Yerin üstü kadar yerin altında da şiddetli çarpışmaların yaşandığı Çanakkale Kara Savaşları sıralarında bir lağımın içerisindeki çatışmanın hatırasının Cumhuriyetimizin kurucusu Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e hediye edildiği ortaya çıktı.
03:32Kalkalk kalkmaz hemen tehlikeli gördüğü noktaya doğru koşar.
03:36Oraya geldiğinde bir gün önce yerin altında savaşmış oldukları tünelin çatısının çökmüş olduğunu,
03:42kendi tabancasını vermiş olduğu askerin de tünel içerisinde yani enkaz altında kaldığını görür.
03:48Bu olay yani yer altında meydana gelen bu olay Çanakkale Muharebelerinin şiddetini yansıtması açısından oldukça büyük öneme sahiptir.
03:56Ve Zeki Bey o yer altında meydana gelen savaşın hatırası olmak üzere almış olduğu kurşunlardan birini kolordu komutanı Esat Paşa'ya,
04:04bir diğerini de 19 Dümay Komutanı Geleceğin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'e hediye eder.
04:1057. alayın yer altındaki savaşı Çanakkale'de mücadele eden Türk askerinin ne şartlar altında nasıl büyük bir mücadeleyle bu seferi kazandığını gösterdiğinin en somut delilerinden biri olarak günümüze kaldı.
04:2457. alay bir inç tabur komutanı Zeki Bey ki kendisi aynı zamanda Esikler Harbimizin de en önemli komutanlarından biridir.
04:31Zeki Soydemir 1915'ten 4 yıl sonra yani Çanakkale Muharebelerinden 4 yıl sonra Avustralya Tarih Komisyonu'nun Gelibolu Yarımadası'na gerçekleştirdiği ziyarete eşlik etmiş
04:42ve bu ziyaret esnasında aynı zamanda Avustralya resmi tarihine de kaleme alacak olan Charles B. ne bu hikayeyi anlatmıştı.
04:49Ve Charles B.'in Zeki Bey'den dinlemiş olduğu bu hikayeyi Avustralya resmi tarihinde kayda geçirir.
04:56Ve Zeki Bey'in savaştan 4 yıl sonra anlatmış olduğu bu hikaye 57. alayın yer altındaki savaşını,
05:02Çanakkale Muharebelerinin şiddetini yansatan bu olayı bu olayın kayıt altına geçmesini sağlamıştı.
05:07Nitekim milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy da o meşhur Çanakkale şehitlerine şiirinde lahım muharebelerini anlatırken şu ifadeleri kullanmıştı.
05:15Yerin altında cehennem gibi binlerce lahım, atılan her lahımın yaktığı yüzlerce adam diye bu mücadeleyi anlatmıştı.
