- 14.07.2025
Marmara Bölgesi'nin en büyük, Türkiye'nin ise beşinci büyük doğal gölü olan İznik Gölü susuzluk tehlikesi ile karşı karşıya. İklim krizi ve plansız su kullanımı nedeniyle su seviyesi kritik seviyeye ulaştı. Güven İslamoğlu; bu hafta İznik Gölü ile Çerkeşli Göleti'nin son durumunu ekranlara taşıdı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkürler.
00:29Bu Yeşilova programı ile karşınızdayız. Bu hafta kuraklık sorununu ekrana getirmeye çalışacağız.
00:35Son zamanlarda çok sık yapmaya başladık çünkü önemli sorunlardan bir tanesi de Konya'da yeni hayvancılık tesisleri açılmasını yasakladılar su sorunu nedeniyle.
00:44Bazı yerlerde sulamayı yasakladılar, bahçelerde sulamayı yasakladılar.
00:48Şu anda İznik'teyiz. İznik Ovası'nın biraz üstündeyiz. Çerkeşli köyünün biraz üzerindeyiz.
00:52Arkanda bir gölet görüyorsunuz ve devasa hortumları görüyorsunuz.
00:56Bu hortumlarla sulama yapılıyor ama aşağıda büyük bir sorun var.
00:59İznik Ovası'nda, İznik Gölü'nde büyük bir sorun var.
01:02Çünkü su kodu o kadar aşağı indi ki çevresinde sulama yasaklandı.
01:07İşte bu hafta bu hikaye ekrana getireceğiz.
01:09Nasıl oluyor da 20 kilometre yukarıda Çerkeşli'de su sorunu yok da İznik Gölü'nde su sorunu var.
01:15Buradaki çiftçiler rahat, oradaki çiftçiler büyük sorunlar yaşıyorlar.
01:19Bu hafta bu hikaye ekrana taşıyacağız.
01:20İznik Çerkeşli sulama göleti kuraklığa rağmen dayanıyor.
01:38Türkiye'nin 5. Marmara bölgesinin ise en büyük gölü olan İznik Gölü havzası ise susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya.
01:47İklim krizi plansız su kullanımı nedeniyle su seviyeleri kritik eşiğe ulaştı.
01:52Devlet su işleri, göl su seviyesinin minimum işletme kodunun altında düşmesi nedeniyle tarımsal sulamaların durdurulduğunu açıkladı.
02:00İznik Gölü'nün su seviyesi denizden yüksekliği 82.71 metreye kadar geriledi.
02:10Bu seviye yüzlerce yılın en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçti.
02:15Orhan Gazi'nin içme su kaynakları da risk altında.
02:18Orhan Gazi'de son 10 yılda yeraltı su seviyelerinde 2-3 metreye varan düşüşler yaşandı.
02:24Gölün batı yakası giderek çevre çekiliyor.
02:30İznik Gölü tektonik bir göl.
02:34Gerçekten çok güzel bir göl.
02:36Çok da sık da geldiğim yerlerden birisi.
02:38Ancak batı tarafında inanılmaz bir çekimle var.
02:42Gördüğünüz gibi yeşil alandan yavaş yavaş bu tarafa doğru gelmiş.
02:45Şu an kahverengi suyla kaplı olan bölge yeni çekilen bölge.
02:50Ama her sene 2 metre, 2 metre, 2 metre, 2 metre gide gide gide gide.
02:54En sonunda bulunduğum iskele zaten karada kalmış.
02:57Bu da susuzluğun, kuraklığın bir göstergesi.
02:59Ancak buradaki sorun doğu tarafında büyük problemlere yol açıyor.
03:05Çünkü doğu tarafında tarım yapılıyor.
03:07Bu taraf Orhan Gazi olduğu için burada çok büyük bir sorun yok.
03:10Ama doğu tarafında gerçekten büyük bir problem.
03:13Devlet su işleri göl seviyesinin kritik seviyenin altına inmesi nedeniyle sınırlı su vermeye başladı.
03:29Yağışların az olmasından gar yağmıyor bir de.
03:40Bizim göl aslında içeriden beslenme, alttan kaynaklanma beslenme ama iyile dışarıdan da, dereleden de besleniyor.
03:46Yüzde doksan buharlaşmadan gidiyor su.
03:49Yüzde doksan.
03:49E ne yapacaksınız?
03:50Artezen'den olanla sulamayı yapıyor mesela buradakılı öyle.
03:55Ama yukarıda daha yetekleri yapamayacak bu sene sulama yani.
03:58Yağış kısıtlı verilecek daha doğrusu.
04:00Orada artezen mi yok?
04:01Yukarıda sebze ykemez.
04:03Zeytinler işte haftada bir veya iki kere sulayıp sebze sulayacaklar.
04:07Şimdi aşağıda arkada şeftalileri gördüm.
04:09Kiviler falan yok gibi.
04:10Evet bu seneki iki defa don hasadı yaşadık.
04:14Donda çiçeklenmeye dek geldi.
04:17Ve bütün işi mahsulü yandı hemen.
04:18Yüzde 60-70'i zarara gördü.
04:21Ne yapacaksınız?
04:22Seneye kalacak.
04:24Seneye kalacak.
04:24Bir sene o zaman kivi ve şeftali pahalı olacak o zaman.
04:28Şu anda bile pahalı.
04:29Şu anda eriğin toptan fiyatı 180'e kadar çıkmış.
04:32Akirik hasadı başladı mı?
04:33Evet başladı.
04:34Kiraz hasadı da 300'e kadar çıkmış.
04:37Yok yani.
04:38Olmayan şey yol olacak.
04:39Şeftali de büyük ihtimalle öyle olacak.
04:41Çünkü İznik şeftalisinde %60-70 kayıp var.
05:05Su sorunu genel olarak var.
05:07Ama bu sene bölgemizde meyveler yandığından dolayı pek fazla bir sıkıntı olmayabilir.
05:11Sezon ortasında veya sezon sonuna doğru sıkıntı yaşanabilir.
05:16Şu anlık hani meyveler yandı diye belki şey...
05:20Hissetmeyebiliriz.
05:20Hissetmeyebiliriz ama sezon ortasında hissedilebilir yani.
05:24Peki hep var mıydı yoksa son dönem böyle?
05:27Son dönemde böyle.
05:28Son kaç yıldır böyle?
05:292-3 senedir böyle.
05:30Sorunlu.
05:31Aynen sorunlu.
05:32Kaygı duyuyor musunuz?
05:33Tabii.
05:33Ne yapılması lazım?
05:35Yani bilinçli sulama yapılması lazım.
05:38Var mı hala bahşişi sulama?
05:39Bahşişi sulama var.
05:40Yani genel %90'ı bilinçli sulama yapıyor ama %10'luk kesimde zaten suyumuz az olduğu için %10'luk kesimde yetiyor.
05:48Suya uzak olan çiftçiler çok zor durumda.
05:58Bu sene tüm ülkeyi vuran don felaketi burada da kendini göstermiş.
06:03Biraz önce bir çiftçilerle görüştük dediler ki şeftali, kiri bu sene olmayacak.
06:14Bir tek erikte sorun yok dediler ama.
06:17Aslında erikte de sorun var.
06:19Kıra'yı don yaktığı için bu sene eriklerimizi.
06:23O yüzden bölgemizde erik az olduğu için erik fiyatları fahiş fiyatları gidiyor.
06:27Evet çünkü bölgemizde genel olarak erik yok.
06:31Biz bu hasat erik hasadını 1-1,5 ay yapıyorduk ama bu sene erik hasatımız 10 günde bitti.
06:37O yüzden erik fiyatları biraz yürüyor.
06:39Burada biz İznik olduğumuz için İznik Gölü var.
06:43Gölü kuruduğu için bu her şeye sorun yapıyor.
06:46Kanallara su vermedikleri sürece ne sebze ekilir ne meyve ekilir.
06:50Bu kadar basit yani.
06:50Bu su çok önemli bir şey.
06:52Biz günlük 10 ton 20 ton erik alırken bu sene gelen erik 1 ton 500 kilo.
06:57Düştü yani.
07:04Eriği burada gördüm.
07:05İlk defa daha yemedim.
07:07150 liradan gidecekmiş dışarı bakalım.
07:10Biz kaça yiyeceğiz.
07:27Elbeyli tarafına doğru çıktık.
07:31Suya çok ihtiyacı olan bir bölge.
07:33Burada İznik Barajı yapılıyor.
07:35İznik Barajı levhalarını takip ederek geldik.
07:37Fakat baraj hala yapım aşamasında diyebiliriz.
07:422017'de imzaları atıldı.
07:442018-2019'da başladı.
07:462020'de devreye girecek demişlerdi.
07:49Ama şimdi duyduğumuza göre 2028'i bulacakmış.
07:52Baraj yapılacak.
07:53Acaba baraj yapılınca İznik Gölü ne olacak?
07:56Çünkü Karadere Barajı'nın suyunu tutacak.
07:59Dediler ki çok az etkileyecek.
08:01Ama şu anda kuraklık zaten İznik Gölü'nü etkiliyor.
08:04Hatta bazı derileri oraya çevirmeye çalışıyorlar.
08:09Çok karışık bir durum var tabi.
08:10İklim kriziyle beraber.
08:12Suya olan ihtiyaç da tarıma olan ihtiyacı da biliyoruz.
08:15Bu bölgede de yavaş yavaş alanlar, tarıma açılan alanların sayısı arttı.
08:20Özellikle yukarıya doğru.
08:21Tabi sulama ihtiyacı duyuyorlar.
08:23O yüzden de bu baraja da ihtiyaç var.
08:26Şu anda talep fazla.
08:29Fakat bu talebi karşılayacak güç şu anda yok gibi görünüyor.
08:33Her şey tabi iklime bakıyor.
08:36Şu anda her şey kurak gidiyor.
08:38Ama barajın daha bir 3 senesi daha var.
08:52İznik'ten 15 kilometre uzaktaki Çerkeşli'de çiftçi biraz daha rahat.
08:57Ancak orada da suya uzak kalan çiftçiler için pompa gerekiyor.
09:01Çiftçiler kırık dökük üstü açık sulama kanallarından şikayetçi.
09:05Bir sürü hortum görüyorum burada.
09:09Bunlar hepsi tarlalara mı ait?
09:11Evet tarlalara.
09:12Bahçeleri buradan sulama yapıyoruz.
09:14Pompalarla atıp basıyoruz buradan kendimiz.
09:16Aşağıda İznik Ovası'nda bir sorun var.
09:19İznik Gölü'nde su seviyesi indi diye.
09:21Orada su vermiyorlar.
09:23Burada su sorunu var mı?
09:24Yok zaten buranın ben kuafeti başkanı benim.
09:28Zaten sulama birliğinin.
09:30Bu göletimiz bizim İznik'e kadar 14 tane köyümüze idare ediyoruz yani.
09:34Tabi ki bunu bilinçli dağıtım yapmaya çalışıyoruz.
09:38Sadece tarıma kullandığımız için yeterli oluyor.
09:41Sanırım orada sanayilere bir alındığını falan.
09:43Sanayi dilini var.
09:45Oradan da bir sıkıntılar doğmuş herhalde.
09:47Gelecek yıllar için bu kuraklık zaten kapıda.
09:58Yıl geçtikçe sularımızın depileri düşmeye başladı.
10:01Biz burayı taşıma suyla dağdan getiriyoruz ki hiçbir kaynağı yok.
10:05Bu kanalların acilen kapalı sisteme döndürülmesi lazım.
10:11Çünkü 30 yılı aşkındır özelliğini kaybetmiş betonlarımız var.
10:15Su sarfiyatını önüne geçemez olduk.
10:19O yüzden bizim devletimizden istediğimiz yani bu kapalı sistemin yenileme projesinin acilen hayata geçirilmesini istiyoruz.
10:27Hep açık alan.
10:29Açık salma sular.
10:30Yani suyu yol, yarısı yolda zayi olmakta.
10:34O için acilen bu yenileme projesinin hayata geçirilmesini istiyoruz.
10:38İznik Gölü'yle birlikte sadece yüzey suları değil, yeraltı sularının da azaldığı görülüyor.
10:50Özellikle fabrikaların yeraltı suyunu aşırı çekmesi, gölün beslenmesini olumsuz etkiliyor.
10:562016 senesinden bu yana gölümüzün seviyesi her sene düşmekte.
11:11Bunun en büyük etkenlerinden bir tanesi buharlaşma.
11:15İklim denişikliğine bağlı bir buharlaşmadan dolayı.
11:17En son 2024 senesinde 335 milyon metre küp buharlaşma oldu.
11:2355-60 milyon metre küp tarımsallıkta sulama, 8 milyon metre küp de gübre, gemlik gübre fabrikasına su taşıması oldu.
11:32Şimdi göldeki sıkıntımız dağlarımızda bizim barajlardan dolayı, göletlerden dolayı, derelerin bağlanmasından dolayı göle gelen sularımız da şu an akım sağlamıyor.
11:43O yüzden bizim yukarıda olan Tacir Barajımızın bir an önce bitirilmesi gerekiyor.
11:49Sistem 84-85 senesinde döşendiğinden dolayı sistem açık sistem.
11:55Kanaletler eski olduğundan dolayı bunlarda su akıtması çok.
11:58Bir de buharlaşma etkilenince işte 30 milyon metre küp su basılıyor ama araziye düşen su 15 milyon metre küp.
12:05Yok yani niye 10 yıldır böyleyse niye son 4-5 yılda sorun olmaya başlıyor?
12:10Eski yıllarda yağışlarımız daha iyiydi.
12:12Bu sene kuraklık.
12:13Evet kuraklık etkiledi, iklim değişikti.
12:15Hani son 5-6 senenin iklim değişikti.
12:18Çünkü 2008 yıllarında gölde seviyeler yine düşmesi yaptı ama toparlama yaptı.
12:232013'lerde, 2014'lerde ama 2016'dan sonra hiç toparlama yapamadı.
12:279 seneden beri su seviyesi aşağı düşüyor gölde.
12:38Kod ne seviyede şu anda?
12:40Şu an gölün kod seviyesi 82-70'lerde ama eski yıllarda 85'leri gölümüz kodu.
12:46Şu an 2-30 civarında bir düşme yaptı gölümüz.
12:52Bu düşmeden dolayı da devlet su işlerinin pompaları suyu alamaz durumda.
12:56Mesela ayda 25 gün su basılırken ayda 7 gün su basılacak, 8 gün su basılacak.
13:02Peki şey, çiftçi kendi borularını taşıyıp pompayla çekebilir mi?
13:06İmkansız bir şey çünkü göl mesafesi en az 20-30 km mesafede arazilerimiz var.
13:13Ama biz buradan devlet su işlerinden beklentimiz Boğazköy Barajı ve 5 tane derenin İzlik Gölü'ne bir an önce bağlanması gerekiyor.
13:22Ama köylüler yukarkiler izin verir mi?
13:23Onunla alakalı değil bu. Bu dediğimiz Boğazköy Barajı İnegöl'de. İnegöl'deki su İzlik Gölü'ne 28 km mesafeyle İzlik Gölü'ne akıtılacak.
13:33İnegöl'liler sorun çıkartmasın.
13:34Yok çıkartmaz. Bu fazlalık su. Bu Sakarya Nehri'ne akan bir su. Hani tarımda kullanılmayan fazlalık bir su.
13:42O su şu an Sakarya Nehri'ne akıyor. Sakarya Nehri'nden de Karadeniz'e akıyor bu su.
13:46Bu suyu biz İzlik Gölü'ne akıtacağız. Bunun yanında Marmara Denizi'ne akan yine 5 tane bir dere var.
13:52Bu dereleri de İzlik Gölü'ne bağlayacağız. Toplamda buradan 70-75 milyon metreküp civarında bir suyu göl akıtacağız.
13:59Marmara zaten ölüyor müsilajdan dolayı. Suyu da akıtmazsak taze suyu orası hemen hepten gidecek.
14:04İşte onun için de devletimiz artık başka bir önlemler bulsun.
14:16Tarımda büyük problemler var. Ancak tarımdaki problemlere çözüm bulduğunuz zaman bu sefer gölde bir probleme yol açacak.
14:33Çok hassas bir denge. Bu dengenin çok iyi kontrol edilmesi gerekiyor.
14:37İşte bu hafta bu hikayeyi anlatmaya çalıştık. Haftaya bir başka yerde, bir başka hikayede buluşmak üzere. Hoşçakalın.
Önerilen
3:44
|
Sıradaki
3:54
1:40
4:59
1:14
7:03
6:14
1:46
3:24