Oynatıcıya atlaAna içeriğe atlaAltbilgiye atla
  • evvelsi gün
Yeni Akit Gazetesi Yazarı Mustafa Armağan, 'Osmanlıyı parçalamayı amaçlayan Misyoner okulları feminizmin de öncüsüydü' başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Kategori

🗞
Haberler
Döküm
00:00Osmanlı'yı parçalamayı amaçlayan misyoner okulları, feminizminde öncüsüydü.
00:08Geçen hafta Gaziantep'te üç gün geçirdim. Tarihi mekanları ile nefis yemekleri kadar,
00:14enfes kültüründen damlaları da Gönül Heybem'de muhafazaya aldım. Uzmanlardan duyduklarımdan biri de
00:20misyoner okulları kurulmadan önce Antepli Ermenilerin Ermenice değil, Türkçe konuştukları ve halkla
00:26gelişmiş olduklarıydı. Ne zamanki misyoner okulu kurulup Antepli Ermeni çocuklarına milli kimlik
00:32aşılanıyor ve Ermenice öğretiliyor, o zaman ayrışma başlıyor. Aklıma oradan geldi. Neden misyoner
00:40okullarının Türkiye'deki feminizmin oluşumu üzerindeki etkisi gündeme getirilmez ve neden
00:45kendisi de bir misyoner okulu mezunu olan romancı Halide Edip Adıvar'ın, içinde kızlarımızın geleceğine
00:51İngiliz etkisini ve İngilizceyi yerleştirmek için elimizden geleni yapacağız cümlesi de geçen
00:56yazısı ısrarla görmezden gelinir. Ülkemizde faaliyetlerine devam eden Amerikan
01:01Bord üyeleri Osmanlı limanlarına ilk çıkarmayı 1812 yılında yapmış, ardından yüzyılın ortalarında
01:07Sultan Abdülmecit'den aldıkları bir fermanla protestan dininin ayrı bir kilise olarak tanınmasını
01:13sağlamış ve diğer Osmanlı milletleriyle eşit statü kazanmayı başarmışlardı. Başlangıçta Türkiye'ye uyum
01:19zorlukları çeken misyoner feministler açtıkları okullarda orta sınıfa mensup Osmanlı kızlarını
01:24evanjelik idealler doğrultusunda sıkı bir şekilde eğitmeye girişmiş, bu arada okullarını Osmanlı
01:29toplumuna adapte edebilmek için de nakış dikiş eğitimi gibi bazı minik yerel tavizler
01:34lütfetmişlerdir. Bu misyoner okulları büyük ölçüde başlangıçta imparatorluğun yeni yeni
01:39palazlanan batılılaşmış elitinin kültürel ihtiyaçlarına hizmet etmekteydi. Kız misyoner okullarında Ermeni,
01:46Rum ve Müslüman çocuklarına Amerikan tarzı kozmopolit bir eğitim veriliyordu. Üsküdar
01:52Amerikan Kız Koleji'ne 1901 yılında girmiş olan Halide Edip, Adıvar örneğinde gördüğümüz
01:57gibi Amerikanlaşmış ve misyoner hocalarına hayran yeni tipler imaline girişilmişti. Milli
02:03romancı diye takdim edilen Halide Edip'in The Nation adlı İngilizce gazeteye gönderdiği
02:07mektupta 1908, Türkiye'nin karanlığı içinde yeni bir ufuk açarak kendisini kurtaran
02:12fedakir ve örnek Amerikalı ve İngiliz öğretmenlerine şükranlarını bildirmesi,
02:18onları Osmanlı toprağına ışık getirdikleri için CNU gönülden alkışlaması da gösteriyor ki,
02:23bu okullarda kendi toplumunun değerleri nakış, dikiş gibi el sanatları düzeyinde bırakılmakta,
02:29çocukların zihinlerine sözde bir dünya. Vatandaşlığı bilinci, gerçekte ise evanjelizmin
02:35ideolojisi aşılanmaktaydı. Planları, bu okullarda yetişenlerin, zamanla yabancı
02:41misyonerlerin yerini alabilmesi üzerine kurulmuştur. Türk aileleri de Amerikan Kız
02:46Koleji gibi okulları, Türk kadınının toplumdaki statüsünü yükselttiği için tercih ettiklerini
02:51söylüyorlardı. Nitekim Merzifon'daki Anadolu Kız Koleji'nde okuyan ve adlarının Feriha,
02:56Nebile, Emine ve Nasiha olduğu tespit edilen dört Müslüman kız öğrenci okullarında bağımsız
03:01birer birey olmayı öğrendiklerini, bu ilkeye ömürleri boyunca uyacaklarını, okullarının
03:06kendilerine kazandırdığı kurallardan asla taviz vermeyeceklerini ve birbirlerini kız
03:11kardeş, misyoner olarak göreceklerini yazmışlardı okul defterine. Birey olmak, bağımsız
03:17olmak, kozmopolit olmak. Ama öte yandan, her nasıl oluyorsa, cemaat üyeliğini çağrıştıran
03:23birer bacı, sisters, olmak şeklinde özetlenebilecek olan bu okulların kadınlık bilincini uyandırma
03:29çabalarını okuyunca insanın aklına şu soru geliyor ister istemez. Evangelik misyonerleri,
03:35aslında kendi ülkelerinde bile var olmayan bir kozmopolit kadınlık idealini Osmanlı topraklarına
03:40aşılamaya neden bu kadar heves girdiler. Türkiye'de bugün dahi kendisiyle mücadele
03:45etmekte olduğumuz birçok ideolojik aşı gibi, feminizmin köklerini de bu yabancı okulların
03:51eğitim sisteminde aramak daha sağlıklı bir yol olacaktır.

Önerilen