Bugün 30 Temmuz 2025 Çarşamba

CNN TÜRK

dün

Gün akarken en sıcak, doğru ve en hızlı haber, Göksu Öngören Özgür'ün sunumuyla Bugün'de ekrana geliyor.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00:00İzlediğiniz için teşekkürler.

00:00:30İzlediğiniz için teşekkürler.

00:01:00Sizinle konuşacağız.

00:01:01Şimdi tüm detayları size soracağız.

00:01:04İstanbul Areli Üniversitesi öğretim üyesisiniz.

00:01:06Çok teşekkür ediyoruz.

00:01:08Aynı zamanda CNN Türk Moskova temsilcisi Siyament kaçmaza da döneceğiz.

00:01:13Siyament ne durumda bize Rusya'daki son gelişmeleri bilgileri aktaracak.

00:01:17Ama Havai Adası'nda yaşayan Türkçe konuğumuz Hazal Kazancı Kan yayınımıza katılıyor.

00:01:24Hoş geldiniz Sayın Kan sizde.

00:01:26Şöyle başlayalım.

00:01:27Hazal Hanım sizinle başlayalım.

00:01:29Çünkü risk hala bölgede devam ediyor mu?

00:01:31Açıklamalar neye önce?

00:01:33İlk olarak bölgedeki son durumu sizden alalım.

00:01:36Ardından dönelim.

00:01:37Tabii merhabalar iyi yayınlar öncelikle.

00:01:41Risk hala evet devam ediyor.

00:01:43Fakat azaltılmış bir teyakkuz durumu söz konusu diyebiliriz burada şu anda.

00:01:49İnsanlar yavaş yavaş artık evlerine dönmeye başladılar.

00:01:52Fakat hala resmi bir açıklama gelmedi.

00:01:55Herkes evlerine dönebilir diye.

00:01:57Birazcık insanlar kendi sorumluluk alıp evlerine dönmeyi tercih edenler olabiliyor.

00:02:03Fakat eşlerine dostlarına daha yüksek yerlere daha güvenli yerlere gitmiş ve orada bu geceyi geçirecek olan insanlarda mevcut şu anda.

00:02:13Şimdi Siyahmen kaçmaza dönelim.

00:02:15Rusya'daki son durumu da alalım.

00:02:17Ardından Mehmet Hocam'la devam edeceğiz.

00:02:20Siyahmen Rusya'da ne durumda?

00:02:23Açıklamalar ve son bilgiler.

00:02:24Evet öncelikle son dakika gelişmesiyle başlayalım.

00:02:29An itibariyle Acil Durumlar Bakanlığı'ndan yapılan açıklama göre tsunami tehlikesinin ortadan kalktığı açıklaması geldi.

00:02:37Bu çok yeni az önce geldi.

00:02:40Bir yandan da Kremlin sözcüsü Peskov'a bu konu soruldu.

00:02:43Kremlin'in bu konuyla ilgili açıklamaları olacak mı ifadesini gazeteciler kendisine yönlendirdi.

00:02:49Peskov zamanında yapılan uyarılar ve çalışmalar neticesinde can kaybının yaşanmamasının büyük bir mucize olduğunu ifade etti ve bunun aslında bir yandan da gelinen teknolojik anlamdaki yapıların sismik dayanıklığında test edilmesi anlamını taşıdığını ifade etti.

00:03:08Çünkü herhangi bir hasar meydana gelmedi.

00:03:118.8'lik bir deprem karşısında ve tsunami'nin 4 dalgasına dayandığı gözüküyor.

00:03:18Çünkü yapılardan sadece donarım için kapatılan bir ana oturunun ön cephesinin yıkıldığı ifade edildi.

00:03:26Onun dışında herhangi bir can kaybı yok.

00:03:283. dalganın çok yüksek olduğu ve 4 metreye kadar dalgaların şehri durduğu ifade edildi.

00:03:36Burada tabi özellikle gemi barınakları ve balıkçı barınaklarının olduğu yerler su altında kaldılar.

00:03:43Zaten şehir de balıkçılıkla uğraşan bir şehir.

00:03:47Çünkü Rusya'nın uzak doğusundaki en uç noktalarından bir şehir.

00:03:51Moskova yaklaşık 7 bin kilometre mesafede olduğunu belirtelim ve yaşam koşullarının çok sert olduğunda altını çizelim.

00:03:59Oraya genellikle karayoluyla değil hava veya deniz yoluyla ulaşılabiliyor.

00:04:04Dolayısıyla insan yaşamak için çok az tercih ettiği bölgelerden bir tanesi.

00:04:09Zaten yerleşim biriminde 2400 civarında insan yaşadığı belirtildi.

00:04:13Bunların da zamanında uyarı sistemiyle 50 metre rakımlık yüksekliğe çıkarılarak can kaybının önüne geçtiği ifade edildi.

00:04:23Bir yandan da aslında uzmanları yaptığı açıklamalara baktığımız zaman 20 Temmuz'dan itibaren bir hareketlilik gördüklerini

00:04:32ve geçen haftada yine 7 şiddetine yakın bir deprem yaşanmıştı ve tsunami uyarısı yapılmıştı.

00:04:38Ancak tsunami gerçekleşmemişti. Bir yandan sanki bugünün provası niteliğinde gerçekleşti bu.

00:04:44Dolayısıyla bugünkü 8.8 şiddetindeki deprem ve sonrasında yaşanan tsunami'nin can kaybına neden olmaması nedenlerinden bir tanesi de bu oldu.

00:04:54Oradaki bölgedeki halkın hazırlıklı olması zaten Kremlin'in yaptığı açıklamalara da baktığımız zaman

00:05:00uyarı sistemlerinin zamanda çalıştığı ve insanların çok hızlı bir şekilde tahliye edildikleri ifade edildi.

00:05:07Sabahki yayınımızda zaten bir uzmanımız belirtmişti.

00:05:11Kendisine denizden 150 km uzaklıkta ve 17 km derinlikte olduğunu belirttiğimizde

00:05:18o dalgaların yaklaşık 15-20 dakika içerisinde kıyıya ulaşacağı açıklamasını yapmıştı.

00:05:24Bu sürede tabii ki insanların tahliyesi için yeterli bir süre olarak nitelendirildi.

00:05:30Dediğim gibi an itibariyle tsunami tehlikesinin kaldırıldığı ifade edildi.

00:05:34Ama kısa bir süre önce 5.2 artçı bir sarsıntının olduğu da ifade edildi.

00:05:40Ama genel anlamda 7.5'e kadar yine artçı sarsıntılar ve tsunami tehlikesi hala devam ediyor.

00:05:49Uzmanların açıklamalarına göre yani beklenebilir her an böyle bir artçı sarsıntı olabilir ifadesi kullandı.

00:05:561952'den bu yana yaşanan en şiddetli deprem olduğunun da altını çizelim.

00:06:03Rusya'da biz Moskova'da bulunuyoruz.

00:06:05Moskova Türkiye'de aynı saat biliminde ancak depremin gerçekleştiği yer artı 12 saat biliminde olduğunu da ifade edelim.

00:06:12Şimdi Mehmet Hocam'la devam etmek istiyorum.

00:06:15Ardından hızlı bir şekilde Hazal Hanım'a döneceğim.

00:06:17Mehmet Hocam artçılar bile 7.5 deniliyor oldukça büyük bir depremden ve artçılarının da yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

00:06:26Şimdi burada yıkım olmaması yerleşim yerlerine uzak olması sebebiyle mi hocam?

00:06:31Bir de az yerleşim bölgesi olması.

00:06:33Yani ifadelerde de görüldüğü gibi burada 250 bin 300 bin bandında kişiler yaşıyor.

00:06:41Yani bu da tabii bizi rahatlatıyor.

00:06:43Ayrıca buradaki yaşayanların da antrenmanlı olduklarını gösteriyor bu değil mi?

00:06:49Burada hep büyük depremler oluşuyor.

00:06:52Yani 7 büyüklüğünde, 6 büyüklüğünde, 8 büyüklüğünde.

00:06:56100 yıl içinde 6-7 tane 8'in üzerinde deprem yaşanması.

00:07:01Bakın 10 gün önce 7.2-7.6 gibi depremler oluyor.

00:07:06Fazla dikkat bile çekmedi.

00:07:08Yani bunlar gösteriyor ki alışık yani.

00:07:11Burada yapılar da alışık.

00:07:13Yani ifadelerde o söyleniyor.

00:07:16Yani bunları düşündüğümüzde burası zaten mimli bir nokta, mühürlenmiş bir nokta.

00:07:24Defaların birleştiği, dalma batma zonu dediğimiz olayın oluştuğu bir nokta olduğu için

00:07:30buradaki tabii ki yerleşim de ona göre düzenlenmiş.

00:07:34Fazla yerleşim olmadığı sadece turizm amaçlı bir ekstra turizm şeyi var burada.

00:07:42Bir volkanların küllerini görmek, volkanizmayı görmek isteyen kimselerin ilgi çektiği bir turizm alanı aynı zamanda.

00:07:50Felaketi bir de turizme mi çevirmiş?

00:07:51Evet yani onların yoğunluğu olduğu zannediyorum ülkenin kamu yapılarının olduğu ve görevlilerin burada güvenlik görevlilerin olduğu şeyler olduğunu zannediyorum.

00:08:06Yerleşik halkın çok az olduğunu tahmin ediyorum.

00:08:10Bunlar bütün faciayı önledi.

00:08:12Şimdi azalama da döneceğiz.

00:08:14Havai Adaları turizmiyle meşhur bölgelerden söz ediyoruz.

00:08:18Şimdi tsunami uyarısı yapıldı sabahın ilk saatlerinden itibaren ama o riskin de geçtiği söyleniliyor.

00:08:25Üzerinden kaç saat geçti de bu risk azaldı ya da işte 5 metreye kadar bir tsunami'den söz ediliyor.

00:08:32Ama okyanustan gelen bir 5 metre yani bunun hissedilirliği, yıkıcı gücü çok da fazla olabilir.

00:08:38Dolayısıyla burada şu anda mesela hazalanıma da döneceğim evinde ne kadar yükseklikte ya da binaları yıkıcılığı var mıdır 5 metre denilse de bir binayı bir arabayı alıp götürebilir değil mi?

00:08:52Tabii kesinlikle yani tsunami'ye en büyük önlem kıyılardan uzak yapılanma yapmaktır.

00:08:59Yani deniz seviyesinden bir de yüksek işte 3-4 metre yüksek yerlerde yapılanma yapmak bizi kurtarır.

00:09:07Mesela burası için konuşacak olursak böyle bir yapılanma olsaydı kurtarırdı.

00:09:12Zaten kurtarmış sadece balıkçı barınakları falan hasar görmüş ya da işte oradaki tekneler falan hasar görmüş zannediyorum.

00:09:22Normal yapılarda hasar yok.

00:09:24Yani önlem almışlar.

00:09:26Ama ben ona şey diyorum yani bu bölgeler Japonya olsun bu defaların birleştiği bölgelerde olsun.

00:09:33Orada yaşayan insanlar da antrenmanla artık yani böyle felaketlerin gelebileceğine göre orada yaşamaya alışmış kimseler.

00:09:43Çünkü mesela bir Sibirya düşünün Rusya çok büyük bir coğrafya olduğu için her bölgesinde ayrı bir doğa olayı olabiliyor.

00:09:51Mesela Sibirya'da Yakutistan'da bildiğimiz Türkler yaşıyor ve orada da buzların üstünde yaşıyorlar.

00:09:56Evleri de zemine oturtmuyorlar yani ta üstte evler yapıyorlar.

00:10:02Yani her bölgeye göre çeşitli önlem alınarak bunlardan kurtulabiliyoruz.

00:10:08Burası da tabii bilinen yüz yıllarca bilinen bir bölge.

00:10:12Büyük depremlerin oluşturduğu bir bölge.

00:10:14Buna göre de tabii ki önlemler alınıyor.

00:10:16Bakın 10 gün önce olan 7.2-7.6 depremlerinde hiç şey yapmadılar bile yani hissetmediler bile.

00:10:26Biz de yani basın yayını olarak da fazla üzerine gitmedik bile.

00:10:29Ama bir Türkiye'de böyle bir deprem olsa ayağı kaldırırız değil mi?

00:10:33Hocam Allah korusun taş taş üstünde kalmaz.

00:10:36Yani ondan dolayı biz bazı coğrafyalarda bu tip depremleri normal karşılıyoruz.

00:10:42Çünkü burası iki büyük lefanın dalma batma zonu dediğimiz birleştiği nokta ve yılda 8 santim ortalama konuşuyorum.

00:10:528 santim altına kaydığı bir noktada.

00:10:56Bu bize yakın hangi coğrafyada var?

00:10:58Girit Adası'nda var.

00:10:59Bakın Afrika lefası da Anadolu lefasının altına dalma batma zonu yapıyor.

00:11:04Yakın zamanda da biz bunu gördük değil mi?

00:11:06Girit Adası'nda altılı depremlerle.

00:11:09Bekliyor muyuz orada 8,8 deprem?

00:11:11Yani oluşturabilecek.

00:11:12Var mı tarihte?

00:11:13Tabii oluşturabilecek bir yerler orası da.

00:11:16Yani Girit Adası da dediğimiz yer Helen Yayı, Kıbrıs Yayı dediğimiz bölgeler.

00:11:22Oralarda da tabii ki oluşturacağına hatta korktuk.

00:11:26Yani oluşturabilir mi, oluşturmaz mı diye altılı depremler olduğu zaman aman büyük bir deprem mi geliyor?

00:11:32Çünkü tarihte orada da 8 büyüklüğündeki depremleri yaşadık.

00:11:35Bizim coğrafyada tek dikkat etmemiz gereken yer orası.

00:11:39Çünkü bize orası yakın ve tsunami olayları oluşturabilecek noktalar.

00:11:44Hatta Anadolu'yu tehdit ettiği gibi düşünün bir Filistin tarafı, Mısır tarafını da tehlikeye sürükleyebilecek noktalar burası.

00:11:54Bizim en önemli tsunami noktamız buralar.

00:11:58Şimdi Hazal Hanım'a dönelim.

00:12:02Hazal Hanım şu an evdesiniz değil mi?

00:12:06Evet evdeyim şu an.

00:12:07Ne kadar yükseklikte bulunduğunuz alan?

00:12:11Aslında bizim olduğumuz yer çok yüksek değil.

00:12:14Fakat şöyle bir güvenliğimiz var.

00:12:17Bizim bulunduğumuz alan yeşil bölgenin hemen başlangıcında.

00:12:21Yani kırmızı alan var kesinlikle bulunulmaması gereken yer.

00:12:26Sarı alan var.

00:12:28Hani çok büyük tsunami'lerde olunmaması gereken yer.

00:12:31Bir de yeşil alan var.

00:12:33Biz o yeşil alanın hemen başlangıcındayız.

00:12:35Biz bugün çok yukarılara çıktık.

00:12:37Çünkü daha güvende hissetmek için ne kadar büyüklükte bir şey beklediğimizi bilmediğimiz için biraz daha bir panik ortamı olduğu için.

00:12:44Açıkçası üzerimize düşeni yaptık.

00:12:46Daha yukarılara ve daha uzaklara çıktık.

00:12:49Fakat daha sonrasında özellikle Japonya'ya vurduğunu gördükten sonra bir de internet üzerinden sürekli takip ediyoruz zaten.

00:12:57Yavaş yavaş açıkçası eve doğru gelmeye başladık.

00:13:00Ama şunu da belirtmek istiyorum.

00:13:01Bizim evimiz hala yeşil bölgede.

00:13:03Yani güvenli bölgenin başlangıcında kalıyor.

00:13:06Şimdi Hazan Hanım mesaj gelmedi ama değil mi?

00:13:10Tsunami riski kalktı ya da kalkmadı.

00:13:12Sadece bir kod uyarısı.

00:13:14Kırmızıdan mesela hala da kırmızı uyarıda mı?

00:13:17Turuncu.

00:13:17Hayır, bir kademe düşürdüler şu anda uyarıyı.

00:13:21Turuncu uyarı.

00:13:22Kaç saat sonra geçiyor bu risk hocam?

00:13:24Bu tabii ki büyüklüğe göre hesaplamalar yapılıyor.

00:13:27Tabii formülasyonlar var, modellemeler var.

00:13:30Çünkü bizim de Kandilir Asatanesi yapıyor aynı zamanda bu modellemeleri.

00:13:35Çünkü bizim de kıyılarımızda ufak tefek tsunami'ler oluşuyor.

00:13:39Geçmişler de İzmir'de yaşandı, Bodrum'da yaşandı.

00:13:42Bizde de aynı modellemeler var.

00:13:44Bu modellemelere göre hesaplıyorlar.

00:13:47Ona göre de işte diyorlar ki şu saate kadar bu oluşturabilir, bundan sonra şu oluşur.

00:13:53Onun hesaplamalarına göre gidiyor.

00:13:56Yani hesaplamalar sonucu tabii öyle tahminen söylenecek şeyler değil bunlar.

00:14:00Hazal Hanım, siz hissettiniz mi depremi?

00:14:05Yok.

00:14:06Siz biraz daha uzakta mı kalıyorsunuz?

00:14:08Yapılar orada nasıl?

00:14:09Mesela bize biraz anlatabilir misiniz?

00:14:11Bulunduğunuz alanı, etrafı görebilme imkanımız varsa ama şu an gece değil mi orada?

00:14:17Evet, şu anda gece.

00:14:18Maalesef yani dışarıyı buradan birkaç kere göstermeye çalıştım ama çok bir şey görünmüyor.

00:14:22Zaten çok da sessiz ve sakin şu anda.

00:14:24Bir de bizim yani burada depremi hissetmedik.

00:14:28İşte deprem bize çok çok çok uzak ama tsunami etkisinin gelmesini bekliyorduk ki o da oldu zaten.

00:14:36Gerçekleştirdi bir kısmını.

00:14:38Bundan sonraki dalgalar hani ikinciye, üçüncüye daha büyüyerek gelir mi bilmiyorum.

00:14:42Takipteler ama daha sakin bir takipteler öyle söyleyebilirim şu anda.

00:14:47Fakat mesela uçaklar kalkmadı, uçaklar gecikti.

00:14:50Buraya bir günlüğüne gelmiş başka adalardan insanlar vardı.

00:14:54Şu anda da sol tarafta sanırım onu görüyorum ben ekranımda.

00:14:56İnsanlar evlerine gidemediler.

00:14:59Turistler birazcık tabii ki kötü bir tecrübe yaşamış oldular.

00:15:03Sabahtan beri bir panik ortamı vardı ama yine sakinlikle karşıladılar insanlar diyebilirim.

00:15:10Şimdi Mehmet Hocam bekledikçe tsunami'nin büyüklüğü ve yüksekliği artacak iddiası var.

00:15:16Bu doğru mu?

00:15:17Yok doğru değil çünkü ilk ana şok da en büyük olur 8.8'de.

00:15:23Ondan sonra küçük artçılarda gittikçe azalır.

00:15:26Zaten bunu da resmi kanallarla kırmızıdan turuncuya indirmek öyle kolay bir şey değil.

00:15:32Yani bunu indirebildiğine göre bilimsel açıklamalarda da öyle kesinlikle olmaz.

00:15:38Sadece ne zaman büyük olur?

00:15:408.8 öncü deprem olur.

00:15:43Yani bundan daha büyük bir deprem gelebilir.

00:15:459.9.2 atıyorum.

00:15:48Böyle bir deprem gelirse o zaman 8.8 bile öncü deprem konumuna geçer.

00:15:55Ve o zaman tsunami yükselir.

00:15:58Gelebilir mi hocam?

00:15:59Şimdi artçısı 7.5 deniliyor.

00:16:028.8'in üstünde bir deprem olur mu?

00:16:04Ama bölgede 9 büyüklüğünde depremlerde yaşanan bir bölge olduğu için ihtimal çok düşük.

00:16:10Yani yüzde bir, binde bir, milyonda bir belki.

00:16:14Ama olma ihtimali olan bir durum.

00:16:17Yani bunu olamaz dememeliyiz.

00:16:20Ama şu an incelemelere göre tabii izlemelere göre düşük bir ihtimal.

00:16:26Çok düşük bir ihtimal olabilir.

00:16:27Ben sadece örnek olsun diye söyledim.

00:16:30Hani bir tsunami bundan sonra daha yüksek olabilir mi?

00:16:34O zaman daha büyük bir deprem olursa olur.

00:16:37Ama artçı olarak depremler olursa 7.5-7.6 gibi depremler oluştuğunda

00:16:43o zaman tsunami de tabii ki turuncuya sonra daha düşük seviyelere iner.

00:16:50Şimdi Hazal Hanım sizinle devam etmek istiyorum.

00:16:54Çünkü burada tabii ilk anda panik yaşandı dediniz turistler için.

00:16:59Nasıl bir önlem alındı ve uyarı geldi mi size bir sistemden ve o sistem sonrası

00:17:04toplanma alanları ya da işte yetkililerin sizi organize etmesi bize biraz bunları anlatabilir misiniz?

00:17:11Tabii ki şöyle buranın çok güzel bir sistemi var.

00:17:16Çok da iyi çalışıyor.

00:17:17Hatta şunu belirtmek isterim ki bundan kaç sene önce olduğunu hatırlamıyorum ama herhalde 4-5 senesi vardır.

00:17:24Bu alarm sistemlerini denerlerken bir tane çok yanlış bir alarm geldi.

00:17:29Sadece denemek için olan bir alarmdı.

00:17:31Bu o zamanlar yeni yeni başlanıyordu bunlar yapılmaya.

00:17:34Ve insanlar çok ciddi bir panik hali oluşturdular.

00:17:37Neyin olup neyin olmaması gerektiğini aslında yanlışlıkla da olsa görmüş oldular.

00:17:44Bugün bize saatler öncesinden her saat başı alarmlarımız çaldı, sirenler çaldı ve bununla birlikte de canlı açıklamalar yapıldı.

00:17:54Yani vali çıktı işte belediye, belediye başkanları, bilirkişiler hepsi televizyona çıkıp internete çıkıp kendi yayın kanallarından bunları bize anlattılar.

00:18:03Ama burada Tsunami uyarısında değil mi?

00:18:06Şimdi Tsunami için sizleri uyardılar.

00:18:09Çünkü önceden bilinebiliyor.

00:18:10Tsunami için.

00:18:10Evet deprem için değil.

00:18:12Evet.

00:18:12Tabii.

00:18:13Yani şimdi bazen bu tabii geçmiş asırlarda da görülmüştür.

00:18:20Diyelim ki Pasifik Okyanusu'nda ya da işte buralarda diyelim bir deprem oluştuğu zaman Afrika kıtasında da Tsunami oluşmuştur.

00:18:29Afrika kıtası bunu duymamıştır.

00:18:30Okyanuslarda oluşan böyle büyük depremler ardından depremsiz Tsunami'ler yaşanabilir.

00:18:38Yani şimdi Hazar Hanım da onu yaşadı.

00:18:41Yani deprem orada hissedilmediği halde ne yaptı?

00:18:45Tsunami yaşadı.

00:18:47Evet.

00:18:47Sadece Tsunami olayıyla da etkilenebilirler yani insanlarımız depreme bağlı ama deprem hissetmez Tsunami.

00:18:55Tsunami hisseder.

00:18:57Uyarılar yapıldı.

00:18:58Sonra nasıl organize oldu insanlar?

00:19:00Bir yığılma panik hali var mıydı?

00:19:05Şimdi bizim tarafımızda açıkçası yoktu ama ben internet üzerinden takip ediyorum.

00:19:09Hawaii'nin bazı yerleri adaların hala çok daha bakir olduğu için mesela tek bir yol var.

00:19:15Yani bir tane şerit sığabilecek kadar yollar var.

00:19:19Oralarda biraz birikmeler tabii ki olmuş.

00:19:22Bir de Hawaii'nin başına daha çok yakın dönemde geçen sene Maui Adası'nda bir yangın durumu söz konusu olmuştu.

00:19:30O da çok büyük bir zarar verdiği için birazcık da insanlar o yüzden de endişelendiler.

00:19:34Şimdi ben biraz daha baktığım zaman anlıyorum.

00:19:37Özellikle yollara olacak olan o yığılmaları engellemek için çok saatler öncesinden çok büyük sirenler, çok büyük alarmlar zaten çalmaya başladı ki insanlar kendileri karar verebilsinler diye.

00:19:49Çünkü daha önce de söylemiştim tatbikatlar aslında bu olaylar olmadan hemen öncesinde yapılmıyor.

00:19:55Yani buranın kültürü olarak bu tatbikatlar var zaten.

00:19:58İnsanlar hangi bölgelerde olduklarını biliyorlar.

00:20:00Tehlikeli bölge neresi, koruma bölgesi neresi, shelterlar, insanlar kedisi olan, köpeği olan nereye sığınabilir, nereye gidebilirler.

00:20:09Bunların hepsi önceden biliniyor.

00:20:11Önceden bilinmese bile internet üzerinde bütün bilgiler çok açıklıkla erişilebilir ve ulaşılabilir durumda.

00:20:17O sebeple çok çok çok büyük bir panik havası açıkçası olmadı.

00:20:22Ama tabii ki o dar olan yollarda sıralar oldu muhakkak ki insanlar bu sahile yakın yerlerden yukarılara çıkmak için aynı saatte çıkan insanlara denk geliyorsa ki buranın da bu arada trafiği kötüdür çok fazla turist aldığı için biraz bir yoğunluklar yaşandı.

00:20:40Ama onun dışında insanlar hani birbirini ezmesi veya işte daha büyük problem ya daha tsunami gelmeden daha büyük problemlere neyse ki çok şükür sebebiyet verilmedi.

00:20:51Rusya'ya dönmek istiyorum.

00:20:53Gelen açıklamalar önemli, son sıcak bilgiler önemli.

00:20:56Siyahmen Kaçmaz'ın bu bilgileri bizlerle paylaşmasını istiyorum.

00:21:01Mesela Moskova'dan yapılan açıklama, Kremlin'den yapılan açıklamalar ve bu anlamdaki basının yapmış olduğu yayınlar.

00:21:10Rusya'da ne konuşuluyor ve panik havası hala daha Rusya'da hakim mi?

00:21:16Yoksa aslında panik havası yaşandığını söyleyemem.

00:21:20Çünkü baktığımız zaman yapılan işlemlere ki Kremlin'den yapılan açıklamalara da baktığımız zaman hazırlıklı oldukları gözüküyor.

00:21:28Çünkü bölge gerçekten depremle yaşayan ve sürekli deprem hisseden bir bölge olduğu için zaman zaman biz bunları görüyoruz.

00:21:37Tabii yerel basında görüyoruz.

00:21:39Az önce stüdyo konuğumuz da ifade etti.

00:21:41Geçen hafta 7 şiddetinde deprem oldu.

00:21:44Tsunami uyarısı yapıldı.

00:21:46Tsunami gerçekleşmedi ama Moskova'nın bilgisi dahilinde olmadı.

00:21:50Yani sokakta yaşayan insanlardan bahsediyorum.

00:21:53Yoksa uzmanlar takip ediyor olayı.

00:21:55Bir panik havası yaşanmadı.

00:21:56Zaten Kremlin'in açıklamalara baktığımız zaman da uyarı sistemleri çok zamanında çalıştı.

00:22:01İnsanların tahliyesi önceden organize edilmiş ki az önce de zaten bölgede teyakkuz hali ilan edilmişti.

00:22:08Her an yeni depremler olabilir, yeni tsunamiler olabilir.

00:22:14Buna hazırlık aşaması üst seviyede.

00:22:17Dolayısıyla bu olay başlar başlamaz insanlar daha yüksek rakımlı yerlere götürülerek can kaybının önüne geçildi.

00:22:25Zaten geçen hafta da bunun bir adeta provası şeklindeydi.

00:22:29İnsanlar tsunami beklerken gerçekleşmediler ama o anda tabii ki yine yüksek yerlere giderek bunun önüne geçmişlerdi.

00:22:39İşte bugün 8.8 ki demin de ifade ettim 1952'den bu yana yaşanan en şiddetli depremle karşı karşıya kaldılar.

00:22:46Ve ona rağmen can kaybı yaşanmaması Kremlin'de ifade ettiği gibi en büyük mutluluk.

00:22:51Bir yandan da tabii binalarda hasar oluşmaması da çok önemli.

00:22:56Bölgenin tamamı zaten 270 bin civarında bir nüfusa sahip ama tsunami'nin vurduğu bölge yani kıyılarda sadece 2400 kişi yaşıyordu.

00:23:08Ve onlar da çok hızlı bir şekilde 50 rakımlık bir alana çıkarılarak can kaybının önüne geçildi.

00:23:13Ama görüyoruz ki bina yapılarında da herhangi bir hasar oluşmamış.

00:23:18Bu da zaten çok önemli bir detay.

00:23:20Binaların Peskov'un da Peskov'un da ifade ettiği gibi sismik yapılara karşı direncini ortaya koyduğunu ifade ediyor.

00:23:29Sadece onarım için kapatılan bir anaokulun ön fasadının düştüğü belirtildi.

00:23:36Dolayısıyla Rusya bunu çok rahat bir şekilde atlattı.

00:23:39Herhangi bir panik durumu yok.

00:23:41Zaten bölge valisi de olay yerine giderek insanlarla görüştüler.

00:23:45Şu an itibariyle herhangi bir yapılarda zarar var mı tespitine çalışılıyor.

00:23:52Ama çok büyük bir kayıp söz konusu değil maddi anlamda bahsediyoruz.

00:23:56Çünkü can kaybının olmadığı belirtiliyor.

00:23:58Ancak panik atağa giren insanlardan, sağlık kuruluşlarından yardım almak ve talep ettiklerini duyuyoruz.

00:24:04Ancak ciddi anlamda bir yaralanmadan söz edemeyiz.

00:24:09Az önceki sorunun cevabı da panik olayı hiçbir şekilde yaşanmadı.

00:24:13Kremlin de zaten Moskova'da hissedilmedi bile.

00:24:16Dediğim gibi Rusya 17 milyon kilometre kare bir alana sahip.

00:24:20Ve nüfus da bölgeye göre yani ülkeye göre genellikle batıda bizim bulunduğumuz Moskova tarafında ve diğer şehirlere dağıldığı için

00:24:30oralar daha çok az insanın ve özellikle balıkçılıkla uğraşan insanların tercih ettiği yaşama koşullarının da gerçekten çok sert olduğu bölgelerden.

00:24:40Az önce stüdyo kodumuz da söyledi.

00:24:44Buralar daha çok turistik yapılara hitap eden, eskiden kalma kraterlerden veya graizerlerden oluşan bir bölge olduğu için

00:24:52böyle macera seven turistlerin de tercih ettiği veya kruz gemileriyle seyahat etmek isteyen turistlerin tercih ettiği bir yer.

00:25:01Karayoluyla ulaşmak sıkıntılı ancak havayolu veya deniz yoluyla ulaşılan bir yer olduğu için yerleşim olarak da çok tercih ettilen bir yer değildi.

00:25:09Peki, siyament kaçmaz ve Hazal Kazancıkan'a çok teşekkür ediyoruz katkılarından dolayı.

00:25:16Mehmet Hocam'la devam edeceğiz.

00:25:17Harita üzerinden aslında devam etmek gerekiyor.

00:25:20Çünkü tam Kamçatka bölgesi burası.

00:25:24Havayi Adası az önce Hazal Hanım'la da konuştuk.

00:25:26Bu kıyılar komple Tosinami riskine sahip mi hocam?

00:25:30Evet, yani şu an sahip.

00:25:31Yani bütün kıyılar ABD'nin ve Meksika, şuralar biraz hafif.

00:25:38Havayi tam ortasında, Japonya tabii ki, Tayvan…

00:25:43Japonya'da da uyarı yapıldı değil mi hocam?

00:25:45Tabii, yani hep uyarı yapıldı ve oldu da.

00:25:48Yani biliyorsunuz Tayvan, Filipinler'de, Endonezya'da etkilenir.

00:25:54Çünkü adalar ülkesi olduğu için buradaki yerleşimler deniz seviyesinde genelde.

00:26:01Yani daha yüksek seviyelerde olmadığı için etkilenir.

00:26:03Hocam şimdi tam burası, bu bölge, 8,8'i üreten bir alandan söz ediyoruz.

00:26:09Oldukça da büyük.

00:26:11Az önce de sizinle konuşuyorum.

00:26:13Burası tarihinde kaç olarak mesela baktığımızda üretmiş?

00:26:18Dokuzlar var mı?

00:26:19Dokuz nokta ikiler var.

00:26:20Dokuz nokta ikiler var.

00:26:21Evet, o yüzden ben dedim hani daha yüksek olma ihtimali milyonda bir de olsa var.

00:26:26Var mı?

00:26:27Şu anda bu 8,8'in üzerine de çıkabilir mi?

00:26:29Çok düşük var ama bundan sonra dikkat edilmesi gereken bir olay daha var.

00:26:34Bütün depremlerde olmasa da çoğu depremde volkanik hareketlenmeler görülmüş depremden sonra.

00:26:42Şimdi belki volkanik hareketlenme olur mu?

00:26:45Ona bakmak gerekir.

00:26:47Burada yer hareketleri artık bir kere bu şunu anlıyor muyuz?

00:26:51Yer kabuğu hareketlendi.

00:26:53Bunun durulmasını beklemek önümüzdeki birkaç aya alır mı?

00:26:58Birkaç ay alır, seneyi alır belli olmaz.

00:27:01Çok büyük bir deprem gördük.

00:27:03Bu seneyi alan artçılar da gelebilir.

00:27:07Hareketlenmeler de olabilir.

00:27:08Sanki bizim Girit gibi düşünün.

00:27:11Yani bakın Santonur'un...

00:27:12Benziyor mu hocam bu 8,8 ile?

00:27:14Şimdi bize yansıması nedir diye konuşacak olursak 8,8.

00:27:19Bu bize gelmez herhalde değil mi?

00:27:20Tabii tabii onda rahat olalım.

00:27:22Ama şunu çok merak ediyorum.

00:27:25Göksan'ım buradakine baktığımızda bize en yakın Girit'le bu ikisi benzer diyebilir misiniz?

00:27:30Benzer tabii.

00:27:31Yani çünkü dünyamız lefalardan oluşmuş.

00:27:36Burada da iki lefanın sürtüşmesi var.

00:27:39Girit'te de sürtüşme var.

00:27:41İkisinde de dalma batma zonu var.

00:27:44Ne demek hocam?

00:27:45Sürtüşme, levha demek...

00:27:46Anadolu lefası...

00:27:48Şunu elime Anadolu lefası düşünelim.

00:27:50Zaten benziyor Türkiye'mize de.

00:27:52Şöyle düşünelim.

00:27:53Geliyor Afrika kıtası lefası.

00:27:56Bunun altına giriyor.

00:27:59Yıllık işte 2-3 santim diyelim giriyor.

00:28:03Burada da aynı şekilde Pasifik lefası var.

00:28:06Kuzey Amerika dediğimiz bir lefanın altına girmesiyle, Kuzey Amerika lefası, Pasifik lefasının altına girmesiyle oluşan...

00:28:16Tamam, bu Girit'i anlatır mısınız biraz hocam?

00:28:19Şimdi böyle Türkiye, Afrika kıtasındaki levha dediğimiz geliyor.

00:28:23Zaten her yıl 2-3 santim geliyor.

00:28:25Bu 8,8'ler, 7'lerin üstü 9'lar bunları da üretebilecek levha var Girit'te.

00:28:33Peki ne zaman bunu üretiyor?

00:28:35Bunu tabii ki hani belli bir periyotlar veriliyor açıklamalar yapıyorlar.

00:28:40İşte o 200 yılda bir buna mı bağlı söylüyorsunuz?

00:28:42Bunlar şimdi biz tarihi olarak incelediğimizde bir de aletsel olarak incelediğimizde iki dönemimiz var bizim.

00:28:50Tarihsel olarak tabii ki notlarla bu depremler ölçülmemiş yani not alınmış diyelim.

00:28:58Bir de aletsel olarak var.

00:29:01Tabii bunları tam biz zamanını ve periyotunu bilemesek de yaklaşık olarak tahmin edilebiliyor.

00:29:08O yüzden mi 200 yılda bir diyoruz?

00:29:10O yüzden.

00:29:10İşte 200 yılda deriz ya da 300 yılda deriz.

00:29:13Tahmindir bunların hiçbiri tam net sonuç bilimsel açıklama değildir.

00:29:18Değil ama ortalama süreyi veriyor değil mi?

00:29:20Ortalama süre veriliyor.

00:29:22En son Girit'te ne zaman gerçekleşmiş bilginiz var mı?

00:29:25Yani geçen aylarda biliyorsunuz 6'lar, 7'ler hareketlilik vardı.

00:29:31Yani ve bundan önce de 50 yıl önce, 100 yıl önce de sürekli 7'ler, 8'ler görülmüş.

00:29:38Tabii burada 5-6'tan şimdi tam net olarak hatırlamasam da var.

00:29:42Kırılma noktaları.

00:29:43Kırılmalar.

00:29:44Bu bölgede sadece tam olarak bu levhaların birbirine çarpışması o zaman bu kıyılar komple riskli hocam değil mi?

00:29:53Evet, yani sürekli olarak buralarda büyük depremler oluşturacak bölgeler olduğu için sürekli riskli.

00:30:00Zaten Japonya kendisini önlem almış, antrenmanlı yani ne gelirse gelsin.

00:30:05Japonya yükselen mi bu kadar önlemle?

00:30:08Önlemli.

00:30:08Bu bölgede baktığımız en önlem olan ülke Japonya'dır.

00:30:12Zaten hep deprem olan bölge olduğu için tsunamilere bir kere 2011'de şey geldi böyle habersiz.

00:30:22Evet.

00:30:23Evet yani orada bir yanlış yaptılar.

00:30:26Ve ne yanlış yapmışlardı hocam orada?

00:30:28Yani orada tsunamiye karşı önlem almadılar.

00:30:31Tsunaminin en büyük önlemi kıyılardan, deniz seviyesinden uzak ve yüksek yapılar ve dayanıklı yapılar.

00:30:38Hocam ama orada o izlediğimiz görüntülerde, belgesellerde, o günlüğü haberlerde aktardığımızda da ne aldıysa götürdü evleri, hiçbir şeyi yerinde bırakmadı.

00:30:48Ve insanlar kıyılara gidip izlemeye başlamışlardı.

00:30:52Orada ne hatası yaptı Japonya?

00:30:54Yani kıyılarda yapılanma yapmamaları gerekiyor.

00:30:58Kıyılardaki yapılanmalar hataydı.

00:31:00O zaman çok eski dayanıyor.

00:31:02Evet.

00:31:02Şimdi tabii Kamçatka bölgesi diyoruz ama az önce Rusya'dan Siyahmen Kaçmaz'a döndük, Havai Adalarından Hazal Hanım'a döndük.

00:31:11Hocam bayağı da relaks gözüküyorlar, iyi gözüküyorlar, sakin.

00:31:15Hepsi biz burada daha çok panikledik 8,8'i duyunca.

00:31:18Çünkü biz 6,5'te bile inanılmaz bir derecede panik yaşadığımız için.

00:31:23Onlar neden bu kadar sakinler?

00:31:24Yani işte bölge bu tip şeylere alışkın.

00:31:28Yani önceden beri Japonya diyoruz eğitimli işte çocuktan beri eğitim şeyinde var, programlarında var.

00:31:37Havai zaten bir turizm yeri, tam bir yerleşme yeri değil.

00:31:42Değil mi?

00:31:43Yani orada fazla yaşayan...

00:31:44Ama buralara baktığımızda Tayvan o kadar eğitimli değil.

00:31:47Filipinler, Endonezya, buralarda kıyılarda çok ciddi yerleşimler var.

00:31:51Hatta turizme de açık bölgeler.

00:31:53Turizm için de Türkiye'den de çok bu bölgeleri tercih eden var.

00:31:56Tabii.

00:31:57Bizim bildiğimiz şeyde, usulde, teknolojide yapılanma yok oralarda da.

00:32:03Değişik yöresel yapılanmalar var.

00:32:07Onlar da o şekilde atlatıyor bu gibi durumları.

00:32:11Çünkü bizim ülkemizdeki yapılanmayla oradaki yapılanma çok değişik yapı stokları.

00:32:18Şimdi hocam, tabii burada şunu sorsam, neye dikkat etmeli bu bölgede yaşayanlar?

00:32:27Ne söylersiniz?

00:32:28Bu bölgede yaşayanlar, başta tsunami birinci planda düşünmeleri lazım.

00:32:35İkincisi volkanik hareketlenmeleri düşünmeleri lazım.

00:32:38Üçüncüsü de deprem.

00:32:40Yani bu üçünü hayatlarına girmesi gerekiyor ve ona göre yaşanması gerekiyor burada.

00:32:45Çünkü bu üçüne de önlem alarak gitmesi lazım.

00:32:49Hepsinin de ayrı ayrı önlemleri var.

00:32:52Hemen hemen kaç saat sonra mesela tsunami riski geçer?

00:32:56Ya da 7,8'lik bir deprem daha gerçekleşti.

00:32:59Hoop tekrar başa mı sarıyor?

00:33:01Tabii.

00:33:01Yani olduğu zaman 8,8'de diyelim ki 4 metre geldi deniliyor.

00:33:07Doğrudur.

00:33:084 metre gelmiştir.

00:33:09Ama 7,5'ta da 2 metre gelir.

00:33:11Ona göre önlem alınır.

00:33:12Ama yani tsunami fazla da bir tehdit değil.

00:33:16Eğer hazırlıklı olursanız süre veriyor bize.

00:33:19Diyor ki 20 dakika sonra geliyorum diyor şimdiki gibi.

00:33:2215-20 dakika sonra geliyorum diyor.

00:33:25Ama bir şehri boşaltmak çok zor hocam.

00:33:27Yani şimdi hocam şöyle Allah korusun İstanbul'da gerçekleşti böyle bir deprem.

00:33:3220 dakika sonra geliyor dediniz.

00:33:35Ya sahil kıyılarını bizim boşaltmamız, bir kere boğaz kısmını karşılıklı iki yakayı bile boşaltmamız bizim 20 dakikada imkansız.

00:33:45İşte süre kısaldıkça tabii ki imkansız hale gelebilir.

00:33:50Ama tabii biz İstanbul gibi yerlerde de olmayacağını bildiğimiz için.

00:33:54Ne kadar risk var bizim için?

00:33:561-1,5 metre olabilir.

00:33:59Tarihsel verilerde öyle surlara kadar suların geldiği söylenmekte depremlerde.

00:34:06Ama tabii ki çok yüksek bir tsunami beklenemez.

00:34:10Yani çünkü Marmara Denizi belli, ölçüler belli.

00:34:12İlk olarak biz kıyı terk edemiyorsak da yukarı mı çıkmamız gerekiyor?

00:34:15Tabii bizim en büyük tsunami şeyimiz Girit Adası'dır.

00:34:19Yani oradan gelecek işte sahillerimize gelecek.

00:34:22Ege mi o zaman bizim için?

00:34:23Ege bölgesidir asıl.

00:34:25Ama orada da süre verir bize.

00:34:2730 dakika, 40 dakika süre verir.

00:34:30O da şu an Afat bünyesinde olsun, Kandili bünyesinde olsun sürekli teyakkuz altındalar.

00:34:36Ve zamanında acil uyarılar yapılacağını zannediyorum.

00:34:40Peki.

00:34:41Şimdi hocam Ege kıyıları için uyarı ne kadar tsunami?

00:34:46Burası için İstanbul için 1 dediniz 1 metre.

00:34:50Ege'de mesela bu uyarı ne kadar?

00:34:52Ege'de de aynı.

00:34:53Çünkü uzaktan geldiği için bir 200 kilometre öteden gelecek bu tsunami'ler.

00:35:01Ondan dolayı tabii Ege bölgesinde de bir yarım saat, 40 dakika gibi süreler verecek bize.

00:35:09Zamandan kazanacak.

00:35:10Zamandan kazanacak.

00:35:11O yüzden tabii burada biz daha rahatsız yani o yönde.

00:35:16Tsunami yönde daha rahat.

00:35:17Hazırlıklı diyebilir miyiz Ege bölgelerimiz?

00:35:19Afat orada sistemleri kurmuş durumda.

00:35:23Acil uyarı yapacak durumda.

00:35:25Yani hazırlıklı tsunami olarak ben pek...

00:35:29Şimdi Hawaii adalarında ya da işte Japonya'da konuştuğumuzda konukları da sabah saatlerinden itibaren yayını aldığımız andan itibaren bize uyarı geldi deniliyor.

00:35:39Bize de bu şekilde uyarı gelir değil mi hocam?

00:35:41Yaşamayalım da öyle bir durum.

00:35:42Şeyde geçen aylarda yaşandı ve uyarı da geldi.

00:35:47Tabii bizim şu yönde kıyılarımızdaki yapı stokların hazır değil.

00:35:52Hani ben yanlış da konuşmak istemiyorum.

00:35:54O anlamda hazırlıklı değiliz.

00:35:56Ama o anda hazır değiliz.

00:35:57Ama uyarı olarak, acil uyarı olarak, sistemsel olarak hazırız.

00:36:01Toplanma alanları açısından.

00:36:03Toplanma.

00:36:03Onlar da hazırız.

00:36:04Ama yapılarımız gerçekten tehlikeli durumda var yani.

00:36:10Şimdi hocam şöyle devam edelim.

00:36:13Depremin oluşturduğu tsunami felaketini konuşmaya devam ediyoruz.

00:36:16Fakat tsunami felaketi denilince akıllara yakın dönemde Endonezya ve Japonya'da yaşanan felaketler geliyor 2004 yılında ve Endonezya'da.

00:36:252011 yılında da Japonya'da.

00:36:26Az önce hocamla da konuştuk.

00:36:28Tsunami felaketlerinde kaydedilen en büyük görüntüleri de ekranlarınıza getirelim.

00:36:3426 Aralık 2004.

00:36:48Yerel saatte gece bir suları.

00:36:50Güney Asya'nın ada ülkesi Endonezya.

00:36:52Yakın tarihte tanıklık edilen en büyük yıkımı yaşadı.

00:36:569.1 büyüklüğündeki deprem tsunami'ye neden oldu.

00:37:06Deprem ve tsunami felaketi tam 4 ülkede 230 binden fazla can kaybına yol açtı.

00:37:12Deprem karanın batmasının nedeniyle Hint okyanusuna kıyısı olan karaları vuran, yüksekliği 30 metreye kadar çıkan tsunami'ler üretti.

00:37:30Endonezya en ağır zararı alan ülkeydi.

00:37:33Onu Sri Lanka, Hindistan ve Tayland izledi.

00:37:36Süresiz 8.3 dakika ile 10 dakika arasında değişen deprem bugüne kadar görülmüş en uzun süreye sahipti ve tüm gezegeni 1 santim hareket ettirdi.

00:37:55Sumatra adası açıklarındaki 9.1'lik depremin yarattığı tsunami'nin Hint okyanusundaki yarattığı etki de bu şekilde görüldü.

00:38:1015 ila 30 metre arasında yüksekliğe sahip tsunami dalgaları 7 saat sonra Afrika kıtasının doğu kıyılarına kadar ulaşmıştı.

00:38:18Endonezya'daki deprem ve tsunami en çok can kaybına neden olan doğal felaket olarak kayıtlara geçti.

00:38:37Ve Endonezya'daki tsunami felaketinden 7 yıl sonra, 11 Mart 2011, yerel saatle 14.46.

00:38:46Merkez üstü Japonya'nın Tohoku bölgesindeki Hoshika Yarımadası'nın 72 kilometre doğusunda Pasifik Okyanusu'nda 9.1 büyüklüğünde meydana gelen deprem yaklaşık 6 dakika sürdü.

00:39:01Bazı bölgelerde 40 metreye kadar ulaşan tsunami'ye neden oldu.

00:39:05Deprem ve tsunami sonucunda 19.759 kişi hayatını kaybetti, 6.242 kişi yaralandı ve 2.553 kişi kayboldu.

00:39:24Tsunami ülkede yaklaşık 470 kilometre karelik bir alanı sular altında bıraktı.

00:39:30As ondas podem alcançar mais de 3 metros de altura em algumas das áreas mencionadas.

00:39:37Doğu'da dalgaların yüksekliği Taro'da 37,9 metre, Ofu-Nato'da ise 23 metre olarak kaydedildi.

00:39:47Tsunami tüm Pasifiye yayıldı.

00:39:49Tsunami dalgaları saatte 500 kilometre hızla 6.372 kilometre uzaklıktaki Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii adalarını vurdu.

00:39:59Güney ve Kuzey Amerika'da, Alaska'dan Şili'ye kadar olan bölgede tsunami uyarıları verildi.

00:40:05Bu bölgelerde tsunami görülmesine karşın etkileri küçüktü.

00:40:09Şili'nin Pasifik kıyısı 17.000 kilometrelik uzaklıkla en uzak yerlerden biriydi.

00:40:15Buna rağmen ülkede yüksekliği 2 metreye varan dalgalar görüldü.

00:40:20Japonya'da meydana gelen depremden 6 saat sonra tsunami dalgaları Kuzey Amerika kıyılarına, 19 saat sonra da Güney Amerika kıyılarına ulaştı.

00:40:34Deprem ve tsunami felaketini aynı anda yaşayan Japonya, devasa afet nedeniyle bir de nükleer radyasyon tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.

00:40:43Tsunami sonucu Fukushima 1 ve Fukushima 2 nükleer santralinde meydana gelen özellikle 3 reaktörünün erimesine ve Fukushima'daki radyoaktif suyun boşalmasına neden olan nükleer kazalar nedeniyle yüz binlerce kişi bölgeden tahliye edilmek zorunda kaldı.

00:41:029.1 büyüklüğündeki deprem Japonya'da bugüne kadar gerçekleşen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti.

00:41:08Ayrıca 2011 Tohoku depreminin yeryüzündeki en büyük ilk 5 depremin arasında olduğu açıklandı.

00:41:28Şimdi devam edeceğiz hocam size dönelim.

00:41:31Böyle bir görüntü görme riskimiz hala var mı?

00:41:34Çünkü az önce de konuştuk Japonya tahmin edemedi, insanları uyaramadı.

00:41:39Burada da öyle bir büyük bir hata yapılabilir mi?

00:41:43Var mı öyle bir risk?

00:41:44Yani şu an burada da tabii ki bir ihtimal düşük de olsa var tabii.

00:41:51Yani sıfır bir ihtimal yok diyebilmeyiz yani.

00:41:54Çünkü olacağı burada gördüğünüz gibi bu bölgelerde az önceki olayla da Endonezya olsun, Japonya olsun yaşayabiliyor.

00:42:05Yani burada da olabilir.

00:42:06Çünkü buna müsait.

00:42:09Şimdi hocam bu bölgeye baktığımızda hala daha o zaman bu görüntüleri görme imkanımız var.

00:42:17Ve hala daha risk devam ediyor değil mi?

00:42:20Tabii risk devam ediyor.

00:42:21Milyonda bir ihtimal de olsa risk devam ediyor yani.

00:42:25Ne zaman o bölgede sular durulur?

00:42:28Yani o izlenecek.

00:42:29Tabii ki artçı depremler olsun, tsunami sürekli izlenerek ondan sonra karar verilecek.

00:42:38Yani daha çok erken bunları söylemek doğru olmaz.

00:42:42Çünkü veriler geldikçe o modellemeler değişecek, hesaplamalar değişecek.

00:42:49Ondan sonra karar verilecek tabii.

00:42:52Belki bu 3-4 ay sürebilir.

00:42:56Yani bu karar vermeler.

00:42:58Yani dikkatli olunması gereken bölge.

00:42:59Şimdi turuncu uyarıya geçmesi bir risk mi?

00:43:02Az önce turuncu uyarıya geçildi dediler Hawaii Adalarında.

00:43:07Turuncu uyarı ama bununla hesaplaması yapılmıştır değil mi?

00:43:10Tabii hesaplaması yapılarak geçiliyor.

00:43:13Yani modellemeler var.

00:43:15Bu tip merkezlerde modelleme yapılıyor.

00:43:18Şu olursa şuna göre hareket eder.

00:43:20Şu olursa bu oluşur.

00:43:22Şeklinde modellemelerimiz var.

00:43:24Onlara göre hareket ediliyor.

00:43:25Şimdi hocam her ülke kendi içinde bir planlama yapacak değil mi?

00:43:30Şu anda mesela bu bölge tam anlamıyla bir teyakkuzdadır değil mi?

00:43:34Mesela Filipinler, Endonezya, Tayvan bu bölgedeler.

00:43:37Bir de turizm açısından da kıymetli bölgeler.

00:43:40Çok sayıda Türk'ün de gittiği.

00:43:42Buradan şimdi paniklemek doğru değildir elbette ama

00:43:45mesela diyelim ki Japonya önlemini tam aldığı için

00:43:51Japonya'da yaşayanlar ya da bulunanlar rahattır.

00:43:54Ama diğer bölgelere baktığımızda aynı tabloyu görmek mümkün değildir değil mi?

00:43:58Tabii yani gördüğümüz gibi Endonezya'da da şimdi gördük ekranlarda hep böyle balıkçı barınakları işte geleneksel yapılanmalar hep zarar gördü.

00:44:10Turizm alanları, oteller çok yakın.

00:44:13Evet yani çok yakın olmak zorunda ada.

00:44:16Her tarafı deniz yani mecburen yakın kurmak zorunda kalıyor.

00:44:22Tabii bu buralar daha riskli.

00:44:23Tabii Japonya kadar da bu olayları görmüyorlar.

00:44:30Ondan dolayı da tam bir antrenmanlı değil diyelim.

00:44:34O zaman Endonezya'da bulunanlar şu anda riskli olabilir değil mi?

00:44:38Tabii yani olabilir.

00:44:40Eğer daha büyük bir deprem oluşturursa olur.

00:44:43Teknolojileri de o kadar gelişmişti.

00:44:45Herkes Japonya'da değil sonuçta o bölgede.

00:44:48Yani şimdi Japonya kendi geliştirmiş teknolojilerini şu an deniyor.

00:44:54Acaba biz bu AFET'e karşı teknolojimiz yetti mi yetmedi mi?

00:45:00Ama Endonezya'da tam tersi işte teknolojik bir yapılara sahip olmaya çalışıyor.

00:45:05İşte her ülkenin değişik bir tarzla bir hazırlığı olacak yani bundan sonra da.

00:45:12Şimdi hocam şunu merak ediyorum.

00:45:15Siz dediniz ki volkanik patlamalar gerçekleşebilir.

00:45:17Yerküre bir kere yerinden oynadı.

00:45:19Şu anda orada sular durulmaz uzun bir süre.

00:45:22Volkanik patlamalarla devam edecek olursak tsunami'yi önceden anlıyoruz.

00:45:27Ama volkanik patlamayı da anlayabiliyor muyuz?

00:45:29Yani volkanik patlamalar tabii her volkanların aktif olduğu bölgeler var.

00:45:39Bunu tabii ki bunlar sürekli olarak takip edilen bölgeler var.

00:45:46Eğer o bölgelerde volkanlar takip edilirse tabii ki yani önceden de bilinebilir.

00:45:54Çünkü burası dünyanın en aktif volkanik bölgesi.

00:45:58Ondan dolayı bu bilimsel olarak burada da mutlaka takip ve izleme vardır ve zamanında da haber verilecek.

00:46:07Neresi için volkanik patlamalar?

00:46:09Şimdi bize gösterebilir misiniz hocam?

00:46:11Şu bölgede volkan var.

00:46:13Kamçak tarafında olabilir.

00:46:15Tam böyle depremin oluşturduğu yerde volkanik hareketlemelerde olabilir.

00:46:21Başka bu bölgede şiliği etkiler mi hocam?

00:46:26Şiliği etkilemez. Sadece orada var yani şu an için bu deprem riski olarak.

00:46:31Tam Çatka'daki volkanik hareketlenmeler olabilir.

00:46:35Bunun riskini kaç ay ya da kaç yıl hocam?

00:46:38Yıla da tekabül eder mi?

00:46:39Bir yılda mesela riski?

00:46:40Onu tabii bilimsel olarak biz bir şey söyleyemeyiz.

00:46:44O volkanik hareketlerle ne zaman gelecek bilemeyiz.

00:46:47Santorini patlayacak dedik.

00:46:50Bazıları patlamadı.

00:46:51Devam etti.

00:46:52Risk var mı orada Santorini de hala da?

00:46:54Tabii değil. Risk devam ediyor.

00:46:55Yani bunu süre olarak bilemiyoruz.

00:46:58Süre olarak tahmin edemiyoruz yani.

00:47:01Hep var bu risk o zaman.

00:47:02Aktif volkanik hareketlenme olan yerler de var.

00:47:05Mesela İtalya'da sürekli oluyor biliyorsunuz.

00:47:08İtalya'da oluyor. Onlar alışmışlar.

00:47:09Alışmışlar.

00:47:10Orada mesela volkanik patlama var dediğinizde herkes o bölgeyi terk ediyor.

00:47:13Tabii terk ediyor.

00:47:14Hatta köy de yok zaten çevresinde.

00:47:16Yani ona göre önlem alınmış durumda.

00:47:19Büyük ihtimal buralarda da aynı şekilde önlem alınmış.

00:47:21Zaten yerleşim bölgesi fazla olmayan yerler buralar.

00:47:24Yani volkanik hareketlenme de olsa fazla zarar vereceğini tahmin etmiyorum.

00:47:29Peki. Çok teşekkür ediyoruz hocam katkılarınızdan dolayı.

00:47:32Önemliydi Rusya'da depremi konuşuyoruz.

00:47:35Çünkü Türkiye saatiyle 2.24'te meydana geldi ve üzerinden saatler geçti.

00:47:41Ancak risk hala devam ediyor mu?

00:47:44Konumu büyüklüğü nedeniyle Pasifik kıyılarında her an bir tsunami riski gerçekleşebilir.

00:47:50Havai Adalarından tutun da o bölgeye komple baktığımızda bu risk devam ediyor.

00:47:54Japonya çeşitli önlemlerini aldı ama 2004 ve 2011 yılında hatırlarsınız Endonezya'da ve Japonya'yı da yakından ilgilendiren o büyük tsunami'lerde

00:48:04oldukça fazla insan hayatını kaybetti ve yapıda zarar gördü.

00:48:08Ehali ile Pasifik kıyılarında ne olacak sorusunu biz de buradan CNN Türk ekranlarında sormaya devam ediyoruz.

00:48:14Bölgedeki haber takibimizi gerçekleştiriyoruz.

00:48:17Şimdi çok kısa bir ara aranın ardından buradayız.

00:48:19Efendim kaldığımız yerden devam ediyoruz.

00:48:34Rusya'daki 8,8'lik depremi konuşmaya devam ediyoruz.

00:48:38Aslında İstanbul Areli Üniversitesi Öğretimi Üyesi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan bizimle birlikte bu dilimde de Sayın Altan'la konuşacağız.

00:48:47Tüm bilgilerin son notları bölgedeki gelişmeleri peş peşe uyarılar yapıldı.

00:48:53Ve buradan sonrası ne olacak ne bitecek hepsini ve daha fazlasını konuşacağız.

00:48:58Aynı zamanda da aslında yayınımızda Meltem Gürbüz Japonya'da yaşayan Türk vatandaş bizimle birlikte.

00:49:06Hoş geldiniz diyelim. Önce Japonya'daki son notları alalım yapılan açıklamalar.

00:49:10Japonya önlem aldı dedik. Bu konuda zaten dünyada da en önemli uyarıları alan en son dakikalarda çok iyi olan bir ülkeden söz ediyoruz.

00:49:22Fakat şu anki son durum nedir bilgiler sizden dinleyelim Meltem Hanım.

00:49:27Merhaba iyi akşamlar. Gerçi burası iyi akşamlar sanırım orada henüz iyi günler durum.

00:49:31Şöyle ilk şok geçti ve şu an artık biraz da durum kontrolü ve durum takibi gibi.

00:49:40Tokyo'da yaşıyorum ben ve burada çok fazla aslında o büyük şok durumu hissedilmedi.

00:49:45Ama Hokkaido'dan Wakayama'ya kadar aslında bütün o kıyı şeritlerindeki şehirlere sanırsam 900 bin kişiye kadar bilgilendirme, dikkatli olun deniz kıyılarına yaklaşmayın diye gitmiş.

00:50:03Son durumda şu an bir Sendai Havalimanı'nın kapatıldığını biliyorum.

00:50:10Şu an işte dalgaların ne boyutlarda kıyılara vurduğunu, ölçümünü yapıyorlar.

00:50:15İlk başladığı zaman 3 metrelerden falan bahsediyorlardı ama şu an mesela en son gördüğümde Wakayama ve Osaka'da işte bir 30 santim civarlarında falan gelen dalgalar.

00:50:27Yani hani şu an sadece biraz daha durum kontrolü ve insanları hala tabi bilgilendiriyorlar sakın nehir ve deniz kıyılarına gitmeyin.

00:50:36Yüksek yerlerde olmaya çalışın gibi.

00:50:39Şu an durum birazcık da kontrol altındayız.

00:50:43Bilgilendiriyoruz sakin kalın gibi.

00:50:45Meltem Hanım depremi oradan hissettiniz mi?

00:50:498,8 olarak mı hissettiniz yoksa siz biraz daha düşük seviyelerde mi?

00:50:54Ne oldu?

00:50:54Şöyle ben ve sanırsam aslında Koşu Adası'ndan Tokyo bu civardaki kimse hissetmedi.

00:51:03Çünkü gayet uzak aslına bakarsanız Pasifik'de oldu, Hokkaido'ya yakın.

00:51:10O civarlarda hissedilmiş olma ihtimali vardır muhakkak.

00:51:13Ama burada yani depremin hissedilmesinden ziyade tsunami acaba gelecek mi?

00:51:19Gelecekse kaç metre gelecek meselesi daha çok mevzu bahiste.

00:51:24Tüm gün boyunca.

00:51:25Şu an hala aynı korku ve endişe var mı tsunami için?

00:51:30Şöyle diyebilirim ki yok.

00:51:34Çünkü bir artçı ihtimali falan eğer hani tabii ki bilmiyorum öngörülüyor mu olursa bu o yöpü mesele.

00:51:41Ama şu anki o 8,8'lik deprem artık büyük bir tsunami dalgası oluşturmaz gözüyle bakılıyor.

00:51:48Şimdi Japonya depreme alışık ve tsunamiye alışık diyebilir miyiz Meltem Hanım?

00:51:56Şöyle depreme çok alışık.

00:51:58Gerçekten çok büyük bir problem yaşanmıyorlar deprem olduğu zaman.

00:52:02Zaten çok soğuk kan var.

00:52:04Tsunami ile ilgili de olabildiğince tabii bir önlem alma çabası var.

00:52:08Ama tsunamiye insani olarak önlem alabilme teknolojisi henüz çok da üst aşamalarda olmadığı için.

00:52:15Hani belirli planlar tabii ki özellikle geçen sene bir deprem oldu.

00:52:21Ve bundan sonra işte 9,9 büyüklüğünde falan bir deprem ihtimali %80'lere çıktığını falan belirtti deprem uzmanları.

00:52:28Bundan Kayçukuru diye bir yer var Şizuoka yakınlarında ama

00:52:32Hokkaido mesela kuzeyde kalırken orası güney bölgesi aslında çok farklı bölgeler.

00:52:36Ondan sonra bir sürü planlar falan yapılır.

00:52:38İşte tsunami gelirse ne olur, nasıl yapılır?

00:52:40İşte tsunami gökdelenleri mi inşa edelim, duvarlar mı inşa edelim diye.

00:52:44Bunlar tartışılıyor çünkü 30 yıllık falan bir

00:52:47yani aslında İstanbul depreminden çok daha yüksek ihtimalle

00:52:50bu deprem olacak 30 sene içinde Japonya'da.

00:52:54Evet bu bir mesele yani tsunami bir mesele buna hazırlanmaya çalışıyorlar.

00:52:59Hocam Mehmet Hocam sizinle devam edelim.

00:53:03Japonya işte 8'lere alışık 9'lere ama bunun üstünde de büyük bir deprem bekliyor.

00:53:08Onlar da daha üstü için aslında panikteler ve buna hazır mıyız kaygısını yaşıyorlar.

00:53:14Melçem Hanım'ın söylediğinden anladığımız ve zaten takip ediyoruz.

00:53:16Dolayısıyla şu an Japonya işte 8,8'e biz hazırlıklı mıyız?

00:53:22Ya da 9,8'e kadar hazırlıklı Japonya?

00:53:25Yani şimdi işte önceki yayında da söylediğim gibi teknolojileri var.

00:53:32Bu 8.8'de bu teknolojilerini tekrar kontrol ettiler, denediler.

00:53:37Şimdi acaba nerelerde eksik varsa onlara bakacaklar.

00:53:40Şimdi Türkiye'de aynı şeyi yapıyor.

00:53:42Doğu'da bir deprem yaşadık.

00:53:44Deprem yönetmeli yetti mi, yetmedi mi, nedir?

00:53:48Bu bina yönetmeli çıkardık 2018'de.

00:53:51Hala yetmedi görüyoruz.

00:53:54Nedir?

00:53:54Ona göre tekrar bir daha revizyonlar yapıyoruz, güncellemeler yapıyoruz.

00:54:00Sürekli işte bu depremler oluştukça yeni yeni eklemeler oluyor maalesef.

00:54:06Yani bunun üst sınırı yok.

00:54:11Japonya da aynı şekilde bakın biz 7'leri düşünürken Japonya 9'larda acaba biz bir deprem yaşarsak yeterli miyiz?

00:54:20Bence tabii onlar da bu şekilde çalışmalar yapıyor ve 9'lu depremleri görebilecek bölge olduğu için de bu gibi depremlere de hazırlıklı mıyız diye sürekli teknolojilerini yenilemek zorunda.

00:54:36Hocam Japonya bu kadar depreme hazırlıklı bir ülke.

00:54:41Depreme önceden tsunami gibi bulma ya da bilme sistemini geliştirebilir mi?

00:54:47Bu hep bir rivayettir.

00:54:48Geliştirdiler, geliştiriyorlar.

00:54:50Yok.

00:54:50Bunu bulmak zor mu?

00:54:53Öyle bir şey olsa yani bize de ulaşırdı.

00:54:55Yani şu an tabii ki kolay değil.

00:54:59Kilometrelerce alttaki bir yapılanmayı kontrol etmek kolay bir şey değil.

00:55:06Kütleler çok büyük.

00:55:08Tabii bunun ne zaman oluşacağı, oluştuğu bilimsel olarak bilmek kesinlikle yok.

00:55:15Yani böyle bir şey.

00:55:16Japonya'da ulaşılsaydı bize de haber verirdi.

00:55:20Çünkü bu insani bir durum.

00:55:22Ama ileride tabii ulaşılır mı?

00:55:25Ulaşılabilir.

00:55:26Çünkü bilemezsin.

00:55:29Bilim teknoloji gelişiyor.

00:55:31Çok hızlı, baş döndürücü şekilde teknoloji gelişebiliyor.

00:55:35Bakın yapay zeka girdi.

00:55:39Bakın devreye.

00:55:41İşte neler getirecek bize?

00:55:43Bu çalışmalar sonucu ne olacak?

00:55:45Bilemiyoruz.

00:55:46Birden hayatımıza bir şeyler giriveriyor.

00:55:48Teknoloji gerçekten baş döndürüyor.

00:55:50O yüzden bu konuda da tabii erken uyarı durumları oluşmaya başladı.

00:55:57Saniyeler de olsa, 10 saniye, 30 saniye de olsa bazı uyarı sistemleri deprem haber verir duruma girdi.

00:56:05Ama tabii biz istiyoruz ki dakikalar, saatler önce hatta günler önce haberimiz olsun.

00:56:10Ancak bu tip bir çalışmalar yapılabilir.

00:56:13Ama böyle seneler önce işte şu tarihte şey olacak.

00:56:18Bu çok zor diye düşünüyorum.

00:56:21Meltem Hanım, şu anda orada saat kaç Japonya'da?

00:56:24Şu an burada saat 9.06 geçiyor akşam.

00:56:28Akşam.

00:56:30Hayat normal mi ve kaldığı yerden devam edecek mi?

00:56:34Mesela merak ettiğim soru aslında tsunami riski hala da belki 8,8 üstünde de bir deprem gelebilir ya da 7,8 de gelebilir ama tsunami riski o bölge için, pasifik kıyıları için hala daha aktif.

00:56:48Zaman zaman bazı yerlerde turuncu kodlu uyarıya geçilse de insanlar işlerine gidecekler mi?

00:56:55İşte bu gece rezervasyonları, buluşmaları, etkinlikleri varsa bunlar mesela konserler bunlar hepsi devam ediyor mu?

00:57:02Hayat kaldığı yerden akıyor mu?

00:57:04Bunu merak ediyorum.

00:57:06Öyle güzel bir soru ama ben bu soruyu şehrine göre değişir diye böyle bir cevap var.

00:57:12Hani şöyle yani kıyı şehirleri özellikle pasifik kıyı şehirlerinde muhtemelen yine bir teyakkuz durumu vardır.

00:57:21İnsanlar birazcık daha belki henüz toplanma alanlarında olan insanlar da vardır.

00:57:26Ama hani iç bölgelerde kalan şehirlerde hayat normal bir şekilde devam ediyor.

00:57:31En azından Tokkaya için diyebilirim ki insanlar bugün işlerine gittiler.

00:57:34Çalıştılar ve işlerinden evlerine geri döndüler.

00:57:36Ama işte mesela Osaka'da bazı trenler hani işlememiş.

00:57:43Mesela orası da aslında Tokyo'dan daha güneyde kalıyor ama Pasifiye kıyısı var Vakayaman'ın da.

00:57:49Oralarda tabii birazcık daha durumlar değişiyor.

00:57:53Şehre göre diyebilirim.

00:57:55Mesela büyük etkinliklerde iptal edilen var mı?

00:57:59Örneğin bir konser alanı ya da işte bir büyük etkinlik, insanların bir araya geleceği, binlerce insanın bir arada olabileceği etkinlikler.

00:58:07Çünkü kaçış planlaması da orada oldukça riskli, izdiham oluşabilir.

00:58:12Orada nasıl kaçacaklar, ne olacak?

00:58:15Hiç var mı böyle yansıyan, iptal edilen bir etkinlik?

00:58:18Belki o kayda taraflarında vardır bu tarz etkinlikler.

00:58:23Muhakkak vardır hatta diyorum yani küçük çaplı, orta çaplı vardır etkinlikler ve onlar tabii iptal edilmiştir.

00:58:31Şöyle Sendai Havalimanı yine orası kuzey bölgede kalıyor.

00:58:34Onun kapatıldığını biliyorum yani iç uçuşların iptal edildiğini biliyorum.

00:58:39İşte biliyorsunuz zaten işte fukuşman nükleer santralinde bir çalışanlar güvenli bölgeye falan alındılar.

00:58:46Hani işte yani birazcık daha böyle seyrek, büyük çaplı bir iptal ya da kapatılma durumu biraz daha seyrek diyebilirim en azından gördüğüm kadarıyla.

00:58:58Ama işte kuzey şehirlerinde falan muhakkak olmuştur.

00:59:03Şimdi hocam aslında hazırlıklı bir ülke bağlantısı gerçekleştiriyoruz Meltem Hanım.

00:59:11Şanslı Japonya'da yaşıyor her türlü riske karşı ve dünyanın da en eğitimli insanlar düzene, bu işte tatbikatlara çok alışık bir toplumdan söz ediyoruz.

00:59:23Hep de zaten zaman zaman konuşuruz biz de Japonlardan nasıl örnek alabiliriz, nasıl yapmamız gerekiyor.

00:59:29Fakat Japonların tek hazır olmadığı konu Tsunami mi hocam?

00:59:34Ya da 2011 yılında kötü bir sınav verdikleri için kendilerini mi hazır hissetmiyorlar?

00:59:40Aslında hazırlar mı?

00:59:41Bence ikinci yani Tsunami'ye de hazırlardı ama işte bir olağanüstü bir Tsunami yaşayınca ona hazırlardı.

00:59:49Yöneticilerin hatası mı yoksa orada bir sistemsel bir hata mı yaşandı hocam?

00:59:53Yani orada tabii doğa olayı olduğu için onu bilemezsin bir farklı bir doğa olayı, farklı bir konum.

01:00:01Neden? Gelmeyecek mi sana?

01:00:03Hocam oradaki yapılan hata neydi? Gelmeyecek mi sana?

01:00:05Tsunaminin tabii oluşurken yani depremin sistematiği de önemli.

01:00:12Eğer yavaş oluşursa deprem Tsunami'de az oluşur ama birden kırılırsa o zaman Tsunami'de fazla oluşur.

01:00:20Hani bunu bilemezsin.

01:00:22Yani kırılma, iğme diyoruz biz.

01:00:25Depremin iğmesi de önemli.

01:00:28Çünkü burada 8.8 büyüklüğünde deprem oluyor ama bir bizim Doğu Anadolu'daki depremin iğmesinden daha düşük gerçekleştiği için fazla bir etkisi, şiddeti olmadı.

01:00:40Yani şiddeti daha düşük hissedildi.

01:00:43Yani 8.8'in bir büyüklüğündeki depremin şiddeti 11-12 olması lazımken yine 7-8 arası hissedildi.

01:00:53Ama bizim Doğu Anadolu'daki bir deprem bir şiddeti daha fazla hissedildi.

01:01:018-9-10 civarında hissedildi.

01:01:05Yani bu da önemli bir durum.

01:01:07Bundan dolayı Tsunami'de bunlardan etkileniyor.

01:01:10Yani oradaki bir doğal olayda tabii ki onu insanlar bilemiyor.

01:01:18Yani birden kırılması ya da yavaş kırılması tamam takip edebiliyor.

01:01:22Yıllık hızlarına bakıyor.

01:01:24Ne kadar hareket ettiğine bakıyor.

01:01:25Ama yine de tahmin edemediği durumlar oluşuyor.

01:01:29O tahmin edemediği durumlardan dolayı tahminimce yaşadı.

01:01:33Çünkü Japonya durup dururken Tsunami'yi unutamaz.

01:01:37Önceden de yaşadığı için Tsunami'ye mutlaka hazırlık yapmıştır.

01:01:42Ama ekstra bir durumla karşılaşınca da şaşırdı, afalladı kaldı.

01:01:47O zaman hocam ne kadar Tsunami'de...

01:01:49Bence önemli.

01:01:50O zaman Tsunami'yi de ne kadar önceden bilirsek bilelim.

01:01:55Riskler ve atlanılabilecek durumlarda var değil mi?

01:02:00Kesinlikle.

01:02:00Bütün doğal afetler için aynı şey.

01:02:02Bütün doğal afetler için bu var.

01:02:04Tekrar güncelliyoruz, tekrar güncelliyoruz.

01:02:07Yapacak bir şey yok.

01:02:08Bunun üst sınırını güncelleyemiyoruz.

01:02:10Mutlaka bir şey yaşıyoruz, onu güncelliyoruz.

01:02:13Meltem Hanım, şimdi tabii Tsunami deyince 2011 yılında Japonya çok kötü bir tecrübe yaşadı.

01:02:22Çok da büyük bir can kaybı yaşadı Japonya için en azından diyelim.

01:02:28Şimdi bugün basına, medyaya baktığınızda tüm bunlar tekrar gün yüzüne çıkıyor mu, konuşuluyor mu?

01:02:35Mesela bugün bize Japon basını ile ilgili ne aktarabilirsiniz takip ettiğiniz kadarıyla?

01:02:40Yani şöyle bir açık oturumlar falan açıkçası dinlemedim gün içinde.

01:02:48Tabii ki konuşulacaktır, konuşuluyordur.

01:02:51Ama haberlerde daha çok güncel bilgilendirme.

01:02:54Hani şu an neredeyiz, ne oluyor?

01:02:55İşte tehlike durumu var mı?

01:02:58İşte dalga boyları ne durumda?

01:03:00Bunlar tartışılıyor.

01:03:02Şöyle bir şey var, bir kehanet meselesi vardı.

01:03:04Bir mangakanın işte 2025 Temmuz'da bir Japonya'da deprem olacağına dair ki o büyük depremi de bilmişti falan.

01:03:12Bu böyle bayağı işte YouTube'da falan videoların altına girdiğiniz zaman yorumları falan görüyorsunuz.

01:03:18Şakayla karışık insanlar bildi galiba falan filan diye.

01:03:22Böyle bir mesele var.

01:03:23Tabii bu böyle birazcık daha işin magazin boyutu olabilir.

01:03:26Şu an birazcık daha sanırsam hani güncele odaklanmış durumda insanlar açık oturumları dediğim gibi izlemediğim için o konuda bilgilendirme yapamayacak olsam da haberler birazcık bu şekilde geçiyor.

01:03:39Deprem uzmanı Dr. Süleyman Tunç da yayınımıza.

01:03:41Sayın Tunç hoş geldiniz diyelim.

01:03:43Şimdi Pasifik kıyılarını ilgilendiren hala daha bölgenin teyakkuzda olduğunu söylemek mümkün.

01:03:53Gece saatinde Türkiye'ye de saat 2.24 civarında gerçekleşti bu deprem.

01:03:58Ama baktığımızda tabii şimdi donanımlı ülkelerle Japonya bağlantısını gerçekleştiriyoruz.

01:04:05Japonya hazırlıklı.

01:04:07Fakat bölgede her ülke öyle değil Pasifik kıyılarına yüzü olan ülkeler.

01:04:13Dolayısıyla insanlar mesela neye dikkat etmeliler?

01:04:17Siz buradan ne söylersiniz CNN Türk ekranlarında?

01:04:21Öncelikle daha önceki gelenlerde de açıklamıştım depremi tanımlamamız gerekiyor.

01:04:27Deprem 8.8 büyüklüğünde büyük bir deprem gibi gözükse de imesi çok düşük.

01:04:32Çok düşük olmasından kastettiğimiz bir benzetme yapmak gerekirse özellikle Kampçakka'daki bu yerleşim merkezlerinde hissedilen ime bizim 6.2 Marmara depreminde İstanbul depreminde Silivri'de hissedilen ime ile aynı.

01:04:47Dolayısıyla bundan dolayı çok büyük bir yıkım olmadı.

01:04:49Depremin büyüklüğü büyük evet 8.8 olması korkutucu bir nokta ama imelerinin yani yırtılmanın kırılmanın yavaş olması imenin düşük olması bölgede bir yıkımın önüne geçmiş durumda.

01:05:01Ama aynı zamanda bölge halkının 10 gün önce 7.4 büyüklüğünde bir depremle sarsılması sonucunda tahmin ediyorum bu depremi gene 7.4'ün sanki bir artçısı gibi algılayarak sakin kalmayı başardılar.

01:05:14Çünkü böyle bir depremi beklemiyorlardı.

01:05:16Muhtemelen bunun artçı bir olacak 6.4'lük 6.5'luk bir deprem olacağını tahmin ediyorlardı.

01:05:23Dolayısıyla bundan dolayı da biraz da sakin geçirmelerinin en büyük sebeplerinden bir tanesi de bu.

01:05:27Hem imenin düşük olması hem de 10 gün önce 7.4 büyüklüğünde bir deprem yaşaması.

01:05:32Tabi depremlere baktığımız zaman bir depremin 70 kilometrenin altında sığ olması özellikle bu depreme baktığınız zaman 20 kilometre bir derinlikte olması depremin tsunami üretmesine neden oluyor.

01:05:43Dolayısıyla bu tsunami dalgaları Pasifik'teki kıyısı olan bütün ülkeleri etkileyebilecek durumda.

01:05:48Tabi 4 metreden 1 metreye düşecek şekilde etkiliyor ama özellikle işaret ettiğimiz sabah hocalarımızın da belirttiği gibi kanalların olduğu nehirlerin olduğu kısımlarda dar alanlarda bu dalga biraz daha katlanarak enerjisini hızlandırır arttırıp 3 metreler 4 metreler 5 metrelere yeniden varabilecek durumdadır.

01:06:06Ama şu an itibariyle gördüğümüz kadarıyla özellikle Hawaii adaları olsun aynı zamanda Amerika kıtası olsun birçok bölgeye ulaşmış durumda ve beklenenin çok altında bir dalga yüksekliği meydana geldi.

01:06:24Bu dalgalarda yapılabilecek tek şey var mümkün olduğu kadar yukarıya çıkabilmek.

01:06:28Mümkün evet şimdi hocam devam edeceğiz sizinle hocam devam edeceğiz.

01:06:33Rusya'nın doğusundaki Kamçatka yarımadası açıklarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki deprem Asya Pasifik'te tsunami endişesine neden oldu.

01:06:41Uzman konuklarımızla konuşuyoruz Japonya'dan bağlantımız var peş peşe uyarılar yapıldı CNN International muhabiri Gonzales bizimle birlikte Amerika Birleşik Devletleri'nin kıyı eyaleti Kaliforniya'dan bir kez daha notlarıyla karşımızda.

01:06:55Aslında bu sabahtan itibaren tsunami tehdidiyle ilgili olarak Hawaii yetkililerden herhangi bir yeni açıklama geldi mi?

01:07:05Evet günaydın tekrardan Göksu Kaliforniya'dan.

01:07:20Biz şunu biliyoruz çok büyük tahliyeler gerçekleşti Hawaii'nin bir kısmında 3 metreye ulaşan neredeyse 2,5-3 metreye ulaşan dalgalar vardı ve bazı insanlar arabalarında uyudular bu alanlardan ayrıldıktan sonra tahliye edildikten sonra ve Hawaii'nin en büyük uluslararası havalimanlarından biri de kısa bir süreliğine kapalıydı.

01:07:44Böyle ki tahliyeler gerçekleşe bilsin. Şu an şunu biliyoruz bu tahliyeler sona erdi. Yetkililer en zor kısmın geçtiğini söyledi.

01:07:54Ancak hala dikkatli bir şekilde bekliyorlar. İnsanlara her şeyin normale döndüğünü söylemiyorlar ve durumu gözlemlemeye devam ediyorlar.

01:08:02Peki şimdi yeni uyarıları tetikleyebilecek ilave akçı depremler veya ikinci dalgalar konusunda endişeler var mı uyarılar?

01:08:10Evet bu her zaman büyük bir endişe böyle durumlarda.

01:08:26Tabi bu depremin büyüklüğünü de kaydedilen en büyük 6. deprem olduğunu göze alınca bu büyük bir endişe.

01:08:34Sadece Kaliforniya'da da değil bu endişeler. Dünyanın batı bölgesinde benzeri artçıları beklemekte. Bu hala bir olasılık.

01:08:45Bazı uyarılar oldu Hawaii gibi bölgelerde. Ancak bu uyarılar gittikçe düzeyi düşürüldü.

01:08:52Hala sahillerde, kumsallarda, limanlarda durmamasını istiyorlar vatandaşların. Bu uyarılar devam ediyor.

01:09:00Peki ne tür önlemler hala yürürlükte? Mesela plajlar ya da sahil yolları hala kapalı tutuluyor mu?

01:09:06Şunu biliyoruz Manhattan Beach'de, Manhattan kumsalında burada üzerimizde bir helikopter uçuyor.

01:09:22Polisler helikopterlerden insanlara yüksek bölgelere çıkmalarını, bölgeyi terk etmelerini, tahliye etmelerini söylüyor.

01:09:29Şu an insanların sahili döndüğüne geri dönüyoruz. Özellikle de burada durum sakinleşmiş durumda.

01:09:34Ancak arkamdaki liman, Manhattan kumsalındaki liman bu sabah kapatılmıştı.

01:09:40Sabah 6'ya kadar da kapalı tutulmaya devam edilecek.

01:09:43Yetkililer de buna benzer bölgelerden uzak durulmasını öneriyor.

01:09:49Ta ki bu uyarıların kaldırılması tamamen ortadan kaldırılmasına kadar.

01:09:53Çok teşekkür ediyoruz CNN International muhabiri Gonzales'e.

01:09:58Mehmet Hocam şimdi yetkililer uyarılarına devam ediyor ama insanlar dönüyor.

01:10:02Burada biraz tercih de insanlara kalmış gibi.

01:10:05Tabii zorla kollarından tutup götürecek halleri yok.

01:10:08Fakat risk var o zaman değil mi hala?

01:10:10Tabii tabii risk sürüyor.

01:10:12Yani tabii artçılar sürerse risk biraz daha azalıyor.

01:10:16Metreler daha azalıyor.

01:10:17Ama dedim ya milyonda bir de olsa büyük bir deprem daha yaşanabilir.

01:10:23O zaman 3-4 metre büyüklüğündeki yine dalgalar devam edecek.

01:10:31Sayın Tuncuk bu bölge için o zaman az önce dediniz ki Silivri depremiyle aynı büyüklükte depremin cinsini bilmek gerekiyor.

01:10:39Yetkililer hala teyakkuzda işte az önce Kaliforniya'ya bağlandık.

01:10:45Bölge sakinleşmiş değil, sular durulmuş değil.

01:10:48Tusrami riski de, deprem riski de.

01:10:50Ama insanlar normal hayatına devam ediyor.

01:10:54Allah korusun olası büyük bir felaketi de yaşamayla karşı karşıyayız o zaman değil mi?

01:10:59İnsanlara zorla evinize gidin ya da işte yükseğe çıkın da denilmiyor.

01:11:04Deniliyor ama uygulayan var, uygulamayan var.

01:11:06Şimdi Hawaii adaları olsun, Amerika kıtası olsun, Güney Amerika kıtası olsun, Meksika olsun ya da Kanada, Alaska bunların hepsi için sadece ihtiyaç olan tek uyarı Tusrami uyarısı.

01:11:21Ve Tusrami bu dalgaları çoktan bu şehirlere, bu ülkelere vardı.

01:11:25Dolayısıyla bunlardan ortaya çıkacak yeni bir olay yok.

01:11:29Yeni bir deprem oluşmadığı sürece.

01:11:31Bu bölgede oluşabilecek bir yeni deprem için de zaten hali hazırda 6-7 saat gibi bir süreleri olacak.

01:11:38Veya 8 saat gibi bir süreleri olacak.

01:11:40Dolayısıyla Tusrami uyarıları deprem erken uyarıları gibi değildir.

01:11:43Tusrami dalgaları daha yavaş hareket ettikleri için saatte 700 kilometre, 800 kilometre hıza çıkabiliyorlar.

01:11:49Ancak bu durumda uyarı verebilmek çok mümkündür olacak durumda.

01:11:54Burada bir tek endişe edilecek tek bir konu var.

01:11:57O da bu plakanın özellikle Dalma Batmazon'un devamının Japonya'nın kuzeyine, kuzey doğusuna doğru gittiği yönünde.

01:12:06Dolayısıyla buradaki bir deprem, geçmişte bu depremin daha doğusundaki bir depremin tetiklediği gibi

01:12:12bu da daha batısını tetikleyerek Japonya'nın kuzeyinde bir depreme neden olabilir.

01:12:17Japonya'da anladığım kadarıyla bu korkudan ya da bu endişeden dolayı ki onlar genelde böyle bir büyük depremin arkasından

01:12:24en az bir hafta içerisinde ikinci bir deprem olma olasılığını göz önüne aldıkları için her seferinde teyakkuz durumdalar.

01:12:31Bundan dolayı da nükleer santrallerinin de durma noktasına gelmiş durumdalar ve açıkçası tetikte bekliyorlar.

01:12:38Dolayısıyla bir hafta sonra ancak Japonya'da her şey yoluna gidecektir.

01:12:42Yani burada tek tehlikeli durum, tek endişe edilecek bir durum bu depremin yol açabileceği

01:12:47ikinci bir depremin Japonya'nın kuzeyinde meydana gelmesi ve Japonya'da bunun bir etkisinin oluşması.

01:12:54Ama tekrar söylüyorum ortaya çıkacak tsunami dalgaların Pasifik kıyılarındaki ülkelere

01:13:00ulaşma süresi 7-8 saat olduğu için yapılacak tek şey şudur bizim ülkemizde de aynı şey geçerli deniz içerisinde

01:13:07büyük bir deprem olduğu zaman çıkabildiğiniz kadar yükseğe çıkmanız sizin sahillerden uzaklaşmanız

01:13:13sizin hayatınızı kurtaracaktır.

01:13:14Bunun için bir uyarı beklemeyin.

01:13:16Geçen 10 gün önce 7.4 depremi içinde uyarı verildi ama tsunami dalgası oluşmadı.

01:13:22Bu tsunami dalgaların oluşabilmesinin en önemli şey depremin yırtılma mekanizması.

01:13:27mekanizmanın nasıl olduğu bir bölgenin düşmesi yani düşeği hareketin çok fazla olması özellikle

01:13:32bir de bunun mümkün olduğu kadar sığ bir deprem olması.

01:13:36Tabii sığ deprem olunca da büyük bir alanda da hissedilmiyor.

01:13:40Eğer bu deprem daha derin olsaydı belki tsunami ulaşmayacaktı ama Japonya'ya kadar birçok alanda

01:13:45sarsıntının hissedilmesine neden olacaktı.

01:13:48Dolayısıyla sığ olması ve aynı zamanda iğmesinin düşük olması

01:13:53maalesef ki şey olarak söylememiz mümkün değil.

01:13:59Yani önceden kestirim yaptılar ya da hazırdılar ya da yıkım olmadı ne kadar iyidileri

01:14:04söylemek maalesef ki mümkün değil.

01:14:06Burada söyleyebileceğimiz tek şey şanslıydılar.

01:14:09Depremin büyüklüğü 8.8 büyük bir deprem.

01:14:12İlk 10'a girebilecek bir deprem.

01:14:14Ama depremin iğmesi düşük olduğu için aynen İstanbul'da olduğu gibi

01:14:18aynen Elazığ'da olduğu gibi bir yıkıma neden olmamıştır.

01:14:22Ama tekrar söylüyorum bu 8.8'lik depremin sarsıntısı nasıl anlayabiliriz diyecek olursanız

01:14:29Silivri'de yaşayan insanlar nasıl sarsıldıysa Kamçatka Adası'ndaki insanlar da o seviyede sarsıldılar.

01:14:34Şimdi hocam şunu merak ediyorum.

01:14:38Bu bölge için artçılar bile 7.5 olabilir şeklinde uyarılar yapılıyor.

01:14:457.8'e kadar çıkabilir.

01:14:47Çıkabilir mi?

01:14:48Peki şimdi bu depremin hissedilirliği 8.8 olsa bile hissedilirliği o kadar yüksek değildi dediniz.

01:14:56Oldu ki 7.8 büyüklüğünde bir artçı gerçekleşti.

01:14:59Onu çok daha üstünde hissedilirse o zaman yıkım olabilir mi?

01:15:04Hayır.

01:15:05Aslında şöyle artçı dediğimiz şey nedir?

01:15:07İki tane sünger yapı düşünün.

01:15:09Süngeri siz ortadan ikiye ayırdığınızı düşünün.

01:15:11Deprem basit anlamda anlatıyorum bense.

01:15:14Ayırırsınız ama süngerin hala birbirine tutunan noktaları vardır.

01:15:17Ama ilk ayırdığınız kadar büyük bir enerji ortaya çıkmaz.

01:15:21Daha küçük kırılmalar neden olur.

01:15:23Dolayısıyla onların daha büyük bir ime üretmeleri mümkün değildir.

01:15:29Meltem Gürbüz'e dönmek istiyormuş.

01:15:31Japonya'da yaşayan Türk vatandaşa.

01:15:34Meltem Hanım siz kaç yıldır Japonya'da yaşıyorsunuz?

01:15:393 yıl.

01:15:40Bize ne söylersiniz?

01:15:42Japonların mesela şimdi böyle büyük bir depremde Pasifik kıyılarını tehdit eden bir depremden sonra en önemli yaptıkları size uyarılar,

01:15:52işte Japonlar şu yönde önlemler alıyor, şöyle bildirimler geliyor, işte toplanma alanları, şöyle tatbikatlar böyle.

01:16:02Şunu gördüm diye anlatabileceğiniz böyle 5 kalemde ne sayabilirsiniz?

01:16:06Şöyle genel olarak söyleyeyim size, sürekli olarak zaten burada bir deprem eğitimi olur, özel otobüsleri falan vardır, işte öğrencileri alırlar, o otobüslerde depremi deneyimlemelerini isterler, otobüse binersiniz.

01:16:21Deprem halinde o sarsıntıyla aynı etkiyi vermesi sağlanır size ve orada sakin kalmanızı vücudunuzun ona alışmasını sağlarlar.

01:16:30Mesela bence bu çok güzel bir şey.

01:16:32Bunu mesela her sene sanırsam bütün okullarda, üniversitelerde tekrar ediyorlar.

01:16:37Bir son dakika gelişmesi var, Rusya'daki yanardağ faaliyete geçti.

01:16:41Meltem Hanım hemen geleceğim size.

01:16:43Mehmet Hocam?

01:16:44Onu bekliyorduk, o da oluştu.

01:16:47Yani ben dedim ya en büyük tehlike o olacak demiştim bundan sonra.

01:16:53Büyük bir risk varındırıyor mu?

01:16:55Bölgede yerleşim var mı?

01:16:56Yani tabii yok önlem almışlardır.

01:16:58Çünkü burası en aktif yanardağlardan birisi olduğu için.

01:17:02Haritada da gösterdik en şey olarak burası var demiştik.

01:17:06Ve o da geçti.

01:17:07Yani normal.

01:17:08Çünkü buradaki oluşan depremlerin hemen arkasından hep bu görülmüştür.

01:17:13Volkanik hareketlenme görülmüştür.

01:17:16İnşallah fazla değildir artık.

01:17:19Sayın Tunç, şimdi depremin ardından böyle büyük bir depremin ardından Tsunami uyarısı yapıldı.

01:17:26Yanardağ uyarısı yapıldı ve yanardağ faaliyete geçti.

01:17:30Bu yanardağ ne gibi riskleri orada bölgede oluşturur?

01:17:34Tabii bu bölgede çok fazla yanardağ var.

01:17:36Bir tane değil yani bundan birkaçı da devreye girebilir.

01:17:39Bundan birkaçı da aktif hale girebilir.

01:17:41Bunların hepsi aktif yanarda.

01:17:43Ve bunlardan fışkırmaya neden olabilir.

01:17:45Buradaki en büyük problem ortaya çıkacak gaz bulutunun ne kadar olabileceği.

01:17:50Bu çünkü hava sahasını da etki edebilecek bir durum.

01:17:53Ama çok büyük bir alanı kapsayacak, çok büyük bir aktivite olacağını açıkçası bu iğmede beklemiyoruz.

01:18:00Ama maalesef yeryüzü bazen insanı yanıltabiliyor.

01:18:03Dediğim gibi Tsunami anlamında büyük bir risk oluşmadı.

01:18:07Deprem anlamında büyük bir risk oluşmadı.

01:18:11Umarım yanardağ anlamında da büyük bir risk oluşmaz.

01:18:14Şimdi tabii yanardağ bu bölge yanardağlarla mı kaplı?

01:18:19Evet evet yani çeşitli bölgelerde olmuştur.

01:18:22Havai'de, Endonezya'da yani bu bölgede çok çeşitli bölgelerde aktif yanardağlar diyelim.

01:18:29Çünkü yanardağlarda bazıları sönümlenmiş artık.

01:18:33Bunlar aktif mi hocam?

01:18:34Bunlar aktif yani bu bölgede çok var.

01:18:37Havai'de olsun, Endonezya'da olsun başka yerlerde de var.

01:18:41Ama biz tabii buraya odaklandığımız için buradaki yanardağlar faaliyete geçecek diye az önce de söylemiştim bu şekilde.

01:18:50Yani buradaki yanardağlara dikkat etmek lazım.

01:18:55Meltem Hanım size Japonya'da böyle bir uyarı yapıldı mı?

01:18:58Yanardağ konusuyla ilgili.

01:19:02Şöyle Kuzey bölgesinde aktif yanardağlar var mı bilmiyorum ama en azından gördüğüm kadarıyla haberlerde böyle bir uyarı hatırlamıyorum.

01:19:14Varsa da belki ben kaçırmışımdır.

01:19:19Sayın Tunç sizinle devam edelim.

01:19:21Bu bölgede tabii birçok konuda yerküre yerinden oynadı.

01:19:26Ve dolayısıyla teyakkuzda olunması gereken noktalar var.

01:19:30Peki bizim şu saate kadar konuştuğumuz alanların dışında şuna da dikkat edilmesi gerekiyor.

01:19:37Şu bölgeyi de atladık.

01:19:38Bakın Japonya hazırlıklı ama benim en çok korktuğum Pasifik kıyısında şu bölge diyebileceğiniz bir alan var mı?

01:19:45Mehmet hocama da böyle gideceğim.

01:19:46Pasifik kıyısında özellikle bu depremin doğusu ve batısında ilk etkilenen enerjinin çünkü her iki tarafa da aktarıldığına bakacak olursak deprem aktivitesinin bu depremin olduğu bölgenin doğusu ve aynı zamanda batısı ve yüneyinde Japonya'ya doğru inen kısımda bir aktivite beklenebilecek durumdadır.

01:20:08Buradaki aktivitenin büyüklüğü hakkında bir fikir sahibi olmak bunun günü ve zamanı hakkında bir fikir sahibi olmak maalesef mümkün değil.

01:20:16Önemli olan buralarda deprem erken uyarı sistemlerinin var olması.

01:20:20Bu deprem erken uyarı sistemleriyle de insanların uyarılarak doğru hareketlerin doğru pozisyonlarına alınmasıdır.

01:20:26Unutmayalım Japonya depremleri hep derin ve okyanus tabanlı depremdir.

01:20:30Dolayısıyla her zaman bizden daha fazla süreye sahiptirler.

01:20:34Japonya depremlerini özellikle Türkiye depremleriyle karşılaştırmak gerektiğinde karakteristik olarak sadece bir deprem vardır Japonya'nın yaşadığı deprem.

01:20:43Bu da Kobe depremidir.

01:20:44Kobe depremi Türkiye'de yaşadığımız depremle birebirdir.

01:20:47Unutmayın Kobe depreminde de Japonya çok büyük yer aldı.

01:20:50Deprem sonrası birçok Japon vatandaşı, birçok insan yanarak hayatını kaybetti Kobe'de.

01:20:58Su şebekeleri veya yollar veya yükler birçok şehirde yıkıma neden oldu.

01:21:03Dolayısıyla bir depremin uzak ve derin olması onun biraz daha etkisini azaltacaktır.

01:21:08Japonya'nın bu konudaki şansı uzak depremler ve derin depremlerin olduğu bir Pasifik kıyısında olması

01:21:15ama 2011'deki şanssızlığı da hesapladığı, modellediği tsunami duvarlarının bu seviyenin altında kalması.

01:21:23Yoksa o modellemede tsunami dalga boyuyla örtüşmüş olsaydı o tsunami'de de 2011 yılında da Japonya çok büyük bir problem yaşamayacaktı.

01:21:34Mehmet Hocam çok kısa Pasifik'te risk altındaki en önemli yer.

01:21:41Japonya'ya doğru hissediyorum şu an. Bir de Alaska tarafında da oluşabilir.

01:21:47Yani bir enerji transferi olayı var tabii burada yırtıldı.