00:00Bizim yerel deniz keserlerimize göre çok daha zehirli, uzun dikenleri var.
00:06Deyoluncu türlerinden diadema, tetosum, uzun dikenli deniz keserlisi olarak karşımıza çıkıyor.
00:14Yuva bağımlı türlerin, yuvalarının önünü kapatarak o türlerin bölgedeki yoğunluklarını azaltıyor.
00:25Dikenleri çok zehirli, özellikle yüzen kişilerin eline baktığında ciddi bir ağrı oluşturuyor.
00:46Aslında denizlerimiz gün geçtikçe ısınıyor.
00:49Bunun sonucu olarak da özellikle Kızıldeniz göçmeni, İndo-Pasifik türler, Süveyş kanalı yoluyla sularımıza geliyorlar.
00:59Tabi bu canlıları sınırlayan sıcaklık ve tuzluluk gibi faktörler var.
01:05Bunlar da devamlı değiştiği için kıyılarımızda her geçen gün yeni bir yayılımcı türü görmek mümkün oluyor.
01:12Son yıllarda deniz suyu sıcaklığının artış hızı gerçekten inanılmaz boyuta ulaştı.
01:19Yıllardır bölgemizde en sıcak deniz suyu yaklaşık 26-27 derece uçulurken geçtiğimiz yıllarda 29 derecelere kadar çıktı.
01:31Özellikle güney kıyılarımızda Gökova körfezinde 31 dereceler görüldü.
01:36Bu da bazı türlerin çok hızlı bir şekilde bu alanlara yerleşmesine sebep oluyor.
01:44Bu canlıların başında tabi ki biliyorsunuz balon balığı, aslan balığı gibi balık türlerimiz var.
01:50Ama bunun yanında gözde görülmeyecek kadar küçük planktonlardan deniz kestanelerine kadar birçok tür artık kıyılarımızı tehdit eder boyuta ulaştı.
02:02Ülkemiz kıyılarında 3 tür balon balığımız yaygın olarak bulunmakta.
02:06Bunlar tetrodontis familyasına ait yani 4 dişli familyaya ait bireyler.
02:15Bunlardan en tehlikeli olanı özellikle gümüşü balon balığı.
02:20Karacilerinde bulunduğu bir enzim sayesinde çok ciddi bir zehre sahip ve kesinlikle tüketilmesi yasak.
02:27Bu nedenle bu balıkların karaya çıkartılması yasak.
02:33Balıkçılar bunu yakaladığında kuyruklarını kesip balıkları öldürerek denize atıyorlar.
02:37Bu bir mücadele yöntemi.
02:39Diğer bir türümüz cüce balon balığı.
02:42Bunu plajlarda özellikle güneyde çok sık görebilirsiniz.
02:46Daha küçük boyutlu sütlü kahverenginde ve daha yoğun bir şekilde yanımızda bulunuyorlar.
02:54Tabi bu gümüşü balon balığı kadar çok tehlikeli değiller.
02:59Ama yayılımcı oldukları ve doğal türlere baskı kurdukları için çok ciddi bir şekilde popülasyonları artmakta.
03:08Aslında balon balığı, aslan balığı biraz meşhur oldu ama belki de çok az bilinen ya da bilinmeyen
03:15Diadema Setosum uzun dikenli deniz kestanesi özellikle çok ciddi alanlara yerleşerek
03:23Yerel balıklarımızın özellikle yuva bağımlı olan Laos, Orfos türü balıklarımızın yerleşimlerini oldukça sınırlıyor.
03:32Yerel türlerimiz üzerinde ciddi bir baskı kuruyor.
03:35Deniz kestaneleri biliyorsunuz aslında deniz suyunun temizliğini gösteren indikatör türlerdir.
03:41Bir alanda deniz kestanesi varsa o bölgenin deniz suyu temizdir diye bir bilgimiz vardı.
03:48Öğrencilerimize bu şekilde bilgiler veriyorduk.
03:50Fakat bu yayılımcı türler için aynı şeyi söylemek çok mümkün değil.
03:57Özellikle uygun sıcaklık ve tuzlulukta çok ciddi bir yayılım gösteriyorlar.
04:04Metrekarede 20-30 gibi bireyler bulunabiliyor.
04:08Çok hızlı bir üreme hızları var.
04:13Doğada neredeyse düşmanları yok.
04:16Bu da bu tür deniz kestanesinin kıyılarımızda hızlıca ve çok ciddi bir şekilde çoğalmasına sebep oluyor.
04:24Tabii ki diğer deniz kestanesine göre daha büyük görünüyor.
04:30Dikenleri oldukça zehirli.
04:32Yani herhangi bir batma durumunda yaklaşık 1-2 saat çok ciddi bir şekilde acı verebiliyor.
04:40Hızlı hareket edebiliyorlar.
04:42Sürü halinde hareket edebiliyorlar.
04:44Dediğim gibi üreme kabiliyetleri oldukça yüksek.
04:50Deniz kestaneleri aslında çıpıra, sargoz türü balıkların birinci derecede besinini oluşturuyor.
04:57Fakat bu tabii ki yerel deniz kestanesi.
05:01Bu yeni türler biraz daha uzun dikenli oldukları için ve zehir ihtiva ettikleri için balıkların çok da ilgisini çekmiyorlar.
05:11Bu nedenle doğada neredeyse düşmanları yok diyebiliriz.
05:19Özellikle Fethiye, Göcek, Gökova o bölgelerde çok yoğun bir şekilde var.
05:27Ama artık İzmir kıyılarında da görüldü.
05:30Tek tükte olsa buralarda da görülüyor.
05:32Bu da açıkçası önümüzdeki günlerde bu bölgede de uzun dikenli deniz kestanesinin yoğunlaşacağını bizlere gösteriyor.
05:42Tabii ki deniz kestanesinin yayılımı kıyılara kadar ulaştığı için özellikle denize giriş alanlarında kişileri tehdit edebiliyor.
05:50Çünkü kayaların altında, taşlarının altında uzun dikenli deniz kestanesi olduğunda insanlar görmeden, üzerine basarak veya elleriyle dokunarak zor durumda kalabiliyorlar.
06:03Öncelikle ciddi bir yanma, yaklaşık bir saat sürebilecek bir ciddi bir yanma söz konusu.
06:09Ne yapabilirler?
06:11Tabii ki hemen hızlı bir şekilde batan kısımları ve kırılan kısımları vücutlarından uzaklaştırıp,
06:18mümkün olduğunca sıcak suyla temas ederek, özellikle çay suyu sıcaklığındaki bir sıcaklıkla,
