- dün
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza bildiğiniz üzere bir süredir devam eden terörsüz Türkiye ve barış süreci şeklinde adlandırılan süreç yürüyor efendim.
00:23Çeşitli gelişmeler de oluyor bu süreçte.
00:26Bir silah bırakma töreni düzenlenmişti.
00:28Şimdi Cumhuriyet Halk Partisi'nin bu sürecin en başında çağrı yaptığı gibi mecliste bir komisyon kurulacak ve bu komisyon silahları bırakma sürecinin nasıl ilerletileceğine dair kararlar alacak.
00:39Bu açıdan önemli bir komisyon olacak ancak tam olarak ne tartışılacağı başlıkların ne olacağı şeklinde çeşitli eleştiriler de yapılıyor.
00:47Cumhuriyet Halk Partisi özellikle komisyona katılma kararı aldığında bazı yurttaşlar tarafından eleştirildi.
00:55İktidarın planına ortak olmakla suçlandı diyebiliriz.
00:58Hepsini konuşacağız sizler için bugün siyaset bilimci Prof. Dr. Barış Övgün'ü ağırlıyorum.
01:03Hoş geldiniz.
01:05Çok teşekkürler. Hoş bulduk.
01:06Şimdi bu komisyon meselesiyle başlayalım.
01:09Tabii CHP katılacağını söyledi.
01:11Sonra bir tepki aldı.
01:12Sonra da gerekirse bu komisyon protesto edilir.
01:15Gerekirse komisyondan ayrılmak gibi eylemler de yapılabilir dendi.
01:20Ama geldiğimiz noktada 10 üyesiyle birlikte komisyonda olacak CHP.
01:24Tabii bir istekle karşılanmış olduğu nitelikli çoğunluk aranacak.
01:29Dilerseniz şuradan başlayalım.
01:31Bir yandan operasyonlar da devam ediyor.
01:33CHP'nin komisyona katılma kararını siz nasıl değerlendirdiniz?
01:36Bu süreçte nasıl riskler var CHP açısından?
01:39İrem Hanım bahsettiğiniz gibi aslında sosyal medya başta olmak üzere
01:44medyanın bütün platformlarında CHP'nin bu kararı tartışıldı, konuşuluyor.
01:49Ve muhtemelen bundan sonraki süreçte de konuşulmaya devam etkileyecek.
01:52Komisyonun gündemine gelen maddelerle ve oradaki açıklamalar çerçevesindeki
01:57belli daha kamuoyunu rahatsız edebilecek konuların tartışılacağı günden göreceğiz.
02:03Orada muhtemelen Cumhuriyet Halk Partisi'ni dönük olarak eleştiriler.
02:07Daha da fazlalaşacaktır.
02:09Ama siz de aslında açılışta bahsettiniz.
02:12Cumhuriyet Halk Partisi sosyal demokrat parti.
02:15Yani bütün siyasi partileri biraz daha kendi zemininde ve kendi kimlikleriyle ve
02:19politikalarıyla birlikte değerlendirmek gerekiyor.
02:21Ve CHP'nin yıllardır Kürt sorunu, Kürt meselesi veya kendini bu konuda herhangi bir şekilde
02:28sorunlu olan gören insanlara dönük olarak bütün konuların Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde
02:33konuşulması gerektiğine dönük olarak bir stratejisi politikası var.
02:37Bu çerçevede baktığımızda aslında CHP'nin komisyonda olması son derece tutarlı.
02:42Ama tabii insanların, kamuoyunun aklında da şöyle bir soru işareti var.
02:46Acaba bu süreç yeni anayasaya gider mi?
02:49Ve yeni anayasa çerçevesinde anayasanın o değişmez denilen veya diğer maddeleri,
02:56Türklük maddesi, anadil gibi maddelerin tartışılması gündeme geldiğinde o zaman neler yaşanır?
03:02Aslında kamuoyunun temel olarak daha çok tereddütte bulunduğu, tartışmaların yoğunlaştığı noktalar bu.
03:09O yüzden bu komisyonu da bir ilk basamak olarak kamuoyu değerlendiriyor.
03:13Ve kamuoyunda CHP'nin katılımına dönük olarak soru işaretleri bu çerçevede artıyor ve endişeler de artıyor.
03:21Ben CHP'nin komisyonda bulunmasının olumlu görüyorum.
03:25Kendi içerisinde siyasetine baktığın zaman sonra tutarlı.
03:29Eğer siz yıllardır belli bir siyasi çizgideyseniz ve bunun ve bütün sorunların Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşulması gerektiğini savunuyorsanız
03:37ve ki ben de aynı şekilde değerlendiriyorum, bu tamamen uluslararası bir çerçevede gerçekleşmiş olan bir süreçtir ve Türkiye yansımaları vardır.
03:48Ve doğrudan da Suriye ile bağlantılıdır.
03:50Bunların hepsini bir parantez içerisine alarak değerlendiriyorum.
03:54Ama karşınıza bir silahlı terör örgütü gelip de diyorsa,
03:57ben silah bırakacağım ve ben bu silah bırakması çerçevesinde belli teknik konularında konuşulmasını istiyorum.
04:04Sizin buna hayır demeniz ileride siyasi anlamda bazı noktalarda sizi zor duruma da sokabilir.
04:11Ki ben iktidarın bu komisyonda CHP'nin olmasını istemediğini düşünenlerdenim.
04:18Eğer CHP bu komisyona girecekse iktidar şunu düşünüyordu.
04:23Beni çeşitli açılardan zorlayabilir.
04:25Hangi açılardan zorlar?
04:28Özellikle demokratikleşme, adalet, hukuk kavramlarının, insan hakları kavramlarının gündeme gelmesi,
04:34komisyonda tartışılması beni son derece zor duruma sokabilir.
04:38Ama CHP komisyonda olmazsa ben belli bir strateji izleyebilirim.
04:43Bu stratejide ne?
04:44Ben özellikle yanıma demide kalarak kapılı kapılar ardında,
04:49çünkü bu söyleniyordu, en baştan beri ortaya konulan şey bu buydu.
04:53Ki hatırlayacaksınız, Kızılcahaman toplantısında da Cumhurbaşkanı yapmış olduğu konuşma,
05:01daha sonra dil suçması oldu, yanlış anlaşıldı denerek düzeltildi.
05:05Ama özellikle MHP AK Parti ile biz birlikte bu süreci yürüteceğiz şeklinde bir çıkış vardı.
05:11Ki bu partinin başka kurmayları tarafından da bu dile getirildi.
05:15Eğer CHP bu komisyona katılmayacak olsaydı, daha çok şöyle bir propaganda izleyecektik.
05:23Siz terörsüz Türkiye istemiyorsunuz, siz terörün karşısındasınız, siz kandan beslenen bir siyasi partisiniz.
05:29Bakın kanla besleniyorsunuz ki bu komisyonda yer almıyorsunuz.
05:34Aslında Cumhuriyet Halk Partisi bütün bu süreci gördü.
05:36İleride olabilecek olan belli dezavantajlı süreçleri de değerlendirerek bunu kendi çerçevesinde nasıl avantajı çeviririm diye konuşuldu ve tartışıldı.
05:47Ki sizin sayenizde şunu da söyleyeyim, onunla bir virgül koyayım açıklama.
05:52Hep şu söyleniyor, CHP içerisinde sadece bu Özgür Özel'in kararıyla alınan bir şey diye çok yakından bilerek söylüyorum.
06:00Hayır böyle olmadı.
06:01Parti meclisinde konuşuldu, tartışıldı.
06:04MHK'da tartışıldı.
06:06Bunun dışındaki birimlerle de tartışıldı.
06:09Bazı akademisyenlerle, konunun uzmanlarıyla bir araya gelindi.
06:14Görüş alışverişinde bulundu.
06:16Ondan sonra bu karar verildi.
06:18Şu anda da zaten CHP bir de kamuoyu araştırması gerçekleştiriyor.
06:22Bu komisyon sürecine dair olarak.
06:24Bundan sonraki herhalde süreci değerlendirmeler daha sağlıklı olabilsin diye.
06:30Evet, zaten şimdiye kadar en azından silah bırakma süreciyle ilgili toplumun geniş bir kesime olumlu bakıyor elbette.
06:37Kimse silahların susmasına karşı değil.
06:39Bundan sonraki dediğiniz o riskli süreçlerde belki örgüt üyelerinin bir şekilde entegrasyonu, dönüşü olacaksa dönüşü veya nasıl yargılanacakları şeklinde tartışmalar biraz havayı değiştirebilir.
06:51Bunlar da riskler arasında.
06:53Peki, şimdi bu süreç başladığından beri her partinin, Cumhur İttifakı'nın, belki muhalefetin ve DEM'in de farklı hesapları olduğundan söz ediyoruz.
07:02Bu komisyona özel de konuşalım.
07:04AKP, MHP ve DEM Parti belki muhalefete ayrı bir başlık açarız ama bu üç aktör aslında birlikte bu süreci yürütüyormuş gibi görünen üç aktör farklı farklı şeyler de istiyor ve hedefliyor olabilir.
07:17Sizce partilerin ayrı ayrı bu süreçten ve komisyondan hedefledikleri neler?
07:24İrem Hanım, yarın bence komisyonun en önemli toplantısı gerçekleşecek ve bundan sonraki süreçte şunu da göreceğiz ki belki büyük radikal kopuşlar olmayacak ama Cumhur İttifakı'nın içerisinde bile partiler arasında biz farklılıkları göreceğiz.
07:40Şimdi yarın komisyon toplanacak. 51 kişilik bir komisyon. İlk önce KOK2 olarak değerlendirip buraya geçmek istiyorum.
07:4751 kişi üzerinden nitelikli çoğunluk üzerine değerlendirecek. Yani 34 civarında bir oyun gereksinimi var karar alabilmek için.
07:59Şimdi burada siyasi partilerin birbirleriyle ilgili görünen ve birbirlerinden farklı olan politikaları var.
08:06Özellikle dem bunun sadece bir terörsüz Türkiye içerisinde işlenen bir komisyon olması istemiyor ve ilk günden beri bunu ortaya koyuyor.
08:16Çünkü şunu diyor ki eğer ki komisyon ismine bile bu noktada karşı muhtemelen biz yarın hatta komisyon isminin bile değiştirileceği bir toplantıya şahit konacağız.
08:26Ben bunun demokrasi, insan hakları daha geniş çerçevede sorunların ele alınabileceği ve belki de yeni anayasaya uzanan anayasa açılmayacak komisyonda ama konuşulacak öneriler, ortaya çıkacak olan tavsiyeler, yeni anayasa tartışmalarılacak öneriler ve tavsiyeler muhakkak olacaktır.
08:49O yüzden burada DEM Partisi'nin daha çok bu temelde demokratikleşme çerçevesinde önerilir olacağını görüyoruz.
08:57Bunu benzer öneriler CHP tarafından da geliyor.
09:01CHP de diyor ki eğer ortada bir kürt sorunu var diyorsanız demokratikleşme çerçevesinde ele alınması gerekiyor.
09:09Ama bütün sorunların da bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekiyor ki Sayın Özgür Özel de bunu söyledi.
09:14Demokrasi sadece ülkenin doğusuna gelmez, batısına da gelmedi. Batısında doğusunda da olmaz.
09:20O yüzden biz komisyonda birçok sorunu tartışmalıyız ve konuşmalıyız.
09:25Ki bugün basına da sızdı, bu konuk açıklamalar da gelmeye devam ediyor.
09:30CHP'nin özellikle yarın komisyona sokmak istediği ve tartıştırmak istediği belli maddeler var.
09:36Bunlar ne? Demokratikleşme.
09:38Örneğin Ekrem İmamoğlu'nun durumu.
09:40Bu siyasi tutuklular.
09:42Şimdi Selahattin Demirtaş çok önemli bir burada sorun olarak çıkacak komisyon çerçevesinde.
09:50O yüzden siyasi partilerin tutumları bu bağlamda muhalefetin biraz daha birbirine yakın.
09:55Ama iktidara baktığımızda AK Parti bunu daha çok terörsüz Türkiye süreci çerçevesinde kalması gerektiğini söylüyor.
10:02Ama MHP'de komisyonun isminde de dönük olarak bir önerisi var.
10:07Milli Kardeşlik Projesi çerçevesinde bir ök olacak.
10:10Yani burada belki biz ilerleyen günlerde MHP'nin Demp Partisi'ne veya CHP'ye daha yakın bir strateji ve öneriler ortaya koyduğunu da görebiliriz.
10:20AK Parti daha çok teknik düzeyde sorunların tartışıldığı konuşuldu ve bunun dışına geçmeyen bir komisyon öngörüsü var.
10:28Ama muhalefet ve iktidar daha şu anda bile ortaya koydukları geniş çerçeve birbirinden oldukça farklı politikaları var.
10:37Evet peki aslında burada nitelikli çoğunluk meselesi biraz muhalefetin lehine bir mesele.
10:44Dediğiniz gibi olursa tabii komisyonun yetkileri tam olarak neyle sınırlı olacak hangi kararları hangi aşamada alabilecek bilmiyoruz ama
10:51mesela CHP'ye yönelik operasyonlarla ilgili eğer bu gündem olacaksa da belki bazı başlıklarda MHP'nin bile desteğini alabileceği durumlar görebilir miyiz?
11:02Çünkü biliyorsunuz TRT'de yayınlanması meselesi ya da hukuki sürecin hızlı ilerleyip tutuksuz yargılanmanın düşünülmesi meselesi aslında Devlet Bahçeli tarafından desteklenmişti.
11:14İrem Hanım ilk önce komisyonun niteliğinden bahsedelim.
11:19Aslında bu Türkiye Büyük Millet Meclisi sistemi kalışık olduğumuzu.
11:24Komisyonlar Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla kurulur ve doğrudan TBM çatısı altında devamlılık arz eden komisyonlardır.
11:33Ama yarın toplanacak olan komisyon kişiye bağlı olan bir komisyon.
11:37Bunun kendisi de gözden kaçmaması gerekiyor.
11:40Yani Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanının kurmuş olduğu ve başkanlık edeceği bir komisyondan bahsediyoruz.
11:45Tamam yarın oy hakkı olmayacak ama Numan Kurtulmuş'un doğrudan kurduğu ve aynı zamanda onun bir sözüyle de sonlandırılabilecek olan bir komisyon.
11:55Bu çok önemli çünkü eğer komisyonda siyasi partiler arasında muazzam farklar, derin uçurumlar gerçekleşirse öyle bir sürece gelirse ki belli bir noktalarda olabilecek.
12:07Ondan sonra yarın ne olur derin soru işaretleri var.
12:11İkinci nokta komisyonu süresi muhtemelen çok uzun süre çalışan bir komisyon olmayacak.
12:17Bir Ekim'e kadar çalışmaları devam edilecek.
12:21Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açışmasıyla beraber tahkı değiştireceği için komisyon hemen raporunu sunacak.
12:28Ama bu komisyonda ne olacak?
12:31Eğer muhalefetin demokratikleşme yönünde önerileri çok gündeme gelirse,
12:37eğer muhalefet burada nitelikli oy çoğunluğundaki bu lehine olumu iyi bir şekilde kullanabilirse,
12:46MHP'nin de desteğini alabildiği, biz başka sorunların da konuşulduğu ortamlar görebiliriz.
12:53Örneğin siyasi tutuklular.
12:54O yüzden CHP'nin de özellikle demin de son derece üzerinde fazlaca durduğu noktalar ve hususlar.
13:00Bu noktada AKP'da sert bir tutum izliyor ama MHP süreç izleyebilir.
13:07Siz de bahsettiniz, duruşmaların, davaların TRT'den yayınlanması yönünde Sayın Devlet Bahçeli'nin bir çıkışı oldu.
13:16Bu komisyon sürecinde de Sayın Devlet Bahçeli'den kamuoyunun hiç beklemediği veya beklemeyeceği çıkışlar görebiliriz ya duyabiliriz.
13:24O yüzden bu komisyon özellikle muhalefetin bulunması bu bağlamda çok önemli ve muhalefetin komisyonu kendi lehine çevirebileceği noktalarda da hiçbir şekilde o tabirimi maruz görsünler ama dizginleri elinden bırakmaması gerekiyor.
13:40Komisyonu çok iyi yönlendirmesi gerekiyor.
13:43Komisyonun da muhalefetin nitelikli oy çoğukluğuyla bulunması ve birbirine özellikle demokratiklerinde destek vermesi son derece de önemli.
13:51Evet. Peki son olsun.
13:54Şimdi bir yandan tabii bu sürece ilişkin kaygılar da devam ediyor.
13:59İşte Türk-Kürt-Arap İttifakı gibi durumlar dillendiriliyor.
14:03Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu süreçten daha güçlü çıkabileceği ve Türkiye'de zaten ilerlemekte olan bir rejim değişikliğinin artık kurumsal otoriter bir yapıya dönüşebileceği şeklinde endişeler var.
14:14Acaba bu iş Kürtlerin yıllardır yaşadığı sorunların çözülmesi ve kendi talep ettikleri noktalarda bir yurttaşlık hakkı kazanmasıyla mı sonuçlanacak?
14:25Yoksa yurttaşlık tanımının yani nedir yurttaşlık?
14:28Seçme seçilme hakkını kullanmaktır.
14:30Vergi verdiğin devletten bazı durumlarda hesap sorabilmektir falan.
14:34Bunları da kullanamadığımız o tanımın iyice aşındığı bir durumun içinde bulabilir miyiz kendimizi?
14:40Bu da riskler arasında değil mi?
14:42İrem Hanım sorduğun soru gerçekten çok zor bir soru.
14:46Yani bu süreci aslında biraz da birlikte göreceğiz, izleyeceğiz ve değerlendireceğiz.
14:51Ama bence Türkiye'de eksik olan şey vatandaşlık kavramı.
14:54Yani biz vatandaşlık bilincinin ne olduğunu bilmiyoruz.
14:57Vatandaşlık kavramını ton olarak anlamış değiliz.
15:00Ve aynı zamanda yine çok tartışmalı olan, çok sık kullanılan, hemen hemen herkesin dilinde olan ama içinin nasıl doldurulduğu belli olmayan bir milliyetçilik kavramımız var.
15:09Biz aslında vatandaşlık kavramını, adalet, hukuk, insan hakları ve demokrasi kavramları çerçevesinde kurarsak bugün tartıştığımız birçok sorun ortadan kendiliğinden kalkar.
15:21Türkiye'nin temel olarak, asıl olarak sorunu da bu aslında.
15:24Yani Türkiye'de biz 30'lu yıllara, 40'lu yıllara baktığımızda veya Cumhuriyet'in erken dönemine baktığımızda o vatandaşlık kavramının bu mümkünden daha sağlam olduğunu ve daha iyi anlaşıldığını görüyoruz.
15:37Belli bir tarihten sonra maalesef bu kavramlar üzerinde biraz daha oynanmış bir milliyetçilik de buna dahil oldu.
15:44Ve hemen hemen herkesin, her siyasi parti bu kavramları biraz da kendisine göre yoğuntmuş ve bugüne getirmiş durumda.
15:50Ben bu komisyonun sadece teknik meselelerin konuşulabileceği bir komisyon olacağını düşünmüyorum.
15:57Şimdi kamuoyuna yansıtılan bu.
15:59Bunlar sadece teknik meseleler konuşulacak, sadece silah bırakma süreci konuşulacak ve bunun dışında hiçbir şey konuşulmayacak.
16:06Evet arzu ezilen budur ama Gen Parti'nin ki süreci dair olan başka aktörlerin ki PKK'nın da açıklamalarına baktığımız zaman, söylemlerine baktığımız zaman orada biz bambaşka kavramları görüyoruz.
16:19Bir demokratik entegrasyon kavramı.
16:21Demokratik entegrasyon gerçekleşmezse bu sürecin hiçbir şekilde başarıya ulaşmayacağına dönük olarak açıklamalar var.
16:27O zaman komisyon da havada kalmış olur.
16:30O yüzden bu komisyonla ve bundan sonra gelecek olan anayasa tartışmalarını birbirinden bağımsız görmemek ve değerlendiremek gerekiyor.
16:38Evet bu komisyonda belki yarın veya bundan sonraki süreçte doğrudan anayasa maddeleri konuşulmayacak, tartışılmayacak, oylanmayacak.
16:47Ama yine öyle cümleler, öyle açıklamalar göreceğiz ki anayasanın ilgili maddelerinin doğrudan hedef alındığı veya o maddelerin tartışıldığı,
16:58o maddeleri dönük olan önerilerin siyasi partide kesimleri tarafından farklı şekillerde dillendirildiği konuşmalara şahit olacağız.
17:07Bunlar önümüzdeki günlerde biraz daha netleşecek.
17:10Aslında yarın komisyonun ismi bile bundan sonraki süreçte olan bakışımızı bence biraz daha netleştirecektir diye tahmin ediyorum.
17:18Evet. Sayın Hocam sizin de dediğiniz gibi çok önemli izleyeceğiz elbette.
17:22Daha sonrasında da konuşuruz.
17:23Belki de bu komisyon şöyle bir duruma da evrilecek.
17:27Diyecekler ki bütün bu konuştuklarımızı yasal düzenlemelerle yapmak imkansız bir halde gözüküyor.
17:33Belki anayasal bu düzenleme gerekiyor deyip zaten o zamandır istediklerini bildiğimiz anayasa gündemini önümüze getirecekler.
17:39Çok teşekkür ederim. İyi ki katıldınız.
17:43Ben çok teşekkür ederim. Sağ olun. İyi yayınlar.
17:45Hoşçakalın.
17:46Sevgili izleyenler sizler için yarın toplanması planlanan mecliste kurulacak silahları bırakma komisyonu konuştuk efendim.
17:54Komisyona hangi partilerin üye vereceği, kaç üye ile katılacağı, hangi şekilde karar alınacağı, hangi gündemleri konuşacağı günlerdir aslında tartıştığımız meseleler arasında.
18:04Yarın toplanıyor komisyon elbette önemli.
18:06Sayın Barış Övgün'ün de ifade ettiği gibi devam eden terörsüz Türkiye ve barış süreci açısından da orada konuşulacak olanlar, alınacak kararlar krisik olacak.
18:15Sizler için aktaracağız.
18:17Şimdilik hoşçakalın.
Önerilen
0:53
|
Sıradaki