, belgelerle kabul ettireceği sırada

01:58Yunan Derin Devleti'nin Türkiye'deki işbirlikçileriyle devreye girerek,

02:03azınlıklarla Türk devletini, Türk hükümetini, Türkleri, Müslümanları karşı karşıya getirerek

02:09Kıbrıs davasındaki elimizi zayıflatmak üzere tertiplenmiş bir aslında bir organizasyondu bu.

02:16Gerçekten 6-7 Eylül olayları özellikle Türkiye'nin bu anlamda kendi azınlıklarına karşı o döneme kadar göstermiş olduğu

02:26hoşgörü, tevazu ve iş birliğine yönelik de büyük bir saldırıydı.

02:30Kıbrıs gerilimini yükseldiği dönemde Ekspres gazetesinin

02:34''Atamızın Evi Bombayla Hasara Uğradı'' başlığıyla

02:37Selanik'te Atatürk'ün evinin bombalandığı iddiasını gündeme taşıması fitili ateşledi.

02:44Ve çok enteresandır, dönemin İstanbul Ekspres gazetesi, yaklaşık olarak günlük 10.000-20.000 itirajı olan gazete,

02:51o gün daha hadise, yani Atatürk'ün evine bomba atılmadan evvel yaklaşık 100.000 adet basılıyor

02:58ve olayların gerçekleştiği İstiklal Caddesi'nin belli köşelerinde bu gazeteler konuluyor

03:03ve Atatürk'ün evine bomba atıldığı haberi, halbuki bir ses bombası atılıyor,

03:08bomba atıldığı haberi gelir gelmez o gazete önemli noktalara dağıtılıyor.

03:14Ve bu noktalarda okuyan insanlar bir anda galeyana getiriliyor, bundan ötesi çok enteresandır,

03:20kamyonlara yüklenmiş, önemli sayıda insanlar ellerinde sopalarla ve sopalar da eşit santimde kesilmiş,

03:27yani hazırlanmış sopalar ellerine verilmiş, bir anda İstiklal Caddesi'nin belli köşelerinden, sokaklarından hucum ettiriliyor.

03:33Ve sinagoglar, kiliseler, ibadethaneler, gayrimüslimlere ait işyerleri bir anda tahrip ediliyor,

03:40zarar uğratılıyor ve 6 Eylül gecesinde çok enteresandır, gölgü tanıkları var,

03:45o dönemin ünlü MI6 ajanlarından Ian Fleming de o gece bir istihbaratçı olarak İstiklal Caddesi'nde gezdiği görülüyor.

03:536-7 Eylül 1955'teki olaylar önceden mi planlandı?

03:58Azınlıklarla Türk halkı neden karşı karşıya getirildi?

04:03Dönemin Dışişleri Bakanı Rahmetli Fatih Üçüzoğlu 1. Londra Konferansı'nda Kıbrıs'taki dağ haklarımızı savunurken,

04:09derin güçler, derin eller devreye girdiler ve bilhassa Yunan Dışişleri Bakanı toplantıdan müsaade isteyerek

04:16Atine'ye dönmek istediğini söyledi.

04:18Ve Atine'ye döndükten sonra Yunan Derin Devleti ile Türkiye'deki işbirlikçiler bir toplantı yaptı.

04:23Ve dediler ki, Türkiye'yi Kıbrıs meselesindeki kartları nasıl zayıflatabiliriz?

04:27Ve şöyle bir fikir ortaya kondu, tediklenecek en hassas sinir ucu azınlıklar meselesi ve ne yapılabilir?

04:34O zaman Selanik'te bulunan Atatürk'ün emine bomba atılmış gibi bir görüntü yaratalım, bir imaj yaratalım.

04:41Ve Türkiye'deki Müslümanları azınlıklara karşı, gayrimüslimlere karşı ayaklandırarak bir kargaşa, bir kaos ortamı tesledi.

04:48O karanlık gecede Türk basınına göre 11 kişi, bazı Yunan kaynaklarına göre 15 kişi bu olaylarda öldürüldü.

04:56Resmi rakamlara göre 30 kişi, gayri resmi rakamlara göre 300 kişi yaralandı.

05:03Maddi hasar o günün değerine göre 150 milyondu.

05:06Olaylarla ilgili olarak önce 3151 kişi tutuklandı.

05:11Sonrasında bu sayı 5104'e yükseldi.

05:156-7 Eylül 1955 olayları Türkiye'nin unutmak istediği bir dönemin ve bir ayıbın simgesi oldu.

05:22Bu olay yaşayanların hafızalarından hiç silinmedi.

05:26Biz de tekrar sokağa indik ve 6-7 Eylül olayları nasıl hatırlanıyor, hafızalarda 6-7 Eylül olaylarını sorguladık.

05:56Ne olabilir mesela?

05:58Bilmem, düşünemiyorum.

06:00Büyük şey oluyor, ne denir?

06:02Talan oluyor.

06:04Yani çok acı şeyler.

06:06Pek çok komşuluğu öyle gidiyor zaten.

06:08Darbe gibi bir şey mi?

06:10Tahminim yok ama.

06:12Biliyorum.

06:14Gayrimüslim vatandaşlarımızın dükkanlarının yağmalandığı ve hayatlarının bir kısmının alındığı bir kargaşa dönemi olmuştu.

06:26Daha ufaktım.

06:28Ne olmuş hala?

06:30Hiç bilmiyorum.

06:32Kardeşi kardeşi kırdırdılar, başka bir şey yok yani.

06:34Tamamen provokasyon.

06:36Burada bir sürü buradan giden insanlar en az bizim kadar vatanseverdi onu biliyorum.

06:40Başka bir şey bilmiyorum.

06:42Herkes üzgün.

06:44Ama iş sulu çığırından çıkıyor.

06:50Yağmur.

06:52Ölüm.

06:54Ölüm.

06:56Önce Rumlara karşı diye başlayan şey.

06:58Bütün azınlıklara.

07:00Ermenilere.

07:02Yahudilere de.

07:04Sirayet ederek.

07:06Bütün İstanbul ve kısmen İzmir'de.

07:10Dillek olarak.

07:12Hatırlıyoruz, o kadar.

07:14Onur duyulacak anlarımız da vardır.

07:16Ama utanılacak anlarımız da vardır.

07:18Onlardan biridir.

07:20Atatürk evi yakıldı bahanesiyle.

07:23Sonra bu halkın üzerine atarak

07:25olayları yaratan

07:27ve malına konulan

07:29yıl olarak kaldırıyor.

07:31Emperyalist güçlere yapmış olduğu

07:33olaylardı yani biz buna.

07:35Çünkü bugün de aynı olaylar yaşıyoruz.

07:376-7 Eylül 1955'de

07:39hassas bir konu bu.

07:41Ermenilerle ilgili mevzu değil mi?

07:43Selanik'te Atatürk'ün evi bombalandı haberi.

07:45Onun karşısında bir karışıklıklar

07:47yaşandı maalesef.

UNUTULMAYAN İKİ GÜN! 6-7 Eylül olaylarında ne oldu? | VİDEO

Kategori

Döküm

Önerilen