00:00Besteci tuzlar denizdeki yaşayan planktonik canlılar için besin teşkil ettiği için
00:12bunlar da çoğalmayı tercih ediyorlar, besin çoğaldığı için.
00:17Bu şekilde mevsimsel olarak bu türler çoğalıyor.
00:22Bunların aşırı çoğalmasıyla ilgili İzmir Körfezi'nde bazen 2023 ve 2024 yılında
00:29olduğu gibi toplu balık ölümlerine sebep oluyor.
00:32Şimdi İzmir Körfezi'nde kendi bizim araştırmalarımızı yaptığımız, baktığımız zaman
00:3730-35 yıldır dış kaynaklı türler görmekteyiz bunların içinde.
00:42Yani plankton olarak baktığımız zaman bu türler bazıları toksik de olabiliyor.
00:47Bunlar aşırı miktarda çoğaldığı zaman Körfezi'de düşük oksijen seviyelerine sebep olduğu için
00:54bu düşük oksijen olması, oksijensiz duruma gelmesi sebebiyle
00:59canlılar yani balıklar, omurgalılar, omurgasızlar ölmeye başlıyorlar.
01:05En dayanıklı türler olarak bildiğimiz kıkırlaklı balıklar,
01:09köpek balıkları, kemane balıkları gibi balıklar, dipte yaşayan balıklar
01:14en çok etkilenen canlılar oksijensizlikten.
01:19Bunlar bu geçtiğimiz yıl ve bu sene toplu balık ölümlerine sebep oldu.
01:23Bu aşırı çoğalan dinofil ya gellet yüzünden oksijen seviyelerini düşürdüğü için
01:28ve balıkların solungaçlarına yapışıp onların solumalarına engel olduğu için
01:32boğularak ölümlerine sebep oldu.
01:34Şimdi küresel olarak bütün denizler dünyada ısınıyor ama
01:39biz bütün suçu hemen böyle küresel ısınma diye bir kolaycılığa ataraktan
01:43küresel ısınma sebebiyle oluyor bunlar.
01:46Bu türler bu yüzden çoğalıyor olayına kaçmamamız lazım.
01:50Burada yapmamız gereken tek şey kirliliği azaltmak.
01:52Kirliliği azalttığımız zaman yani İzmir körfezine akan kirliliği azalttığımız zaman
01:58artma testleri sayısını arttırdığımız zaman
02:01otomatik olarak bir iki üç yıl içinde zaten körfez hem dipten başlayarak
02:06yüzeye doğru temizlenmeye başlayacak.
02:09Dış körfezde gördüğümüz canlılar, deniz bittikleri hepsi yavaş yavaş orta körfez,
02:15iç körfeziye gelmeye başlayacak.
02:16Yani mavi körfez aslında elde etmesi son derece kolay.
02:21Mavi körfezi elde etmek için çocuklarımıza ileride 10 sene, 20 sene sonra
02:25yüzülebilir bir körfezi verebilmek için yapılacak tek bir şey var.
02:30O da kirliliği azaltmak.
02:31Onun dışında çözüm aramak sadece 3 günlük, 5 günlük, birkaç haftalık kısa vadeli çözümler getirir.
02:39Bu kısa vadeli çözümler aynı zamanda körfezde büyük zararlılara, canlıların ölümüne sebep olur.
02:45En güzeli kirliliği azaltmak.
02:46Bu kirliliği azaltma odaklı çalışmalar yapıldığı zaman
02:50körfezde balıktan, planktondan tutun.
02:53Bütün omurgalar, omurgasızlar, bütün canlılık kendi kendine birkaç yıl içinde
02:58büyük bir tür zenginliğine ulaşacaktır zaten.
03:01Şimdi Seferiyser'da, Foça'da bazı yerlerde aşırı deniz anası çoğalması oldu.
03:06Bu sene ben yine aynı şekilde belki Ağustos sonunda, belki Eylül başında
03:10yine böyle aşırı deniz anası çoğalması gibi çevre felaketleri bekliyorum.
03:18Aynı şekilde körfezde dış kaynaklı gelmiş bazı dinofil, planktonik türler.
03:23Bunların bazıları aşırı çoğalmayı seviyor.
03:25Onlar yine çoğalacaklar.
03:26Geçtiğimizde nasıl çoğaldıysa, bu sene de çoğalacak.
03:29Ama bu tür çoğaldıysa, bu sene başka bir tür gelip o da çoğalabilir.
03:33Burada bizim körfezimizin bağışlık sistemi zayıf olduğu için
03:38dış kaynaklı türler geldiği zaman hemen böyle çoğalma yoluna gidiyorlar.
03:43Bu da bence tartışılması gereken bir konu.
03:46Yani dışarıdan gelen bir türün böyle bizim kendi yerlik türlerimizin içinde sivrilip,
03:50kirlilik, çevre felaketi olacak diye çoğalması iyi bir şey değil.
03:54Bu demek ki körfezde bir ekolojik bir sistem bozuk.
03:58Dengeler bozulmuş.
04:00Bunlar hemen böyle çoğalmayı onlayıp ve körfezi terk etmiyorlar.
04:03Körfezde kalmayı tercih ediyorlar bunlar.
04:07Böyle bir durum var.
04:08Körfezimiz bu konuda yani İzmir körfezimiz bu konuda zayıf şu anda.
04:12Onlar hepsi öldüğü zaman toplu olarak denizliğe canlı hiçbir şey kalmamış oluyor.
04:16Böyle ölmüş çöl bir körfez elde etmek, böyle bir körfezle baş başa kalmak kimse istemediği için.
04:23Yapılacak tek şey kirliliğin azaltılması.
04:25Bu derecede büyük, geçtiğimiz senedeki gibi büyük balık, toplu balık ömrünü görmememiz için, bundan sakınmamız için, balıkların yaşamasını sağlamamız için yapmamız gereken tek bir şey var.
04:38O da kirliliği azaltmak.
04:41Kirliliği azaltmakla ilgili aynı zamanda sırf belediyeye iş düşmüyor.
04:44Halkın da bilinçlendirmesi gerekiyor.
04:46Belediye elinden geldiği kadar halkı bilinçlendirmeye çalışıyor zaten.
04:50Yani görevini yapıyor.
04:51Fakat daha çok bilinçlendirmesi gerekiyor.
04:53Aynı zamanda belediyenin, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin daha fazla bütçeyle, daha güzel, daha fazla biyolojik filtre, artma testlerinin sayısını arttırması gerekiyor.
05:03Sadece kirlilikle, mücadeleyle ancak İzmir Körfezini kurtarırız.
