Türk savunma sanayii gelişerek büyümeye devam ediyor. IDEF-25'te Türk savunma sanayii ürünleri dünyanın gündeminde. KAAN ve HÜRJET savaş uçaklarının testlerinin yapıldığı sistem dikkat çekiyor. CNN TÜRK Muhabiri Ümit Uzun ve Kameraman Yasin Kamaloğlu, o sistemi görüntüleyerek TAAC Havacılık Teknolojileri Genel Müdürü Enis Ata ile konuştu.
00:00Şu anda Türk savunma sanayinin öncülerinden olan Kaan ve Hürjet'in testlerinin yapılmasını anlatacağımız bir noktadayız.
00:09Öyle ki burada bunun maket halini görüyoruz ama Hürjet ve Kaan uçmadan önce bu testlerden geçiyor ve onu da siz yapıyorsunuz. Sizden dinleyelim.
00:19Merhabalar, öncelikle hoş geldiniz. Altınay Savunma Grubu standındayız.
00:22Altınay Savunma Grubu'nun iştirak şirketlerinden %50 TUSAŞ ortaklığı, %50 Altınay ortaklığıyla TAAC adını verdiğimiz bir şirketimiz var.
00:29TAAC Havacılık Şirketi, havacılıkta demir kuş diye Türkçeye çevirebileceğimiz Ironbird denen kritik bir test sistemini geliştiriyor.
00:39Tamamen yerli ve milli mühendislik ve üretim altyapısıyla.
00:43Demir kuş dediğimiz test sistemi aslında uçağın birebir ölçekli yerde tekrarlanmış bir hali.
00:50Demir kuş test sistemi üzerinde uçağın kritik komponentlerin neredeyse tamamına yakını bulunuyor.
00:55Ve uçuş yapmadan önce yerde havada karşılaşacağınız her türlü senaryoyu, her türlü hava koşulunu, hava yükünü test ederek tüm bu komponentlerin birbiriyle nasıl çalıştığını entegre bir şekilde ve nasıl davrandığını uçağa uçurmadan ve en önemlisi Allah korusun aracı kaybetmeden test edebilmiş oluyorsunuz.
01:15Burada gördüğünüz maket Hürjet'in...
01:18Bunu her ülke yapamıyor değil mi bunu?
01:20Hayır. Bu kabiliyette karmaşık bir test sistemini tasarlayabilip hayata geçirip testleri bununla icra edebilen firma sayısı da ülke sayısı da sınırlı.
01:30Zaten bunu ancak bir uçak geliştiren bir firma yapabilir.
01:35Bunu da biliyorsunuz özellikle savaş çağı noktasında ses üstü hızlarda uçabilen uçak noktasında zaten dünyada sayılı ülke yapabiliyor.
01:42Hürjet uçmadan önce bütün testleri bu sistemde yapıldı.
01:47Uçuş güvenliğinin makul seviyede sağlandığı anlaşıldıktan sonra hava testlerine geçildi.
01:53Ve bu testlerde dediğiniz gibi her ülkenin mühendislerin yapacağı bir durum değil.
01:58Türk mühendisleri de özel olarak çalışıyor ve gitgide de daha da gelişiyor Türk mühendisleri.
02:02Tabii ki. Yani şöyle söyleyebilirim.
02:04Burada ancak maketine yer verebiliyoruz.
02:06Çünkü bu birebir ölçekte bir test sistemi.
02:08Yani uçakla aynı büyüklükte.
02:09TUSAŞ tesislerinde bununla ilgili test altyapısı mevcut.
02:12Biz bunu Kaan için yaptık.
02:13O bunun yaklaşık iki buçuk katı büyüklüğünde.
02:16O da birebir ölçekte uçakla aynı derecede.
02:18Dolayısıyla uçan bütün alt sistemlerinin yerde entegre edebildiğiniz bir test sistemini tasarlamak ve geliştirmek çok zor bir iş gerçekleşiyor.
02:25Orada dev bir drone görüyorum.
02:26Evet.
02:27Onun görevine.
02:28O çok kritik kargo yükleri ulaşılması zor coğrafyalarda örneğin bir sınır kalakolu gibi uç noktalarda.
02:36Bir savaş ortamında.
02:37Evet savaş ortamında herhangi bir sıcak hareket olan bir ortamda insansız olarak istediğiniz bir noktaya ulaştırabilen çok kritik bir ürün.
02:46O da otonom uçan bir ürün belli mesafelere belli yükleri güvenli bir şekilde taşıyabiliyor belli irtifalarda.
02:53Otonom.
02:54Ulaşılması güç noktaya kargo drone'u diyebiliriz.
02:58Çok kritik kargo.
02:59Bu bir mühimmat olabilir.
03:01Yiyecek olabilir.
03:04Bunun gibi pek çok unsuru.
03:05Evet pek çok unsuru ulaşılması zor noktalara güvenli bir şekilde.
03:08Ne kadar saat havada kalabiliyor?
03:10Yaklaşık 45 dakikayla 1 saat 15 dakika arasında bir uçuş süresi var.
03:17Belli üst bölgelerinden havalanan bir araç.
03:20Belli noktalara.
03:21Dolayısıyla bir yer kontrol istasyonu var.
03:24Tamamen otonom uçuyor.
03:26Ve dediğimiz gibi bu görevi başarılı yerine getirip otonom bir şekilde tekrar üste dönüp görevini tamamlayıp tekrar bataryada şarj edip göreve devam ediyor.
03:35Burada da iniş takımları görüyorum.
03:37Bunlar hangi uçakların?
03:39Bunlar Kağan'ın iniş takımları.
03:41Kağan'ın iniş takımları.
03:41Evet 5. nesil bir savaş şu an iniş takımını görüyoruz burada.
03:45Tamamen yine yerli olarak geliştiriliyor.
03:48Türkiye'de üretiliyor.
03:49Tasarım burada.
03:50Bu siz üretiyorsunuz.
03:51Evet.
03:52Şimdi bunu özellikle söyleyelim izleyicilerimize.
03:54Türk sanayi, savunma sanayi firmaları da böyle birbirleriyle ortaklaşa hareket ediyorlar.
04:00Ve herkes taşın altına elini koyarak bir şey üretmeye çalışıyor.
04:04Burada onu gördük bu fuarda.
04:06Ve burada da gördüğümüz gibi hem test sistemini hem de iniş takım sistemlerini yine sizler yapmışsınız.
04:13Evet ve pek çok yine aynı şekilde.
04:16Örneğin lastik yerli tedakçı tarafından sağlanıyor.
04:19Buradaki bir ürünü teşkil eden birçok alt ürün ve alt sistem var.
04:23Sızdırmazlık elemanları var, bağlantı elemanları var, lastik var, fren sistemi var, can sistemi var.
04:30Bunlar hep yerli firmalarımızın, savunma sanayi firmalarımızın eforlarının bir araya gelerek son ürünü çıkartması şeklinde realize oluyor.
04:37Bu da bizim açımızdan çok gurur verici bir şey.
04:39Çok teşekkür ederiz.
04:40Evet önemli bir noktadaydık ki bu fuarda pek çok şeyden bahsettik.
04:45Ama altını süzelim tekrar tekrar.
04:47Öyle ki bütün savunma sanayi firmaları Türkiye'nin savunma sanayinin güçlenmesi için ortaklaşa bir şekilde elini taşın altına koymuş.
04:56Ve çalışıyor.
04:57Türk savunma sanayinin de geliştiğini bizzat bu fuarda görebiliyoruz.
