00:00Çok enteresan bir mağduriyet var anlatıyor mağdur kişi hem vale parası aldılar üstüne diyor hem bize ikame bir araç da vermediler diyor olayın sonrasında yaşananları anlattığında.
00:20Şöyle yani burada sorumlusunun kim olduğunu ortaya çıkartmamız için önce yönetmeliğe ve kanuna bakmamız gerekiyor.
00:272020 yılının Aralık ayında vale ile ilgili bir yönetmelik çıkartıldı 15 maddelik bir yönetmelik ve bu yönetmelikte valenin nasıl olması gerektiğini vale olabilecek kişilerin özellikler neler olduğunu işletmenin sorumluluklarını aynı zamanda aracını teslim eden sorumluluklarını hepsini detaylı bir şekilde sahadan alınan sorunlarla birlikte değerlendirme sonucunda hazırlanan bir yönetmeliğimiz var.
00:52Bu yönetmeliğimiz tam anlamıyla bütün sorulara cevap verebilecek pozisyonda bir yönetmelik olarak karşımıza çıkıyor.
00:58Şimdi bu yönetmeliğe baktığımızda vale olacak kişinin özellikleri özellikle sıralandığında madde 7'de hangi insanların vale olamayacağını öncelikle düzenlemiş.
01:10İşte düzenlemiş demiş ki burada ağır bir ceza durumu söz konusuysa ağır bir ceza almışsa daha önce vale hizmeti veremeyecek.
01:18Yani o kişi vale olarak çalışamayacaktır.
01:20Bunlar nedir?
01:20Mesela devlete karşı bir suç işlemişse, anayasal düzene karşı bir suç işlemişse, uyuşturucu ticareti, uyuşturucu kullanmaktan dolayı bir cezası varsa,
01:28hırsızlıktan dolayı bir cezası varsa özellikle eklenmiş o suç oraya, hırsızlıktan dolayı bir cezası varsa ya da cinsel saldırıdan dolayı bir ceza almışsa daha önce bu şahıs vale olarak çalıştırılamayacaktır, yasağı vardır.
01:41Peki vale olanların aynı zamanda bir araç kullanma konusuyla ilgili işe alma durumu söz konusu olduğundan dolayı bu sefer de son 5 yıl içerisinde eğer ölümlü bir kazaya karışmışsa ya da burada olamıyor ya da eğer alkollü ya da uyuşturucunun etkisi altında bir araç kullanma durumu söz konusu olmuşsa yine vale olamıyor.
02:02Bir de yüksek hızdan dolayı eğer son 5 yıl içerisinde bir işlem yapılmışsa kendisiyle ilgili yine vale hizmeti veremiyor, vale olamıyor.
02:11Niye bu düzenlenmiş? Demiş ki vale hizmeti verecek kişinin bazı özelliklere sahip olması gerekir ki burada bahsedilen sorumlulukları en azından minimuma indirmek açısında.
02:22Peki burada bakıldığında vale hizmeti verecek olan şahsın bir yeterlilik belgesine sahip olması gerektiğini düzenlemiş mi?
02:30Evet, öncelikle bir yeterlilik belgesi alacak. Bu yeterlilik belgesini alırken hangi özelliğine dikkat ediliyor özellikle?
02:36Ve psikoloji olarak psikoteknik anlamında da bir yeterliye sahip olup olmadığını incelemesi ve bunun sonucunda bir rapor düzenleniyor kendisiyle ilgili.
02:47Neden? Çünkü alınan araca zarar vermemesi gerektiğinin farkında olması gerekiyor.
02:52Kendisine yüklenen görevi tam anlamıyla yerine getirebilmesi adına.
02:55Tabii bununla yetiniyor mu? Yetinmiyor. Burada çünkü vale hizmeti veren şirketi çalıştırdığı valenin karıştığı bir kazada ya da işte oradaki kendisinden kaynaklanan bir sorunda sorumlusunun kim olabileceğini de aynı zamanda ortaya çıkartmamız gerekiyor.
03:11Burada da şöyle bir durum ortaya çıkıyor. Valenin karıştığı kazadan doğan zararı işletme.
03:17Öncelikle vale şirketi. Vale şirketiyle beraber işletme sorumlu olmaktadır. Çünkü vale şirketi işletmenin yardımcı kuruluşudur.
03:26Ana konu işletmedir. İşletme dediğimiz gittiğiniz restoran, gittiğiniz otel ya da…
03:32İlk sorumlu işletme mi yani?
03:33İlk sorumlu işletmedir. İşletme burada tamamen sorumlu olacaktır. Fakat işletme, vale hizmeti veren şirketle arasında bir sözleşme yapması gerekiyor.
03:42Vale hizmeti verilirken yani vale hizmetini verebileceğini eğer ruhsatında işletilmişse bu vale hizmetini verebiliyor.
03:51Vale hizmetini veriyorsa vale şirketiyle bir sözleşme de yapması gerekiyor. Aynı zamanda sigurta da yapması gerekiyor.
03:56Bu kazaların önüne geçmek adına yani burada Doğan Zarar'ın tarafından ödenmesi, tartışması yaşanmasın diye
04:03valenin karıştığı kazalarda burada eğer kusur vale değse sigurtadan karşılanması gerekiyor.
04:10Vale hizmeti veren şirketin yaptığı sigurtadan bir karşılanma durumunun söz konusu olması gerekiyor.
04:17Peki burada tek bir kriterde araç sahibi sorumlu olabiliyor. O da nedir?
04:22Gizli bir sorunu varsa, aracın daha önce bir sorunu varsa ve bu sorun kayıt altına alınmış ancak bunun tamiratı için gerekli işlemleri yapmamışsa
04:31bu da yargılama sonucunda alınacak bilirkişi raporların neticesinde ortaya çıkıyorsa o zaman aracı teslim eden kişinin de bu işlemlerden sorumlu olabileceğidir.
04:42Aksi takdirde bütün diğer kısımlarla ilgili hem vale şirketi hem de işletme müteselsilen birlikte müştereken bu işten sorumlu olabilecektir.
04:52Hem maddi anlamda hem manevi anlamdaki bütün zararlarla.
04:55Ben bir şey merak ediyorum.
04:55Şimdi biz gittiğimiz herhangi bir işletmede işte otelde, kafede, restoranda bu vale hizmetini kullanmaya mecbur muyuz?
05:03Yani anahtarımızı vermek zorunda mıyız?
05:05Onu da düzenlemiş.
05:06Bakın işte bu yönetmelik dedim ya sahada alınabilecek bütün sorunlara karşı yapılmış bir düzenlemedir.
05:14Bu da düzenlenmiş.
05:15Demiş ki vale hizmeti verecek şirket öncelikle bir vale noktası belirlemek zorunda.
05:20Bu vale alanının belli olması gerekir.
05:22Yani gelen sürücünün bu vale alanının olduğunu bilmesi gerekir.
05:25Aynı zamanda ücretsiz bir otopark varsa ücretsiz otoparkın nerede olduğunu da göstermesi gerekiyor.
05:32Açıklayıcı bir şekilde bilgilendirecek şekilde.
05:34Niye?
05:35Çünkü açık otopark eğer ücretsiz bir otopark varsa ben oraya geçmek istiyorum.
05:39Yani sizi mecbur bırakmamak zorundadır.
05:42Eğer mecbur bırakılırsa orada zaten vale hizmetinden bahsedemeyiz.
05:45Bir de demiş ki vale hizmetini verecek olan şahsın yakasında tanıtıcı bir kart olması gerekir.
05:52Vale hizmeti veren şahıs bir yelek giyecek.
05:56Bu yeleğin üzerinde vale ismi yazılacak.
05:58Aynı zamanda o işletmenin logosu da olacak.
06:01Yani aynı vale birden fazla işletmenin valeliğini yapıyorsa da orada belli olmuş olacak ki.
06:06Siz hangi işletmeye geliyorsanız o işletmenin valesine aracınızı teslim etmeniz gerekir.
06:11Gördüğümüz yerler de var, görmediğimiz o yeleği yerler de var açıkçası.
06:15Görmediğimiz yerlerde buradaki yönetmeliğe karşı yönetmeliğin kendilerine yüklediği sorumlulukları yerine getirmediğinden dolayı
06:22yarın bir sorun çıktığında kendilerini koruyacak hukuki bir zemin de olamayacaktır.
06:27Onun için tamamen işletme sorumlu olacak.
06:29İşletme üzerine düşen bütün her şeyi yerine getirse dahi
06:33bakın bütün bu yönetmelikteki bütün üzerine düşen görevi yerine getirse dahi
06:38objektif sorumluluk neticesinde yine sorumlu olacaktır.
06:41Çünkü Türk Borçlar Kanunu 66. madde diyor ki
06:45sen birini çalıştırıyorsan o çalıştırdığın kişiden sorumlusun.
06:49O çalıştırdığın kişiden sorumlu olduğun için de o şahsın verebileceği bütün zararlardan önce sen sorumlusun.
06:55Eğer şahıs bilinçli bunu yaptıysa,
06:57eğer şahıs burada gerçekten tam anlamıyla kusurluysa
07:00o zaman diyor ki sen önce üçüncü kişi yani mağdurun zararını gider
07:04daha sonra da çalışandan mağdurun.
07:06Ama işletme gidecek.
07:06Tabii tabii işletmeye bunu söylüyor zaten diyor ki mağdurun zararını gider.
07:10Hangisi sigortasından peki?
07:11Vali şirketini mi işletmenin mi mesela?
07:14Burada biz kime gidiyoruz?
07:16Öncelikle şirkete gidiyoruz.
07:17İşletme.
07:18İşletme ne diyor bize?
07:19Diyor ki ben valeyle bir sözleşme imzaladım.
07:22Sözleşmeden dolayı valenin şu sigortası var.
07:24Bu sigortadan dolayı da bu zarar giderilsin diyor.
07:27O zaman da o sigortada gideriyor.
07:28Eğer o sigorta yoksa az önce dediniz ya üzerinde olmayan,
07:32yelek olmayan şahıs da görebiliyoruz.
07:33Vali noktası olmayan, ücreti belli olmayan,
07:36fontularla ücretsiz otoparkı göstermeyen
07:38ya da valenin az önce şartlarını söyledik.
07:42Siz de karşılaşıyorsunuzdur.
07:43Çok fazlaca.
07:44Ben özellikle mesela aracımızda genelde değerli eşyalarınız oluyor
07:47ya da işte özellikle görevden dolayı silah taşımak zorunda oluyoruz.
07:51Aracın anahtarını veremiyoruz yani.
07:53Ya da verdiğimizde bile yanında bekliyoruz.
07:55Park etsin.
07:56Park ettikten sonra anahtarı tekrar bize getirsin diye.
07:58Çünkü aracın içerisinde bir şey çalındığında ya da bir şey alındığında
08:02ispatı mümkün olamıyor ne yazık ki.
08:04Mümkün olamadığından dolayı da karşı tarafta rücu edemiyorsunuz.
08:08Yani ondan talep edemiyorsunuz.
08:09Ondan dolayı da ne yazık ki mümkün mertebe.
08:12Valilerle ilgili eğer valeye veriyorsanız aracınızı
08:16bir fiş düzenlenmesi gerekiyor.
08:18Bir fiş almanız lazım.
08:20SMS varsa SMS almanız gerekiyor.
08:21Uyaralım evet buradan.
08:22Valeye aracını verenler nelere dikkat etmeli?
08:24Öncelikle vale bir kıyafeti var mı yok mu?
08:27Hangi işletmenin valesi mi değil mi?
08:30Onun belli olması gerekir.
08:31Vale icletinin belli olması gerekir.
08:33Orada bakın eğer işletmenin valesi mi başka bir yerin valesi mi diye üzerinden kontrol etmek mümkün.
08:39Kötü görünmesi gerekiyor.
08:40Yönetmelik görmek zorundayız zaten.
08:41Yönetmelik böyle diyor.
08:42Yönetmelik diyor ki sürücünün görmesi gereken bir şekilde büyük kontolarla yazıyor olması gerekiyor.
08:48Üzerinde giydiği kıyafet üzerinde bunun görünüyor olması lazım.
08:51Bu birincisi.
08:52İkincisi ve en önemlisi olan bir SMS, bir e-mail, bir e-fatura ya da bir fiş alınması gerekir ki
08:58hangi vale hizmetine, hangi vale şirketine, aracınızı hangi tarihte ne zaman teslim ettiğinizi ortaya koymanız adına.
09:05Özellikle yönetmelik diyor ki aracın içerisinde özel bir eşyanızı bırakmayın.
09:09Ancak özel bir eşyanız içerisinde kaldığında ve kaybolduğunda bunu nasıl talep edebiliyorsunuz?
09:14Aracı teslim ederken eğer o SMS'in içerisinde o fişin ya da o faturanın içerisinde aracın içerisinde şu şu şu malzemem de var
09:21teslim ederken bunu belirtmişseniz alırken de kontrol ettiğinizde eksikse o zaman vale sorumlu olabilecektir yani.
09:28Onun için bunlara da özellikle dikkat edilmesi gerekir.
09:31Ve bir sorunla karşılaşıldığında ilk olarak talep edilmesi gereken yer kesinlikle şirkettir, işletmedir.
09:38İşletmeden sonra vale şirketidir, vale şirketinden sonra da şahıstır.
09:42Bunlar hepsi ne olacaktır?
09:43Birlikte müteselsilen, müştereken bu şahıslar bu zarardan sorumlu olabilecektir.
09:50Ancak burada ceza hukukunu biraz daha farklı bir yere koymamız gerekir.
09:53Eğer aracı süren kişi birine zarar verirse, kaza yaparsa, yaralama ya da başkasının malına zarar verirse ya da aynı zamanda aracın içerisinde başka bir suça karışırsa o zaman ne olacaktır?
10:03Suçun şahsiliği gereği aracı kullanan kimse o araçta da ne olacaktır?
10:08Sorumlu olacaktır o şahıs.
10:10Burada izleyicilerimizin sadece sigorta yaparken bir de dikkat etmesi gereken bir nokta daha var.
10:15Hızlıca alayım onu da söyleyeyim.
10:16Hemen söylüyorum. Bakın bu aracı kazaya karışan şahıs üçüncü şahıs.
10:20Eğer sigortanız ya da kaskunuz üçüncü şahsın karıştığı kazaları karşılayamayacak seviyedeyse o zaman aracınızı ne yazık ki karşılayamıyor sizin kaskunuz ya da sigortanız.
10:30Ancak kaskunuzu yaparken ya da sigortanızı yaparken üçüncü kişinin karıştığı kazaları da tazmin edecektir diye bir ibare eklenirse o zaman burada şahıs ne yapacaktır buradaki mağdur?
10:41Hemen kaskoya verip aracını yaptıracaktır ya da değiştirecektir.
10:44Herhangi bir durum olsa bile bu ibare eklenirse karşılanacaktır.
10:48Kesinlikle.
10:49Peki. Çok teşekkür ediyorum Sayın Dündar yayına katkılarınız için.
