Türkiye'de genç nüfus azalıyor, alarm zilleri çalıyor

CNN TÜRK

03.07.2025

Türkiye nüfusu gelecek için tehlike altında. Doğurganlık oranı düşüyor. Böyle devam ederse 10 yıl sonra nüfus 10 milyon azalacak. Bu durum savaş kadar tehlikeli. Uzmanlar ise, "Türkiye için felaket çanları çalıyor" diyor. Uzayan eğitim süreci, evlilik ve doğum oranlarının düşüşünde büyük etken. Peki ne yapılmalı? Gelecekte Türkiye'yi ne bekliyor? Doğurganlık oranını düşüren unsurlar neler? Nasıl artırılabilir? CNN TÜRK Muhabiri Ümit Uzun, Türkiye'nin genç nüfus sorununu ve çözümlerini, Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan afyoncu ile konuştu.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00Nüfus kaybını toparlama ihtimaliniz yok.

00:15Yani bu kafanız atom bombası yemekten daha tehlikeli bir şeydir.

00:18Savaştan tehlikeli, gelecek için endişe verici.

00:21Yeniden toparlanmak ise çok zor.

00:23Türkiye, tarihinin en düşük doğurganlık oranıyla karşı karşıya.

00:27Evlilik ve anne olma yaşı yükselmeye devam ediyor.

00:29Türkiye'de ilk evlilik yaşı erkeklerde 28, kadınlardaysa 25 düzeyinde.

00:35İlk doğum yaşı ise 27'ye yükseldi.

00:37Türkiye nüfusu yaşlanırken daha da endişe verici bir tablo ortaya çıktı.

00:41Doğurganlık oranı arttırılmazsa 10 yıl sonra Türkiye nüfusu hızla azalacak.

00:461960'larda Türkiye'de doğurganlık hızı 6.9, şu anda 1.48.

00:52Normalde bir toplumun nüfus yenilme hızı 2.1, bunu 2.7 diyenler de var.

00:57Şu anda Türkiye 1.48, ne demek bu biliyor musunuz?

01:00Bulgaristan'dan daha iyi gelirsiniz.

01:02Yani Bulgaristan'ın doğurganlık hızı Türkiye'den daha fazla.

01:06Ve bu çok ciddi bir tehdit.

01:08Genç nüfusun azalması ülkeler için ciddi bir tehdit.

01:11Öyle ki Türkiye şu anda bunu yaşıyor.

01:14Ve böyle devam ederse 10 yıl sonra Türkiye'nin nüfusunun 10 milyon daha azalacağı söyleniyor.

01:20Ve uzmanlar bunu bir savaş kadar tehlikeli diye yorumluyor.

01:24Savaşa girseniz Allah göstermesin belli bir süre sonra biter.

01:28Belli bir miktarda kaybınız olur ama toparlarsınız.

01:31Ama nüfus kaybını topallama ihtimaliniz yok.

01:34Yani bu kafanız atom bombası yemekten daha tehlikeli bir şeydir.

01:38Onun için bizim bir an önce hızlı olarak eğitimde reform yapıp nüfusumuzu toparlamaya başlamamız lazım.

01:45Ve gelecekte de dediğimiz gibi her şeyi planlamaya çalışmamız lazım.

01:49Bu kolay bir şey değil.

01:50Ama yapalım.

01:51Ya 10 sene sonra Türkiye'de berber kaç kişi lazım?

01:54Kaç berber kalacak?

01:55Bugünkü ustalar yaşlı ayrıldığı zaman yerleri ne olacak?

01:58Ondan sonra ne olacak biliyor musunuz?

01:59Dışarıdan insanlar getirilecek.

02:01Fakat Türkiye'de ciddi bir göçmen karşıtlığı var.

02:04İşte onun çatışması olacak.

02:05Bunu dediğimiz gibi kendi insanımızla çözmeye çalışmamız lazım.

02:08Yani Türk nüfusla çözmemiz lazım.

02:11Anadolu'da bakın birçok millet eridi gitti.

02:14Bugün Hittitler diye bir millet yok.

02:16Lidyalılar diye bir millet yok.

02:17Romallar diye bir millet yok.

02:19Bunlar çeşitli seferlerle eridiler, kayboldular gittiler.

02:22Biz eremedik.

02:23Haçlı seferlerinden itibaren en son 15 Temmuz'a kadar çok ciddi mücadele ettik.

02:28Fakat en büyük tehlikeyle karşı karşıyayız.

02:32Uzayan eğitim sürecinin de nüfusun azalmasında önemli bir etken olduğu belirtiliyor.

02:36Öyle ki 12 yıllık zorunlu eğitim ve akabinde yine üniversite eğitimi sonrasında yüksek lisans derken iş bulma konusunda zaman daralıyor.

02:45Ve böylelikle evlilik yaşı artıyor.

02:48Eğitimin kısalması bana göre, yani zorunlu eğitimin 12 yıldan 8'e düşmesi, üniversite kontenjanlarının azalması evliliği artıracaktır.

02:58Aynı zamanda çocuk sahibi olmayı da artıracaktır.

03:00Liseyi bitiriyor.

03:01Üniversiteyi bitiriyor.

03:0221-22 yaşlarına geliyor.

03:05Ya diyor bir de yüksek lisans yapayım, iş bulamıyorum diyor.

03:08Ondan sonra oluyor yaş 28.

03:10Şimdi bizim eğitimin uzaması evlenmeyi engelleyen en önemli hususlardan birisi.

03:16Eğitimde çok ciddi bir reform şart.

03:1812 yıllık eğitimin bana göre 8 yılı indirilmesi lazım.

03:232- Üniversite eğitimi de uzun.

03:254 yıllık eğitimin 3 yılı inmesi lazım Avrupa'da böyle.

03:2716 yıllık eğitim üniversiteyi bitirmek için de fazla.

03:31Çünkü eskiden biz hiçbir şeye ulaşamıyorduk.

03:34Kütüphane bile yoktu çoğu yerde.

03:36Şu anda Türkiye artık dijital olarak dünya her şeye ulaşabiliyor.

03:39Bir kere şunun gözden geçmesi lazım.

03:4116 yıllık eğitim şart.

03:42Bana göre şart değil.

03:44Yani bana göre bu çağda 12-13 yılda bütün üniversite eğitiminin tamamlayacağı kanaat.

03:49Genç yaşta meslek edinenler ise çoğu üniversite mezununa göre yüksek rakamlar kazanıyor.

03:54Kendi ayakları üzerine durabilen meslek sahibi gençler erken yaşlarda aile kurup çocuk sahibi oluyor.

03:59Meslek sitesinde belli meslekler veriliyor ama belli mesleklerde çıraklık olarak öğrenilebiliyor.

04:04Şu anda gittiğinizde berberlerin artık son nesil olduğunu görüyorsunuz.

04:08Sutey saçının son nesil olduğunu görüyorsunuz.

04:10Hatta şöyle bir husus var.

04:12Şu anda bir berber, bir sutey saçı, iyi bir elektrik ustası bugün birçok meslekten 2-3 misli para kazanıyor.

04:21Randevu ile evimize çağırabiliyoruz.

04:22Hepimiz şey, yani rica minnet eski tanıdığımız olduğu için.

04:25Çünkü çok yoğun işleri oluyor.

04:27Fakat gençler bu işlere yönelmek istemiyor.

04:29Niye yönelmek istemiyor?

04:31İtibarlı bulunuyor.

04:32Üniversite okumayı daha fazla itibarlı bulunuyor.

04:34Bu meslekler aslında çok itibarlı meslekler bunlar zanaat.

04:37Bunların televizyonlarda, dizilerde, şurada, burada, bunların bizim gerçek itibarlarına kavuşturmamız lazım bu meslekten.

04:47Üniversite kontenjanımızın mutlaka azalması lazım.

04:50Yani şimdi bugün siz zorunlu eğitimi yapıyorsunuz, liseyi bitiren adam çok az bir soru çözerek bir üniversiteye gidebiliyor.

04:56Yani 1 milyon 800 bininci olup sosyoloji bölümüne giriyor.

04:59Şimdi bir iki soru çözüyor.

05:00Bu doğru bir şey değil.

05:02Doğurganlık oranı bir ülkenin geleceği açısından stratejik öneme sahip.

05:06Yaşlanan nüfus, ekonomik güç kaybı, üretimin tüketimi karşılayamaması, stratejik ve ulusal güvenlik riski ve daha fazlası.

05:13Bu yüzden birçok ülke aileleri çocuk yapmaya teşvik edecek politikalara imza atıyor.

05:18Bakın İngiltere'de bir kriz oldu geçtiğimiz yıllarda.

05:21Benzin var, tanker var, petrol istasyonu var.

05:25Benzini dağıtacak şoför bulamadılar.

05:26Bakın bizde bir yanlış şu.

05:28Herkes diyor ki işte efendim gelirimiz yüksek olsa çocuğumuz olur.

05:32Öyle değil.

05:32Almanya'nın geliri yüksek, İsveç'in geliri yüksek, çok yüksek.

05:36Japonya'nın geliri muhteşem bir geliri var.

05:39Japonya bugün %1'lere kadar inmek üzere.

05:42Kore aynı şekilde.

05:43Yani bu gelirle alakalı bir husus değil.

05:46Bu sosyolojik bir zeminle alakalı.

05:48Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri azalan nüfus.

05:51Öyle ki genç nüfus yaklaşık 40 yıldır giderek azalıyor.

05:55Ve böyle devam ederse gelecek yıllarda Türkiye büyük bir nüfus sorunuyla karşı karşıya kalacak.

06:02Bizim bir nomorlu problemimiz şu anda şehirleşme.

06:05Bizim bu şehirlerimizi daha fazla büyütmememiz lazım.

06:08Yani Tokat'ın da daha fazla büyümemesi lazım.

06:10Sivas'ın da daha fazla büyümemesi lazım.

06:12İstanbul'un hiç büyümemesi lazım.

06:14Bizim 10 bin nüfuslu kasabalara veya 100 bin nüfuslu böyle sanayi şehirlerine,

06:21bunu Sanayi Bakanlığı'nın, Fatih Kacer Bakanımızın güzel bir düşüncesi var.

06:25Yani sanayiye uygun şehirler yapılması lazım.

06:28Mesela Türkiye'de bizim sanayi arsası, sanayi alanı bulmanız da son derece zor oluyor.

06:35Ona uygun planlama yapılacak, oralara belli yatırımlar yapılacak ve insanların orada kalması teşvik edecek.

06:41Evlilik yaşı giderek yükseliyor.

06:43Yine anne olma yaşı da bununla birlikte yükselerek devam ediyor.

06:47Ve böyle devam ettiği sürece de nüfusun azalmaya devam edeceği belirtiliyor.

06:51Türkiye'de oynayan Amerikan dizilerinde çok çocuklu aileler gösterilir.

06:558 çocuklu aile, küçük ev gibi.

06:58Şimdi analiz yaptığımda görüyorum ki Amerika, Avrupa 1970'lerde bu krizi karşılaşmışlar

07:04ve televizyon dizilerinde çok çocuklu aileleri teşvik etmişler.

07:09Şimdi bana göre mesela bu tür dizilerle teşvik edilebilir.

07:12Mutlu, çok çocuklu aileler.

07:14İki, köy yaşamı teşvik edilebilir.

07:15Yani fakat burada problem şu, bizim köylerimizin daha modern köyler olması lazım.

07:21Yani bizim köy yaşamı zor bir yaşam.

07:23Yani şimdi Avrupa'ya gittiniz, Almanya'ya gittiniz de mesela bir köyde kalıyorsunuz.

07:28Yani böyle çok küçük bir şehir gibi.

07:30Şimdi daha modern köyler kurup ve dizilerde de bizim köy yaşamın teşvik edilmesi lazım.

07:37Savaşlar toplumları sarsar, nüfusu azaltır, ekonomiyi zayıflatır ve ulusal bütünlüğü tehdit eder.

07:42Düşük doğurganlık da sessiz ve derin bir çöküşe yol açabilir.

07:46Farkına varıldığındaysa çok geç olabilir.

07:48Nüfus bilimciler bunu demografik çöküş, hatta sessiz kriz olarak adlandırıyor.

07:53Türkiye'nin geleceği için doğurganlık oranının artması büyük önem arz ediyor.

07:57Teşvikler alındı şu anda devletin, aile bakanlığı fakat bana göre bunlar yetersiz.

08:03Yani 1500 lira ikinci çocuğa vermek son derece az.

08:06Bu teşviklerin arttırılması lazım.

08:09Mutlaka çocuk evlenmenin, önce bakın evlenmenin, daha sonra çocuk yapmanın teşvik edilmesi lazım.

08:15Bunun için birçok şey var.

08:16Mesela belli ürünlerde ÖTV'yi kaldırırsınız.

08:19Dersiniz ki ailesi olana, çocuğu olanın arabadan ÖTV almam vesaire yaparım.

08:24Veya 5000 lira veriliyor, bana göre bu 5000 lira az.

08:27Yani bunun 10, 15, 20 diye kademeli gitmesi lazım.

08:31Eğer bu nüfus meselesini biz toparlayamazsak, Türk nüfusla Anadolu deriyecek.

08:35Açık ve net söylüyoruz, Türk nüfusu Anadolu'da tehlike altında.

Önerilen